गोलीबारीभन्दा वार्ता राम्रो: किन ट्रम्प–पुटिन भेट महत्त्वपूर्ण छ

भूराजनीतिक उच्च खेलमा प्रायः विकल्प स्पष्ट हुन्छ — के तपाईं टेबलको दुवैपट्टि बसिरहनुहुन्छ वा मिसाइल र ड्रोनमार्फत संवाद गर्नुहुन्छ? डोनाल्ड ट्रम्प र भ्लादिमिर पुटिनबीचको प्रस्तावित आमनेसामने भेटलाई कुनै हिच्किचाहटबिना स्वागत गर्नुपर्छ। नेताहरूको बारेमा व्यक्तिगत धारणा जे भए पनि, कूटनीति सधैं विनाशभन्दा राम्रो सुरुवाती बाटो हो।

युद्धभन्दा वार्ताको पक्षमा

इतिहासले पटक–पटक देखाएको छ कि आमनेसामनेको कूटनीतिले विनाश टार्न सक्छ। १९६२ को क्यूबा मिसाइल संकटमा, जोन एफ. केनेडी र निकिता ख्रुश्चेवबीचको गुप्त वार्ताले परमाणु युद्ध रोक्यो। १९७२ मा मास्कोमा भएको निक्सन–ब्रेजनेभ भेटले SALT-I सन्धिको बाटो खोलेको थियो, जसले परमाणु हतियारको दौडलाई नियन्त्रणमा राख्यो। यहाँसम्म कि १९८६ को रेक्जाभिक शिखर सम्मेलन, जुन तत्काल असफल भएको थियो,ले पनि रोनाल्ड रेगन र मिखाइल गोर्बाचेभबीच INF सन्धिको आधार तयार गर्‍यो।

सन्देश स्पष्ट छ: नेताहरू सिधै कुरा गर्दा, चाहे उनीहरूको मतभेद गहिरो होस्, प्रायः त्यस्ता मार्गहरू खुल्छन् जुन महिनौंको प्रतिबन्ध र सैन्य मुद्राले हासिल गर्न सक्दैन।

किन सैन्य बाटो बन्द गली हो

रूस–युक्रेन युद्धमा सैन्य सहायता, आर्थिक प्रतिबन्ध, र निरन्तर युद्धभूमिका भिडन्तहरू देखिएका छन्—तर शान्तितर्फ सानो प्रगति भएको छ। मिसाइल र ड्रोन विनाशका उपकरण हुन्; प्रतिबन्धहरू, रक्तपात नभए पनि, प्रायः आर्थिक घेराबन्दीका हतियार हुन्छन्। दुवै तरिकाले सैन्य शैलीको विजय खोज्छन्—र दुवैलाई पटक–पटक प्रयोग गरिएको छ।

इतिहासले देखाउँछ कि यी दृष्टिकोणहरूको सीमा हुन्छ। इरानविरुद्ध अमेरिकाको "अत्यधिक दबाब" नीति तेहरानलाई पश्चिमी सर्तमा वार्ताको टेबलमा ल्याउन असफल भयो। क्यूबाविरुद्धको दशकौं लामो नाकाबन्दीले राजनीतिक सुधार ल्याएन। राजनीतिक बाटो खुला हुँदा, बल प्रयोगमा जोड दिने कुरा प्रायः असफल हुन्छ।

युक्रेनले गर्न सक्ने राजनीतिक कदमहरू

युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदमिर जेलेन्स्कीको रुख कडा छ: नाटो सदस्यतामा कुनै सम्झौता छैन, र सबै कब्जा गरिएका भूभाग—क्राइमियासहित—फिर्ता हुनुपर्छ। राष्ट्रिय गौरवको दृष्टिकोणले यो बुझ्न सकिन्छ, तर यसले युक्रेनलाई यस्तो सैन्य समाधानमा बाँध्छ जुन सम्भव पनि नहुन सक्छ र नतिजा विनाशकारी हुन सक्छ।

व्यावहारिक विकल्प यसरी हुन सक्छ:

