Tuesday, August 19, 2025

19: Agriculture

The Convergence Age: Ten Forces Reshaping Humanity’s Future
Kalkiism: The Economic And Spiritual Blueprint For An Age Of Abundance
The Last Age: Lord Kalki, Prophecy, and the Final War for Peace
The Protocol of Greatness (novel)
A Reorganized UN: Built From Ground Up
The Drum Report: Markets, Tariffs, and the Man in the Basement (novel)
World War III Is Unnecessary
Grounded Greatness: The Case For Smart Surface Transit In Future Cities
The Garden Of Last Debates (novel)
Deported (novel)
Empty Country (novel)
Trump’s Default: The Mist Of Empire (novel)

The 20% Growth Revolution: Nepal’s Path to Prosperity Through Kalkiism
Rethinking Trade: A Blueprint for a Just and Thriving Global Economy
The $500 Billion Pivot: How the India-US Alliance Can Reshape Global Trade
Trump’s Trade War
Peace For Taiwan Is Possible
Formula For Peace In Ukraine
A 2T Cut
Are We Frozen in Time?: Tech Progress, Social Stagnation
The Last Age of War, The First Age of Peace: Lord Kalki, Prophecies, and the Path to Global Redemption
AOC 2028: : The Future of American Progressivism

Listen to "Multipolar World, Tariffs, and Economic Gamble" by Tech, Politics, Business And Faith. https://t.co/v274p9AVzX
— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) August 19, 2025

भारत, महसुल र बहुध्रुवीय विश्व : एक रणनीतिक विश्लेषण

India, Tariffs, and the Multipolar World: A Strategic Analysis

भारत, महसुल र बहुध्रुवीय विश्व : एक रणनीतिक विश्लेषण

असंलग्नताबाट बहुध्रुवीय वास्तविकतासम्म

शीतयुद्धको समयमा विश्व व्यवस्था प्रष्ट रूपमा द्विध्रुवीय थियो। राष्ट्रहरूले अमेरिकी नेतृत्वको पूँजीवादी गुट वा सोभियत संघ नेतृत्वको समाजवादी गुटमध्ये एक रोज्नैपर्ने हुन्थ्यो। तर भारतले साहसपूर्वक असंलग्न आन्दोलन (NAM) को नेतृत्व गर्‍यो। यद्यपि, सुरक्षा कारण र चीनलाई सन्तुलनमा राख्न भारत सोभियत संघतर्फ ढल्कियो।

1991 मा सोभियत संघ पतन भएपछि विश्व केही समयका लागि एकध्रुवीय देखियो, जहाँ अमेरिका प्रभुत्वशाली थियो। तर तीन दशकपछि त्यो एकध्रुवीय क्षण समाप्त भइसकेको छ। आजको विश्व स्पष्ट रूपमा बहुध्रुवीय छ: अमेरिका अझै विशाल शक्ति हो, तर चीन, भारत, रूस, जापान, जर्मनी, फ्रान्स, बेलायत, इन्डोनेशिया र ब्राजिल पनि महत्वपूर्ण आर्थिक र राजनीतिक शक्ति बन्दै गएका छन्।

यस्तो अवस्थामा भारतको रणनीति अब “क्याम्प रोज्ने” मात्र हुन सक्दैन। बरु यसले निरन्तर बदलिंदै गएका सम्बन्धमा सन्तुलन कायम गर्नुपर्छ—अमेरिकासँग रक्षा र प्रविधिमा सहकार्य, रूससँग ऊर्जामा साझेदारी, चीनसँग प्रतिस्पर्धा व्यवस्थापन, र अन्य उदीयमान शक्तिहरूसँग गहिरो सम्बन्ध।

महसुल युद्ध: नेतृत्व होइन, लॉबिङको खेल

अमेरिका र भारतबीच हाल देखिएको व्यापार तनाव—भारतीय निर्यातमाथि २५% को समान महसुल—भू-राजनीतिभन्दा बढी अमेरिकी घरेलु लॉबिङ संग सम्बन्धित छ।

