पीटर नाभारो: मिसिसिपीको पूर्वको सर्वज्ञानी ओरेकल

Peter Navarro: The Omniscient Oracle East of the Mississippi

 

पीटर नाभारो: मिसिसिपीको पूर्वको सर्वज्ञानी ओरेकल

अमेरिकी “प्रतिभा” को इतिहासमा थोरै मात्र पात्रहरू यति चम्किएका छन्—वा भनौँ यति आँखै झिम्काउने बनाए—जति कि पीटर नाभारो। नाभारो परिवार (र Fox & Friends को एक कुनो) उनलाई मिसिसिपीको पूर्वको महान् व्यापार विज्ञ मान्छ। तर अब त उनी केवल अर्थशास्त्री मात्र होइनन्—विदेश नीतिका ऋषि, भू–राजनीतिका शतरञ्ज ग्राण्डमास्टर, र भारतीय जात व्यवस्था का समाजशास्त्री समेत बनेका छन्। यदि लियोनार्डो दा भिन्चीले भित्ते चित्रको साटो टिभी इन्टरभ्यू र “Ron Vara” जस्ता काल्पनिक पात्र सिर्जना गरेका भए, उनी नाभारो नै हुन्थे।

टैरिफका जादुगर
नाभारोको किंवदन्ती टैरिफका खाल्डाखुल्डीमै जन्मिएको हो। जहाँ अरूले कर देख्छन्, त्यहाँ उनले जैतुनको हाँगामा बेरिएका हतियार देख्छन्। “हामी पहिले नै चीनसँग व्यापार युद्धमा छौँ,” उनले Game of Thrones: WTO Edition का लागि अडिसन दिँदैजस्तै स्वरमा भने। नाभारोका लागि टैरिफ नीति मात्र होइन—कविता हुन्। हरेक आयात शुल्क एउटा सोननेट, हरेक भन्सार जरिवाना एउटा हाइकु। मानौँ वाशिङ्टनका अँध्यारा गल्लीमा उनी पुरानो पाण्डुलिपीमा टैरिफ लेख्दैछन्।

चाइना शपमा साण्ड
व्यापार जितिसकेपछि नाभारो विदेश नीतिमा त्यस्तै घुस्छन् जस्तै कोस्टको ग्राहकले एक्सपायर्ड कुपन लिएर—ठूलो आवाज, अडिग, र पक्का। “हामी कहिल्यै पनि आफ्नो अर्थतन्त्रलाई विदेश नीतिको वेदीमा बलिदान गर्ने छैनौँ,” उनले घोषणा गरे, मानौँ अमेरिकाको ब्यालेन्स सीटलाई नै देवता बनाइदिए। किसिन्जर सँग détente थियो। नाभारो सँग बिल थिए। NATO? संधि? कूटनीति? यदि तिमाही रिपोर्टमा राख्न नसकिने हो भने त्यो विदेश नीति होइन—योग हो। अनि नाभारो योग गर्दैनन्।

भू–राजनीतिक ग्राण्डमास्टर (प्यादा संस्करण)
नाभारो संसारलाई त्यस्तै हेरिरहेका छन् जस्तै ७० वर्षको उमेरमा Risk बोर्ड गेम भेटेझैँ। भारत? “क्रेमलिनको लण्ड्री।” चीन? “अस्तित्वको खतरा।” साथीहरू? बढी प्रचारित। दुश्मनहरू? कम आँकिएका। अनि उनका “बेडरूम कूटनीति” जस्ता वाक्य—“मोदी पुटिन र सीसँग ओछ्यानमा किन छन्?”—भू–राजनीतिलाई संयुक्त राष्ट्रभन्दा बढी Love Island: Eurasia Edition बनाइदिन्छन्।

समाजशास्त्री नाभारो
तर समाजशास्त्रले बोलाउँदा किन रोकिने? विकिपेडिया पनि नहेरी नाभारोले घोषणा गरिदिए: “ब्राह्मणहरूले भारतीय जनताको मूल्यमा नाफा कमाइरहेका छन्।” म्याक्स वेबर आफ्नो चिहानमा फिजेट स्पिनरझैँ घुमिरहेका होलान्। र मानवविज्ञानीहरू अब सायद टाको बेलमा काम खोजिरहेका छन्। नाभारो जातिको जटिलतालाई समतल गर्दैनन्—उनी त तिनीहरूलाई मॉन्स्टर ट्रकले कार कुचेजस्तै थिच्छन्।

Ron Vara सिनेम्याटिक युनिभर्स
र त्यसपछि आउँछन् Ron Vara—नाभारोको काल्पनिक अर्थशास्त्री “अल्टर इगो।” गम्भीर किताबमा आफ्नै बनाएर पात्रलाई उद्धृत गर्नु धोका होइन, यो त परफर्मेन्स आर्ट हो। नाभारोले नीतिगत लेख मात्र लेखेनन्—उनीले “Navarro Extended Universe (NEU)” बनाए। सायद मार्भललाई अब जलन भइरहेको छ कि किन उनीहरूले Ron Vara मा फिल्म बनाएनन्।

