2: Balen Shah

31: Balen Shah, Kulman Ghising

नेपालको संसदमा स्वतंत्रहरुको खाँचो

नेपालको संसदमा स्वतंत्रहरुको खाँचो 

टेबल ठटाएर संविधान पारित गर्न लगाउने,  प्रमुख छलफल हरु सबै बन्द कोठा मा गर्ने, सीमित टाउके हरु बीच गर्ने, त्यसले गर्दा नेपालको लोकतन्त्र निसासिएको अवस्था छ। एउटा संसद मा हुनुपर्ने छलफल का लागि पनि नेपालको संसदमा स्वतंत्र सांसद हरुको खाँचो छ। 

30: Balen Shah

मधेश नबुझ्नेले प्रदीप गिरिलाई बुझ्दैनन् ‘मधेशविनाको नेपाल नेपाल हुन्छ र? मधेशीको पीडा मेरो पीडा होइन र? हामीले मधेशलाई हेर्ने नजरीया बदल्नुपर्छ जमाइ बाबू,’ उनले मलाई अर्थ्याए। ........ मलाई ‘हजुरको टिकट पाउँ त’ भने। त्यसपछि उनले मेरो छेउमै बस्नुभएका मेरा प्रधानध्यापकलाई भने- ‘खै तिम्रो टिकट देउ त?’, कन्डक्टरको त्यस्तो अपमानजनक व्यवहारबाट आक्रोशित मधेशी समुदाएका मेरा सरले भन्नुभयो, ‘कसलाई तिमी भनेको आफ्नो बुवा समानको उमेरका मान्छेसँग यसरी बोल्ने हो?’ ....... प्रदिप गिरिको जीवनको सार नै सत्य बोल्नु थियो। पीडित र शोषितको पक्षमा बोल्नु थियो। न्यायको पक्षमा बोल्नु थियो। ...... प्रदिप गिरि नेपाली समाजको पाखन्ड विरूद्ध एक शक्तिशाली सोचको नाम हो। उनमा कुनै पदीय लालसा थिएन । उनी विचारको नेता हो, सत्ता शक्तिप्रति कुनै आकांक्षा थिएन। ....... प्रदिप गिरिलाई बुझ्न मधेश हेर्ने नजर बदल्नुपर्छ। यो देश सबैको देश हो। यति बुझे प्रदिप गिरिलाई बुझिन्छ।

चितवन १ बाट चुनाव लड्न स्वर्णिम वाग्लेले दिए कांग्रेसमा आवेदन

लोसपा र जनता प्रगतिशील पार्टीबीच चुनावी गठबन्धन गर्ने निर्णय वार्ता समिति संयोजक अरगरियाले अन्य मधेसी दलसँग पनि गठबन्धन गर्न सकिने र त्यसका लागि छलफल चलिरहेको जानकारी दिए । .

In the zero-sum worldview of Iran’s revolutionary elite, opening up the country could bring in competition that would undermine their private mafias. For many among Iran’s political and military elite the battle for power is not about revolutionary ideology or Islam, but about who controls the country’s vast resources......... “Today it is the opposite: 20 percent are believers, and 80 percent are charlatans who flock around officials for wealth and privilege.” ........ The coercive policies needed to counter the Islamic Republic’s nuclear and regional ambitions — i.e., sanctions — may inadvertently serve to strengthen, not weaken, the regime’s grip on power. ........ When Mr. Trump tried to entice Kim Jong-un with a vision of the riches his country could have — “You could have the best hotels in the world right there” — the North Korean president wasn’t moved to end his nuclear program. There is often a fundamental tension between the self-interest of dictatorships and the well-being of the people they rule. .......... “Fidel likes to joke that if America were to ever remove the embargo against Cuba, he would do something provocative the next day to get it reinstated. He understands his power is best preserved in a bubble,” sequestered from international capitalism and civil society. ........... Like Castro, Mr. Khamenei too understands that the greater danger to his theocracy is not global isolation but global integration. ........ Liberals often argue that engaging Iran could soften its revolutionary ideology or empower regime moderates. Conservatives have argued a tougher U.S. approach could either force Iran to abandon its ideology or risk the implosion of the regime. Neither approach, on its own, has worked.

@risechetana Fulko ankha ma fulai sansara #rupeshworgaurdas #rupeshwor #risechetana ♬ original sound - Rise Chetana

Deuba
Kejriwal
Krishna
Modi
Balen



Bachchan



प्रदीप गिरि : 'दार्शनिक व्यक्तिसँग जीवन बिताउन कठिन तर प्रेम गर्न पाएकोमा गर्व'

बालेन को डोजर

जनताले निर्णय गर्ने हो। निर्णय गरिसकेको हो। बालेन लाई जिताउने निर्णय नै त्यो निर्णय हो। एउटा पार्टी डॉन ले सड़क मिच्दा १०,००० आम जनता लाई पीड़ा भइरहेको हुन्छ। सम्पुर्ण जनता को सड़क एक जनाले मिचेर बसेको हुन्छ। दलीय तानाशाही मा हुने भनेको त्यही हो। 

यो डोजर चलेको त्यो दलीय तानाशाही माथि हो। अब चाहिएको साँचिकै लोकतंत्र। 

चोरको खुट्टा काट भन्दा महेश बस्नेत देखि नाना थरि ले खुट्टा हटाएको अवस्था छ। 

बागमती मा सरसफाइ अलि पछि गरे पनि हुन्छ। मुख्य सरसफाइ चाहिएको देशको राजनीतिमा हो। 

फोहर नउठाएर पनि काठमाण्डु को अर्थतंत्र ले फड्को मार्छ? सड़क मिचेर घर बनाउने, खोला ब्लॉक गरेर घर बनाउने? आम जनता ले बुझ्नुपर्ने कुरा हो। बुझिरहेका छन। 

चुनाव को समय मा डोजर चलनेवाला छ। बालेन न उम्मेदवार हो न उसको कुनै पार्टी नै छ। तर यो बालेन को काठमाण्डु, बालेन को देश होइन। एक जनाको होइन। सारा जनता जाग्नुपर्ने अवस्था हो। जागेको त हो। होइन भने बालेन लाई कसरी जिताए? 

