दिल्ली को रोल

लामो विगत को समीक्षा गर्ने हो भने दिल्ली को रोल त्यति सारहो सराहनीय छैन। Unproductive, dysfunctional ---

नेपाल भारत को सम्बन्ध राम्रो हुँदो हो त न नेपाल गरीब हुन्थ्यो न भारत। दुबै गरीब छन।

रोटीबेटी भनिन्छ। धार्मिक सांस्कृतिक सम्बन्ध को कुरा हुन्छ। त्यसमा नेपाल सरकार अथवा भारत सरकारको रोल के छ? त्यो त परापूर्व काल देखि को सम्बन्ध। बगेको पानी अथवा अग्लिएको हिमाल को कसले क्रेडिट लिने? त्यो  प्रकृति को रोल हो। नेपाल सरकार किन गमक्क पर्ने? अथवा भारत सरकार।

आफुले काम गर अनि त्यसको क्रेडिट लेउ। जनता जनता बीचको सम्बन्धको क्रेडिट नलेउ।

बरु काठमाण्डु का बाहुन ले कालिदास को अनुसरण गर्दै आफु बसेको हाँगो माथि बन्चरो हानदै बसेको छ। यो apartheid संविधान ले रोटीबेटी को सम्बन्ध माथि कुल्हारी प्रहार गरेको गर्यै छ। अझै रोकेको छैन। Wait, wait भन्दै कुद्दै आएको त्यो जयशंकर हो।

मधेस लाई उपनिवेश बनाएर राखेको काठमाण्डु को प्रत्येक शक्ति लाई दिल्ली ले धानेर राखेको छ। किन धानेको? लाज लाग्दैन? दिल्ली मा एउटा आफ्नै किसिमको बाहुनवाद छ। बाहुन बाहुन को कुरा त्यसै मिलेको होइन।

छिमेक मा बढ़ी अल्झिने देश विश्व शक्ति बन्न सक्दैन। मुसा बिरालो खेल। सम्बन्ध लाई पारदर्शी र productive बनाउँदै लैजानु पर्छ।

हिंदी, चिनिया, अरबिक, स्वाहिली, अंग्रेजी, फ्रेंच, स्पेनिश ----- यी सात भाषा UN मा चल्नुपर्यो। त्यस मध्ये नेपाल ले एउटा कुन रोज्ने?

यो फेज २ मा मधेसी मोर्चाको रोल

मधेस आंदोलन को यो फेज २ मा मधेसी मोर्चाको रोल आफ्नो तर्फ बाट सकेसम्म सकारात्मक हुनुपर्छ। सकेसम्म फेज ३ मा जान नपर्ने गरी हाम्रो तर्फ बाट प्रत्येक गर्यौं। आखिर केही नलागेर हार खाएर मात्र हामी फेज ३ मा आइपुगेका छौं भन्ने हुनुपर्छ र ईमान्दारी का साथ नै हुनुपर्छ। देखावटी होइन।

मधेसी मोर्चाको एउटा सराहनीय पक्ष के छ भन्दा कुनै पनि हालतमा दुई कुरा नछोड्ने।

• अखंड देश 
• अहिंसा 

यो स्पष्ट अडान कमजोरी होइन। नैतिक बलवान ले मात्र यस्तो किसिमको अडान लिन सक्छ। 

अहिले फेज २ भनेको वार्ता को फेज हो। आफ्नो तर्फ बाट कुनै किसिमको कसर बाँकी राख्नु हुँदैन। सत्ता पक्ष ले जे गरे पनि, जति सुकै छलकपट गरे जस्तो लागे पनि आफ्नो तर्फ बाट मोर्चा ले वार्ता सफल गराउने प्रयास नै गर्नु पर्छ। त्यो भनेको एक तरफ़ा घुर्की लाउँदै बस्ने भनेको होइन। 

वार्ताको फोर्मुला यो हो। 

1. Keep strong, if possible. यो भनेको फेज ३ का लागि तयारी गर्दै गर भनेको। हप्तामा ६ दिन आर्थिक गतिविधि, एक दिन संगठन विस्तार। 
2. In any case, keep cool. अर्को पक्षले जे बोले पनि आफ्नो पक्ष बाट आदरपूर्वक भाषा बोल्ने। घुर्की को भाषा नबोल्ने। 
3. Have unlimited patience. केही समय लाग्छ। दिने। 
4. Never corner an opponent, and always assist him to save his face. संविधान संसोधन गर्न चाहिने अंक गणित मा एमाले पनि चाहिने भएकोले सरकार ढालने भाषा नबोल्ने। अरुले बोल्छन् भने बोलून, मोर्चा ले किन बोल्ने? बरु ११ बुँदे सम्बोधन गरौं, संविधान संसोधन गरौं र त्यस पछि ओली कै नेतृत्व मा राष्ट्रिय सरकार बनाऊँ, काँग्रेस पनि मधेसी मोर्चा पनि भएको, सबैले मिलेर नै क्रेडिट लिएर जाऊँ जनतामा भन्ने भाषा सही भाषा हो। उसै पनि यो आंदोलन यो अथवा त्यो पार्टी लाई चुनाव जिताउन भएको होइन। चुनाव जहिले पनि भविष्यमुखी हुन्छ। All elections are about the future. दोस्रो विश्व युद्ध मा ब्रिटेन लाई जिताएको चर्चिल  युद्ध पछिको चुनाव हारेको। ११ बुँदे सम्बोधन भयो भने बरु मधेसी पार्टी हरु गायब सखाप हुने डर हुन्छ। एजेंडा के बाँकी रहन्छ त? ११ बुँदे सम्बोधन भए पछि सबै पार्टी ले आर्थिक क्रांति को एजेंडा मा होड़बाजी गर्नु पर्ने हुन्छ। 
5. Put yourself in his shoes -- so as to see things through his eyes. मधेसी मोर्चा के चाहन्छ, त्यो मधेसी मोर्चा लाई थाहा छ। तर अर्को पक्ष के चाहन्छ त्यो मधेसी मोर्चा लाई थाहा छ? के चाहन्छ? उसले चाहेको अनुसार चल्नु पर्छ भन्ने छैन तर उसले के चाहेको छ त्यो बुझ्नु जरुरी छ। बुझेको प्रत्याभूति दिन जरुरी छ। अर्को पक्ष चाहन्छ गल्ती ले पनि देश नटुटोस। जुन कि आफैमा एउटा prejudiced thought हो। मधेसी नेपालको नागरिक नै होइन, यो देश उसको हुँदै होइन भनी सोच्ने पहरिया ले मात्र देश नटुटोस भन्ने सोच्न सक्छ। तैपनि उसले त्यो चाहेको बुझेको अनुभूति दिन सक्नुपर्यो। अर्को उसले चाहेको छ ११ बुँदे सम्बोधन गरेकै कारण ले मधेसमा उसको पत्ता साफ नहोस्। रोजीरोटी का सवाल छ। त्यहाँ सबै ले क्रेडिट लिने गरी अगाडि बढ्न सकिन्छ। त्यो भनेको राष्ट्रिय सरकार हो। उसले चाहेको त्यही दुई मुख्य कुरा हो जस्तो लाग्छ। 
6. Avoid self-righteousness like the devil --- nothing is so self-blinding. आफु र आफ्नो कुरा सही लाग्नु स्वाभाविक हो। अर्को पक्ष लाई मधेसी ले घृणा गर्ने प्राणी का रुपमा मात्र चित्रित गर्ने प्रयास पुर्ण रुपले सही होइन। The reality has many dimensions, all of which have to be explored. आत्म समीक्षा पनि गर्नु पर्छ। जनता को मा गएर हाम्रो समीक्षा गर्दिनुस् भन -- भटाभट गर्दिन्छ। 

यो त भयो शैली को कुरा। वार्ता मा जानु भनेकै केही लचक हुन्छु भन्नु हो। भने पछि अहिले मीडियाबाजी कम र आतंरिक गृह कार्य बढ़ी गर्ने समय हो। आफ्नो तरफ बाट कति सम्म लचक हुन सकिन्छ र कहाँ बाट पर लचक हुन सकिँदैन त्यो ठम्याउने समय हो। तर गोप्य राख्नु पर्छ। मीडियाबाजी गर्नु हुँदैन। मीडियाबाजी गर्यो भने वार्ता मा प्रगति हुँदैन। Posturing मात्र हुन्छ। नेता को इगो को लागि राम्रो हो। तर जनता लाई बेफ़ाइदा हुन्छ। 

कार्य दल को बाटो सबैभन्दा राम्रो बाटो हो। 

महंथ ठाकुर को रोल (२)

महंथ ठाकुर काँग्रेस मा सुशील कोइराला, राम वरण यादव, विमलेंद्र निधि यी सबैभन्दा सीनियर। सुशील बालुवाटार पुगे, राम वरण शीतल निवास पुगे। निधि जी काँग्रेस भित्र टोकन मधेसी को रोल मा हुनुहुन्छ।

एउटा प्रधान मंत्री र अर्को राष्ट्रपति भन्दा सीनियर मान्छे लाई उपेन्द्र यादव र राजेंद्र महतो ले संयोजक नबनाउने कारण के पर्यो? उ मधेसी भएर हो? यो व्यवहार त मानसिक दासता जस्तो देखियो।

आखिर औपचारिक रुपले संयोजक बनाए पनि मोर्चा को कार्य शैली अहिले जस्तो नै हुने हो। यो होइन कि महंथ लाई संयोजक बनायो कि उसले एक्लै एक्लै निर्णय गर्न पाउने भन्ने हो। लोकतान्त्रिक प्रक्रिया समाप्त हुने होइन। सामुहिक नेतृत्व को शैली कायम रहने हुन्छ।

एक जना कोही स्पष्ट संयोजक छ भने मधेसी मोर्चा को प्रभावकारिता बढ्छ।

Nepal News (31)

तामाङ भएर किन हिन्दु राज्य माग्दै छु ? – मोहन लामा रुम्बा
धर्म निरपेक्षबाट बौद्ध धर्मावलम्बीलाई के प्रभाव पार्छ ,कसरी पर्छ ,किन ?

