Pages

Friday, November 07, 2025

स्थिरक्वाइनहरू: के यी अमेरिकी डलरका लागि हड्डीको ढाँचा हुन् वा डिजिटल जीवन–सहारा?

Stablecoins: Exoskeleton for the Dollar – or Digital Life Support?


स्थिरक्वाइनहरू: के यी अमेरिकी डलरका लागि हड्डीको ढाँचा हुन् वा डिजिटल जीवन–सहारा?

जब पोलिगन फाउन्डेशनका प्रमुख सन्दीप नेलवालले “डलराइजेशन २.०” भन्ने शब्द प्रयोग गरे, उनी केवल क्रिप्टो–जगतको अर्को चर्चित विचार प्रकट गर्दै थिएनन् — उनी आधुनिक विश्व–अर्थतन्त्रको एक गहिरो प्रश्नमा हान्दै थिए:
के अमेरिकी डलर आफ्नो डिजिटल अवतारमा नयाँ स्वर्ण–युगमा प्रवेश गर्दैछ, वा स्थिरक्वाइनहरू (Stablecoins) केवल एउटा बिरामी प्रणालीमा टाँसिएको चम्किलो पट्टी (bandage) हुन्?

एक तर्फ नेलवालजस्ता प्रविधि–आशावादीहरू छन्, जसले विश्वास गर्छन् कि स्थिरक्वाइनहरूले डलरलाई बलियो बनाइरहेका छन् — यसलाई बिजुलीको गतिमा प्रत्येक स्मार्टफोनसम्म पुर्‍याइरहेका छन्।
अर्कोतर्फ रे डालियो र म्याक्रो–यथार्थवादीहरू छन्, जसले चेतावनी दिन्छन् — ऋणको दलदलमा डुबेको देशलाई कुनै डिजिटल “प्लम्बिङ” (plumbing) ले बचाउन सक्दैन।

यस प्रश्नलाई बुझ्न हामीले ब्युनस आयर्स र लागोसका मोबाइल ट्रान्सफरदेखि अमेरिकी ट्रेजरीको ऋण–सूचीसम्म, र डेफाइ प्रोटोकलदेखि ब्रिक्स कूटनीतिसम्म हेर्नुपर्छ।
यसले डलरको शरीरको डिजिटल MRI जस्तै झल्को दिन्छ।


डलराइजेशन २.०: आरक्षित मुद्रा (B2B) बाट उपभोक्ता मुद्रा (B2C) सम्म

दोस्रो विश्वयुद्धपछिका दशकहरूमा डलर मुख्यतः B2B मुद्रा थियो —
केंद्रीय बैंकहरू, तेल सम्झौताहरू, र ठूला अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय संस्थाहरूको भाषा।
सामान्य जनताको डलरसँग सम्बन्ध बैंक खाता वा यात्रामा सीमित रहन्थ्यो।

स्थिरक्वाइनहरूले यो सन्तुलन भत्काएका छन्।

  • सन् २०२५ सम्म स्थिरक्वाइन बजारको कुल मूल्य करिब ३००–३१० अर्ब डलर पुगेको छ — सन् २०२४ को तुलनामा दोब्बर।

  • मासिक रूपमा स्थिरक्वाइन कारोबार ट्रिलियनौँ डलरमा पुग्छ।

  • USDT (Tether) र USDC (Circle) जस्ता डलर–पेग्ड क्वाइनहरू बजारमा हावी छन् — USDT करिब १८० अर्ब, USDC करिब ७०–७५ अर्ब डलर

नेलवालको भनाइमा, यो अब केवल व्यापारीहरूका लागि होइन — आम जनताका लागि हो।
अर्जेन्टिना, नाइजेरिया, टर्की, लेबनान जस्ता देशहरूमा लाखौँ मानिसहरू
स्थिरक्वाइन प्रयोग गरी बचत, रेमिट्यान्स र दैनिक कारोबार गरिरहेका छन्।
डलर अब बैंकमा होइन — स्मार्टफोनको आइकन बनिसकेको छ।

यदि १९६० को दशकमा “युरोडलर” डलरको अफशोर संस्करण थियो,
आजको “क्रिप्टो–डलर” त्यसको डिजिटल पुनर्जन्म हो —
अनुमतिविनाको, विश्वव्यापी, र तत्काल चलायमान।


नेलवालको तर्क: डलरको लागि डिजिटल कवच

नेलवालको मुख्य विचार हो — स्थिरक्वाइनहरूले डलरलाई फेरि बनाइरहेका छैनन्, उनीहरूले त्यसलाई अपग्रेड गरिरहेका छन्।