बालेनजी, तपाईंलाई लाख शुभकामना! काठमाडौंका अनधिकृत संरचना हटाउने तपाईंको अभियानलाई शुभकामना! यो काम सफल हुन जरूरी छ। कानुन बन्ने तर पालना नहुने, पालना नगर्नेलाई सजाय नहुने रोगले मुलुक नै ग्रस्त छ। त्यसैले त्यो बदलिन जरूरी छ। ........ बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री हुँदा सुरू भएको काठमाडौं उपत्यकाका सडक विस्तारको काम कसरी सफल भयो? मानिसलाई घर भत्किँदैछ भन्ने सूचना नदिएर, उनीहरूलाई अदालत जाने बाटो रोकेर सफल भयो कि अदालतले सडक विस्तारको काम गर्न अन्तत: बाटो खोलिदिएर सफल भयो? ....... सबै मानिसलाई उनीहरूको घर, घरको भाग वा कम्पाउन्ड भत्किँदैछ भनेर महिनौं पहिले नै जानकारी दिइएको थियो। ....... महिनौंअघि प्रत्येक घरमा गएर राज्यका प्रतिनिधिहरूले घर वा पर्खाल कहाँसम्म भत्किन्छ भनेर 'रातो धर्को' तानेका थिए। ....... कतिपय ती मानिसहरू अदालत गए, कतिपय ठाउँमा समुदाय नै गयो। अदालतले उनीहरूको कुरा सुन्यो। कहिलेकाहीँ 'स्टे अर्डर' पनि दियो। कतिपय ठाउँमा पीडितलाई क्षतिपूर्ति दियो। काम ढिलो भयो। तर अन्तत: अदालतले काठमाडौंको बाटो विस्तारको काम रोकेन। अदालतको आदेशपछि नै काठमाडौं उपत्यकाको सडक विस्तार सम्पन्न भएको हो। ....... तपाईंले डोजर लिएर बिनासूचना संरचना भत्काउँदै हिँडेपछि त्यसको मारमा परेका पाँच जना मानिसका प्रतिक्रिया मैले सुनेँ। चार जनाको कुरा मैले मिडियामा आएका भिडिओमा सुनेको हुँ। एक जनासँग मैले आफैं कुरा गरेको हुँ। यी चार जना साना व्यवसायी हुन्, एक जना सायद घरधनी हुन्। ......... तपाईंको डोजर अभियानको मारमा उनीहरू परे। भोलि पनि ठूलो मारमा पर्ने यस्तै मानिस हुन्। तपाईंले गाउनुभएको र्‍यापमा भनिएको 'गरिबको चमेली बोल्दिने कोही छैन' भन्ने कुरा आज ठ्याक्कै उनीहरूलाई मिल्छ। किनभने उनीहरूको कुरा न तपाईंले सुन्नुभएको छ, न संघीय सरकारले, न तपाईंको कामको हर्षबढाइँ गरिरहेको मिडियाको ठूलो हिस्साले। .......... शनिबार वनस्थलीमा १७ वर्षदेखि मासुपसल गरिरहेकी एउटी दिदीको छाप्रो तपाईंले पठाएको डोजरले भत्कायो। पसल भत्किएपछि उनले भनिन्, 'हामीलाई सुरूमै खबर गरेनन्। आज शनिबारको दिन (मासु धेरै बिक्ने दिन) पसल खोलिसकेका थियौं। मासु ल्याइसकेका थियौं। १५ मिनेटअघि मात्र आएर डोजर आउँदैछ, यो पसल भत्किन्छ, सामान हटाऊ भनियो। हामीले हतारहतार मासु बाहिर निकाल्यौं। दुइटा फ्रिज बाहिर निकाल्यौं। अरू केही सामान निकाल्न पाइएन!' ........ पसल भत्किएपछि उनले मिडियासँग भने, 'आरबी कम्प्लेक्समा मेरो खाजा पसल थियो। महानगर आएर त्यो भत्कायो। भत्काउन आउँदा हामीलाई केही जानकारी छैन। जानकारीबिनै भत्कायो। हामीले त्यो दिन तयार पारेको सबै खाने कुरा डस्टबिनमा फाल्नुपर्‍यो। हाम्रो जति पनि क्षति भएको छ, जति पनि लगानी खेर गएको छ, त्यसको क्षतिपूर्ति आरबी कम्प्लेक्सले तिर्नुपर्छ।' .......... कानुनको यो लामो बाटो हिँडेर तपाईं धेरै टाढा पुग्नु हुनेछ। तपाईंको राजनीति धेरै टाढा पुग्नेछ। ........ तपाईंले भीडको लहडमा लाग्ने र कानुन हातमा लिने काम रोक्नु भएन भने धेरै टाढा पुग्नुहुन्न। ........ भीड निर्दयी हुन्छ- आज उचाल्छ, भोलि छाडिदिन्छ। उल्टो खेद्न थाल्छ, पछार्छ। भीड अरूको सम्पत्तिमाथि आक्रमण गर्दा रमाउँछ। अरूको पीडामा मजा लिन्छ। आफू वा आफ्नो परिवारमाथि राज्यको लाठी बजारिएपछि मात्र ऊ झल्याँस्स हुन्छ अनि चेत खुल्छ। तर राज्य नागरिकको अभिभावक हो, ऊ परपीडक हुन मिल्दैन। .......... 'पार्टीहरू भ्रष्ट भए, बेथिति धेरै भयो, राजा आऊ देश बचाऊ' भनेर मानिसहरूले भने। ज्ञानेन्द्र शाहले उक्सिएर २०६१ सालमा सत्ता आफ्नो हातमा लिए र तानाशाह लाद्न खोजे। एक वर्षपछि नै मानिसहरू सडकमा उत्रिएर ज्ञानेन्द्रको सत्ता फाले। ......... बालेनजी, त्यसैले तपाईं थामिनुहोस्। कानुनअनुसार अघि बढ्नुहोस्। विधि र प्रक्रियाअनुसार अघि बढ्नुहोस्। तपाईंले काम पनि फच्चे गर्नु हुनेछ। अनि एउटा कानुन र विधि मान्ने दृढ इच्छा शक्ति भएको राजनीतिज्ञको जन्म हुनेछ जो धेरै टाढा पुग्नेछ, समाजलाई धेरै टाढा पुर्‍याउनेछ।

