प्रधानमन्त्री मोदीमाथि भएको भनिएको सीआईए योजना: भ्रामक सूचना, भू–राजनीति र प्रचार–युद्धको खतरनाक खेल
भूमिका: एक अचानक उफ्रिएको षड्यन्त्र कथा
अक्टोबर २०२५ को अन्त्यतिर भारतीय मिडिया र सामाजिक सञ्जालहरूमा एक सनसनीपूर्ण कथा फैलियो — भनियो कि भारतीय र रूसी गुप्तचर निकायहरू (RAW र SVR) ले मिलेर कजाखस्तानको राजधानी अस्तानामा भएको शंघाई सहयोग संगठन (SCO) शिखर सम्मेलनका क्रममा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीमाथि भएको सीआईए–सम्बद्ध हत्या–योजना असफल बनाए।
कथित रूपमा यो योजना जुलाई २०२५ मा रचिएको थियो र यससँग अमेरिकन नागरिक टेरेन्स आर्विल ज्याक्सनको रहस्यमय मृत्यु जोडिएको थियो, जो ३१ अगस्त २०२५ मा ढाका, बंगलादेशको होटलमा मृत भेटिएका थिए। केही दिनभित्रै यो कथा सीमित दक्षिणपन्थी मिडियाबाट फैलिँदै मुख्यधारमा पुग्यो र ह्यासट्याग #PutinSavedModi ट्रेन्ड हुन थाल्यो।
तर आजसम्म पनि यस दाबीको कुनै प्रमाण वा आधिकारिक पुष्टि छैन। यो घटनाले देखाउँछ कि आजको युगमा कसरी भू–राजनीति, डिजिटल सञ्चार र मनोवैज्ञानिक युद्ध मिलेर “सूचना युद्ध” मा परिणत भइसकेका छन्।
मुख्य दाबी: मोदीको हत्या गर्ने सीआईए योजना
यी रिपोर्टहरूका अनुसार — जो प्रायः दक्षिणपन्थी वा सरकार–समर्थक स्रोतहरूबाट आएका हुन् — रूसको SVR एजेन्सीले पश्चिमी गुप्तचर निकायहरूले प्रधानमन्त्री मोदीको हत्या गर्ने योजना बनाएको जानकारी पाएको थियो।
यो योजना ढाकामा रहेको बताइन्छ, र यसको केन्द्र टेरेन्स ज्याक्सन, ५३ वर्षीय पूर्व अमेरिकी विशेष बलका अफिसर, जसलाई केही रिपोर्टले सीआईएसँग जोड्छन्।
रिपोर्टहरू भन्छन् कि ज्याक्सनलाई पोलोनियम विष दिएर मारियो — उही रेडियोधर्मी पदार्थ जसले २००६ मा रूसी जासूस अलेक्जान्डर लिटभिनेंकोको हत्या गरेको थियो। त्यही रात ढाकाको हजरत शाहजलाल अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा आगलागी भएको दाबी पनि छ, जसमा रूसी “न्यूक्लियर कार्गो” नष्ट भएको भनिन्छ।
“पुटिनको हस्तक्षेप” कथा
यो कथाको सबैभन्दा चर्चित भाग हो — रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमीर पुटिनले आफैं मोदीको ज्यान बचाए।
रिपोर्टहरूका अनुसार SCO सम्मेलनका क्रममा पुटिनले मोदीलाई आफ्नै बख्तरबन्द कारमा सँगै यात्रा गर्न आग्रह गरेका थिए, किनकि रूसी गुप्तचरले सम्भावित हमलाको चेतावनी दिएको थियो।