१. अमेरिकी ट्रेजरीको नयाँ माग

अधिकांश स्थिरक्वाइनहरू छोटो अवधिका अमेरिकी ट्रेजरी बन्ड र नगदद्वारा समर्थित छन्।
प्रत्येक नयाँ USDT वा USDC जारी हुँदा अमेरिकी ऋणपत्रको माग बढ्छ।
यसरी स्थिरक्वाइनहरूले डलरको वित्तीय परिसंचारमा नयाँ धमनी थपेका छन्।

२. विश्व दक्षिणका लागि डलरको रेलमार्ग

जहाँ स्थानीय मुद्राहरू अस्थिर छन्, स्थिरक्वाइनहरूले डलर रेलमार्ग जस्तै काम गर्छन्—

  • लागोसको फ्रीलान्सरले न्यूयोर्कको ग्राहकबाट केही मिनेटमै USDC पाउँछ।

  • ब्युनस आयर्सको पसलेले मूल्य घट्दो पेसोको सट्टा USDT बचत गर्छ।

  • रेमिट्यान्स सस्तो र द्रुत बन्छ।

यसरी स्थिरक्वाइनहरूले केवल मुद्रा होइन, स्थिरता निर्यात गर्छन्।

३. डलर अब API (प्रोग्रामिङ इन्टरफेस)

डेभलपरका लागि स्थिरक्वाइन अब केवल मुद्रा होइन —
यो प्रोग्राम गर्न मिल्ने डलर हो।
डेफाइ, पेरोल, इन्भोइस, वा ट्रेन्डिङ बोट — सबैमा डलर अब कोड बनेको छ।

४. भू–राजनीतिक शक्ति

अमेरिकी नीतिनिर्माताहरूका लागि, स्थिरक्वाइनहरू सफ्ट पावरको हतियार हुन्।
यदि नियमन चतुरतापूर्वक बनाइयो भने, डिजिटल डलरले चीनको डिजिटल युआन भन्दा
अधिक प्रभावशाली स्थान लिनेछ।


रे डालियोको प्रतिवाद: अंकगणितबाट भाग्न सकिँदैन

डालियो वर्षौँदेखि चेतावनी दिइरहेका छन् कि
अमेरिका दीर्घकालीन ऋण चक्रको अन्तिम चरणमा छ।

  • अमेरिकी ऋण ३४–३६ ट्रिलियन डलर पार भइसकेको छ।

  • ब्याज भुक्तानीले बजेटको ठूलो अंश खाइरहेको छ।

  • डालियोका अनुसार, यदि घाटा GDP को ३% भित्र सीमित राखिएन भने
    केही वर्षमै वित्तीय संकट हुन सक्छ।

अब स्थिरक्वाइनको आकार हेरौं — करिब ३०० अर्ब डलर
कुल ऋणको एक प्रतिशतभन्दा पनि कम।

उनी भन्छन्,

“यो भनेको मागको एउटा सानो गिलास हो, जबकि आपूर्तिको सागर अगाध छ।”

भले स्थिरक्वाइन तीन ट्रिलियनसम्म पुगून्,
राजनीतिक जिद्दीपन र अन्ध–खर्चले मूल समस्या समाधान गर्दैन।


समर्थक र आलोचक आवाजहरू

🌱 समर्थकहरू भन्छन्:

  • अब सर्वसाधारण पनि डलरमा सोच्न थालेका छन्।

  • स्थिरक्वाइनहरूले अमेरिकी ऋणलाई विश्वमा बाँडिरहेका छन्।

  • डलर अब केवल मुद्रा होइन — उपभोक्ता उत्पादन हो।

  • यो “सफ्ट पावर” को नयाँ रूप हो।

⚡ आलोचकहरू भन्छन्:

  • यो समुद्रमा बूँद जस्तै सानो प्रभाव हो।

  • अमेरिकी बैंक र फेडले निजी मुद्रा प्रभुत्वलाई सहन गर्ने छैनन्।

  • यो बढी फिएट आपूर्तिले मुद्रास्फीति बढाउन सक्छ।

  • यही प्रविधि भोलि गैर–डलर क्वाइनहरू चलाउन प्रयोग हुन सक्छ।


विभिन्न दृष्टिकोणहरू

१. आर्थिक दृष्टि — ट्रिफिन दुविधाको पुनर्जन्म

वैश्विक मुद्रा बन्न डलरले विश्वमा आपूर्ति गर्नैपर्छ,
तर अत्यधिक आपूर्तिले विश्वास घटाउँछ।
स्थिरक्वाइनले यो द्वन्द्व अझ छिटो र पारदर्शी बनाएका छन्।

२. भू–राजनीतिक दृष्टि — उपकरण वा ट्रोजन घोडा?