उपत्यकाको फोहरको राजनीतिबारे एक वर्षअघि नै मैले यस्तो लेखेको रहेछु। pic.twitter.com/fCXauq1HSD

— Gajendra S. Budhathoki ♿ (@gbudhathoki) August 29, 2022

Tucker can always be counted on to be more enthusiastic for Putin than even Russian TV. Aid to Ukraine has saved millions of Ukrainians from the slavery of dictatorship, thousands from torture and death. Irrelevant to this scum. https://t.co/Ewdyth0n4U

— Garry Kasparov (@Kasparov63) August 30, 2022

भ्रष्टाचार को मुद्दा माथि लेजर फोकस

सधैँ विपक्षी आवाज बनेर बस्ने मेरो धोको होइन। तर शान्ति प्रक्रिया भनेको देश लाई प्रचंड को एकदलीय सोंच मा लाने भनेको त थिएन। कहिले एमाले लाई काखी च्यापेर दुई तिहाई, त कहिले कांग्रेस लाई। चुनावी प्रतिस्प्रधा नै नहुने भनेको बस हरु ले सिंडिकेट बनाए जस्तो अवस्था हो। स्थानीय चुनाव लाई महिला पदमा नल्याउ अभियान बनाए। होइन भने दुई मध्ये एक पदमा महिला उठाउनुपर्ने भनेको छ संविधान ले। चुनावी गठबंधन को हकमा पनि त्यो लागु हुनुपर्ने हो। 

मुख्य कुरा मुद्दा हो। अबको प्रमुख मुद्दा भनेको सुशासन हो। गगन प्रधान मंत्री, वर्षमान उप प्रधान मंत्री, अमरेश सिंह विदेश मंत्री, झाँखरी मंत्री जस्तो उभार आए पनि हुने हुन्छ यदि मुद्दा समातेको छ भने। नारा मात्र होइन सुशासन को स्पष्ट रोडमैप नै भएको। होइन भने बुढ़ा नेता हरुको कुरुवा बस्ने भुतपुर्व युवा नेता हरु को के काम? 

गगन वर्षमान जस्ता ले भ्रष्टाचार को मुद्दा नसमाते अथवा समाउन नसके रवि लामिछाने र सीके राउत ले भ्रष्टाचार को मुद्दा माथि लेजर फोकस गर्न करै लाग्छ। स्रोत साधन ले क्रांति गर्ने भए न २०४६ मा हुन्थ्यो, न सन २००६ मा, न कुनै मधेसी क्रांति नै हुन्थ्यो। मुख्य कुरा त मुद्दा हो। 

मोटामोटी अहिले को सात प्रदेश को नक्शा नै कायम रहने जस्तो देखियो। तर प्रदेश सरकार ले लोकसेवा आयोग र प्रहरी पाउने मधेस प्रदेश सरकार को नेतृत्व मा भएको प्रयास सराहनीय हो।   

जॉर्जिया देश मा नेपाल जस्तै ख़राब अवस्था। कदम कदम मा नागरिक सँग घुस माग्ने काम भएको अवस्था नै थियो। सारा ट्राफिक प्रहरी लाई एकैपटक बर्खास्त गरेर नया डफफा खड़ा गर्नुपरेको। भ्रष्टाचार को मुद्दा मा चुनावी क्रान्ति गरेर देश भरिका न्यायधीश लाई एकै पटक पदमुक्त गरेर मेरिट का आधार मा नया डफफा तैयार गर्नुपर्ने हो कि? दलीय सिफारिस मा पदमा पुगेका हरु लाई हटाउनु पर्ने हो कि? 

सरकारी सेवा पुर्ण डिजिटल गरेर दुई तिहाई कर्मचारी लाई एक वर्ष तलबी विदामा राखेर पदमुक्त गर्नुपर्ने हो कि? गृह युद्ध सकियो सशस्त्र प्रहरी अब घर जाउ भन्नुपर्ने हो कि? सेना वापस ३०,००० को संख्यामा लाने हो कि? 

बहुदल, गणतंत्र र संघीयता का लागि क्रांति गरेको नेपाली जनता ले सुशासन का लागि चुनावी क्रांति गर्दैन भनेर भन्न सकिने अवस्था छैन। 

भ्रष्टाचार को मुद्दा माथि लेजर फोकस #nepal #CORRUPTION https://t.co/jNg6WlSeOw @balenshah @basantabasnet @sudeepshree @RONBupdates @mishrakhushbu6 @watersagar @drckraut @hamrorabi @abdulkha99 @surendra348 @BasantKKushwaha @DhanbirShrma @binay_panjiyar @HulakiNews @bpsah91

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) August 16, 2022

I'd love to see more startups in other countries funded, women funded, people of color funded, entrepreneurs who don't have access to Silicon Valley's tiny bubble funded, people with basic ethics funded. That's all.

— Andrew Gazdecki (@agazdecki) August 16, 2022

What is "destable coin"? 👀

— CZ 🔶 Binance (@cz_binance) August 16, 2022

a16z is the Monsanto of Venture Capital.

— Sara Ledterman (@saraledterman) August 16, 2022

I don’t care who you are or where you’re from, if you’re in web3, you’re cool 🫡

— scuffed (@zscuffed) August 16, 2022

Being able to handle scale and millions of users is not the first thing I recommend startups plan for, please just ship it instead.

