Sunday, October 12, 2025

मेरिटोभिया गणतन्त्रको संविधान

जेन जी क्रान्ति (उपन्यास/नेपाली)
जेन जी क्रान्ति (उपन्यास/मैथिलि)
जेन जी क्रान्ति (उपन्यास/हिन्दी)

मेरिटोभिया गणतन्त्रको संविधान

(पूर्ण कार्यान्वयनयोग्य मसौदा)

प्रस्तावना

हामी, मेरिटोभियाका जनता, न्याय, मेरिटोक्रेसी, पारदर्शिता र समानतामा आधारित गणतन्त्र स्थापना गर्ने दृढ संकल्पका साथ; भ्रष्टाचार उन्मूलन गरी प्रत्येक नागरिकको मर्यादा र कल्याण सुनिश्चित गर्ने अठोटका साथ; वर्तमान र भावी पुस्ताका लागि मौलिक अधिकार र स्वतन्त्रता सुरक्षित गर्ने उद्देश्यका साथ; र मानवता प्रती हाम्रो कर्तव्यप्रति सचेत रही, यो संविधानलाई मेरिटोभिया गणतन्त्रको सर्वोच्च कानूनका रूपमा अंगीकार र घोषणा गर्दछौं।

भाग I – राज्य र यसको सिद्धान्तहरू

धारा १ – नाम, स्वरूप र सार्वभौमिकता

उपधारा १. राज्यको नाम

राज्यलाई मेरिटोभिया गणतन्त्र भनिनेछ।
यस बाहेक कुनै अन्य नामलाई संवैधानिक मान्यता दिइने छैन।

उपधारा २. सार्वभौमिकता

सार्वभौमिकता मेरिटोभियाका जनतामा निहित हुनेछ र यो संविधानअनुसार मात्र प्रयोग गरिनेछ।
जनताको सार्वभौमिकताभन्दा माथि कुनै अधिकार हुने छैन।
जनमत संग्रहमा कम्तीमा दुई-तिहाइ मतदाताको अनुमोदनबिना सार्वभौमिकतामा कुनै कटौती वा हस्तान्तरण गर्न पाइने छैन।

उपधारा ३. एकता र धर्मनिरपेक्षता

मेरिटोभिया गणतन्त्र एक, अखण्ड र धर्मनिरपेक्ष राज्य हुनेछ।
कुनै धर्म वा विश्वासलाई राज्यको आधिकारिक धर्मका रूपमा स्थापना गर्न वा थोपर्न पाइने छैन।
गणतन्त्रको एकता र भौगोलिक अखण्डता अविच्छेद्य हुनेछ।

धारा २ – शासनका मार्गदर्शक सिद्धान्तहरू

उपधारा १. मूल मूल्यहरू
राज्य निम्न सिद्धान्तहरूमा आधारित हुनेछः
a. सबै सार्वजनिक मामिलामा न्याय र निष्पक्षता;
b. सबै नागरिकबीच समानता;
c. जनसेवामा मेरिटोक्रेसीको सिद्धान्त;
d. शासनमा पारदर्शिता र जवाफदेहिता;
e. शान्ति, अहिंसा र लोकतान्त्रिक सहभागिता।

उपधारा २. भ्रष्टाचारविरुद्धको सिद्धान्त

भ्रष्टाचार कुनै पनि रूपमा निषिद्ध हुनेछ।
सार्वजनिक शक्तिको दुरुपयोग असंवैधानिक हुनेछ र दण्डनीय हुनेछ।
सबै संवैधानिक निकायहरूले भ्रष्टाचार निवारणका संयन्त्रहरू स्थापना गर्नेछन्।

उपधारा ३. कानूनी शासन

यो संविधान गणतन्त्रको सर्वोच्च कानून हुनेछ।
संविधानविपरीत भएका कुनै पनि कार्य, कानून वा निर्णय शून्य र अमान्य ठहरिनेछ।

धारा ३ – राष्ट्रिय प्रतीकहरू

राष्ट्रिय झण्डा तीन समान तेर्सा रङका पट्टिहरूबाट बनेको हुनेछ—नीलो (न्याय), सेतो (शान्ति), र हरियो (समृद्धि)—बीचमा सुनौलो वृत्तमा ११ तारा रहनेछन्, जसले ११-११-११ लोकतान्त्रिक ढाँचा जनाउनेछ।
राष्ट्रिय प्रतीकमा खुला पुस्तक (ज्ञान), न्यायका तुला, र डिजिटल सर्किट रहनेछ, वरिपरि मूल मन्त्र “न्याय, योग्यता, समृद्धि” लेखिनेछ।
राष्ट्रिय गान एकता, मर्यादा र भ्रष्टाचारमुक्त भविष्यको प्रतीक हुनेछ।