अधिकार त बिश्व उदारीकरण भनेर नेपालले पनि WTO मा हस्ताक्षर गरेको छ, आफ्नो देशमा उत्पादन भएको बस्तु बिश्व बजारमा ढोका खुल्ला हुने भनेर के हामीले त्यो WTO को महासन्धि मुताबिक भारतको ढोका खोल्न सकेको छौं ? चीन अमेरिका युरोपमा बजार पाएका छौं ? छैन किनभने हामीले महासन्धिको दफा देखाएर न निर्यातको लागि बोल्न सक्छौ न दवाब दिन सक्छौ न आफ्नो बस्तु लाई ढोका नखोल्ने देशको उत्पादित बस्तुलाई हामीले ढोका बन्द नै गर्न सक्दछौं, हो यही WTO महासन्धिमा उल्लेख गरेको खुल्ला उदारीकरण भनेको जस्तै हामी आज धार्मिक स्वतन्त्र को नाउँमा छोडनु पाउने स्वतन्त्रको उपभोग हामी बौद्ध मार्गीले कसैलाई छोडाउन त के छोडेर गएको आफ्नै दाजुभाइ लाई समेत पनि फर्काउन सक्दैनौं के यो तितो सत्य होइन ? ........ हाम्रो तामाङ जातिको आर्थिक भौतिक शैक्षिक रूपमा पिछडिएको एउटा समाजले समुदायले बिकासित महाशक्ति राष्ट्रको interest भित्रको लगानीमा संचालित संरक्षित परिचालित एउटा खास धर्म संग राज्यको संरक्षण बेगर ब्यक्तिगत रूपमा प्रतिस्पर्धा गर्नु भनेको साँढे संग बोकाले प्रतिस्पर्धा गर्छु भन्नू बराबर हो । ....... अंतरिम संविधानमा धर्म निरपेक्ष भएको यो ७ बर्षमा बौद्धमार्गी तामाङ जातिले कतिको प्रतिस्पर्धा गर्‍यो त ? अवस्था के छ गाउँ गाउँमा ? रसुवा धादिङ मकवानपुरको तथ्यांकले के देखाएको छ ? चितवनवासी मित्रहरूले त सिद्धि गाबिस र कोराक तिर गएर हेरेर नांगो आँखाले देखेकै होला धेरै किन भनुँ ? त्यसैले धर्म छोडन पाउने अधिकार भनेको छोडाउन सक्ने लाई हो ...... मैले धर्म निरपेक्ष संविधान भएपछि राज्यको ढुकुटीबाट बितरण गरेको गुम्बा निर्माण जिर्णोद्दार गर्ने गुम्बा बिकास समितिको बजेट पनि काट अबदेखि भनेको थिएँ त्यसको प्रतिक्रियामा एकजना तामाङ भाइले गुम्बामा के लाई पैसा दिने राज्यले ? दिनु पर्दैन दिए सबैलाई देउ रे, अर्को एकजनाले चाहिँ “कटौती गर्न पाइन्न पहिला देखिन उपभोग गरिआएको चिज लाई रे ।” ....... धर्म निरपेक्ष राज्यको धर्म हुदैन भन्ने परिभाषामा राज्यले धर्ममा लगानी पनि लगाउदैन र लगाउन पनि हुदैन यो बिश्वब्यापी प्रचलित मान्यता हो ...... दोस्रो टिप्पणी “हिजो देखिन उपभोग गरिरहेको गुम्बाको बजेट कसरी काटिन्छ ?”हो अहिले तत्काल काटिन्न, किनभने अहिलेनै बजेट काट्यो भने हिन्दुराज्य माग्ने हरुले बल पाउछ त्यसैले अहिले होइन पाँच सात बर्ष पछि जब हाम्रो समाज स्थिर हुन्छ त्यतिबेला संबैधानिक ब्याख्या सर्वोच्च अदालतले गरेर धर्म निरपेक्ष संविधानको दफा यतिको उप दफा यति बमोजिमको प्रतिकुल भएकोले बजेट बिनियोजन तुरुन्त रोक्नु भनेर सरकार लाई कार्यान्वयन गराउछ, त्यसपछि तैं चुप मै चुप ! ...... अब देखिन राज्यको ढुकुटीबाट बज्रयानी बौद्ध धर्मको मत्स्येन्द्रनाथको जात्राको खर्च राज्यले बेहोर्न मिल्छ ? एकपटक रथ बनाउदा ५७ लाख सम्म खर्च हुन्छ, बडा गुरुज्युको पल्टनले सलामी तोप पड्काएर मान्न पाउछ ? राष्ट्रपतीले राजकीय दर्शन गर्न पाईन्छ ?कुमारी गुठी घर राज्यले चलाउन पाईन्छ ? कुमारी जात्रामा सम्यक महादान पुजामा राज्यको ढुकुटीबाट खर्च गर्न मिल्छ ? त्यहाँ राष्ट्रप्रमुख राजकीय रूपमा जान पाईन्छ ? यस्तो हजारौं बर्ष पुरानो हाम्रो सनातन संस्कृतिहरु छन् जुन ब्यक्तिगत रूपमा संरक्षित हुन सक्छ ? राष्ट्र प्रमुखको ठाउँमा अब के ज्ञानेन्द्र लाने हो ? ......

धर्म निरपेक्ष राज्यको राष्ट्रपति प्रणव मुखर्जी आफू हिन्दुनै भएपनी उनले त्यहाँ हिन्दुको कुनै पनि साँस्कृतिक पर्वमा राजकीय उपस्थिति गर्न सकिन्न किनभने त्यहाँ “धर्म निरपेक्ष राज्य” जो भयो !

देउवा पक्षमा सशांक महामन्त्री, पौडेललाई धोका
New Identity Politics and the 2012 Collapse of Nepal's Constituent Assembly: When the dominant becomes ‘other’

how ideas of indigeneity have become increasingly powerful, leading to Nepal becoming the first and—to date—only Asian country to have signed International Labour Organization Convention number 169 (hereafter ILO 169). The rise of ethnic politics, and in particular the reactive rise of a new kind of ethnicity on the part of the ‘dominant’ groups—Bahuns (Brahmans) and Chhetris (Kshatriyas)—is the key to understanding why the first Constituent Assembly in Nepal ran out of time and collapsed at the end of May 2012. This collapse occurred after four years and four extensions of time, despite historic and unprecedentedly inclusive elections in April 2008 and a successful peace process that put an end to a ten-year civil war.

महंथ ठाकुर को रोल

मधेसी मोर्चा मा कोही नेता नै छैन। औपचारिक रुपले मोर्चाले कसैलाई नेता चुनेको मलाई थाहा छैन। एउटा गलती नै हो। एक जना न एक जना कोही अध्यक्ष चुनेको खंडमा मोर्चा बढ़ी प्रभावकारी रुपले चल्छ। व्यक्तिगत मेरो कोही पनि फेवरेट छैन। एक जना लाई अध्यक्ष चुन्ने अनि महत्वपुर्ण निर्णय हरु सबै सामुहिक छलफल र समन्वय का आधारमा मात्र गर्ने गरेको राम्रो हो।

तर अहिलेसम्म सामुहिक नेतृत्व मा चलेको छ। यानि कि चार जना बराबर को नेता। अचम्मै हो। यो यस्तो प्रवृति हो जसले चारै जना लाई पहरिया को पछि पछि कुद्ने बनाई दिन्छ। कुदछन पनि। यो एक किसिमको मानसिक दासता हो। जनताको राजनीतिक दासता समाप्त गर्न चाहने ले पहिला आफ्नो मानसिक दासता समाप्त गर्न सक्नुपर्छ।

एक जना औपचारिक अध्यक्ष नभए पछि आंदोलन सरकार ढालने उचाई सम्म लानै मिल्दैन।

सामुहिक नेतृत्व नराम्रो कुरा होइन। मोर्चा भित्र को कल्चर त सामुहिक नेतृत्व वाला नै हुनुपर्छ।

चार जना को सामुहिक नेतृत्व मा चलिआएको मधेसी मोर्चा मा तीन जना थपिए पछि अब सात जनाको सामुहिक नेतृत्व भयो। अध्यक्ष नभने पनि संयोजक चाहिँ एक जना घोषणा गरे राम्रो हो।

महंथ ठाकुर का कमी कमजोरी छन। वार्ता मा हृदयेश धेरै राम्रो। मोर्चा भित्र नंबर एक मा हृदयेश नै हो। तीन महिना वाला अस्त्र फाले विपक्षी ले। त्यसलाई नै हृदयेश ले अस्त्र बनाई दिए। कौशलता देखियो।

महंथ जी लाई ज्यादा दौड़धूप गर्न उम्र ले पनि दिँदैन।

महंथ जी व्यक्तित्व का हिसाबले प्रणव मुखर्जी, मनमोहन सिंह टाइप को मान्छे। हुन त मनमोहन भन्दा बढ़ी बोलक्कड हो। मनमोहन त चुप्पा दास। राजेंद्र महतो more of a street fighter.