— Andrew Gazdecki (@agazdecki) August 16, 2022

I used to think growing revenue and closing sales would be the most rewarding part of founding a rapid-growth startup that hit seven-figures in year 1. I was definitely wrong. Here are a few aspects that are much more fulfilling:

— Zack Holland (@zack_holland) February 18, 2022

I have something you want to invest in. Let's talk.

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) August 16, 2022

lord give me the confidence of a founder who lost $40 billion and can still raise from a16z

— Jess Lozano 💛 (@JessTheVC) August 15, 2022

Me: can’t raise capital for proven supplement company with over $1m in sales

Adam Neumann: sneezes a new idea and gets $350m from a16z

I hate it here.

— Amanda Goetz (@AmandaMGoetz) August 15, 2022

Everyone dunking on a16z but I thought WeCrashed was really good and it seems reasonable that it would cost $350M to produce the sequel

— Sara Mauskopf (@sm) August 15, 2022

a16z invested $350,000,000 in Adam Neumann's new company.

That's enough to give every American $1 million.

— Roshan Patel (@roshanpateI) August 15, 2022

Adam Neumann, Founder of WeWork, just raised $350 million from a16z

It was their largest individual check ever

What are your thoughts?

— Justin Gordon (@justingordon212) August 15, 2022

Really impressed at @a16z's masterclass on how to tarnish a venture capital firm's brand, lots of startup founders once really admired this firm and that's gone now. Takes years to build a brand, days to destroy one.

— Andrew Gazdecki (@agazdecki) August 15, 2022

a16z: How can we trust you after WeWork?

Adam Neumann: I’m a Neumann.

— Douglas A. Boneparth (@dougboneparth) August 15, 2022

The recession is now technically over.

Adam Neumann raised $1bn pre-seed round from @a16z to ‘revolutionize real estate’

— Greg Caplan 🚶🏻‍♂️ (@gdcaplan) August 15, 2022

Ben Horowitz (co-founder and GP of a16z) and his wife Felicia pic.twitter.com/RcrWNN1Iy6

— Dripped Out Technology Brothers (@TechBroDrip) August 16, 2022

A16Z is leading a $350M (their largest ever) round into Adam Neumann’s new real estate company Flow.

Flow bought 3,000 rental units in S Florida, Nashville, & Atlanta. Business model is unclear, seems like wework for housing + some ownership for rentershttps://t.co/387FWUERNP

— Sheel Mohnot (@pitdesi) August 15, 2022

Investing in Flow .

Last day of Shrawan & Beautiful Night view of Pashupatinath Temple, Kathmandu. ❤️🙏

Pic. Niraj Patel pic.twitter.com/Xbm7jYbfsC

— Routine of Nepal banda (@RONBupdates) August 16, 2022

🇳🇵 Hundreds participated in the Gaijatra Pride Parade in Nepal’s Kathmandu, for the first time after a gap of two years. pic.twitter.com/rvU4ce2H0j

— Openly 🏳️‍🌈 (@Openly) August 16, 2022

Beauty my kathmandu pic.twitter.com/g1mu6sCxP9

— sabu (@itssabu_) August 16, 2022

A young monk running around a Buddhist prayer wheel at Boudhanath stupa in Kathmandu, Nepal. pic.twitter.com/kk029YLYhI

— Elif Anna (@Elipho2022) August 15, 2022

Good morning from Budhanilkantha Temple, Kathmandu, Nepal 🇳🇵

Floating statue of Lord Vishnu... pic.twitter.com/8FYCFGdOzv

— Dipesh Jung Sapkota🇳🇵 (@DipeshS41927925) August 16, 2022

बालेन ले देखाएको बाटो

फोहर उठेको छैन। उठ्न थालेको छ। व्यापक प्रयास भएको छ। तर बालेन को टीम लाई फोहर मा अल्झाएर राख्ने सुनियोजित दुष्प्रयास नै भैराखेको छ। सन २००५ मा देश माथि राजा शासन लादने शेर बहादुर देउबा (नामै देशडुबा) सन २०२५ सम्म मा देश माथि जसरी पनि राणा शासन लादिछोड्ने प्रण गरेर बसेका छन। आरजु राणा को पैरेलल सरकार ले बालेन को टीम लाई फोहरमैला मा व्यस्त राख्ने निर्णय गरेको छ। प्रदेश र केन्द्र सरकार ले व्यापक असहयोग गरेको छ। होइन भने त्यो जाबो फोहर। एउटा परिवार ले आफ्नो घर आँगन को गोबर सोतरेको आफ्नो आँखा ले देखेको छु। 

गल्फ जानसक्ने, गल्फ बाट बाकसमा फर्किन पनि सक्ने तर ती बाकस व्यापारी हरु विरुद्ध चुनावी उम्मेदवारी दिन नसक्ने? नया पुस्ता ले चुनावी क्रान्ति गर्नुपर्ने भएको छ। चुनाव जित्न खर्च लाग्ने होइन रहेछ। बालेन ले देखाएको बाटो। नेतृत्व भनेको अरुले लगाइदिने पगरी होइन। आफैँ अगाडि आउन सक्नुपर्छ। लिन सक्नुपर्छ। 

चुनावी क्रान्ति भनेको देउबा-प्रचण्ड को पौने चार दलीय गठबंधन, ओली को सवादलीय गठबन्धन सबैलाई बढारेर फाल्ने किसिम को हुनुपर्छ। संसद को दुई तिहाई ले देशको समस्त न्यायधीश हरु लाई एकै पटक हटाएर मेरिट का आधारमा त्यसै मध्ये केही लाई पुनर्नियुक्ति गर्ने किसिम को हुनुपर्छ। होइन भने माओवादी ले नियुक्त गरेको न्यायधीश ले रेशम लाई जेल मा हाल्छ। थारू ले माओवादी बाहेक अरुलाई भोट दिने जुर्रत? 