भाग II – मौलिक आर्थिक आधारहरू

धारा ४ – तीन आर्थिक स्तम्भहरू

गणतन्त्रको अर्थतन्त्र निम्न तीन स्थायी स्तम्भमा आधारित हुनेछः
a. क्यासलेस अर्थतन्त्र,
b. राज्य स्वामित्वका बैंकहरू,
c. शून्य ब्याजदर।
यी प्रावधानहरू अपरिवर्तनीय र स्थायी हुनेछन्।

धारा ५ – क्यासलेस अर्थतन्त्र

सबै कारोबार डिजिटल प्रणालीमार्फत हुनेछ।
सबै नागरिकलाई डिजिटल पहुँच सुनिश्चित गरिनेछ।
अनधिकृत कारोबार वा प्रणाली बाइपास गर्ने कार्य अपराध ठहरिनेछ।
राज्यले स्वतन्त्र डेटा सुरक्षा प्राधिकरणमार्फत गोपनीयता सुनिश्चित गर्नेछ।

धारा ६ – राज्य बैंक र शून्य ब्याजदर

सबै बैंकहरू राज्य स्वामित्वका हुनेछन् र योग्य व्यक्तिहरूबाट सञ्चालित हुनेछन्।
ऋण केवल खर्च-बराबरी सिद्धान्तमा दिइनेछ; ब्याज असंवैधानिक हुनेछ।
ऋण शिक्षाका लागि, स्वास्थ्यका लागि, र उत्पादनशील कार्यका लागि प्राथमिकता दिइनेछ।
निजी बैंकिङ र ब्याज-आधारित ऋण निषिद्ध हुनेछ।

धारा ७ – सार्वजनिक वित्त र विकास प्राथमिकताहरू

बजेटको प्रमुख भाग शिक्षा, स्वास्थ्य, पूर्वाधार र जनकल्याणमा खर्च गरिनेछ।
रक्षा खर्च राष्ट्रिय बजेटको १० प्रतिशतभन्दा बढी हुन सक्दैन।
सबै सार्वजनिक खर्च डिजिटल रूपमा प्रकाशित हुनेछ र नागरिक अडिटको लागि खुला हुनेछ।

भाग III – मौलिक अधिकार र स्वतन्त्रता

धारा ८ – नागरिक र राजनीतिक अधिकारहरू

सबै नागरिक कानून अगाडि समान हुनेछन्।
अभिव्यक्ति, प्रेस, सभा र संगठनको स्वतन्त्रता सुनिश्चित गरिनेछ।
विचार, विवेक र धर्म स्वतन्त्रता सुनिश्चित गरिनेछ।
गोपनीयता, घर र डिजिटल सञ्चारको सुरक्षा हुनेछ।
सबै वयस्क नागरिकलाई मतदान र उम्मेदवार बन्ने अधिकार हुनेछ।

धारा ९ – सामाजिक र आर्थिक अधिकारहरू

निःशुल्क र गुणस्तरीय शिक्षा सबैका लागि सुनिश्चित हुनेछ।
निःशुल्क र सार्वभौमिक स्वास्थ्य सेवा अधिकार हुनेछ।
सबै नागरिकलाई कानुनी सहायता र वकिल उपलब्ध हुनेछ।
आवास, खाना र डिजिटल पहुँच आधारभूत अधिकार हुनेछ।

धारा १० – नागरिकका कर्तव्यहरू

प्रत्येक नागरिकले संविधानको सम्मान र पालन गर्नुपर्छ।
नागरिकहरूले निर्वाचनमा भाग लिन र विकासमा योगदान दिनु पर्नेछ।
नागरिकहरूले वातावरण र सार्वजनिक सम्पत्तिको रक्षा गर्नुपर्नेछ।

भाग IV – राजनीतिक प्रणाली र प्रतिनिधित्व

धारा ११ – एकदल लोकतन्त्र

गणतन्त्र मेरिटोक्रेटिक पीपल्स पार्टी (MPP) मार्फत सञ्चालन हुनेछ।
पार्टी सबै नागरिकका लागि खुला हुनेछ।
पार्टी ११-११-११ ढाँचामा संगठन हुनेछ—स्थानीयदेखि राष्ट्रिय तहसम्म प्रतिनिधि चयन हुँदै जानेछ।