स्मार्ट नीति बनेमा, स्थिरक्वाइनहरू सफ्ट पावर इन्जिन बन्न सक्छन्।
तर गलत नीति बनेमा, यही पूर्वाधार प्रतिद्वन्द्वी मुद्राहरूको प्रवेशद्वार बन्न सक्छ।

३. क्रिप्टो दृष्टि — पुल वा संक्रमणकालीन जीवाश्म?

क्रिप्टो यथार्थवादीहरूका लागि स्थिरक्वाइन
फिएट र डेफाइबीचको पुल हुन्।
तर बिटक्वाइन समर्थकहरूका लागि यो केवल “फिएटको नयाँ जालो” हो।

४. नियामक दृष्टि — “जिनियस एक्ट” र भविष्य

“GENIUS Act” जस्ता अमेरिकी प्रस्तावले
स्थिरक्वाइनलाई पारदर्शिता, पूँजी गुणवत्ता र
सुरक्षित नियमनमा ल्याउने प्रयास गरिरहेका छन्।
सफल भएमा, यी अमेरिकी डिजिटल निर्यात उत्पादन बन्न सक्छन्।
असफल भएमा, नवप्रवर्तन विदेश पलायन गर्न सक्छ।


भविष्यका सम्भावनाहरू

💡 “डलर–एज–ए–सर्भिस”

भविष्यमा डलर एउटा सेवा जस्तै हुन सक्छ —
प्रत्येक एप, खेल, वा प्लेटफर्मले डलर API प्रयोग गर्नेछ।
डलर केवल मुद्रा होइन, अर्थ–सञ्चालन प्रणाली (monetary OS) बन्न सक्छ।

🏦 “छाया केन्द्रीय बैंकहरू”

ठूला स्थिरक्वाइन कम्पनीहरू साना केंद्रीय बैंकहरू जस्तै छन्।
उनीहरूको नीति र ट्रेजरी होल्डिङले
अमेरिकी ऋण बजारलाई प्रत्यक्ष असर गर्न सक्छ।

🕳️ “पलायन मार्ग”

यदि डलरप्रति विश्वास टुट्यो भने,
यिनै स्थिरक्वाइनहरू सबैभन्दा छिटो निकासी मार्ग बन्न सक्छन् —
मानिसहरू बैंक प्रणाली नछोइ बिटक्वाइन, सोना, वा अन्य टोकनमा सर्न सक्छन्।


तीन सम्भावित दशक–परिदृश्य

१. डिजिटल ब्रेटन–वुड्स

  • स्मार्ट नियमन, पारदर्शी नीति।

  • डलर स्थिरक्वाइनको विश्वव्यापी प्रभुत्व।

  • ऋण नियन्त्रणमा।
    → नेलवालको दृष्टि सफल।

२. ऋण–हृदयाघात

  • राजकोषीय अनुशासन विफल।

  • मुद्रास्फीति र अविश्वास चुलिन्छ।

  • सोना र बिटक्वाइनतर्फ पलायन।
    → डालियोको भविष्यवाणी सत्य।

३. बहुध्रुवीय डिजिटल विश्व

  • USD ठूला भूमिकामा रहन्छ तर एकाधिकारमा होइन।

  • युआन, युरो, र BRICS स्थिरक्वाइनहरू पनि बलिया हुन्छन्।
    → विश्व “मौद्रिक इन्टरनेट” बन्छ।


निष्कर्ष: अस्थायी राहत, स्थायी समाधान होइन

संक्षेपमा—
स्थिरक्वाइनहरूले डलरलाई सास र समय दिइरहेका छन्, तर उद्धार होइन।

  • छोटो अवधिमा (२–५ वर्ष) — डलर अझ बलियो हुनेछ।

  • दीर्घ अवधिमा (५–१५ वर्ष) — पुरानै गणित, ऋण र राजनीतिक अव्यवस्था फर्किनेछ।

स्थिरक्वाइनहरू डलरको नयाँ स्नायु प्रणाली हुन् —
तीव्र, विश्वव्यापी, र कोडमा चल्ने।
अब प्रश्न यो होइन कि डलर डिजिटल हुँदैछ कि होइन —
यो त भइसकेको छ।
साँचो प्रश्न यो हो —
के वाशिंगटनले यस डिजिटल विश्रामलाई सुधारको अवसर बनाउँछ,
वा केवल तारहरू सिउँदै रहन्छ जब इञ्जिन भित्रभित्रै ततिरहेको छ?



No comments: