Wednesday, March 02, 2016

Nepal News (4)

मधेशी दललाई एकता गर्न बुद्धिजिवीहरुको सुझाव
नाकाबन्दी खोलाउन भएको राजनीतिक कसरतहरु यस्तो रहेछ
मधेस आन्दोलन असफल बनाउन राज्यको चार रणनीति
सामान्यता आन्दोलन तयारीका तीन चरण हुन्छन् । विद्रोहलाई संगठित तरिकाले अगाडि बढायो र सत्ताले पनि त्यसलाई स्वीकार्यो भने मात्र आन्दोलन हुन्छ । आन्दोलन भनेको नै सत्तामा सामेल हुनका लागि हो । आन्दोलनले आमूल परिवर्तन दुनियाँमा कहीं कतै भएको छैन । सत्ता तयार हुँदैन र आन्दोलनकारी तयार हुन्छन् भने आन्दोलन क्रान्तिमा परिवर्तन हुन्छ । क्रान्तिमा गएपछि सत्ताको उलटपुलट हुन्छ । सामाजिक मूल्य–मान्यता बदलिन्छ । आर्थिक सम्बन्ध परिवर्तन हुन्छ । सांस्कृतिक मूल्य–मान्यता अर्को आउँछन् र त्यसबेला मात्र क्रान्ति भएको ठहरिन्छ । ....... पहिलो : मधेसी–मधेसीबीच फुट सिर्जना गर्न कसैले आफूलाई क्रान्तिकारी भन्ने, कसैले आफैंलाई आन्दोलनकर्मी भन्ने, कसैले आफूलाई विद्रोही भन्ने । त्यसले गर्दा शक्ति नै छरियो । दोस्रो : मधेस आन्दोलनलाई एक्ल्याउने । जनजातिसँग मिल्न नदिने, दलितसँग मिल्न नदिने, खस आर्यसँग जोडिन नदिन यसमा मिडियाको भूमिका हुन्छ कि बौद्धिकको भूमिका हुन्छ कि सबैलाई राज्यले प्रयोग गरे । तेस्रो : अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा एक्ल्याउनका लागि यो त सशस्त्र हुँदै छ । हिंस्रक हुँदै छ । यो विखण्डनवादी हो भन्ने किसिमले भ्रम छरियो । कुकुरलाई बदनाम गर अनि गोली हान्देउ । यो कुकुर त बौलायो गोली हान्न उचित छ भन्ने किसिमको रणनीति राज्यले अपनाएको छ । चौथो : राष्ट्रभित्रै पनि स–साना समूहलाई एक्ल्याउने काम गरियो । त्यसलाई राष्ट्रिय आन्दोलनसँग जोड्न दिइएन । राष्ट्रिय आन्दोलन भन्नेबित्तिकै विखण्डनकारी भन्थे । त्यसमा मिडियाले पनि त्यस्तैगरी साथ दियो किनभने मिडियाले पनि त्यही महेन्द्रमाला पढेका छन् । बुद्धिजीवीले पनि त्यही महेन्द्रमाला पढेका हुन् । ........ राज्य सत्ताले षड्यन्त्रमूलक रणनीति अपनाउँदै गयो भने यसलाई क्रान्ति हुनबाट कसैले रोक्न सक्दैन । र, क्रान्ति कुनै बाटोमा हिँड्दैन । क्रान्ति जहिले पनि पहाडीखोलाजस्तो हो । त्यसले आफ्नो बाटो आफंै बनाउँछ । ..... क्रान्तितिर यो मधेस विद्रोह जाने हो भने कहाँ जान्छ, कसैले भन्न सक्दैन । त्यो कुरा राज्य सत्तालाई विभिन्न तरिकाबाट सम्झाउन सकिन्छ । राज्यभित्र मधेसीजस्तै तामाङ, थारू, मगरजस्तै अन्य समूह छन् । उनीहरूसँग एलाइन्स गर्न गाह्रो छ । पहाडी जनजातिमा पनि गोर्खालीकरण भएको छ । उनीहरूमाथि शोषण भए पनि त्यसलाई उनीहरूले नियतिकै रूपमा स्वीकार गरेर बसेका हुन्छन् । काठमाडांैका एकथरि नेवार त हामी पनि गोर्खाली नै हौं, हामी राज्यसत्ताकै अंग हौं भन्नेसम्ममा पुगिसकेका छन् । केही जनजाति जस्तै गुरुङले पनि गोर्खाली भनेको त हामी हौं भन्न थालेका छन् । ...... अन्तर्राष्ट्रिय जगत्लाई पनि यो आन्दोलन सिभिल राइट्स मुभमेन्ट्स हो । यो नागरिक अधिकारको आन्दोलन हो । ...... मधेस आन्दोलनको सबैभन्दा कमजोर पक्ष भनेको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध नै हो । अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा कुनै कामै भएको छैन भन्दा पनि हुन्छ । माओवादीको अन्तर्राष्ट्रिय सम्पर्क सूत्र भारतमात्रै होइन कि अमेरिकासम्म पनि पुगेको थियो । काँग्रेसको दुनियाँभरि फैलिएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा कमजोर भएको एउटा माले थियो । त्यसले एउटा पनि आन्दोलन गर्न सकेन । जहिले पनि सत्तावरिपरि रह्यो र प्रधानमन्त्रीसम्म पायो तर मालेले कहिले पनि कुनै आन्दोलन गर्न सकेन । मधेस आन्दोलन पनि झन्डै–झन्डै मालेको ताल भयो । भित्र खुब उफ्रिने तर बाहिर कतै केही छैन । बौद्धिक तयारी छैन, मिडियामा कोही छैनन्, कूटनीतिमा कोही छैनन्, त्यसले गर्दा आफ्नो कुरा कहीं कतै पुग्न सक्दैन । आन्दोलन गर्नका लागि आन्तरिकले मात्र हुँदैन बाह्य सहयोग पनि चाहिन्छ । समर्थ नै नभए पनि सम्पर्क हुनैपर्छ । ....... लड्न लडाइँ नै हो तर सेनापति चार (मधेसी मोर्चा) थरी छन् । एक–अर्काबीच कुरा पनि हुँदैन । यसरी हुँदैन । .....