कर्पोरेट कृषि लॉबी: अमेरिकी कृषि क्षेत्र संसारकै सबैभन्दा बढी अनुदान पाउने क्षेत्र हो। हालका वर्षहरूमा अमेरिकी कृषि अनुदान ३० अर्ब डलर वार्षिक भन्दा माथि पुगेको छ। यसले विश्व बजारलाई विकृत बनाएको छ। मूल्य समर्थन, बाली बीमा, निर्यात ग्यारेन्टीमार्फत अमेरिकी किसानहरू सुरक्षित छन्, जसले भारतीय निर्यातकर्ताहरूलाई असमान अवस्थामा राख्छ।
ट्रम्पको राजनीति: डोनाल्ड ट्रम्प यसलाई कठोर व्यापार नीति भनेर प्रस्तुत गर्छन्, तर वास्तविक दबाब भने वाशिङ्टनका शक्तिशाली लॉबीहरू बाट आएको हो। यो महसुल भारतीय किसानहरूप्रति व्यक्तिगत वैर होइन, बरु अमेरिकी कृषि लॉबीको शक्ति प्रदर्शन हो।

भारतसँग विकल्प छन्। जसरी इजरायलले वाशिङ्टनमा लॉबिङ गर्ने कलामा महारत हासिल गरेको छ, त्यसरी नै भारतले बिग फार्मा, बिग टेक र प्रवासी भारतीयहरूको प्रभाव प्रयोग गरेर अमेरिकी कृषि लॉबीलाई चुनौती दिन सक्छ। करिब ४० लाख भारतीय-अमेरिकी धनी र राजनीतिक रूपमा सक्रिय समुदायले नीतिमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ।

महसुलको आर्थिक वास्तविकता

अर्थशास्त्रीहरूको भनाइमा महसुल वास्तवमै आयातकर्ताले तिर्ने कर हो, निर्यातकर्ताले होइन। अमेरिकी आयातकर्तासँग दुई विकल्प हुन्छ:

महसुल आफैं “खानु”, अर्थात नाफा घटाउनु, वा
उपभोक्तालाई महँगो मूल्यमार्फत महसुलको बोझ थोपर्नु।

अमेरिकी खुद्रा बजारको नाफा-मार्जिन निकै सानो भएकाले दोस्रो विकल्प बढी सम्भावित छ। परिणाम? अमेरिकामा उपभोक्ता मूल्य वृद्धि।

यो राजनीतिक रूपमा विस्फोटक छ। किसानलाई बचाउने नाममा लगाइएका महसुलहरूले वास्तवमा:

उपभोक्ता वस्तुहरूको महँगाइ बढाउँछ,
अमेरिकी व्यवसायहरूलाई दबाबमा राख्छ,
प्रतिशोधी महसुल उत्पन्न गर्छ, जसले अमेरिकी निर्यातकर्तालाई चोट पुर्‍याउँछ।

यस्ता महसुल युद्धको आयु सामान्यतः १–२ वर्ष हुन्छ। २०२६ को मध्यावधि चुनाव सम्म उपभोक्ताको गुस्सा ठूलो राजनीतिक मुद्दा बन्न सक्छ।

भारतको स्थिति: दबाब र अवसर दुवै

अहिलेलाई भारतलाई २५% महसुल भोग्नुपरेको छ। चीनको लागि अझै बढी—करिब ३५%, जबकि केही छिटो सम्झौता गरेका देशहरू पनि २०% दायरामा छन्।

यसले विरोधाभास सिर्जना गर्छ:

अल्पकालीन पीडा: वस्त्र, औषधि, र आईटी सेवामा भारतीय निर्यातकर्ताहरूलाई अमेरिकी बजारमा प्रवेश गर्न महँगो पर्नु।
दीर्घकालीन फाइदा: अमेरिकी महसुलले अमेरिकी वस्तुहरूलाई महँगो बनाउँछ, जसले भारत र अन्य उदीयमान अर्थतन्त्रलाई विश्व बजारमा नयाँ हिस्सा दिलाउन सक्छ।

यसले भारतलाई आफ्नो व्यापार विविधीकरण छिटो गर्न प्रेरित गर्छ:

युरोपेली संघ, जहाँ भारत व्यापार वार्तामा अगाडि बढिरहेको छ।
आसियान, जहाँ भारत आपूर्ति श्रृंखला एकीकरण खोज्दैछ।
अफ्रिका र ल्याटिन अमेरिका, जहाँ भारत चीनको विकल्प बन्न सक्छ।