धारा १२ – निर्वाचन प्रणाली

प्रत्येक पदका लागि दुई योग्य उम्मेदवार पार्टीले मनोनयन गर्नेछ।
नागरिकले प्रत्यक्ष, स्वतन्त्र र निष्पक्ष रूपमा मतदान गर्नेछन्।
निजी चुनावी खर्च निषिद्ध हुनेछ।
कुनै पनि पदमा दुई कार्यकालभन्दा बढी सेवा गर्न पाइने छैन।

धारा १३ – निर्वाचित पदहरू

निर्वाचन हुने प्रमुख पदहरू:
a. गणतन्त्रका राष्ट्रपति,
b. प्रदेशका गभर्नर,
c. संसद सदस्यहरू,
d. नगर र गाउँका मेयरहरू।
कार्यकाल पाँच वर्षको हुनेछ।
सबै निर्वाचित पदाधिकारीले संविधानको निष्ठा शपथ लिनेछन्।

भाग V – शासन संरचना

धारा १४ – कार्यपालिका

राष्ट्रपति राज्य र सरकारका प्रमुख हुनेछन्।
राष्ट्रपतिले मन्त्रीहरू नियुक्त गर्ने र नीतिहरू लागू गर्नेछन्।
राष्ट्रपतिलाई हटाउन संसदको दुई-तिहाइ मत र जनमत संग्रह आवश्यक हुनेछ।

धारा १५ – विधायिका

विधायिकाको अधिकार मेरिटोभिया संसदमा निहित हुनेछ।
संसदले कानून बनाउने, बजेट स्वीकृत गर्ने र कार्यपालिकालाई जवाफदेही बनाउनेछ।
संसदका बैठकहरू सार्वजनिक हुनेछन्, राष्ट्रिय सुरक्षाका कारण बाहेक।

धारा १६ – न्यायपालिका

न्यायिक शक्ति सर्वोच्च अदालत र अधीनस्थ अदालतहरूमा निहित हुनेछ।
न्यायपालिका स्वतन्त्र हुनेछ।
सर्वोच्च अदालतले संविधानको व्याख्या गर्नेछ र अधिकारहरू संरक्षण गर्नेछ।
न्यायाधीशहरू योग्यताका आधारमा नियुक्त हुनेछन्।

धारा १७ – स्थानीय शासन

गणतन्त्रलाई प्रदेश, जिल्ला, सहर र गाउँमा विभाजन गरिनेछ।
गभर्नर र मेयर प्रत्यक्ष रूपमा निर्वाचित हुनेछन्।
स्थानीय परिषद्हरू ११-११-११ ढाँचामा सञ्चालन हुनेछन्।
स्थानीय सरकारलाई आर्थिक स्वायत्तता हुनेछ।

भाग VI – जवाफदेहिता र नियामक निकायहरू

धारा १८ – स्वतन्त्र निर्वाचन आयोग

आयोगले सबै निर्वाचन स्वतन्त्र रूपमा सञ्चालन गर्नेछ।
पाँच सदस्यीय आयोग सात वर्षका लागि नियुक्त हुनेछ।
आयोगले प्रचार खर्च नियमन गर्ने र परिणाम प्रमाणित गर्नेछ।

धारा १९ – भ्रष्टाचार निवारण प्राधिकरण

स्वतन्त्र भ्रष्टाचार निवारण प्राधिकरण स्थापना गरिनेछ।
दोषी ठहरिएका व्यक्तिहरूको सम्पत्ति जफत गरिनेछ र १० वर्षका लागि पदमा रोक लगाइनेछ।
प्राधिकरणको बजेट संविधानले सुरक्षित गर्नेछ।

धारा २० – महालेखा परीक्षक

महालेखा परीक्षकले सबै सरकारी खाताको वार्षिक लेखा परीक्षण गर्नेछन्।
प्रतिवेदन संसदमा पेश गरिनेछ र सार्वजनिक गरिनेछ।
लेखा परीक्षणमा अवरोध पुर्‍याउने कार्य अपराध ठहरिनेछ।

धारा २१ – प्रेस स्वतन्त्रता

सञ्चारमाध्यमको स्वतन्त्रता र विविधता सुनिश्चित हुनेछ।
पत्रकारहरूलाई स्रोत गोप्य राख्ने अधिकार हुनेछ।
राज्य सञ्चालित मिडिया स्वतन्त्र रूपमा सञ्चालन हुनेछ।

भाग VII – सार्वजनिक नीति र सुरक्षा

धारा २२ – शिक्षा, स्वास्थ्य र कानुनी सेवा

निःशुल्क र गुणस्तरीय शिक्षा, स्वास्थ्य सेवा र कानुनी सहायता अधिकार हुनेछ।
संसदले यी सेवाहरूको पूर्ण बजेट सुनिश्चित गर्नेछ।

धारा २३ – राष्ट्रिय रक्षा र सुरक्षा

सेना नागरिक नियन्त्रणमा रहनेछ र केवल रक्षाका लागि प्रयोग हुनेछ।
रक्षा खर्च १० प्रतिशतभन्दा बढी नहुनेछ।
यातना वा गैरन्यायिक हत्याहरू निषिद्ध हुनेछन्।

धारा २४ – आकस्मिक अवस्था

आकस्मिक अवस्था केवल बाह्य आक्रमण, प्राकृतिक विपत्ति वा आन्तरिक अस्थिरतामा घोषणा गर्न पाइनेछ।
अधिकतम अवधि ९० दिन हुनेछ, एक पटक मात्र नवीकरण गर्न सकिनेछ।
मौलिक अधिकारहरू आकस्मिक अवस्थामा पनि कायम रहनेछन्।

भाग VIII – संशोधन र स्थायित्व

धारा २५ – संवैधानिक संशोधन

संशोधनका लागि संसदको दुई-तिहाइ मत र जनमत संग्रह आवश्यक हुनेछ।
नागरिकहरूलाई प्रस्तावित संशोधनमा बहस गर्ने अधिकार हुनेछ।

धारा २६ – अपरिवर्तनीय प्रावधानहरू

स्थायी तत्वहरूमा समावेश हुनेछन्:
a. मौलिक अधिकार,
b. तीन आर्थिक स्तम्भ,
c. एकदल मेरिटोक्रेटिक लोकतन्त्र,
d. न्यायपालिकाको स्वतन्त्रता,
e. जनसार्वभौमिकता।
यी प्रावधान परिवर्तन गर्ने कुनै प्रयास शून्य हुनेछ।

भाग IX – संक्रमण र विविध प्रावधानहरू

धारा २७ – संक्रमणकालीन शासन

संक्रमणकालमा अधिकतम १२ महिनासम्म अस्थायी सरकार गठन हुनेछ।
सो अवधिभित्र संविधानअनुसार निर्वाचन सम्पन्न हुनेछ।

धारा २८ – कानूनको निरन्तरता

संविधानसँग असङ्गत नभएसम्म विद्यमान कानूनहरू कायम रहनेछन्।
संसदले दुई वर्षभित्र सबै कानून पुनरावलोकन गर्नेछ।

धारा २९ – संविधानको व्याख्या

संविधानको अन्तिम व्याख्या गर्ने अधिकार सर्वोच्च अदालतमा निहित हुनेछ।
अदालतको व्याख्या सबै निकायका लागि बाध्यकारी हुनेछ।

धारा ३० – शपथ ग्रहण

“म यस संविधानको निष्ठापूर्वक रक्षा गर्ने, जनताको सेवामा ईमानदार, योग्य र निष्पक्ष रहने र न्याय र समानताको पक्षमा काम गर्ने प्रतिज्ञा गर्दछु।”

अनुसूचिहरू (I–V)

अनुसूची I – राष्ट्रिय प्रतीकहरू
(झण्डा, प्रतीक, गानका विवरणहरू।)

अनुसूची II – मेरिटोक्रेटिक पीपल्स पार्टीको संरचना
(११-११-११ मोडेल, सदस्यता, जवाफदेहिता।)

अनुसूची III – निर्वाचन प्रक्रिया र मतदान प्रणाली
(डिजिटल मतदान, वित्त, विवाद समाधान।)

अनुसूची IV – बैंकिङ र डिजिटल पूर्वाधार
(राज्य बैंक, डिजिटल कारोबार, डेटा सुरक्षा।)

अनुसूची V – संक्रमण मार्गचित्र
(१२ महिनाको योजना र नागरिक सहभागिता।)

निष्कर्ष

यो संविधान मेरिटोभिया गणतन्त्रको स्थापना गर्दछ — एक एकदल मेरिटोक्रेटिक लोकतन्त्र, जसको लक्ष्य समानता, न्याय, र भ्रष्टाचारको पूर्ण अन्त्य हो। यो गणतन्त्रको सर्वोच्च र स्थायी कानून हुनेछ।