भीष्मपितामहको सेनापतित्वमा पाण्डवविरुद्धमा कुनै ठूलो कारबाही भएन किनभने उनीहरू आफ्नै मान्छे थिए ।

...... एउटा कमान्डर हुनैपर्छ । कमान्डर देखाउनलाई मात्र होइन, त्यसलाई अधिकारसम्पन्न बनाउनुपर्छ । ...... यदि आन्दोलनमा जाने हो भने त्योअनुसारको तयारी हुनुपर्छ । त्यसका लागि संगठन व्यापक हुनुपर्छ । नेतृत्व विकास गर्नुपर्यो । बौद्धिक तयारी हुनुपर्यो । अन्तर्राष्ट्रिय सम्पर्क हुनुपर्यो । ...... परालको आगो, काठको आगो, कोइलाको आगो के रोज्ने हो एउटा कुनै रोज्नुपर्छ ।
प्रदीप गिरी: कांग्रेसमा गुट छैन, गिरोह छ
'चरी र घैंटेहरुसँग न विचार हुन्छ, न मूल्य हुन्छ'
कांग्रेसमा गुटको ठाउँ गिरोहले लिएको छ । गिरोह भनेको उही चक्रे मिलनको गिरोह, जसमा कसैले चक्रे मिलनलाई च्यालेन्ज गर्‍यो भने ‘उठाओ बन्दुक, ओर लगाओ निसाना’ भन्दैन ? अहिले कांग्रेसमा गिरोहवादी प्रवृत्ति एकदमै बलियो भएर गएको छ । गुटका नाममा गिरोह बन्दैछ । ...... काठमाडौंमा चरी काण्ड, घैंटे काण्ड, चक्रे मिनल भन्ने छ नि, उनीहरु पनि त्यसै ग्याङ चलाउँदैनन् । ८/१० जना, ५०/६० जना मान्छे लिएर हिँड्छन् । मैले धेरै वर्ष पहिले ग्याङमा आधारित हिन्दी फिल्म कम्पनी भन्ने हेरेको थिएँ । हिन्दुस्तानका नामुद गुण्डाहरुको जीवनमा आधारित छ त्यो । .... गिरोहको पनि चरित्र राजनीतिक हुँदैन । ..... गिरोह कुनै अर्थमा पार्टी र गुटभन्दा फरक हो । किनभने गिरोहमा राजनीति हुँदैन, विशुद्ध तत्कालिक लाभका लागि बनेको समूह हुन्छ । जस्तो-एउटा विजनेश ग्रुप हुन्छ । कर्पोरेट कम्पनीलाई त तपाई पोलिटिकल मान्नुहुन्न, विशुद्ध नाफाका लागि बनेको हुन्छ र कानुनसम्मत हुन्छ । गिरोह-ग्याङ कसरी बन्छ ? त्यो गैरकानुनी ढंगले कमाउनका लागि । ........

यो गिरोह गिरिजाबाबुका पालामा सुरु भएको थियो ।

गिरिजाबाबु हाट्टहुट्ट गर्ने काम बडो गर्न थाल्नुभएको थियो ...... गिरिजाबाबुले कहिल्यै पार्टीमा सैद्धान्तिक कुरा राख्नुभएन । आफ्नो पक्षमा समर्थन जुटाउँदा त्यसका मूल्य र मान्यता के छन् हेर्नुभएन । त्यसैले गिरिजाबाबुले जुनसुकै पार्टीका मान्छेलाई आमन्त्रण गर्नु भो । उहाँलाई मद्दत गर्ने मान्छे कट्टर कम्युनिष्टलाई पनि ल्याउनुभो । पञ्चायतका मान्छेलाई पनि ल्याउनुभो । नाम भन्दा ठीक हुँदैन । एक से एक गुण्डाहरु ल्याउनुभो । किनकि उहाँलाई पार्टीमा बलियो बन्नुथियो । किसुनजीले एउटा पनि संदिग्ध चरित्रको मान्छेलाई पार्टीमा ल्याउनुभएन । यसरी पार्टी विस्तारै गिरोहमा परिणत हुँदै गयो । ...... गिरोहमा राजनीतिको बहस हुँदैन । लुटी ल्याउने, भुटी खाने -डकैती गर्ने र बाँडीचुँडी खाने) हुन्छ । त्यहाँ पनि हल्का हुँदोहोला, झ्यालबाट छिर्ने कि ढोकाबाट भनेर बहस त हुन्छ होला । .... हाम्रो नेपाली कांग्रेस पार्टीको अहिलेको रोग गुट होइन, गिरोहको हो ।

No comments: