Showing posts with label Rajendra Mahato. Show all posts
Showing posts with label Rajendra Mahato. Show all posts

Tuesday, February 16, 2016

महंथ ठाकुर को रोल (२)

महंथ ठाकुर काँग्रेस मा सुशील कोइराला, राम वरण यादव, विमलेंद्र निधि यी सबैभन्दा सीनियर। सुशील बालुवाटार पुगे, राम वरण शीतल निवास पुगे। निधि जी काँग्रेस भित्र टोकन मधेसी को रोल मा हुनुहुन्छ।

एउटा प्रधान मंत्री र अर्को राष्ट्रपति भन्दा सीनियर मान्छे लाई उपेन्द्र यादव र राजेंद्र महतो ले संयोजक नबनाउने कारण के पर्यो? उ मधेसी भएर हो? यो व्यवहार त मानसिक दासता जस्तो देखियो।

आखिर औपचारिक रुपले संयोजक बनाए पनि मोर्चा को कार्य शैली अहिले जस्तो नै हुने हो। यो होइन कि महंथ लाई संयोजक बनायो कि उसले एक्लै एक्लै निर्णय गर्न पाउने भन्ने हो। लोकतान्त्रिक प्रक्रिया समाप्त हुने होइन। सामुहिक नेतृत्व को शैली कायम रहने हुन्छ।

एक जना कोही स्पष्ट संयोजक छ भने मधेसी मोर्चा को प्रभावकारिता बढ्छ।


Wednesday, February 10, 2016

उपेन्द्र यादव र सीके राउत को छायाँ


उपेन्द्र यादव यसरी राजेंद्र महतो र जेपी गुप्ता माथि जाइ लाग्नु को कारण ती दुई हुँदै होइन। कारण सीके राउत हो। उपेन्द्र लाई छ म मधेसमा नंबर वन छु। पहिलो पटक त्यो सही थियो तर त्यस पछि त्यो कुरा साँचो होइन। उपेन्द्र ले यादव को संख्या जोड्छन। जब कि उपेन्द्र यादव लाई सबै यादव ले मानेको अवस्था छैन। बिहारमा लालु को वरिपरि यादब गोलबंद भए जस्तो मधेसमा उपेन्द्र यादव को वरिपरि यादव हरु गोलबंद छैनन्। र राजेंद्र महतो, जेपी गुप्ता र सीके राउत तीन जना जन्मले महात्मा गांधी जस्तो वैश्य भए पनि सीके को अपील जात हुँदै होइन। सीके ले त मेल्टिंग पॉट मधेसी पहिचान समातेको हो।

सीके को संगठन को सदस्य संख्या एक लाख काटिसक्यो। त्यसलाई राजनीतिक पार्टी बनाउने हो भने सीके राउत को पार्टी अहिले मधेसमा नंबर एक पार्टी बन्छ।

मजेदार कुरा के छ भने काठमाण्डु को सत्ताधारी ले मधेसी मोर्चाको ११ बुँदे माने सीके को एजेंडा १० वर्ष का लागि हराउँछ। त्यस परिस्थितिमा कि त सीके को संगठन ले पार्टी बनेर चुनाव लड्नुपर्यो कि त त्यो विस्तारै ऑफसेआफ क्षय भएर जान्छ। तर अहिलेको अवस्था कायम रहने हो भने सीके को मधेस अलग देश को एजेंडा अहिले नै प्राप्त गर्न सकिन्छ कि भन्ने स्वराजी हरु लाई लागिरहन्छ। पहिला देश बनाउने अनि बल्ल पार्टी बनाउने जस्तो लाग्ने हुन्छ।

अर्थात सत्ताधारी र मधेसी मोर्चा को एक दुसरे की सख्त जरुरत है।

In the mean time, उपेन्द्र को rear view mirror मा देखिएको हात्ती --- त्यो सीके राउत हो।