फील्ड मा नंबर वन रोल रह्यो महतो को।

महंथ ठाकुर काँग्रेस मा सुशील कोइराला, राम वरण यादव, विमलेंद्र निधि यी सबैभन्दा सीनियर। विभेद को पीड़ा धेरै होला। सक्षम भएर पनि पदमा झण्डै झण्डै पुग्नु तर नपुग्नु को पीड़ा। महंथ ठाकुर का लागि बिभेद भनेको कुनै theoretical/hypothetical कुरा होइन।

एक जना कसैलाई औपचारिक रुपले संयोजक निर्वाचित गर्ने हो भने मोर्चाले भविष्य मा मोर्चा एक पद एक उम्मेदवार मा जान्छ कि भन्ने राम्रो सन्देश जान्थ्यो। जनतामा।

आंदोलन न तुहियो, न सकियो, न थाक्यो। मधेसी थाक्ने जात नै होइन। यो त apartheid विरुद्ध को आंदोलन हो। त्यस्तो आंदोलन को लक्ष्य हुन्छ, समय सीमा हुन सक्दैन। लक्ष्य भनेको विजय हो।

Nepal News (30)

मित्र तुला नारायण साहजीको मधेस आन्दोलन तुहियो भन्ने विचारसंग म पनि सहमत छैन । किनभने मधेश आन्दोलन जारी छ । यो आन्दोलन त...

Posted by Dipendra Jha on Tuesday, February 16, 2016

फुटबलमा म्याच फिक्सिङ गर्नेहरुलाइ कारबाही गरेपछि बल्ल नेपालले भारतलाइ जित्यो । राजनीतीमा पनि म्याच फिक्सिङ गर्नेहरु रहुन...

Posted by Manoj Gajurel on Monday, February 15, 2016

SO SORRY !!!धरहरा चढ्दा धरहरा ढल्योलुम्बिनी पुग्दा जंगल जल्योप्रधानमन्त्री हुँदा देश डुबायोहावाबाट बिजुली निकाल्दै ...

Posted by Upendra Mahato on Monday, February 15, 2016

संस्थापन पक्ष १. पाँचथरः नरेन्द्र केरुङ २. चितवनः जितनारायण श्रेष्ठ ३. बर्दियाः संजय गौतम ४. कालिकोटः ह...

Posted by Pramod Sitaula on Tuesday, February 16, 2016

Posted by Manjushree Thapa on Tuesday, February 16, 2016

The speech that got JNUSU president arrested for sedition.

Posted by Prashant Jha on Monday, February 15, 2016

फुटबलमा Match Fixing गर्नेहरु कार्वाही परे, नेपालले सिङ्गो भारतलाइ जित्यो, राजनीतीमा Match Fixing गर्नेहरु हुन्जेल बिहारसग पनि हारी रहन्छौ

Posted by Manoj Gajurel on Monday, February 15, 2016

Posted by Bolaram Pandey on Monday, February 15, 2016

Posted by Subodh Raj Pyakurel on Tuesday, February 16, 2016

हाम्रो राष्ट्रीय फुटबल टिमलाई साग स्वर्ण पदक विजयमा हार्दिक बधाई; यो विजयमा हामी सबै गौरवान्वित छौँ

Posted by Minendra Rijal on Monday, February 15, 2016

Posted by Bolaram Pandey on Monday, February 15, 2016

Hilarious !!! नेपाल-भारत बिचको फुटबल र राजनीती लाई सङ्गै राखेर हेर्दा!

Posted by Anga Raj Timilsina on Monday, February 15, 2016

मन्त्रिपरिषदद्वारा राजनीतिक संयन्त्रण बनाउने निर्णय

मन्त्रिपरिषदको मंगलबार बसेको बैठकले अहिलेसम्म भएका वार्ता र छलफलको आधारमा सिमांकन पुनरावलोकनको विवाद तीन महिना भित्र टुंग्याउन संयन्त्र बनाउने निर्णय गरेको

आन्दोलन अवधिको टेलिफोन र बिजुलीको महसुल मिनाहा गर्न तमलोपाको माग
आन्दोलनका लागि शक्ति संचय गर्ने

संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाको एक घटक तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी (तमलोपा) ले निर्णायक आन्दोलन गर्ने भन्दै त्यसको लागि शक्ति संचय गर्ने निर्णय गरेको छ । ..... बाराको प्रसौनी गण्डकस्थित विश्रामस्थलमा सोमबार अबेर रातिसम्म बसेको बैठकले शक्ति संचय गर्ने निर्णय गरेको महामन्त्री जितेन्द्र सोनलले बताए । ...... अध्यक्ष महन्थ ठाकुर, महामन्त्रीद्वय हृदेश त्रिपाठी र जितेन्द्र सोनललगायत अरु पदाधिकारी र बारा, पर्सा, रौतहट तथा सर्लाही चार जिल्लाका केन्द्रीय सदस्यहरु बैठकमा सहभागी थिए । राजनीतिक सचिवालयद्वारा प्रस्तुत राजनीतिक प्रतिवेदन पास गर्दै बैठकले राज्य अहिले पनि अनुदार भएकाले कठोर तथा कठिन आन्दोलनको विकल्प नरहेको निष्कर्ष निकालेको छ । यसैगरी बैठकले आन्दोलन समाप्त नभएको निर्णय गरेको छ । ..... बैठकले राज्यबाट ६ महिनाको आन्दोलन अवधिभरिको टेलिकम, विद्युत र अन्य कर संकलक कार्यालयबाट बिलम्ब शुल्क लिइरहेको पाइएकोले हरजाना मिनाहा गर्न सरकारसित माग गरेको छ । ...... पढाइ शुल्क, बैंकको ब्याज र हरजाना मिनाहा र आन्दोलनमा भएका घाइतेहरुको उपचारको व्यवस्थासमेत हुनुपर्ने बैठकले माग गर्दै सरकारले मोर्चासित आन्दोलनसँगैको वार्ता क्रममा गरेको वाचा कार्यान्वय गर्न माग गरेको महामन्त्री सोनलले बताए । ...... अध्यक्ष ठाकुरले मंगलबार आन्दोलनको क्रममा मारिएका कलैया १० का हिफाजत मियाँको परिवारसित भेट्दै सरकारविरुद्ध मुद्दा लडने बताएका छन् ।

Nepal News (29)

सरकार माहौल बिगार्दै......जब जब निर्णायक वार्ता भन्थ्यो तब तब सरकारद्वारा मधेशमा क़त्लेआम र दमन हुन्थ्यो, र माहौल बिर्...

Posted by Upendra Mahato on Monday, February 15, 2016

अब फेरि चार महिना नाकाबन्दी गरेपनि आनन्दले सहिन्छहरेक पल्ट फुटबलमा भारतलाई जितिन्छ ।यो मन त मेरो नेपाली हो....

Posted by Prateek Pradhan on Monday, February 15, 2016

Posted by Subhash Chandra Shah on Monday, February 15, 2016

अध्यक्ष जी हिमालयन टेलिभिजनमा ......आज ८:०० बजे राती प्रसारण हुँदैछ मधेश आन्दोलन, मोर्चाको विस्तार, मधेश मुद्दाको समाध...

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, February 14, 2016

विराटनगरमा त कहिल्यै नाकाबन्दी भएन । उपेन्द्रजीको इमान्दारीमा प्रश्न गर्ने कि नगर्ने ? तमलोपाले रुपन्देही, कपिलवस्तु क्ष...

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, February 14, 2016

Posted by Subhash Chandra Shah on Sunday, February 14, 2016

नाकाबन्दी सकियो, दर्जनौ आन्दोलनकारीको मरण र टिकापुर 'लिञ्चिङ्ग' ले अझै स्थब्द छ समाज । यस्तो नदोहोरिनको लागि कसरी भयो, कसले गर्यो, बुझ्नै पर्छ। बिर्सनु हुन्न। अनुसन्धान र जवाफदेही चाहिन्छ।

Posted by Kanak Mani Dixit on Sunday, February 14, 2016

सदभावना अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले सत्तासाझेदार एकीकृत नेकपा माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई फोन गरी आन्दोलनरत...