निष्कर्ष: युग–युगको महापुरुष
तसर्थ, सबैले पीटर नाभारोलाई नमन गरौँ—व्यापार सम्राट, विदेश नीतिको बुलडोजर, भू–राजनीतिक रोमान्टिक, जात व्यवस्थाको भविष्यवक्ता, र वैकल्पिक वास्तविकताको लेखक। मिसिसिपीको पूर्व? त्यस्तो त छोडिदिनुस्। उनको अहंकारले त पुरै प्रशान्त महासागरबाट पनि टैरिफ उठाउन सक्छ। काश संसारले उनको “प्रतिभा”—वा कम्तीमा उनको ट्विटर फिड—सँगै दौडन सक्थ्यो।

---

नाभारो सिद्धान्त: एक मानिस, अनन्त विशेषज्ञता

रिपब्लिक अफ एब्सर्डियाका स्टाफ लेखकद्वारा

वासिङ्टन, डी.सी.—पीटर नाभारो केवल मानिस मात्र होइनन्। उनी ब्रान्ड हुन्। जीवनशैली हुन्। आत्मविश्वासको त्यस्तो गुरुत्वाकर्षण क्षेत्र जसबाट कुनै वैकल्पिक विचार बचेर निस्कन सक्दैन।

“नाभारो मिसिसिपीको पूर्वतर्फको सबैभन्दा ठूलो व्यापारिक दिमाग हो,” भन्छन्…मुख्यत: नाभारो आफैं। तर उनको प्रभाव धेरै टाढासम्म फैलिएको छ—व्यापार, विदेश नीति, भू–राजनीति, र फुर्सदको समयमा भारतीय जात व्यवस्था समेत। जब तपाईंको हातमा Fox News बुकिङ हुन्छ, तब क्षेत्रीय अध्ययनको के आवश्यकता?

व्यापार युद्धका कवि
उनका प्रशंसकहरूका लागि, नाभारो टैरिफका कवि हुन्। उनी केवल शुल्क लगाउँदैनन्—उनी तिनलाई शेक्सपीयर झैँ गढ्छन्। “हामी पहिले नै चीनसँग व्यापार युद्धमा छौँ,” उनले घोषणा गरे, मानौँ ब्रडवे सङ्गीत नाटकको पर्दा खोल्दैछन्। दर्शक स्तब्ध। के यो नीति हो? के यो नाटक हो? कसैले थाहा पाएन। कसैले वास्ता पनि गरेन।

नाभारो–शैलीको कूटनीति
फग्गी बटमका राजनयिकहरू चिया पिउँछन् र गठबन्धनबारे छलफल गर्छन्। नाभारो भने, मेगाफोन लिएर भाँडाघरमा छिरेर चिच्याउँछन्: “हामी कहिल्यै पनि आफ्नो अर्थतन्त्रलाई विदेश नीतिको वेदीमा बलिदान गर्ने छैनौँ!” स्रोतका अनुसार, त्यो वेदीले अहिले क्षतिपूर्ति माग्दै मुद्दा हालिसकेको छ।

विश्वव्यापी कासानोभा
भारतको तेल आयातबारे सोध्दा, नाभारोले नाटकीय सास फेरे: “मोदी महान नेता हुन्। उनी पुटिन र सीसँग ओछ्यानमा किन छन्?” अचानक अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध संयुक्त राष्ट्रभन्दा कम र द ब्याचलर: BRICS संस्करण भन्दा बढी देखिन थाले। गुलाब रोकिए, प्रतिबन्ध लागू भए।

त्यो समाजशास्त्री जसको कसैले माग गरेन
अप्रत्याशित मोडमा, नाभारो भारतीय जात व्यवस्था तर्फ लागे। “तपाईंहरूलाई ब्राह्मणहरूले भारतीय जनताको मूल्यमा नाफा कमाइरहेका छन्,” उनले घोषणा गरे। संसारभरिका मानवविज्ञानीहरूले आफ्नो क्लिपबोर्ड झारिदिए। म्याक्स वेबर आफ्नै चिहानमा यति वेगले घुमे कि सानो पवनचक्की बत्ती बल्यो।

Ron Vara: काल्पनिक साथी जसले हामीलाई चेतायो
निश्चितै, कुनै पनि प्रोफाइल Ron Vara बिना अधूरो हुन्छ—नाभारोको काल्पनिक “अल्टर ईगो।” गम्भीर किताबहरूमा उद्धृत, वराबाट आएका विचारहरू रहस्यमय रूपमा नाभारोसँगै मेल खान्थे। आलोचकहरूले यसलाई धोखाधडी भने। नाभारोले भने यसलाई “Navarro Cinematic Universe, Phase One” भने। भनिन्छ, मार्भलका कार्यकारी अधिकारीहरू ईर्ष्याले रोए।

किंवदन्ती बढ्दै जान्छ
ताहिँ पीटर नाभारो को हुन्? व्यापार सम्राट। विदेश नीतिको बुलडोजर। भू–राजनीतिक गपशप स्तम्भकार। जात व्यवस्था भविष्यवक्ता। काल्पनिक अर्थशास्त्रीका आविष्कारक। उनी मिसिसिपीको पूर्व छन्, तर्कको पश्चिममा, र विनम्रताको सधैं उत्तरमा।

नाभारोको चर्चमा कुनै बेंच छैनन्—केवल टैरिफ छन्।