Monday, February 08, 2016

उपेन्द्र यादव र Geopolitics: राजेंद्र महतो सन्दर्भ

मधेशी मोर्चा द्धारा नाका केन्द्रित धर्ना सहित आमहडताल फिर्ता । राजेन्द्र महतोका कारण आन्दोलनलाई क्षती पुगेको मोर्चाको निष्कर्ष ।
शुक्रवार विरगंज रक्सौल नाका सुचारु हुनु भन्दा एक दिन पहिला गएको विहिवार मोर्चाका एक घटक सदभावना अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले विराटनगरमा विरगंज नाका मात्रै खुल्ला राखी राख्नुको कुनै अर्थ नभएको भन्दै बन्द गर्ने भए सवै नाकाहरु बन्द हुनु पर्ने अन्यथा विरगंज नाका खोल्नु पर्ने अभिव्यक्ति दिएको थियो । त्यसको एक दिन अगाडी मात्रै अघिल्लो वुधवार मोर्चाका अर्का घटक तमलोपा अध्इयक्ष महन्थ ठाकुर विरगंज रक्सौल नाकामा पुगेरै तत्कालै नाका सुचारु नहुने बताएका थिए । तर शुक्रवार दिउसो वाट विरगंज रक्सौल नाका सुचारु भए पछि मोर्चाको बैठकको चौतर्फी प्रतिक्षा गर्दै आएको थियो । ....... सोमवार बसेको मोर्चाको बैठकले नाका केन्द्रित धर्ना, आमहडताल र सरकारी कार्यलय वन्दको आन्दोलनको कार्यक्रम फिर्ता भए पनि आन्दोलन जारी रहेको जनाएको छ । मोर्चाको बैठक पश्चात जारी गरिएको विज्ञप्तिमा आन्दोलनको स्वरुप परिर्वतन गरिएको भन्दै आउदो २९ माघ देखि ७ फागुन सम्मको कार्यक्रम सार्वजनिक गरिएको छ । घोषणा गरिएको थप आन्दोलनको कार्यक्रमहरु अनुसार मोर्चाले २९ माघमा मसाल जुलुस, ५ फागुनमा लाठी जुलुस र ७ फागुनमा विरोध सभाहरु गरिने छन । त्यसैगरी मोर्चाले आफनो ११ बुदे मागको वारेमा हस्ताक्षर सुंकलन अभियान समेत चलाउन निर्णय गरेको जनाएको छ । साथै मोर्चाले आन्दोलनरत अन्य मोर्चा र पार्टीहरु संग एकता गर्ने समेत निर्णय गरेको छ । .......... यसैगरी विरगंज रक्सौल नाका सुचारु हुनु भन्दा पुर्व सदभावना अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले दिएको अभिव्यक्तिले जारी आन्दोलनलाई क्षती पुगेको भन्दै मोर्चाले अव उपरान्त यस्तो क्रियाकलाप र अभिव्यक्ति नदिने महतोलाई निर्देश गरेको छ । मोर्चाले आजको बैठक पश्चात जारी गरिएको विज्ञिप्तमा सदभावना पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र महताको हस्ताक्षर समेत छैन । विज्ञप्तिमा महतोका उल्लेख भए पनि उनको हस्ताक्षर छैन । अन्य तीन ओटै पार्टीहरुका अध्यक्षहरुले विज्ञिप्तमा हस्ताक्षर गरेका छन । आन्दोलनको सुरु देखि नै मोर्चा भित्र सदभावना पार्टीका अध्यक्ष महतो र फोरम नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव विच टकराव देखिदै आएको थियो । वेला वखत सार्वजनिक रुपमै एक अर्का विरुद्ध समेत टिकाटिप्पणीहरु समेत हुदै आएको मोर्चा भित्र पछिल्लो समयमा विरंगंज नाका सुचारु गर्ने वारेमा दिएको अभिव्यक्तिलाई लिएर पुर्न विवाद चर्किएको छ ।

उता सप्तरी सुनसरी तिर को पानी नै फरक हो कि के हो? उपेन्द्र यादवले कति चाडो बिर्सेको? मधेसी मोर्चाले नाकाबंदी को घोषणा गर्नु दुई दिन अगाडि देखि नाकाबंदी शुरू भएथ्यो। भने पछि मधेसी मोर्चा ले घोषणा गर्नु दुई दिन अगाडि नै नाकाबंदी समाप्त हुनु के अनौठो भयो?

११ बुंदा मा एक भएका चार मधेसी पार्टी। त्यो ११ बुंदा ज्युँ का त्यूँ छ।  त्यस कारणले चार पार्टी ले एकता कायम राख्दै अगाडि बढ्नुको अर्को विकल्प छैन। जनताको कुर्बानी को अपमान गर्ने छुट कसैलाई छैन।

मधेस आंदोलन ले फेज २ मा प्रवेश गरेको छ। फेज ३ मा जानु नपरोस्। फेज २ भनेको घनिभुत वार्ता को फेज हो। यस फेजको सक्दो सदुपयोग गरौं।



Thursday, February 04, 2016

देशको प्रधान मंत्री

एमाले पार्टी अध्यक्ष भनेको एमाले पार्टी अध्यक्ष। एमाले संसदीय दल नेता भनेको एमाले संसदीय दल नेता। तर देशको प्रधान मंत्री भनेको त देशको प्रधान मंत्री। त्यो व्यक्ति आफ्नो पार्टी को घेरा बाट बाहिर जान सक्नुपर्छ। किनभने प्रधान मंत्री व्यक्ति होइन संस्था हो। देशको प्रधान मंत्री सारा देशको प्रधान मंत्री। देशको प्रधान मंत्री भनेको तीन करोड़ नेपालीको प्रधान मंत्री। देशको प्रधान मंत्री डेढ़ करोड़ देश बाहिर का नेपालीको पनि प्रधान मंत्री। देशको प्रधान मंत्री वोट खसाल्न नसक्ने नेपाली बच्चा को पनि प्रधान मंत्री। देशको प्रधान मंत्री वोट खसाल्न नजाने व्यस्क को पनि प्रधान मंत्री। हात्ती छिर्यो पुच्छर अड्क्यो भने जस्तो बिभिन्न राम्रा पक्ष हुँदा हुँदै पनि मधेसी मोर्चा को १० बूँदा मा देशको प्रधान मंत्री ले देशको प्रधान मंत्री जस्तो विचार व्यवहार नदेखाएर गार्हो पर्यो। १० बूँदा मानेर संविधान संसोधन गर्यो कि दुनियाको नंबर एक संविधान बन्यो। एक तिहाई महिला लाई भन्ने न अमेरिका मा छ, न बेलायत, भारत, चीन कतै छैन। तर त्यो अहिले कागजमा छ। चैतमा भटाभट प्रदेश र स्थानीय चुनाव गरेर त्यसलाई व्यवहार मा देखाउन सक्नु पर्यो। यी हेर, हाम्रो देशमा केंद्र, प्रदेश, स्थानीय प्रत्येक तहमा महिला एक तिहाई भनेर बल्ल भन्न पाउने हुन्छ। ओली ले बड़प्पन देखाउने बेला हो यो। बड़प्पन देखाउने भनेकै प्रधान मन्त्रीले हो। पदको तकाजा हो। एमाले पार्टी अध्यक्ष ले बड़प्पन नदेखाए पनि काम चल्छ। एमाले संसदीय दल नेता ले बड़प्पन नदेखाए पनि काम चल्छ। तर देशको प्रधान मंत्री ले बड़प्पन देखाएन भने देश अगाडि बढ्दैन।


Friday, January 29, 2016

Nepal News (57)

Not their battle
Cadre, voters and supporters of the Big Three are turning against them in the Tarai
what has now become the longest political strike in Nepal’s history. ..... The Madhes movement that began in August last year has been sustained so far only because the cadre of the Big Three parties have also thrown their weight behind it. ..... As I travelled across the eight districts from Saptari to Parsa, the proposed area carved out for the Madhes province in the new Constitution, I met many local leaders and activists of the NC, the UML and the UCPN (M). Not only did they vote for the Big Three parties in the last election, but also expended all measures to ensure the rout of Madhesi parties. Three years later, the tide is turning, and those who previously sought the demise of Madhesi parties are now turning their backs on the Big Three.........

Arbind Singh is a UML supporter, but he is now agitating against his own party. He blames the UML leader and PM KP Oli for fuelling the fire in the Tarai. “Every time he speaks about us, it seems he is just spewing venom,” he says.

..... Contrary to what the UML and other major parties claim, their own local leaders, cadres, and supporters are now hand-in-hand with their erstwhile political rivals. And they say that the Big Three will pay an even bigger price for their mishandling of the Tarai unrest in the next elections. No wonder the NC is pleading with Madhesi parties not to disrupt its district conventions in the Tarai.
बाबुरामले भने, ‘५ वर्ष काम गर्ने अवसर दिनुस्’
भट्टराईले १० वर्षमा गरिवी बेरोजगारी हटाउन र ४० वर्षमा मुलुक समृद्ध बनाउन सकिने धारणा राखे । ...... एमाले सचिव योगेश भट्टराईले राजनीतिक पार्टी विचारधाराबाट निर्माण हुने उल्लेख गर्दै भट्टराईको विचारविहीन शक्तिबाट ठूलो अपेक्षा नगरेको बताए । उनले भने, ‘कांग्रेस एमाले र एमाओवादी पनि पुराना शक्ति होइनन्, ६२/६३ को आन्दोलनबाट विस्थापित शक्तिमात्रै पुराना शक्ति हुन् ।’
प्रधानमन्त्रीको घोषणा- नाकाबन्दी खुलिसक्यो, अब कसैले अवरोध गर्दैन् र गर्न पनि सक्दैन्
एक फरक प्रसङ्गमा प्रधानमन्त्री ओलीले दक्षिणी सिमानामा कसैले अवरोध नगर्दा पनि आपूर्तिमा असहज भएको बताउँदै अब त्यो खुल्ने अवस्थामा पुगेको र छिट्टै खुल्ने जिकिर गर्नुभयो । ....... उहाँले भन्नुभयो- नाकाबन्दी खुलिसकेको छ । अब कसैले अवरोध गर्दैन् र गर्न पनि सक्दैन् ।


उपेन्द्रसँग मेरो विवाद छैन, खसवादी मिडियाको आरोप हो : महतो
नेपालवाणी रेडियो नेटवर्कमा आज (शुक्रबार) बिहान पत्रकार ऋषि धमलासँग कुरागर्दै अध्यक्ष महताले भन्नुभयो, ‘म र उपेन्द्र यादवबीच विवाद छ भनेर खसवादी मिडियाले लेखेका हुन् । हामीबीच कुनै विवाद छैन ।’.....उहाँले मधेसी जनताको अधिकारका लागि मधेसी मोर्चाले मिलेर आन्दोलन गरेको बताउनुभयो । ‘मधेसी जनताको अधिकारका लागि संयुक्त रुपमा आन्दोलन गरेका हौँ’, उहाँले भन्नुभयो, ‘मनपराए पनि, नपराए पनि हामी एक ठाउँमा छौँ ।’.....संघीय समाजवादी फोरम नेपालका अध्यक्ष यादव र सद्भावना पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र महतोबीच विवाद रहेको समाचार आइरहेका बेला महतोले विवादको खण्डन गर्नुभएको छ ।

Wednesday, January 27, 2016

Nepal News (53)

विरगंज - रक्सौल नाका सुचारु नहुने ।
पछिल्लो दिनमा मोर्चा नरम भएको र विरगंज रक्सौल नाका वाट अली अली समान रातीको समयमा आउन थालेको भन्दै उक्त नाका आशिंक वा विस्तारै पुर्ण रुपमा सुचारु हुने खालको आकंलनहरु गरिदै आएका छन । तर मोर्चा उच्च स्रोतले बताए अनुसार हाल राती रातीको समयमा आइरहेको अली अली समान आउनु दिनु पछाडी पनि मोर्चाको आफनै रणनीतीले काम गरिरहेको छ । स्रोत भन्छन, पछिल्लो १० दिन यता तराई मधेशमा व्यापक शितलहरीले नागरिकहरु परेशान छन, यस्तो वेला त्याहा राती बस्न गाहे भएका कारण धर्ना स्थलमा धर्नाकारी कम भएको मौकामा अली अली समान राती राती आयो भन्ने त्यसले भारतीय पक्षलाइ काठमाडौका नेताहरु सामु आफनो कुरा राख्न सजिलो हुने र काठमाडौमा भनिदै आएको भारतको अघोषीत नाकाबन्दी छैन भन्ने पनि देखाउने दाउ मात्रै हो । इन्धन लगायतका कुनै पनि मालवाहक गाडीहरु विरगंज रक्सौल नाका वाट आएको छैन । पछिल्लो हप्ता देखि शितलहरी ह्वातै वढेपछि विरगंज रक्सौल नाकामा राती बस्न अत्यद्यिक गाहे छ, स्रोत भन्छन, जव सम्म यो शितलहर र अत्यद्यिक चिसोले राती बस्न गाहे हुन्छ, त्यती वेला सम्म राती राती अली अली समान ल्याउदैमा केहि हुदैन भन्ने हाम्रो वुझाई छ । .......

जव सम्म मोर्चाको ११ बुदे मागको वारेमा प्याकेज मै सहमती हुदैन तव सम्म विरगंज रक्सौल नाका सुचारु हुने कुनै पनि सम्भावना छैन ।

..... मोर्चा शितलहरी र चिसो कम भए लगतै फेरी आन्दोलन चर्काउने भन्दै आएका छन ।


मधेशी–थारुसहितको ‘महागठबन्धन’ निर्माण प्रक्रिया सुरु
संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेशी मोर्चा, संघीय समावेशी मधेशी गठबन्धन तथा

थरुहट–थारुवान संयुक्त संघर्ष समिति

लाई समेटेर महागठबन्धन निर्माणको प्रक्रिया सुरु भएको छ ।


मधेशी मोर्चाले मधेशी सामु आत्मसमर्पण गर्नु पर्छ : सुरेश मण्डल (अन्तर्वार्ता)
नेताहरुको व्यक्तिगत टकरावले एकअर्कालाई हेरिनसक्नुको अवस्था छ । .... एउटा अवधारणा वा आचार संहिता बनाएर चारवटै मोर्चालाई एकै ठाउँमा ल्याउनु पर्छ । जसका लागि मधेशी जनताले दबाब दिनु आवश्यक छ । ......

सबै विश्वस्त छन् कि सफलता मधेशीकै हुनेछ ।

..... मधेशी जनता त काठमाडौंमा बसेका मधेशी नेताहरुप्रति नै सशंकित छन् । मधेशी नेताले कहाँ सहमति गर्ला भन्ने शंका मधेशीमा छ । तर पनि निरन्तर आन्दोलन गर्दैछन् । ....

मधेशीहरुको तल्लो तहसम्म चेतनाको स्तर बृद्धि भएको छ । बच्चा–बच्चामा मधेशीपनाको विस्तार भएको छ । मधेशी भावनामा बृद्धि भएको छ । मधेशप्रति मधेशीको लगाव बढेको छ । धोती रैली र मानव साङ्लो जस्ता कार्यक्रमले मधेशीहरुलाई झनै हर्षित बनाएको छ ।