Posted by सदभावना पार्टी on Monday, February 15, 2016

Posted by Vijay Kant Karna on Monday, February 15, 2016

पहाडे मनोवृत्तिका ब्राह्मणलाई मानवीकरण गर्ने मौका हो मधेस आन्दोलन

तर झापामा म जहाँ जन्में, जतिखेर जन्में, त्यति बेलामा पहाडे समुदायको बाहुल्य भइसकेको थियो । राजवंशीहरु, सन्थालहरु धकेलिएर तल पुगिसकेका थिए त्यो बेला । ...... म जन्मेर हुर्किंदै गर्दा घरमा मलाई के भनिन्थ्यो भने कोशी नदी तरेर उत्तापट्टि पश्चिमतिरको भाग नेपालजस्तो लाग्दैन । ...... त्यही डे बसमा काठमाडौं घुम्न आउँदा कोशी नदीभन्दा पश्चिमपट्टि झ्यालबाट बाहिर हेर्न मन लाग्दैनथ्यो । म झ्याल बन्द गर्दथें । किनभने यो मेरो ठाउँजस्तै लाग्दैनथ्यो । ...... त्यो ठाउँ पनि नेपाल त नेपालै हो । तर त्यहाँ बस्ने मान्छे नेपाली होइनन् जस्तो मैले बुझेको थिएँ । अथवा मलाई त्यसरी नै बुझाइएको थियो । त्योसँग ‘आइडेन्टिफाइ’ गर्ने कुनै तत्व नभएकोले मैले झ्याल बन्द गरेर हेर्न नपरेजस्तै थियो । र, मलाई के लाग्दछ भने यसरी हेर्नु वा यसरी हेर्न वा यसरी हेर्न सिकाइनु अमानवीकृत गर्नु हो । मानव हुन नदिनु हो । अर्को मान्छेलाई होच्याएर हेर्न सिकाइनु अथवा अर्को मान्छेलाई मभन्दा कम आँकेर हेर्न सिकाउनु मलाई सम्पूर्ण मानव हुन नदिनु हो । ...... अहिलेको मधेस आन्दोलन खगेन्द्र दाइले भनेजस्तै हाम्रो लागि एउटा ठूलो मौका हो । पहाडमा जन्मेहुर्केको अथवा पहाडे मनोवृत्तिबाट हुर्केको, हामीजस्ता ब्राह्मणले आफूलाई बढी मानव बनाउने अथवा मानवीकरण गर्ने ठूलो मौका हो यो आन्दोलन । किनभने यो आन्दोलनले हामीलाई ‘अनलर्न’ गर्न सिकाउँछ । पुराना वा पूर्व धारणालाई भत्काएर नयाँ ढंगले सोच्न सिकाउँछ । दुःख र विडम्बना के हो भने यसरी सोच्ने हामीजस्ता व्यक्ति एकदम अल्पमतमा छौं । तर चाँडै त्यस्तो दिन आउने छ, जहाँ चाहिँ हामी पूर्ण मानव बन्ने छौं र धेरैले, बहुमतले त्यसरी सोच्ने छन् ।

Posted by सदभावना पार्टी on Monday, February 15, 2016

न संघीयता न समावेशीता भएको संविधान

न संघीयता न समावेशीता भएको संविधान हो यो। नेपालमा apartheid लागु गर्ने प्रयास हो यो संविधान। लागु हुँदैन। मधेस आंदोलन तुहिएको होइन। संविधान लागु नभएको चाहिँ हो।

Nepal News (28)

कसरी तुहियो मधेस आन्दोलन ?

आन्दोलनको तीनवटा मुख्य कुरा हुन्छ– एजेन्डा, संगठन र नेतृत्व । विगत ६० वर्षको इतिहास हेर्ने हो भने मधेस आन्दोलन चलेको नै एजेन्डाका कारणले हो । उसको एजेन्डा नै यति बलियो छ कि त्यहाँ नेतृत्व र संगठन कमजोर हुँदा पनि आन्दोलन उठ्दो रहेछ । .....

आन्दोलन यसरी लक्ष्यमा नपुगि तुहिनुमा मधेसी मोर्चाको नेतृत्वको सामूहिक असफलता मुख्य कारण हो । यो आन्दोलनको औपचारिक रुपमा जसले नेतृत्व लिएको थियो, उसको असफलताका कारण आन्दोलन हाललाई तुहियो । म हाललाई किन भनिरहेको छु भने यसको एजेन्डा पूरा भएको छैन । त्यसैले नयाँ नेतृत्व खोजेको छ । नयाँ नेतृत्व आउने सम्भावना छ ।

....... प्रधानमन्त्री निर्वाचनमा मधेसी मोर्चाले भोट हालेपछि नै मैले सार्वजनिक रुपमा यो आन्दोलन तुहिने भयो भनेको थिएा । ..... भन्न चाहिँ हामी संविधान निर्माण प्रक्रियामा सहभागी छैनौं, यो संविधान मान्दैनौं भन्ने तर संविधान सभा छोड्ने हिम्मत पनि नगर्ने ? यसबाट तीन दलले बुझ्यो यो मोर्चाको घुर्की हो । र, यो घुर्की संविधान नल्याइन्जेल मात्रै हो । यसैले यो मोर्चाको कमजोरी बन्यो । संविधानको प्रक्रिया बहिष्कार गरेर फेरि प्रधानमन्त्री निर्वाचनमा फर्किनु सबभन्दा ठूलो गल्ती थियो । अझै मोर्चाले भोट कसलाई दियो भने जुन पार्टी (नेपाली कांग्रेस) ले संविधान निर्माणलाई लिड गरेको थियो, जसको सरकारले मोर्चाका ४० कार्यकर्तालाई मारेको थियो । त्यो पनि बिना कुनै सहमति, बिना कुनै सम्झौता । ...... यसले प्रश्न उठायो– मधेसी मोर्चा कोसँग लडाई गरिरहेको छ, केका लागि लडिरहेको छ ? जसका विरुद्ध लडेको भनेको छ, भोट त उसैलाई हालेको छ । यसले के देखायो भने, हामीलाई चाहिँ आन्दोलनमा मर्‍यो भने पचास लाख दिन्छु भन्छ, तर आफू चाहिँ पचास हजारको जागिर जोगाउन संसद् जान्छ भने सन्देश गयो । .......

पहिलो संविधान सभामा मोर्चाको ८६ भोट थियो, सबै पार्टीको मधेसी अनुहारको संख्या २१० थियो । संविधानसभामा सामान्य बहुमतका लागि ३०१ चाहिन्थ्यो । दुई तिहाईको लागी ४०० संख्या चाहिन्थ्यो । यसपटक मधेसी दलको भोट पचास जतिमा घट्यो । सबै मधेसी दलका सांसदको पनि १ सय ८० जतिमा आयो ।

...... सप्तरिदेखि पूर्व र पर्सादेखि पश्चिममा पनि त आन्दोलन थियो । ...... मोर्चाका नेताहरुको ध्यान गएको निर्वाचनमा भएको क्षतिको परिपूर्ति गर्ने र आगामि निर्वाचनमा कसले कति सिट पाउने भन्नेमा केन्द्रित भएको देखियो । कांग्रेस, एमाले, माओवादीमा भएकालाई पनि सहभागी गराउने हो भने त उनीहरुले पनि जस खोज्छन् । शरद सिंह, जेपी गुप्तासँग सहकार्य गर्‍यो भने उनीहरुले पनि सेयर खोज्छन् । यसैले आगामि निर्वाचनमा सबै आफैंले मात्रै फाइदा लिउ भनेर मोर्चाले निशेधको राजनीति गर्‍यो । आन्दोलनलाई यो अवस्थामा पुर्‍याउनमा मोर्चाको यो रणनीतिक कमजोरीको ठूलो भूमिका म देख्छु । ...... आन्दोलन तुहिसकेपछि गठबन्धन बिस्तारको के अर्थ छ ? ......

१६ बुँदेले भारतसँगै मधेसी मोर्चालाई पनि बाहिर राख्यो । यसैले भारत र मोर्चा एकै ठाउँमा जस्तो देखियो । त्यो एउटा संयोग थियो । तर, जुन दिन तीन दलले भारतलाई विश्वासमा लियो, त्यसदिन मोर्चा एक्लै भयो । अहिले भएको त्यति हो ।

...... अन्तरिम संविधान जारी भएपछि मधेसमा भएको आन्दोलनलाई सम्बोधन गर्न भारतको मध्यस्थतामा २०६४ को फागुनमा ८ बुँदे सहमति भएको थियो । १६ बुँदे सहमतिले त्यसलाई पनि किनारा लगाइदियो । ...... मधेसका अघिल्ला आन्दोलनहरु राजमार्ग र सदरमुकाम केन्द्रित थिए । तर, यसपटकको आन्दोलन सहरबाट गाउँमा र उत्तरी राजमार्गबाट दक्षिणी सीमामा पुग्यो । नाकाबन्दीले आन्दोलनलाई मधेसी समाजमा गहिरोसम्म पुर्‍यायो । ...... मधेसमा पनि गाउँ गाउँमा आन्दोलन पुग्यो । ...... यो आन्दोलनमा असंख्य पहाडीहरुको समर्थन देखियो । मधेसमा कुनै पहाडीको घरमा आक्रमण भएन, काठमाडौंमा कुनै मधेसी माथि आक्रमण भएन । यो नै यसको सकारात्मक पक्ष रहयो । तर, आफ्नो कुरा राम्रोसँग बाहिर ल्याउन र ठीक ठाउँमा दबाब पार्न चाहिँ मधेसी मोर्चा चुकेको हो । ...... योपालीको आन्दोलनमा मोर्चाका नेताहरुका बीच तालमेल र इमान्दारीको अभाव चाहिँ देखियो । उहाँहरुलाई नाका बाँडफाट गर भनेर कसैले भनेको थिएन । उहाँहरुले आफैं बाँडफाट गर्नुभयो । ......