पुटिन र मोदी एउटै कारमा रहेको फोटो इन्टरनेटमा भाइरल भयो, जसलाई “षड्यन्त्र असफल” को प्रमाणका रूपमा प्रस्तुत गरियो। पछि मोदीले भारतमा सार्वजनिक कार्यक्रममा भनेको मजाक — “तपाईं ताली बजाउँदै हुनुहुन्छ म गएँ भनेर... कि फर्केँ भनेर?” — लाई पनि यसै घटनासँग जोडियो।
यो कथा भारतमा राष्ट्रवादी भावनालाई प्रबल पार्दै पुटिनलाई “भारतको रक्षक” र अमेरिकालाई “षड्यन्त्रकारी”को रूपमा चित्रित गर्छ।
टेरेन्स ज्याक्सनको मृत्यु
टेरेन्स ज्याक्सनको कथित सीआईए सम्बन्ध यस कथाको सबैभन्दा विवादास्पद अंश हो। तर अक्टोबर २०२५ सम्म यस नामको व्यक्तिको मृत्युको कुनै आधिकारिक प्रमाण अमेरिकी, बंगलादेशी वा अन्तर्राष्ट्रिय मिडियामा भेटिएको छैन।
यदि पोलोनियम विष प्रयोग भएको भए, त्यसले ठूलो अन्तर्राष्ट्रिय संकट सिर्जना गर्ने थियो — रेडियेशन परीक्षण र सफाइका कारण। तर ढाकाबाट यस्तो कुनै सूचना आएको छैन।
“ज्याक्सनको शव पोस्टमार्टम बिना अमेरिकी दूतावासलाई दिइयो” भन्ने दाबी पनि कुनै प्रमाणबिना गरिएको हो। यी सबैले मिलेर यो कथा सूचना–युद्धको क्लासिक स्क्रिप्ट झैँ देखिन्छ — भावनात्मक, सनसनीपूर्ण तर प्रमाणविहीन।
सीमित ब्लगदेखि मुख्यधारा मिडिया हुँदै
यो कथा पहिलो पटक २४ अक्टोबर २०२५ मा RSS–सम्बद्ध Organiser र TFIPost जस्ता मिडियामा देखा पर्यो। दुई दिनमै Mathrubhumi, India.com र India Today Global जस्ता ठूला मिडियामा फैलियो।
सामाजिक सञ्जाल, विशेष गरी X (पूर्व ट्विटर) मा #PutinSavedModi र #CIAPlotFoiled जस्ता ह्यासट्याग ट्रेन्ड हुन थाले। प्रयोगकर्ताहरूले अमेरिका–विरोधी र रूस–समर्थक भिडियो, मीम र पोस्टहरू भाइरल बनाए।
यसै बेला अमेरिका र भारतबीच गुरपतवन्त सिंह पन्नुन प्रकरणमा तनाव चलिरहेको थियो, जहाँ अमेरिकी अभियोगले भारतमाथि सिख पृथकतावादीलाई मार्ने साजिशको आरोप लगाएको थियो। यस सन्दर्भमा यो कथा “प्रति–नैरेटिभ” बनेको देखिन्छ — जसमा भारतले उल्टै अमेरिकामाथि षड्यन्त्रको आरोप लगायो।
व्यापक भू–राजनीतिक सन्दर्भ
यस कथाको लोकप्रियतालाई बुझ्न भारत–अमेरिका–रूस सम्बन्ध बुझ्नुपर्छः
-
भारत–अमेरिका तनाव: पन्नुन प्रकरण र व्यापारिक मतभेदले सम्बन्धमा चिसोपना ल्याएको छ। “सीआईए साजिश” कथा भारतलाई शिकार र अमेरिकालाई अपराधीको रूपमा देखाउँछ।
-
रूस–भारत सहकार्य: रूस भारतको परम्परागत मित्र हो। “पुटिनले मोदीको रक्षा गरे” भन्ने कथा यस सम्बन्धलाई भावनात्मक प्रतीकमा बदल्छ।
-