नाटो निष्पक्षता: युक्रेनले आफ्नो संविधान संशोधन गरेर नाटो सदस्यता छोड्ने घोषणा गर्न सक्छ। यो २०२३ मा नाटोमा प्रवेश गर्नु अघि फिनल्यान्डको शीतयुद्ध अवधिको नीतिसँग मिल्दोजुल्दो हुन्छ, जसले आफ्नो सार्वभौमिकता र भू–राजनीतिक यथार्थबीच सन्तुलन कायम राखेको थियो।
स्वायत्तता र जनमत संग्रह: विवादित भूभागलाई अन्तर्राष्ट्रिय निगरानीमा जनमत संग्रहको अवसर दिइयोस्—वा त व्यापक स्वायत्ततासहित संघीय युक्रेनभित्र रहनुहोस्, वा स्वतन्त्र भएर चाहनाअनुसार पछि रसियामा सामेल हुनुहोस्।

यस्ता कदमहरूले रसियाको मुख्य casus belli हटाउन सक्छन् र पुटिन साँच्चै शान्ति चाहन्छन् कि थप भूभाग मात्र, भन्ने कुरा परीक्षण गर्न सक्छ।

ट्रम्प–भान्स कारक

ट्रम्पले "अहिले युद्धविराम"लाई आफ्नो नारा बनाएका छन्, जसलाई पुटिनले जमेको संघर्षका रूपमा बुझ्न सक्छन्: लडाई रोक्छ, तर प्रतिबन्ध रहिरहन्छ। यो फारमुला महिनौंदेखि परीक्षण गरिएको छ, तर सफल भएको छैन। त्यस्तै, जे.डी. भान्स अझ स्पष्ट छन्—यदि युरोपले सैन्य बाटो रोज्नै छ भने, यसको खर्च उसैले बेहोर्नुपर्छ, अमेरिकाले होइन।

यदि वाशिङ्टन युद्धको खर्च बेहोर्नबाट हटेर वास्तविक सम्झौतामा जोड दिन्छ भने, यसले कीभलाई आफ्नो रुख फेरि विचार गर्न राजनीतिक आधार दिन सक्छ।

टकराव बढ्ने जोखिम

सैन्य दृष्टिकोणलाई चरमसम्म लैजानु—जस्तै चीन र भारतमा ५००% शुल्क लगाएर उनीहरूले रूसी तेल किन्ने कार्य रोक्ने—अभूतपूर्व हुनेछ। यसले विश्वव्यापी व्यापार टुक्र्याउन सक्छ, अमेरिकी डलरको प्रभुत्व कमजोर पार्न सक्छ, र महत्वपूर्ण साझेदारहरूलाई टाढा पुर्‍याउन सक्छ। यो सबै केवल युक्रेनले नाटो आकांक्षा कायम राखोस् र जातीय रसियनहरूलाई संघीय संरचना नदिओस् भन्ने कारणले, रणनीतिक रूपमा असन्तुलित देखिन्छ।

ठूलो इनाम: रसियामा लोकतन्त्र

विडम्बना यो हो कि तनाव घटाउने सम्झौताले रसियाभित्रको लोकतान्त्रिक शक्तिलाई बलियो बनाउन सक्छ। कम अलग-थलग र युद्धकालीन लामबन्दीमा नफसिएको रसियामा राजनीतिक बहुलवादको सम्भावना बढ्न सक्छ। यसको विपरीत, अपमानजनक सैन्य हारले कट्टरपन्थीलाई सत्तामा ल्याउन सक्छ।

निष्कर्ष

ट्रम्प–पुटिन भेट आक्रामकतालाई पुरस्कार दिनका लागि होइन—यो हेर्नका लागि हो कि जहाँ बल असफल भएको छ, त्यहाँ राजनीति सफल हुन सक्छ कि छैन। यसको विकल्प लामो युद्ध हो जसले युक्रेनलाई थकाउँछ, रसियाली अधिनायकवादलाई अझ गहिरो बनाउँछ, विश्व बजारलाई अस्थिर बनाउँछ, र व्यापक संघर्षको जोखिम बढाउँछ।

इतिहासले देखाउँछ, तपाईंलाई क्वचित मात्र "पूर्ण" शान्ति मिल्छ। तर यदि तपाईं वार्ता गर्न तयार हुनुहुन्छ भने, प्रायः तपाईंलाई राम्रो शान्ति अवश्य मिल्न सक्छ।