विराटनगरमा त कहिल्यै नाकाबन्दी भएन । उपेन्द्रजीको इमान्दारीमा प्रश्न गर्ने कि नगर्ने ? तमलोपाले रुपन्देही, कपिलवस्तु क्षेत्रमा चुनाव जितेको छ । उहाँहरुको भागमा पर्‍यो भैरहवा नाका । त्यो क्षेत्रका दुईजना प्रभावशाली नेता छन्– हृदयेश त्रिपाठी र सर्वेन्द्रनाथ शुक्ल । उहाँहरु महन्थजीको प्रतिष्ठाको लागि पनि नाका बन्द गर्नुपथ्र्यो नि, किन नगरेको ?...महेन्द्र यादवजीको भागमा थियो काकरभिट्टा । उहाँ एक मिनेटका लागि पनि काकरभिट्टा जानुभयो ? नाका बाँडफाट गरिसकेपछि किन जानुभएन ? यसमा नेतृत्वको बेइमानी देखिएकै हो ।

...... केपी ओलीजीले प्रचण्डलाई कन्भिन्स गराएर उहाँको मधेसी मोर्चासँगको निकटतालाई तोडेर आफ्नो लाइनमा ल्याउनु भयो । ..... यो वर्ष नेपाली राजनीतिमा केपी ओलीले जे चाहनुभयो त्यो मात्रै पूरा भएको थियो । भारत, मोर्चा वा अरु नेताले चाहेको त केही पनि पूरा भएन । .....

यो सरकारले भारतलाई रिझाउने, सम्झौता गर्ने तर मधेसी मोर्चालाई नजरअन्दाज गर्दै मधेसमा दमन गर्ने नीति लियो । मधेससँग त डिल गर्नु नै परेन । राजेन्द्र महतोलाई एउटा फोन गरेको भरमा नाका खुल्यो ।

....... नेपालको आजको राजनीतिमा सबैभन्दा शक्तिशाली व्यक्ति केपी ओली, शक्तिशाली पार्टी नेपाली कांग्रेस भए पनि ट्याक्टिस जानेको नेता प्रचण्ड र सत्ता समीकरणको स्मार्ट खेलाडी कमल थापा हो । मंसीरको मध्यमा कमल थापाजीको भारत भ्रमण निकै सफल देखियो । उहाँले चार बुँदे ननपेपर एग्रीमेन्ट जुन गर्नुभयो, पछिल्लो समय नेपाली राजनीति त्यसैबाटोमा अगाडी बढ्यो र अन्तत: नाकाबन्दी पनि खुल्यो । यसरी भारतले पनि सामथ्र्यवानकै पक्ष लिएको देखियो । ..... म ४२–४३ वर्षको भएँ । मेरो स्कुले जीवन बहुदल र निर्दलको आन्दोलनमा बित्यो । स्कुलबाट लगिने पञ्चर्‍यालीमा गएर पञ्चायत जिन्दावाद भन्ने, कांग्रेसको र्‍यालीमा गएर बीपी कोइराला जिन्दावाद भन्ने । कलेज जीवनमा कांग्रेस र एमाले भन्दै रेलिङ तोडेर बित्यो । जब करिअर सुरु गर्ने बेला भयो, माओवादी जनयुद्ध सुरु भयो । नेपालीहरुको लास गनेर हाम्रो करिअर सुरुको बेला बित्यो । यति मानिस मर्‍यो, यति पुल भत्कियो गनेर बित्यो । ..... समस्या बाँकी छोड्नु भनेको चाहिँ झगडाको बाटो खुला राख्नु हो ।

शाहरुखको गाडीमा ढुंगामुढा, आमिरको कार्यक्रममा आगो लाग्यो
मोर्चाले नलिएपछि जनतान्त्रिकतिर लागे मात्रिका र जेपी

संयोजकद्धय गुप्ता र यादव गैरसंसदीय दल भएको भन्दै मोर्चामा लिन नसकिने भन्दै उनीहरुलाई पाखा लगाइएको थियो ।

प्रचण्डलाई महतोको चेतावनी, यो रवैया ठिक भएन

मधेशी मोर्चाले आन्दोलन स्वरुप परिवर्तन स्थगित गरेपनि मधेशका विभिन्न जिल्लामा प्रहरीले आन्दोलनकारीलाई धडपकड जारी राखेको भन्दै सद्भावना पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले गम्भिर आपत्ति जनाएको छ ..... महतोले प्रचण्डलाई आफूहरु आन्दोलनको स्वरुप परिवर्तन गरेर लचक बन्दासमेत सरकारको रवैया ठीक नभएको र यस्तै कार्यशैली जारी रहे आफूहरु पहिलेभन्दा पनि सशक्त आन्दोलनमा उत्रन बाध्य हुने चेतावनी दिएको ...... महतोका अनुसार महोत्तरी, धनुषा, बारामा आन्दोलनमा भएको विभिन्न घटनाको आधारमा धडपकड गरेर मुद्दा चलाउन काम भइरहेको छ ।

मधेसी मोर्चामा राजेन्द्र महतो शक्तिशाली, यस्ता छन् ५ कारण

मधेशमा पनि अरु नेताको भन्दा राजेन्द्र महतोको आलोचना कम भइरहेको छ । यसअघि मधेशवादी दलकै नेताहरुले पटक पटक नाकाबन्दी खोल्ने अभिव्यक्ति दिएपनि नाकाबन्दी खुलेका थिएन । तर, राजेन्द्र महतोले एकपटक मात्र त्यस्तो अभिव्यक्ति दिएपछि नाकाबन्दी खुलेपछि उनलाई मोर्चाका अन्य नेताभन्दा शक्तिशाली मानिएको छ । ...... राजेन्द्र महतोजीले दिएको अभिव्यक्ति प्रिमेच्योर भयो र दिनु हुँदैन थियो भन्ने कुरामा म पनि सहमत छु । तर के यति भन्दैमा महतोजीले मधेश आन्दोलनमा गरेको योगदान भुल्न मिल्छ ? के पुलिसको बुटले जोगबनी नाकामा खाएको कुटाइ बिर्सन मिल्छ ? के पुरै आन्दोलन भरी हरेक शहिदको घरमा गएको कुरा भुल्न मिल्छ ?

भारतका सफल गुप्तचर अधिकारी जो नेपाल मामिलामा असफल देखिए

उनी सुरक्षा सल्लाहकार बनेपछि उनका अगाडि गृहमन्त्री राजनाथ सिंह तथा विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराज समेत फिक्का देखिए तर नेपाल मामिलामा भने उनको जादु चल्न सकेन । ..... डोभाल गुप्तचर क्षेत्रमा जानकार भए पनि विदेशी सम्बन्ध, कूटनीति र सैनिक अपरेशनमा खासै जानकार नरहेकाले असफलता भोग्नुपरेको जनाउँछन् । ...... डोभालका समर्थकहरु भने डोभालले कैयाँै जिम्मेवारी रहरले नभएर प्रधानमन्त्री मोदीले जिम्मेवारी दिएकाले सम्हाल्नुपरेको जनाउँछन् । डोभालका आलोचकहरु त उनी भाषामा समेत परिष्कृत नभएको आरोप लगाउँछन् ।

Today turned out to be a selfie day with very energetic Madheshi fellows in Delhi pic.twitter.com/CIjtxy9Qdh

— Dr. CK Raut (@drckraut) February 13, 2016

Met PCC Presidents of several states to discuss how Forest Rights Act is being diluted by ModiGovt &BJP State Govts pic.twitter.com/YYrLsilHSY

— Office of RG (@OfficeOfRG) February 13, 2016

So I had not flown NAC for years - till the Nepal Lit Fest organisers got me a Delhi-KTM ticket a few weeks ago on the...
Posted by Prashant Jha on Saturday, February 13, 2016

संस्कारविपरीत कुरा गर्नेका बारेमा मोर्चाले सोच्नुपर्छ : वृषेशचन्द्र लाल

आन्दोलन निरन्तर जारी छ र आन्दोलनले आफ्ना मुद्दाहरुको सम्बोधन नहुञ्जेलसम्म विराम लिने छैन । ...... मधेशमा औपनिवेशिक मानसिकताले शासन गरेको छ । हामीले त्यसलाई तोड्न चाहन्छौं । आमहड्तालको कार्यक्रम र सीमानाका धर्नालाई नाकाबन्दी भनिए पनि वास्तवमा त्यो नाकाबन्दी होइन । हामीले सीमामा धर्ना गरेका हौं । सार्वजनिकस्थल, सदरमुकाम, राजमार्ग आदि ठाउँमा जाँदा राज्यले नृशंस भएर मधेशी आन्दोलनकारीहरुको दमन गर्यो । छाती, टाउको, मुख र पेटमा गोली हान्यो । गोली लागेकाहरुलाई फेरि पनि गोली हानेर मारियो । यसकिसिमले नृशंसताको प्रदर्शन भयो र यस अवस्थामा आन्दोलनकारीहरु बिस्तारै सीमातिर धकेलिदै गए र सीमामा धर्ना सुरु भयो र सीमामा धर्ना सुरु भएपछि अपेक्षाकृत सरकारी दमन पनि कम भएर आयो । ........ सरकार पूर्णतया तस्करमाथि निर्भर भयो । सरकारले नेपालको अर्थव्यवस्थाको मूलआधार नै तस्करीलाई बनाउन खोज्यो । जसले गर्दा सम्पूर्ण देशको अर्थ व्यवस्था चर्मरायो । त्यो तस्करीतन्त्रले पनि हुने आपूर्ति पनि मधेशमा गरिएन । मधेशलाई अलगै किसिमले दुखः दियो । ...... यस परिस्थितिमा मधेशको आर्थिक गतिविधिलाई सहज बनाउन र आन्दोलनकारीको शक्ति संचयका निम्ति पनि हामीले सीमामा धर्नालगायत आमहड्तालका कार्यक्रहरु फिर्ता लिने निर्णय गरयौं । अब यसबाट ती हामीलाई थप विषयका लागि गृहकार्य गर्न र कार्यक्रमहरुलाई कसरी अगाडि लग्नेबारे निश्चित गर्न समय प्राप्त भएको छ । अहिले हामीले हस्ताक्षर अभियान सुरु गरेका छौं र यस हस्ताक्षर अभियानलाई एउटा जनमतसंग्रहको रुप दिने प्रयासमा छौं । ........

मोर्चा बिल्कुल एकताबद्ध छ । एकबद्ध भएर अघि बढ्नेछ ।

...... सबै नेताहरुले पनि कार्यविभाजनको हिसाबले काम गरिरहेका छन् । कोही कार्यदलमा काम गरिरहनुभएको छ । कोही अन्तर्राष्ट्रिय वातावरण बनाइरहनुभएको छ । कोही आदिबासी र जनजातिहरुसँग सम्पर्क गरिरहनुभएको छ । कोही नेताहरु मधेशमा डुलीडुली सम्पूर्ण मधेशी साथीहरुलाई एकजुट बनाइररहनुभएको छ । ...... वीरगञ्जमा तराई मधेश लोकतान्त्रिक पार्टीका कार्यकर्ताहरु, सङ्घीय फोरमका कार्यकर्ताहरु, सद्भावना पार्टीका कार्यकर्ताहरु, तमसपाका कार्यकर्ताहरु संयुक्तरुपमा बस्ने गर्नुहुन्थ्यो । ...... मलाई लाग्छ, केही तत्वहरु जो मोर्चाका नेताहरुका बीच विवाद उत्पन्न होस् भन्ने चाहन्छन् उनीहरु यस्तो कुरा फिँजाउन सक्रिय छन् । कुनै नेताको प्रशंसा गर्ने र कुनै नेताको बदख्वाइँ गर्ने काममा लागिरहेका छन् । सामाजिक सञ्जालमा पनि केही त्यस्ता व्यक्तिहरु छन् । ...... मोर्चा थप सशक्त भएको छ । मोर्चामा थप तीनओटा दलहरु आबद्ध हुनु भनेको यसैको परिणाम र प्रमाण हो । ...... अहिले हाम्रो अर्जुनदृष्टि भनेकै आन्दोलनलाई मजबूत बनाउने हो । अर्को कुरा संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेशी मोर्चामा अहिले समावेश भएका दलहरु पहिले पनि मोर्चामै थिए । ...... प्रधानमन्त्री स्वयंले वालुवाटारमा कार्यदलको बैठक बोलाउनुभएको थियो । मैले जानेसम्म सकारात्मक ढंगबाट नै वार्ता अघि बढिरहेको छ । तर अहिलेसम्म राजनीतिक संयन्त्र र त्यो संयन्त्रको कार्यक्षेत्र र विधिका बारेमा टीओआरको निक्र्योल हुनसकेको छैन । त्यसको संवैधानिक ग्यारेन्टीको निक्र्योल भएको छैन । आगामी एक दुई दिनमा स्पष्ट हुन्छ कि वार्ता सकारात्मक दिशातिर जान्छ कि जाँदैन । गएन भने आन्दोलनको विकल्प छैन र मधेशीहरु पुनः सशक्त आन्दोलनमा उत्रिनेछन् । ..... बाँकी रहेका नागरिकता, सीमाङ्ककन र राष्ट्रियसभा तथा व्यवस्थापिका संसदमा पनि प्रतिनिधित्वको सबाल छन् । विश्वव्यापी लोकतान्त्रिक अभ्यासअनुसार एक व्यक्ति एक मतका आधारमा बढ्नुपर्छ भन्नेमा छलफल भइरहेको छ । यो देखिएको मात्र हो कि नागरिकता र सीमाङ्कनका बारेमा मात्र छलफल भइरहेको छ । अन्य बुँदामा पनि छलफल भइरहेको छ । एघारबुँदे मुद्दाको एकमुष्ठ सम्बोधन हुनुपर्छ भन्ने कुरामा मोर्चा दृढ छ । त्यो सम्बोधन नहुञ्जेलसम्म निष्कर्षमा पुग्न सकिँदैन । ...... थरुहट र अन्य पार्टीहरु हामीसँग संघीय गठबन्धनमा छन् । गठबन्धनमा मोर्चा एउटा घटकको रुपमा छ । त्यसकारण गठबन्धनमार्फत थरुहट समुदाय आदिबासी र जनजातिहरु यस आन्दोलनमा एकजुटता बनाइरहेका छन् । मोर्चाले थरुहटकेन्द्रित दलहरुसँग कुराकानी गरिरहेको छ ।

Nepal News (27)

प्रधानमन्त्रीको चीन भ्रमणको तयारी शून्य

नेपालका तत्कालीन प्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालको भ्रमणपछि चीनमा औपचारिक रुपमा नेपालका सरकार प्रमुखको भ्रमण हुन सकेको छैन । ..... प्रधानमन्त्री केपी ओलीलाई आगामी चैत्र ९ (मार्च २२) देखि चीनको हाइनानमा हुने बोआवो फोरममा सहभागी हुन चीनले निमन्त्रणा गर्नेछ । ..... नेपालले चीनसँग इन्धन सम्झौता, विप्पा सम्झौता, पारवहन सम्झौता लगायतका केही मुख्य विषय उपप्रधान तथा परराष्ट्रमन्त्री कमल थापाको चीन भ्रमणको समयमै उठाएको थियो । उक्त विषयमा गम्भीर चासो व्यक्त नगरी यी विषयलाई दुईपक्षीय छलफल गर्ने र थप गृहकार्य गर्नपर्ने भन्दै पन्छाइएको छ । तर, तयारी गरे सबै विषयमा प्रधानमन्त्रीको भ्रमणमा सम्झौता हुन सक्छ । ..... भारतले नाकाबन्दी लगाउन्जेल चीन भन्दै कराउने सरकार र सरकारी संयन्त्र नाकाबन्दी खुल्नासाथ सेलाएको हुनसक्ने दूतावास अधिकारीहरु बताउछन् ।

‘भाडाका सैनिक’ बन्न नदेऊ

अहिले भारतले जे गर्न खोजेको हो, त्यो काम उसको पूर्वशासक बेलायतले पहिलेबाटै गर्दै आएको छ । बेलायतले रोयल गोर्खा राइफल्सका करिब एक हजार सिपाहीलाई ब्रुनाईको राजपरिवारको सुरक्षार्थ करिब तीन दशक अघिदेखि खटाउँदै आएको छ । सिंगापुर प्रहरीमा पनि उसले यसैगरी गोर्खा सैनिक पठाउने गर्छ । यसबापत उसले ती दुवै देशबाट ठूलो परिमाणमा रकम असुल्ने गर्छ । ...... अर्थात् बेलायतले नेपालका युवाहरूलाई आफ्नो सेनामा भर्ना गर्ने र तिनलाई अर्को मुलुकमा भाडामा पठाउने बिचौलियाको जस्तो भूमिका लामो समयदेखि गर्दै आएको छ । भारतले पनि त्यही सिको गर्दै ब्रुनाईसमक्ष गोर्खाली फौज ‘आपूर्ती’ गर्ने प्रस्ताव राखेको हो । ...... बेलायत र भारतको झन्डामुनि रहेर नेपाली नागरिकलाई भत्र्ती र प्रयोग हुन दिने प्रचलन राणाकालिन सन्धिले निर्देशित गरेको हो । अब त्यो त्रिपक्षीय सन्धिकै पुनरावलोकन गर्नुपर्ने बेला भइसकेको छ । एक्काइसौं शताब्दीमा पनि आफ्ना नागरिकलाई विदेशी फौजमा लड्न पठाइरहनु एउटा लोकतान्त्रिक राज्यका निम्ति कति उचित हो ? ..... भारत र बेलायतबाहेक पछिल्लो अवधिमा अमेरिका, फ्रान्सलगायतका मुलुकले पनि बिनासम्झौता नै नेपाली नागरिकलाई आफ्नो सेनामा भर्ना गर्ने र युद्धजन्य कार्यमा लगाउने गरेका छन् । वीर गोर्खालीको ऐतिहासिक विरासत पाएका नेपाली युवालाई खाडी क्षेत्रका कतिपय संकटग्रस्त मुलुकमा निजी क्षेत्रबाट सञ्चालित सुरक्षा एजेन्सीहरूले पनि सशस्त्र सेवामा लगाउने गरेका दृष्टान्त बेलाबखत सार्वजनिक हुन्छन् ।