सरकारी सेवा डिजिटल बनाएर देशका दुई तिहाई कर्मचारी लाई अवकाश दिने किसिमको चुनावी क्रान्ति चाहिएको छ। सशस्त्र लाई घर पठाउने किनभने गृहयुद्ध त सकियो। सेना लाई डाउनसाइज़ गर्ने। 

नया पुस्ता शहीद हुनु जरूरी छैन। नया पुस्ता सड़क मा आउनु जरूरी छैन। नया पुस्ता ले नेपाल बन्द गर्नु जरूरी छैन। तर नया पुस्ता ले चुनावी क्रान्ति भने गर्ने पर्ने भएको छ। देशलाई यो चुनावी क्रान्ति को यति सारहो जरूरत छ कि देशले १० वटा राष्ट्रिय पार्टी खड़ा गरिदिन सक्दछ। जाबो तीन लाख भोट बटुले राष्ट्रिय पार्टी बन्ने हो। 

बालेन ले देखाएको बाटो https://t.co/eYUU2opMYB #nepal #nepali #balenshah @balenshah @basantabasnet @sudeepshree @RONBupdates @sudeepshree @mishrakhushbu6 @watersagar @drckraut @hamrorabi @abdulkha99 @surendra348 @BasantKKushwaha @DhanbirShrma @binay_panjiyar @HulakiNews @bpsah91

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) August 13, 2022

30: Balen Shah

शासक वर्गको स्तुतिगानः एक दीर्घ रोग जंगबहादुरले पेरिसमा भेटेको कुटाइ किन चर्चा हुन्न? ........ लिच्छवीकालका सबै राजाहरूले आफूलाई जनप्रेमी, न्यायप्रेमी तथा प्रजापालक शासकका रूपमा चिनाएका थिए । अर्थात् यसो भनौँ स्तुतिकारहरूबाट आफुनो गुणगान गराउन लगाएका थिए । चाँगुनारायणको अभिलेखमा मानवदेवलाई ‘पराक्रमी, धैर्यवान, सहनशील, दुनियाँलाई प्रेम गर्ने ...कामदेव जस्ता’ भनी वर्णन गरिएको छ (धनवज्र वज्राचार्य, लिच्छविकालका अभिलेख, पृ. १५) । अंशुवर्माको एक अभिलेखमा पनि ‘कैलाशकुट भवनबाट रातोदिन अनेकन शास्त्रकै अर्थ विषयमा छलफल गर्ने ...भगवानु पशुुपतिनाथको पाउको अनुग्रह पाएका ... र गाथमा आराम भएका अंशुवर्मा ... ’(उही पृ. ३५८) भन्ने वर्णन गरिएको छ । यसैगरी अन्य लिच्छवी राजाहरू शिवदेव, उदयदेव, नरेन्द्रदेव, जयदेव आदि सबैका अनेक सुन्दर विशेषण जडित प्रशंसा गरिएको पाइन्छ । एउटा अनौठौ संयोग नै मान्नुपर्छ कि तत्कालीन सबै राजालाई जनप्रेमी, सुधारक र उदार प्रवृत्तिका भनिएको पाइन्छ । लिच्छवीकालका अभिलेख हेर्दा तत्कालनी समाजमा सतीप्रथा, बहुविवाह तथा दासप्रथा कायम रहेको पाइन्छ । साथै अर्को जन्ममा पुरुष भएर जन्मन पाऊँ भन्ने नारीको क्रन्दन उल्लेख पाइन्छ । लसुन, पिँडालु, दाउरा, तेल, माछालगायतका घरायसी कृषि उपजमा समेत कर लगाएको देखिन्छ । यी दृष्टान्तहरूबाट त्यसबेलामा जनसाधारणको अवस्था निःसन्देह सहज नभएको र कष्टकर जीवन बिताउन बाद्य रहेको सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । ......... जयस्थिति मल्लले समाजमा तल्लो जात र माथिल्लो जात भनी छुटुयाउने थिति बसालेका थिए । समाजमा जातीय विभेदको जरो गाडुने राजा जयस्थिति मल्ललाई वंशावलीले अतिसयोक्तिपूर्ण गुणगान समेत गाएको छ । वंशावलीले कतिपय राजाहरूको प्रशंसा गर्दा अति काल्पनिक वर्णन गरेको समेत पाइन्छ । राजा यक्ष मल्लको पालामा उनको राज्य दक्षिणमा मिथिला, मगध र गयासम्म फैलिएको, पश्चिममा गोर्खासम्म, पूर्वमा बङुगालसम्म र उत्तरमा सिकारजोङसम्म राज्य विस्तार भएको उल्लेख पाइन्छ जुन कुनै पनि ऐतिहासिक प्रमाणहरुले पुष्टि गर्न सकेको देखिदैन । ........ पृथ्वीनारायण शाहका समकालीन कवि ललिता बल्लभले पृथ्वीन्द्र वर्णाेदय र भक्त विनय जस्ता काव्य रचेका थिए । यी दुवैमा पृथ्वीनारायण शाहको अतिप्रशंसा र गुणगान गाइएको छ । ललिता बल्लभको उद्देश्य पनि राजालाई खुसी बनाई आफ्नो स्वार्थसिद्धी गर्नु नै थियो । त्यस्तै वसन्तपुर दरबारको एक अभिलेखमा पृथ्वीनारायण शाहलाई यसरी वर्णन गरिएको छ ः .......... ...