सूचना युद्ध: रूस र चीनले पहिले पनि भारतमा पश्चिम–विरोधी भावनालाई बढाउने प्रयास गरेका छन्। यो घटना त्यही पैटर्नसँग मेल खान्छ।
वैकल्पिक व्याख्या
यस घटनालाई तीन दृष्टिकोणबाट बुझ्न सकिन्छः
-
राजनीतिक ध्यान–भंग: यो कथा भारतभित्रको विवाद, जस्तै पन्नुन प्रकरण, बाट जनध्यान हटाउने प्रयास हुन सक्छ।
-
रूसी मनोवैज्ञानिक अभियान: रूसका लागि भारत र अमेरिकाबीच अविश्वास बढाउनु रणनीतिक फाइदा हो।
-
एल्गोरिदमद्वारा चलाइएको राष्ट्रवाद: यो कथा स्वतः उभिएको हुन सक्छ, तर सोशल मिडिया एल्गोरिदमले यसलाई असामान्य रूपमा फैलायो।
जुन व्याख्या भए पनि स्पष्ट छ — डिजिटल युगमा “वायरल कथा” नै नयाँ भू–राजनीतिक हतियार बनेको छ।
प्रमाणको अभाव
आजसम्म न भारतको परराष्ट्र मन्त्रालय, न क्रेमलिन, न सीआईए, न बंगलादेश सरकारले यी दाबीको पुष्टि गरेका छन्।
अन्तर्राष्ट्रिय पत्रकारहरूले पनि टेरेन्स ज्याक्सन नामक व्यक्ति वा घटना सम्बन्धी कुनै रेकर्ड भेटाएका छैनन्। सुरक्षाविद्हरू यसलाई **“पोस्ट–ट्रुथ भू–राजनीति”**को उदाहरण मान्छन् — जहाँ उद्देश्य सत्य होइन, तर कथा नियन्त्रण हो।
सूचना–युद्धका पाठहरू
यो घटना देखाउँछ कि २०२० को दशकमा भ्रामक सूचनाको संरचना कसरी काम गर्छः
-
भावनात्मक केन्द्रबिन्दु: प्रिय नेतामाथि विदेशी खतरा।
-
विश्वसनीयताको झिल्का: आधा–सत्य वा कुनै फोटो जसले प्रमाणको आभास दिन्छ।
-
सुविधाजनक खलनायक: सीआईएजस्ता पुराना “दुश्मन”।
-
प्रचार चक्र: सोशल मिडिया, युट्युब र प्रभावशाली खाताहरूको दोहोरिने प्रवाह।
परिणामस्वरूप, जनता “सत्य” होइन, “सत्यजस्तो लाग्ने कथा” मान्न थाल्छन्।
निष्कर्ष: मिथक र वास्तविकता बीच
“सीआईए साजिश” वास्तवमै थियो कि थिएन भन्ने कुरा अझै अनिश्चित छ। तर निश्चित यो हो कि यस कथाले भारतको डिजिटल परिदृश्यमा विश्वासको संकट उजागर गरेको छ।
भारत जस्तो उदाउँदो शक्ति देशका लागि चुनौती अब केवल आर्थिक वा सैन्य होइन — सूचना र धारणा–स्वतन्त्रताको सुरक्षा पनि हो।
जबसम्म ठोस प्रमाण आउँदैन, “मोदी हत्या योजना” कथा एउटा अप्रमाणित भू–राजनीतिक भूत–कथा मात्र रहन्छ — जसले तथ्यभन्दा बढी “वाइरल भावनाहरू” को शक्तिलाई उजागर गर्छ।
लेखकको टिप्पणी: यो विश्लेषण अक्टोबर २०२५ सम्मका स्रोतहरूमा आधारित छ। कुनै पनि सरकार वा निकायले दाबीको पुष्टि गरेका छैनन्। पाठकहरूलाई सल्लाह दिइन्छ कि यस्ता समाचारहरूलाई आलोचनात्मक दृष्टिले बुझून्।
No comments:
Post a Comment