अमेरिकामा स्ट्यागफ्लेसनको खतरा

महसुल केवल परराष्ट्र नीतिको औजार मात्र होइन, यसले अमेरिकी घरेलु अर्थतन्त्रलाई पनि परिवर्तन गर्छ। अर्थशास्त्रीहरूले चेतावनी दिएका छन् कि अमेरिका स्ट्यागफ्लेसन (उच्च महँगाइ, कम वृद्धि, बढ्दो बेरोजगारीको विषालु मिश्रण) तर्फ बढ्दैछ।

१९७० को दशक मा तेल संकटपछि स्ट्यागफ्लेसनले अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई थिचेको थियो, जसबाट बाहिर आउन दशक लाग्यो।
२०२५ मा महसुलले आपूर्ति आघात सिर्जना गर्छ, जसले व्यवसायको लागत बढाउँछ र प्रतिस्पर्धा घटाउँछ।
ट्रम्पको बृहद् निर्वासन नीति ले श्रम आपूर्ति घटाइरहेको छ, जसले कृषि र निर्माणजस्ता क्षेत्रलाई अझ दबाबमा राखेको छ।

एकपटक स्ट्यागफ्लेसन सुरु भएपछि त्यसबाट बाहिर निस्कन अत्यन्तै कठिन हुन्छ।

आत्मघाती व्यापार पर्खाल

अमेरिकी महसुल युद्ध राजनीतिक रूपमा अल्पकालीन लाभ त दिन सक्छ, तर आर्थिक दृष्टिले यो आत्मघाती छ।

महसुलबाट वाशिङ्टनले उठाएको राजस्व धिमा जीडीपी वृद्धिमा हराउँछ।
महसुलले नवाचारलाई रोक्छ, उत्पादकता घटाउँछ, प्रतिस्पर्धात्मकता कमजोर बनाउँछ।
यसबीच भारतदेखि ब्राजिलसम्मका उदीयमान अर्थतन्त्रले अनुकूलन गर्छन् र वैकल्पिक व्यापार सम्बन्धलाई बलियो बनाउँछन्।

दीर्घकालमा यो महसुल पर्खालले अमेरिकालाई विश्व व्यापारबाट अलग-थलग पार्न सक्छ।

निष्कर्ष: भारतको बाटो

भारतले यो महसुल युद्धलाई केवल हारका रूपमा हेर्नु हुँदैन। बरु उसले:

वाशिङ्टनमा लॉबिङको खेल राम्रोसँग खेल्नुपर्छ, इजरायलबाट पाठ सिक्दै।
व्यापार साझेदारी विविधीकरण गर्नुपर्छ, अमेरिकी बजारमा निर्भरता घटाउँदै।
महसुललाई अवसरमा बदल्नुपर्छ, जसले घरेलु सुधार छिटो पार्छ र निर्यातलाई बढी प्रतिस्पर्धी बनाउँछ।
बहुध्रुवीय विश्वमा स्थिरताकारी शक्ति बन्नुपर्छ, जसले अमेरिका, चीन, रूस र अन्य शक्तिसँग सँगै काम गर्न सक्छ।

महसुल युद्धले अल्पकालीन चोट दिन सक्छ, तर इतिहासको ठूलो चित्रमा यसले देखाउँछ कि आजको विश्व बहुध्रुवीय छ—जहाँ कुनै एक शक्ति मात्रले शर्त तय गर्न सक्दैन, र भारतजस्ता राष्ट्रहरूले सन्तुलनको कलामा निपुण बन्नुपर्छ।

Democracy For Nepal

Pages

Tuesday, August 19, 2025

19: Agriculture

भारत, महसुल र बहुध्रुवीय विश्व : एक रणनीतिक विश्लेषण

भारत, महसुल र बहुध्रुवीय विश्व : एक रणनीतिक विश्लेषण

असंलग्नताबाट बहुध्रुवीय वास्तविकतासम्म

महसुल युद्ध: नेतृत्व होइन, लॉबिङको खेल

महसुलको आर्थिक वास्तविकता

भारतको स्थिति: दबाब र अवसर दुवै

अमेरिकामा स्ट्यागफ्लेसनको खतरा

आत्मघाती व्यापार पर्खाल

निष्कर्ष: भारतको बाटो