दुष्टलाई दण्ड दिने, रक्षाको निमित्त अवतार लिनुभएका कृष्ण जस्ता यहाँ पृथ्वीनारायण शाह राजा हुनुभयो ...सबै राजकुलरूपी समुद्रबाट लक्ष्मीलाई लिएर ब्रह्माजीले पृथ्वीमा बनाएकी स्त्री जातिमा पर्ने गुणयुक्त भएकी पतिलाई विष्णुझैँ मान्ने नरेन्द्रलक्ष्मी महाराजकी महारानी हुनुहुन्छ । राजाहरूमा सिंहजस्ता महाराजबाट सिंहका डमरु जस्ता दुई छोरा पैदा गर्नुभयो ...जबसम्म आकाशमा ताराहरू चम्किरहन्छनु तबसम्म राजाहरूको श्रीपेचमा जडेको हीरा समान भएका महाराज पृथ्वीनारायण शाहको वंश गुह्येश्वरी र पशुपतिको दुई टाउका धुलाका प्रसादले नेपालमा स्थिर भइरहोसु । .......... राजा रणबहादुर शाहलाई सिल्ली, अर्धपागल र जनतालाई दुःख दिने राजाका रूपमा पनि चर्चा गरिएको पाइन्छ । तर, त्यसबेलाका कवि शक्तिवल्लभ अर्यालले रणबहादुरको प्रशंसामा धेरै शब्द खर्च गरेका छनु, ‘चन्द्रवंशी महाराज रणबहादुर शाह ठूलो प्रताप कदर कविहरूको गणनामा गिन्ती पनि नभएको मन्द बुद्धि भएको म कहाँ...’( धनवज्र वज्राचार्य, जय रत्नाकर नाटक, पृ.२५६) । उनले रणबहादुरलाई क्रान्तिकारी, जातभात नमान्ने तथा समाजसुधारकका रूपमा प्रस्तुत गरेका छनु । (चित्तरञ्जन नेपाली, रणबहादुर शाह) । सुन्दरानन्द बाँडाले त्रिरत्न सौन्दर्य गाथा रचना गर्नुको उद्देश्य नै राजा गीर्वाणयुद्ध, राजमाता त्रिपुरासुन्दरी र मुख्तियार भीमसेन थापालाई प्रसन्न तुल्याउनु थियो (धनवज्र बज्राचार्य, त्रिरत्न सौन्दर्य गाथा) । .............. भीमसेन थापा प्रधानमन्त्री भएपछि त उनले गाइनेको जमात नै तयार पारेका थिए । भीमसेन थापाकै निर्देशनमा उनको नामकोे लालमोहरमा रणबहादुर शाहले भीमसेन थापालाई वामांगी भइसु, म मरी मुलुक डुब्न्या छैन भीमसेन म¥यो भने मुलुक डुब्न्या छ भन्ने उल्लेख गरेका छनु । यो भीमसेन थापाले नै आफ्नो महŒव बढाउन आफैँले लेखाउन लगाएका थिए (ज्ञानमणि नेपाल, नेपालको महाभारत, प्रथम खण्ड) । ............ जंगबहादुर राणाको उदय भई उनले सत्ता हत्याएपछि स्वस्तिवाचन गर्ने, गुणानुवर्णन गर्ने तथा अनेक गाथा लेख्नेहरूको जमात नै तयार भयो । षड्यन्त्रकारी राजनीतिबाट उदय भएका जंगबहादुरले आफूलाई सर्वश्रेष्ठ देखाउन तथा पानीमाथिको ओभानो देखाउन निकै कसरत गरेका थिए । जंगबहादुरको बेलायत यात्राका वर्णनकर्ता (को हुनु भन्ने थाहा नभएको)ले उनको खुब बयान गरेका छन् । जब कि त्यसैबेला पेरिसमा एक सुरक्षागार्डबाट स्वयम् जंगबहादुरले पिटाइ खाएको उल्लेख कमलमणि दीक्षितले आफ्नो कृति जंगबहादुरको बेलायत यात्रामा गरेका छनु । ३२ सालको रोजनाम्चा पनि जंगबहादुरलाई प्रसन्न गराउनका लागि लेखिएको थियो । भोटको लडाइँको सबाई पनि स्तुतिगान कै क्रममा आएको हो । ............ श्री ३ देवशमशेरको समयदेखि गोरखापत्र छापिन थाल्यो । नेपालको इतिहासमा यस प्रकाशनको आफ्नै महत्व रहेको छ । यसले अनुसन्धातालाई अनेकौँ खुराक उपलब्ध गराएको छ । तर, यसले पनि तत्कालीन शासकको स्तुतिगान र गुणानुवर्णनलाई प्राथमिकतामा राखेको थियो । यो परिपाटी आजसम्म पनि चलिरहेको छ । आजभोलि पनि यसलाई सरकारको मुखपत्र भने पनि हुन्छ । पछिल्लो समयमा आएर त यो सरकारको मुखपत्र कम र अमूक राजनीतिक दल र त्यसमा पनि अमूक गुट उपगुटको मुखपत्र अधिक हुने गरी रुपान्तरित हुँदै गएको देखिन्छ । ......... श्री ३ चन्द्रशमशेरको लामो शासनकालमा स्तुतिगान गरिएका निकै ग्रन्थहरू प्रकाशमा आएका छनु ।