मानार्थ महारथी, अपमानित सम्बन्ध

भारतीय उपराष्ट्रपतिले ब्रुनाई पुगेर द्विपक्षीय रक्षा सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे । चीनसँग चिढिएको ब्रुनाई भारतसँग संयुक्त सैन्य अभ्यास तथा तालिम गर्न तम्सिँदा बेइजिङमा कम्पन पैदा भयो । लन्डन पनि तरंगित भयो, किनभने दिल्लीको प्रस्ताव ब्रुनाईको सुरक्षाका लागि भारतीय गोर्खा रेजिमेन्टका सिपाहीलाई पठाउने भन्ने थियो । ...... यसले लन्डनको अर्बौं आम्दानी गुम्न सक्थ्यो र ब्रुनाईमा तैनाथ बेलायती फौजलाई एसियाबाटै प्रतिस्थापित गराउन सक्थ्यो । नेपालीसँग जोडिए पनि यो विषयले सिंहदरबारलाई भने फिटिक्कै छोएन । ...... चीनले आफ्नो भनेका दक्षिण चीन सागरका टापुहरूमा ब्रुनाईसहित पाँच मुलुकको दाबी छ । भारत यो विवादको पात्र हैन, तर बेला–बेला मुछिन रुचाउँछ । एक महिना मात्रै भयो चीनले भारतलाई संकेत गर्दै ‘भित्री मुलुक’ को सुरक्षा सल्लाहलाई ‘बाहिरी मुलुक’ ले नउराल्न भनेको । ....... नेपाली युवालाई भारत र बेलायतका लागि लड्न पठाइराख्ने आधारहरू के हुन् ? ...... अहिले बेलायती सेनामा गोर्खा सैनिकका आधारभूत अधिकार र समानतामै प्रश्न उठेका छन् । यसको न्यायिक हल खोज्ने हाम्रो पहल के हो ? ...... गोर्खा भर्तीको अन्यायपूर्ण आधार सन् १८१६ को सुगौली सन्धिले तयार पारेको थियो । सन् १९२३ को नेपाल–बेलायत सन्धिले सुगौली सन्धि खारेज गरे पनि गोर्खा भर्ती जारी नै रहयो । सन् १९४७ को नेपाल–भारत–बेलायत त्रिपक्षीय सम्झौतामार्फत यसलाई झनै बलियो बनाइयो । .....

अझै बर्सेनि २८ हजार नेपाली युवाबाट दसैंमा च्याङ्ग्रा छानिएझैं दुई सय जना छानिन्छन् । केहीलाई सिंगापुर प्रहरीमा पुर्‍याइन्छ । केहीलाई महारानीको सेवा गर्ने कसम खुवाएर बेलायत लगिन्छ । केही अरूलाई ब्रुनाई पठाइन्छ ।

...... यसरी सन् १९८४ देखि रोयल गोर्खा राइफल्सका एक हजार सेना ब्रुनाईमा छन् । रुखो शब्दमा भन्ने हो भने बेलायती यो काम दलालीजस्तो देखिन्छ । ऊ बर्सेनि नेपालीलाई छानेर लैजान्छ, ब्रुनाईको रक्षार्थ काममा लगाउँछ र त्यहाँका सुल्तानबाट बर्सेनि करोडौं डलर असुल्छ । नेपाल आफैंले त न ब्रुनाईसँग, न त सिंगापुरसँग नै सम्झौता गरेको छ । ......

आज गोर्खा सेना भर्तीलाई नेपाल सरकारले दिने परिभाषा के हो ? के अझै पनि हामी अंग्रेजसँग हारेको युद्धको तिरो तिर्दै छौं ?

...... खाडी मुलुकमा श्रम गर्न जाने युवाका लागि त विभाग छन्, कूटनीतिक पहल हुन्छन् । तर गोर्खा भर्तीले वैदेशिक श्रम जति चासो पनि पाएको छैन । ..... बेलायती राजदूतले त सैन्य सहकार्यको नयाँ आधार तय गर्न नेपालसँग ‘स्टेट्स अफ फोर्सेस अग्रिमन्ट’ (सोफा) बारे छलफलको आहवान गरिसके । आत्मसम्मानसहितको नयाँ सम्बन्धबारे हाम्रो धारणा राख्न ढिलाइ किन ? ...... नेपाली नागरिकलाई सिंगापुर र ब्रुनाईमा भर्ती गराउने प्रक्रियाविरुद्ध २०६१ पुसमा सर्वोच्च अदालतमा एउटा मुद्दा दायर भएको थियो । त्यसमा गोर्खा भर्तीले नेपाली युवामाथि आर्थिक शोषण र नेपाललाई राजनीतिक हानी गरेको दाबी थियो । ..... हाम्रा युवालाई बेलायतले अरू देशको सुरक्षार्थ भाडामा लगाउँछ र तिरो उठाउँछ । ..... सन् १७९१/९२ को दोस्रो चीन–नेपाल युद्ध हारेको नेपाललाई फ्रान्सले हतियार कारखाना बनाउन सघायो । तर, १८१६ मा बेलायतले नेपालमाथि कुनै अमेरिकी वा युरोपेलीलाई काममा लगाउन नपाउने सर्त थोपर्‍यो । कारण थियो फ्रान्सेलीहरूलाई यहाँबाट हटाउनु । नेपाली सैन्य शासकलाई मानार्थ पद चीनले पनि दिन्थ्यो । प्रधानमन्त्री तथा मार्सल चन्द्रशमशेरलाई सन् १९०२ मा चिनियाँ बादशाहले ‘थोङ–लिन पिम्मा कोकाङ वाङ स्यान’ भनिने दर्ज्यानी दिएका थिए । ...... भारतसँग मानार्थ महारथी साट्ने यो चलन पनि सन् १९५० देखि थालियो । कम्मरको देब्रेतिर छडके तरवार भिर्दै मानार्थ दर्ज्यानी लिन सेनापतिहरू अझै एक–अर्काका मुलुक पुग्छन् । ...... भारतीय सेनाध्यक्षले काठमाडौं सैनिक मञ्चको वीर स्मारिकामा आदरले माल्यार्पण गर्छन् । तर, पनि नेपाल–भारत वा नेपाल–बेलायत सम्बन्ध सहरथीजस्तो हैन, साहु र आसामीजस्तो छ । यो सम्बन्धलाई पुन:परिभाषित गर्न पहिले हाम्रा सैन्य सम्बन्धलाई नै पुनरावलोकन गर्नु जरुरी छ । ..... सँगसँगै बेलायत र भारतले पनि यस्ता असमान सम्बन्धलाई सच्याउने आँट देखाउनुपर्छ ।

हङकङमा उपेन्द्रले भने, ‘सरकारविरुद्ध तपाईंहरु पनि उत्रनुस्’

मधेसी, आदिवासी जनजाति, थारु, दलित, महिला, मुश्लिम, सीमान्कृत र वर्षौदेखि उत्पीडनमा परेका समूदायलाई पहिचान र अधिकार नदिने सरकारको चक्रव्यूह तोड्न

अब हिमाल, पहाड र तराईबाट एक साथ आन्दोलनको आँधीबेहेरी उठाउनुपर्ने यादवको भनाइ छ ।

‘सबैलाई समेट्नुपर्ने चुनौती कांग्रेसको काँधमा छ’

पार्टीलाई नेतामुखी नभएर नीतिमुखी बनाउनुपर्ने, व्यक्तिमुखी नभई संस्थामुखी बनाउन नयाँ फड्को मार्ने काम गर्नुपर्छ । ..... संघर्षको अप्ठ्यारो समयमा म थिएँ । तर, त्यसको मूल्यांकन पार्टीभित्र भएन । .....

मैले पार्टीभित्र वैचारिक आन्दोलन सुरु गरिरहेको छु । यसलाई समेटेर नयाँ दिशा दिन कुनै समूहसँग एलायन्स भयो भने म महामन्त्रीका लागि चुनाव उठ्ने हो । नभए वैचारिक दृष्टिकोणलाई अघि बढाउन म सभापतिकै लागि चुनाव उठ्छु ।

मेरो विकल्प अरू धेरै छैन । अब म फेरि केन्द्रीय सदस्यका लागि चुनाव उठ्दिनँ । ...... यो संस्थापन र देउवा कांग्रेस भनेर विभाजन गर्न हुन्न भन्दै आएकाले मलाई संस्थापन पक्ष र देउवा पक्ष दुवै तर्फबाट माया गर्ने प्रशस्तै साथी छन् । ...... लोकतान्त्रिक पार्टीमा मत विभाजन हुन्छ । प्रतिस्पर्धा हुन्छ । त्यसलाई मैले अनौठो रूपमा लिएको छैन । प्रतिस्पर्धा र मत विभाजन भए पनि मन विभाजन हुन दिनु हुन्न । ...... सरकार गठन भयो । तर, मन्त्री छान्न संसदीय समितिमा छलफल भएन । पद्धति संसदीय समितिमा छलफल गर्ने हो । त्यसैले हामीले पद्धतिको निर्माण गर्नुपर्ने खाँचो छ । .....