चिरञ्जीवी शर्मा पौडेलले चन्द्रशमशेरका बारेमा २,१०७ श्लोकको युरोप यात्रा काव्य रचेका थिए । यो काव्य महाराजको झुटो तारिफ गरिएको स्तुति काव्य थियो । जसको मूल उद्देश्य धनप्राप्ति नै थियो

.............. चन्द्रशमशेरले आफुनो स्तुति अङुग्रेजी भाषामा पनि होसु र आफ्ना महत्वपूर्ण कार्यहरू विश्वका अरू देशमा पनि पुगूनु भन्ने चाहनाले एक जना अंग्रेज विद्वान पी. ल्यान्डनलाई नेपाल बोलाएका थिए । .......... ल्यान्डनले चन्द्रशमशेरलाई एसियाकै महानु शासकका रूपमा चित्रण गरेका छनु । .............. चन्द्रशमशेरको देखासिकी गर्दै जुद्धशमशेरले इलाहाबाद विश्वविद्यालयका डा. ईश्वरीप्रसादबाट द लाइभ एन्ड टाइम्स अफ महाराजा जुद्धशमशेर लेखाउन लगाए । जसको प्रमुख उद्देश्य पनि आफ्नो महŒव र गरिमा देखाउनु नै थियो । ........... विसं २०१७ सालको राजा महेन्द्रको कदमलाई स्वागत तथा प्रशंसा गरी आफ्नो स्वार्थअनुकूल राजनीतिको व्याख्या गरी फाइदा लिनेको सङुख्या बढुयो । साम दाम दण्ड भेद जस्ता कूटनीति सञ्चालनमा माहिर राजा महेन्द्रले यस्तै वर्गको सहयोगबाट पञ्चायतलाई निर्विकल्प व्यवस्था बनाए । राजा महेन्द्रको गुनगान गरी धेरै पुस्तक तथा पत्रिकाहरू प्रकाशनमा आए । महेन्द्रले आफ्नो मात्र नभएर शाहवंशकै गुणगान गराउने, शाहवंशलाई नेपाल र नेपाली जनताका पालक र संरक्षक भनेर प्रचार गराउने ध्येयले इतिहासकार बाबुराम आचार्यबाट श्री ५ बडामाहाराजाधिराज पृथ्वीनारायण शाहको संक्षिप्त जीवनी पुस्तक नै लेख्न लगाएका थिए । यही पुस्तक लेखेवापत आचार्यलाई इतिहासशिरोमणिको उपाधिसमेत दिइएको थियो । .............. राजा वीरेन्द्रको समय त भजनमण्डलीका लागि स्वर्णयुग नै थियो । राजारानी तथा राजपरिवारकै स्तुतिगान गरी आफ्नो आर्थिक हैसियत बढाउने धेरै भए । राजारानीको जन्मोत्सवमा विशेषाङ्रक निकाल्ने र विज्ञापन असुल्ने त कति भए कति । ...पञ्चायत व्यवस्था छउन्जेल सबै पञ्च नेताहरू र प्रायः विद्वानु कहलिएका व्यक्ति पञ्चायत नआएको भए नेपाल अघि नै डुबिसक्ने थियो । यो व्यवस्था ईश्वर जस्तै निर्विकल्प र निर्विवाद छ भनी हिँडुदथे (ज्ञानमणि नेपाल, नेपालको महाभारत पृ.ग) । कतिपय लेखकहरुले राजा तथा राजपरिवारका सदस्यहरुका तर्फबाट साहित्यिक रचनाहरु लेखिदिने दरवारीया छद्य कवि लेखकसम्म बन्न पुगे । राजारानीको अतिरञ्जित वर्णनले गर्दा ‘अति सर्वत्र वर्जयेत’ भन्ने तथ्य कालान्तरमा चरितार्थ भयो । ..............

दलका नेताहरुका विषयमा अतिरञ्जित तारिफ गरी धेरै जीवनी, लेख, तथा कृतिहरु प्रकाशन गर्ने लहर नै आउन थाल्यो । । कतिले त आफ्ना दलका नेताहरुमाथि नै विद्यावारिधि गरे ।

........... आजकल त आफ्नो स्तुतिगान गरी संस्मरण, आत्मकथा आदि लेख्ने लेखाउने होड नै चलेको छ । पूर्वप्रशासक, पूर्वमन्त्री, सेनाका पूर्वअधिकारी तथा चिकित्सकहरूले आफ्नो प्रशस्तिसहितको महत्वपूर्ण र योगदान लेखाई आफूलाई अब्बल देखाउने गरी कृति छाप्न र छपाउन थालेका छनु । यस्ता कृति निकाल्नेहरूमा आफ्नो कार्यकालमा विभिन्न संघसंस्था खोली सोही संस्थाको नकाब ओढेर संस्थालाई नै दोहन गर्ने र आफ्नो हैसियत बढाउनेहरू पनि देखिँदै छनु । आर्थिक लोभकै कारण उनीहरूको इच्छाअनुकूल लेखिदिने तथाकथित बौद्धिक वर्गको सङुख्या पनि बढुदै छ । .

गगन थापा किन प्रधानमन्त्री बन्न योग्य छैनन अहिलेका राजनीतिक पार्टीका नेता भन्दा उनी केही कदम अगाडी मात्र देखिएका हुन् । तर, युवाको चाहना यसभन्दा निकै बढी छ । ......... गगनका भाषणमा विकासका कुरा भन्दा धेरै विपक्षी राजनीतिक नेतालाई गाली सुनिन्छ । देशमा आउँदै गरेको आर्थिक संकटलाई पार पाउने उपाय के हुन सक्छ ? आम नागरिक वा सेवाग्राहीले चाहेअनुसारको कर्मचारी प्रशासनका लागि सुधार योजना, सुशासन, पुर्वाधार विकास र निमार्ण जस्ता विषयमा गगनले आशा जगाउने गरी धारणा राख्न सकेका छैनन् । नेपाली कांग्रेसले अघि वढाएको आर्थिक सुधार, निजिकरण, कर्मचारी प्रशासनमा सुधार जस्ता विषयमा गगनले ठोस धारणा दिन सकेका छैनन् । यस्तो गर्नु पर्छ भन्न सकेका छैनन् । .......... काठमाडौ महानगरपालिकामा बालेन (बालेन्द्र) शाहले उम्मेदवारी दिए पछि धेरैले उनलाई मन पराए । भोट दिए । बालेनले विकासका कुरा उठाएका थिए । सुधारका कुरा उठाएका थिए । आम नागरिकका स साना कुरा उठाएका थिए । त्यही भएर भोट पनि पाए ।

बालेनको उदयले गगनको चर्चामा ब्रेक लागेको छ । लोकप्रियतामा बालेनले गगनलाई पछि पारेका छन् ।

......... देशमा प्रजातन्त्र आयो, गणतन्त्र आयो तर, आम जनताको जिवनस्तर सुध्रेन । आर्थिक क्रान्ति भएन र रोजगारका लागि विदेश जानु पर्ने वाध्यता पर्यो । ........ राजनीतिक परिवर्तन त भयो तर, आम जनताको जीवनस्तर सुध्रेको छैन । युवालाई विदेश पठाएर आएको पैसाले देशको अर्थतन्त्रको टेको लागेको छ । देश भित्र वसेका युवामा चरम निराशा छ । लाखौं तिरेर मास्टर्स गरेका कयौं युवाहरु बैंकमा ३०/४० हजार रुपैंया तलबमा काम गरिरहेका छन् । अहिलेको महंगीमा यो पैसाले दैनिक गुजारा गर्न पनि पुग्दैन । सार्वजनिक स्कुल, कलेज, अस्पताल, यातायात लगायतको अवस्था दयनीय छ । कर्मचारी प्रशासन देखि शेयर बजारसम्म सुधारको खाँचो छ । पढेलेखेका युवाले देश भित्र उन्नती हुने चित्त वुझाउने कुनै आशा देखेका छैनन् । त्यही भएर विदेश जान चाहनेको संख्या अत्याधिक छ । .......... काठमाडौमा बालेनको जितको कारण पनि यस्तै हो । राजनीतिक पार्टी र यसको नेतृत्वले युवालाई चित्त वुझाउने आशा देखाउन सकेको छैनन ।