पार्टी सञ्चालनको शैली अझै लोकतान्त्रिक हुन सकेको छैन । आन्तरिक लोकतन्त्रलाई सुदृढ र मजबुत बनाउने प्रक्रियामा हामी धेरै पछि छौं । पार्टीमा पारदर्शी, संस्थागत, विधिसंगत र नीतिमुखी प्रक्रियालाई अवलम्बन गर्नु आवश्यक छ ।

पराक्रम गर्ने, योग्य, सक्षम र जनप्रियभन्दा नेताको अनुहार हेर्ने र वरिपरि दौडिनेले मात्र अवसर पाउने भएपछि पार्टीमा निराशा र असन्तुष्टि बढ्छ । ...... पदाधिकारी र नेतृत्व भनेको महाधिवेशनबाट स्थापित भएर आएको व्यक्तित्व हुनुपर्छ । यो बाँकी उपसभापति, महामन्त्री, सहमहामन्त्रीको पनि निर्वाचन नै हुनुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता हो । ...... केन्द्रीय समितिमा हरेक प्रदेशबाट दुई या तीन जना केन्द्रीय सदस्य छानिने गरी निर्वाचन गराउन सकिन्छ । ....

महाधिवेशन नीतिमुखी छैन । गाउँदेखिको निर्वाचन हेर्ने हो भने गाउँस्तरमा छलफल गर्ने भन्दा पनि सिधै निर्वाचन, प्रतिस्पर्धा मात्र भइरहेको छ । महाधिवेशन निर्वाचनमुखी भयो । नीतिमुखी महाधिवेशनको जरुरी छ ।

...... छलफल गर्ने, नीति बनाउने र त्यसै छाडिदिने गरेकाले यो पार्टी टकिङ क्लबजस्तो भयो भनेर मैले भनेको हुँ .....

अहिले पार्टीको स्थिति तार चुँडिएको टेलिफोनजस्तो भएको छ । नेता के भन्छन् कार्यकर्तालाई थाहा हुन्न । कार्यकर्ता के भन्छन् नेतालाई थाहा हुन्न ।

यति आधुनिक जमानामा पनि पार्टीभित्र कम्युनिकेसन नेटवर्क बनाउन सकिएको छैन । अहिले पनि हाम्रा रेकर्ड र डकुमेन्ट हेर्‍यौं भने मुन्सी पाराकै छन् । ..... कार्यशैली बूढो हो । .................. अन्तिम चाहना प्रमुख कार्यकारी प्रधानमन्त्री बन्ने नै हो । ..... तपाईंहरूमध्ये एकजना पार्टी सभापति र एकजना प्रधानमन्त्री बन्नुहोस् भनेर पौडेलजीलाई सुझाव दिएको थिएँ । यो भयो भने ६०/४० को भागबन्डाको अन्त्य हुन्छ । ..... मैले रामचन्द्रजी तपाईं प्रधानमन्त्री बन्नुहोस् र शेरबहादुरजी पार्टी सभापति बन्नुहुन्छ भनेँ । ...... देशभरमा हेर्दा शेरबहादुरजी नै बलियो हुनुहुन्छ .... पूर्वाञ्चल र मध्यमाञ्चलमा गिरिजाप्रसादको संगठन थियो । उत्तराधिकारीका रूपमा सुशील आउनुभयो । उहाँहरू बलियो भएका यी दुवै क्षेत्रमा समेत अहिले शेरबहादुरजी बलियो हुनुहुन्छ । .... रामचन्द्रजीको आफ्नो संगठन छैन .... पौडेलजी संगठन होइन । व्यक्तित्व हो । अहिले उताबाट (संस्थापन) पनि धेरै साथी शेरबहादुरजीको टिममा आउन खोजिरहनुभएको छ । त्यसका लागि व्यवस्थापन गर्नुपर्‍यो भने म महामन्त्रीमा उम्मेदवार नहुन पनि सक्छु । उपसभापति हुनका लागि पनि म तयार छु । .... अरू पार्टीहरू खासगरी कम्युनिस्ट विचारधारमा आधारित पार्टीहरू मूल रूपमा लोकतान्त्रिक पार्टी होइनन । यिनीहरू बाध्य भएर लोकतान्त्रिक प्रणालीमा आएका हुन् । .... राष्ट्रियता, लोकतन्त्र, समाजवाद, गणतन्त्र, संघीयता, समावेशिता, मिश्रित निर्वाचन प्रणाली, धर्मनिरपेक्षता र अहिंसा तथा शान्तिको एजेन्डाका आधारमा एकता हुन्छ । .... अमेरिकामा त ओबामाले राष्ट्रपतिमा जितेपछि आफ्नै प्रतिस्पर्धी हिलारी क्लिन्टनलाई विदेशमन्त्री बनाए । त्यसो गर्न सकेमा पार्टी एकढिक्का हुन्छ ।

‘संस्थागत र योजनाबद्ध भ्रष्टाचार मुख्य चुनौती’

‘दिनहुँ रंगेहात भ्रष्टाचारको आरोपमा राष्ट्रसेवकहरू पक्राउ पर्दा पनि किन कर्मचारीमा भ्रष्ट मनोवृत्तिले घर गरिरहेको छ ? ...... ‘सामान्य प्रशासनिक निर्णयलाई पनि मन्त्रिपरिषदबाट निर्णय गराउने परिपाटीलाई निरुत्साहित गराउनुपर्ने आवश्यकता छ’

नेपालको बाबुराम भट्टराई र भारतका नक्सल हरु (२)

नेपालको बाबुराम भट्टराई र भारतका नक्सल हरु

Representación habitual de Marx, Engels y Lenin (Photo credit: Wikipedia)

English: leaders of CPN maoist of Nepal. (Photo credit: Wikipedia)

मलाई भारत का नक्सल हरु बारे एकदम कम थाहा छ। हुन त इंटरनेट मा मनग्गे सामग्री होला। तर मैले सोधखोज गर्ने मौका पाएको छैन। आजको अवस्थामा म भारत को एक जना पनि कोही नक्सल नेता को नाम भन्न सक्ने अवस्थामा छैन।

भारतको नक्सल समस्या लाई सदा का लागि निर्णायक किसिमले समाधान गरिदिन निर्णायक रोल खेल्ने ठाउँ मा बाबुराम छन। दक्षिण एशिया मा त्यस्तो राम्रो ठाउँ मा अरु कोही छैन।

पहिलो कदम त भारतले चाहनु पर्यो। दोस्रो कदम बाबुराम ले वार्ता गर्ने चाँजो पांजो मध्यस्थकर्ता हरुले मिलाउनु पर्यो। नक्सल लाई पनि भारत सरकार लाई पनि मिल्ने मध्यस्थकर्ता हरु। बाबुराम सँग चाहिँ वार्ता गर्छन। भारत को कुनै पनि नक्सल ले बाबुराम ले भन्दा बढ़ी वेद पुराण पढेको होला जस्तो मलाई लाग्दैन। वेद पुराण भनेको नक्सल को वेद पुराण भनेको।

नक्सल ले हिंसाको बाटो छोड्नु पर्ने। भारत सरकारले संविधान संसोधन गर्न तैयार हुनु पर्ने। नक्सल ने नया शुरुवात गर्न पाउनु पर्ने। पुराना मुद्दा फिर्ता, कैदी हरु रिहा जस्ता कदम चालिनुपर्ने। एउटै एकीकृत पार्टी बनेर राजनीतिको मुख्य धार मा आउनुपर्ने। भारत सरकारले नक्सल का इलाका मा एउटा विशेष पैकेज लिएर जान तैयार हुनुपर्ने। शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगार, विकास सम्बन्धी।

नक्सल का अगाडि पाकिस्तान केही होइन। भारतको नंबर एक सिक्योरिटी मुद्दा नै नक्सल मुद्दा हो।

Just like in Nepal, the key is for the state to realize that there is no security solution, there is only a respectable political solution.

Marxism-Leninism in Europe was primarily about organizing the industrial poor in the 19th and early 20th centuries. Maoism was more about organizing the agricultural poor that India has a whole bunch of. India still is primarily a pre-industrial society. There is desperate poverty, there are acute gender and caste hierarchies. The state can be brutal and out of reach.

Mining companies can sometimes act like the Mafia, a sophisticated mafia that knows both how to pull the levers of power, and also to bring local muscle power to brutal use. As usual, follow the money. Do the mining companies not pay taxes to the local district government? Because they should. Locally elected leaders should have the option to know how much these companies are making.

There is also a cultural issue. These people get dismissed by mainstream India as "tribals."

A negotiated settlement to the Naxal violence in India might add a full percentage point to the country's growth rate. Baburam Bhattarai is the most qualified person in South Asia to be leading the mediation efforts.