गगनले पनि अहिलेसम्म यस्तो आशा देखाउन सकेका छैनन् ।

........ विकासको नारा दिएर नै भाजपा सफल भएको हो । जहाँ भाजपा कमजोर छ त्यहाँ विकास र आमनागरिकका ससाना कुरा उठाउने आम आदमी पार्टी अगाडी बढ्दै छ । नयाँदिल्ली पछि पञ्जावमा आम आदमी पार्टीको लहर आउनु विकास र परिवर्तनका नाराले गर्दा हो भन्दा फरक पर्दैन । ....... गगन चर्चित नेता त हुन तर, युवालाई विकास प्रति आशा देखाउन सकेका छैनन । उनी सेलिब्रेटी त हुन्, तर भिजन दिने खुबी छैन । पछिल्लो समयमा उनका भाषणले युवालाई तान्न सकेको छैन । त्यसैले उनले आफ्नो पक्षमा लहर ल्याउन सकेका छैनन् । ....... गगनले स्विकारेका छन् कुनै वेला उनी बाख्रा पालन व्यवसायमा लागेका थिए । त्यो सफल भएन । फर्पिङ्गमा कुरिलो खेती गरे । त्यसमा पनि असफल भए । काठमाडाैंमै मासु पसल खोले । त्यो पनि केही समयमै बन्द गरे । .

रवि लामिछाने, रवीन्द्र मिश्र, राजेन्द्र लिङ्देन र नेपालको राजनीति! प्रत्यक्ष निर्वाचित र मुख्यमन्त्रीको एजेन्डा अघि बढाउने कुरा पनि घोषणा गरे । देशले चिनेको नहुन सक्छ, देशलाई चिनेको व्यक्तिहरू र ५० प्रतिशत युवा हाम्रो पार्टीमा हुनुहुने छ उनले भने, ‘दलको सभापति म छु । अरू को(को भन्ने दल दर्तापछि मात्रै बाहिर ल्याउँछौँ।’ ........ राजनीति सम्भावनाको खेल मात्रै होइन, सबै नीतिको पनि र देशको पनि मूल नीति हो यदि सही तरिकाले गरिन्छ भने नत्र राजनीति फोहोरको नाली हो जुन अहिले नेपालमा छ । ........ स्ठानिय निकायको निर्वाचनमा देखिएको आशाको दियो अबको निर्वाचनमा अरू धेरै बल्नुपर्छ देशव्यापी रूपमा । ........ वर्तमान देशको संविधानअनुसार एक जना व्यक्ति स्वतन्त्ररूपमा उठेर वा चुनाव जितेरमात्र परिवर्तन सम्भव छँदै छैन । यात जनआन्दोलनको उभार ल्याएर संविधान, व्यवस्था परिवर्तन गर्न सकिन्छ या त संविधानकै बाटोबाट गएर बहुमत, या दुई तिहाइका आधारमा । स्वतन्त्रहरूको पनि समूह देशव्यापीरूपमा बनाएर योजना खाका र भिजनका साथ अगाडि बढिएन भने फाइदा लुटतन्त्र झोलेहरूलाई हुनेछ भन्ने बुझेरै तपाईँहरूले पार्टी बनाएको हो भन्ने हाम्रो बुझाई छ । ........ नेपालको वर्तमान संविधानले जुन समानुपातिक सिट व्यवस्था गरेको छ त्यसमा स्वतन्त्रहरू कसरी प्रस्तुत हुने ? स्वतन्त्रहरूले देशव्यापी रूपमा प्राप्त गरेको मतबाट प्राप्त गर्ने सिटलाई कसरी सुरक्षित गर्ने ? ........

मेरो सिम्पल कुरा छ सङ्गठित नभै हुँदै हुँदैन ।

........ धर्म बोक्दा र धर्म छोड्दाका कमल थापाहरू, विवेक भएर पनि अविवेकीहरूको घेराबन्दीमा परेका र ग्रास रुटको राजनीतिलाई नजरअन्दाज गरेका रवीन्द्र मिश्रहरू, सत्र हजारको बलि चढाएर सत्तारोहण गर्ने बाबुराम प्रचण्डहरू, घमन्डका नायक ओलीहरू, हर चिजमा नगदमा, हाताहाती खोज्ने माधव नेपालहरू, ज्योतिषशास्त्र अनुसार सात पटक प्रधानमन्त्री बन्ने सपना साच्ने र पाँच पटक बनिसकेका तर देश र जानताका लागि नालायकसिद्ध देउवाहरू, खुनखुने रामचन्द्रहरू, मधेसका नाममा बिहारी राजनीति गर्दै आएका महतो, यादव, ठाकुरहरूका विगत र वर्तमानबाट धेरै कुरा पाठ सिक्न सकिन्छ । ..... यदि रवि लामिछाने र उनको टिम पनि विफल भए वैकल्पिक शक्तिको ठुलो खडेरी पर्ने छ र यिनै नालायक नेता र दलेहरुको राक्षसी राज मुलुकले भोगिरहनु पर्ने अवस्था आउने छ तसर्थ सावधान रवि लामिछाने र टिम, तपाईंहरुलाई असफल हुने कुनै छूट छैन है । .



प्रदेश संरचनाबारे राष्ट्रपतिको ‘फरक मत’ .