..... कोही मधेशमा मारिदा भारतमा रहेका तिनका मामा–माइजु रुन्छन्, फुपु–फुपाजु रुन्छन् । जसकारण दुबैतिर आन्दोलनको माहोल बन्छ । भारतले अहिलेको मधेश आन्दोलनलाई व्यवस्थापन गरेन भने त्यहीं मधेशी भारतको विरुद्ध जान सक्छन् । ..... अहिलेसम्म शान्तिपूर्ण प्रदर्शन हुँदैछ, त्यसमा पनि गोली खाएर । अहिले बन्दुक उठाउने आवाज उठ्दैछ । डा.सीके राउतको कुरा पनि उठ्दैछ । अहिले मधेशीहरु थोरै कुरा माग्दैछन् । भोलि नेपाली शासकले मधेशीलाई ठूलो कुरा दिनु पर्ने हुन्छ । ...... १) काँग्रेस–एमाले–एमाओवादीका कोटा धारी–अवसरवादी मधेशी २) मधेशवादी पार्टीका मेनस्ट्रिम मधेशी ३) छुट्टै मधेश देशको माग गर्ने ....... राज्यप्रतिको वितृष्णा र राज्यको दम्भले डा.राउतको समर्थक बढ्दैछ । .... मेरो धारणा के छ भने राज्य सामु आत्मसमर्पण गर्नुभन्दा मधेशी जनतामा गएर आत्मसमर्पण गर्नु पर्छ । राज्यका अगाडि मधेशी मोर्चाले आत्मसमपर्ण गरेर मधेशीलाई झनै समस्यामा पार्नेछ । त्यसैले मोर्चा असफल भए जनतामा आत्मसमर्पण गर्नुपर्छ । ..... मधेशका सबै शक्ति गोलबद्ध भएर छलफल गर्नु पर्यो ।


संशोधन मधेशीको पक्षमा छैन, आन्दोलन रोकिदैन : महतो
सीमांकनको मांग पूरा नभएसम्म कुनै हालतमा आन्दोलन नरोकिने .... ‘पहिले संविधान बनाउंदा बेइमानी पछि संविधान संशोधनमा पनि बेइमानी गरेका छन ।’ महतोले शब्दको जालमा मधेश आन्दोलनलाई मत्थर पार्ने षड्यंत्र गरिएको बताए । ...... महतोले सीमांकनलाई सहमतिको बटम लाईन बताउंदै मधेशमा दुई प्रदेशको लागि चांडैनै महागठबन्धन बनाई आन्दोलन नयां ढंगले अगाडि बढाउने बताए।

मातृका र मधेसी महागठबंधन

वर्गीय विभेद म बुझ्छु। थर्ड वर्ल्ड जसलाई भनिन्छ। म समाजवादी होइन। समाजवाद त दर्शन हो। त्यस अर्थमा मैले आफुलाई कतै पूँजीवादी पनि भनेको छैन। पूँजीवाद भनेको के? त्यो आफैमा परिवर्तन भइराखेको व्याख्या हो। म लोकतंत्र र मार्केट मा विश्वास गर्छु। गाउँ को हाट बजार मार्केट हो। लोकतंत्र र मार्केट भनेको अस्त्र: कलम जस्तो, तरवार जस्तो, कम्प्यूटर जस्तो, फ़ोन जस्तो।

बहुदल र लोकतंत्र र मानव अधिकार मानिसके पछि त राजनीतिक दल ले कार्यक्रम को कुरा मात्र गर्न मिल्छ। म सत्ता मा आए आगामी पाँच वर्ष यो गर्छु भनेर कार्यक्रम दिने हो। आखिर प्रत्येक पार्टी ले खेल्ने बजेट उही हो। भने पछि त्यसै बजेट को परिधि मा रहेर कार्यक्रम ल्याउनु पर्यो। त्यो पार्टी ले १०० स्कुल खोल्छु भनेको छ, म २०० स्कुल खोल्छु भन्नु पर्यो।

म समाजवादी नभएको नै म मा गरीब जनताको जीवनस्तर उकास्ने तीव्र चाहना भएर हो। नेपालमा समाजवादी भने पछि नारा जुलुस, तर्क वितर्क, वाद विवाद, पार्टी फोड़फाड़, आफ्नो सम्पुर्ण समय र शक्ति त्यस्ता क्रियाकलाप मा खर्च गर्ने, भरे जनताको जीवनस्तर उकास्ने काम चाहिँ नगर्ने। अनि वाक्कलाग्दो।

वर्गीय विभेद छ। कसले छैन भन्न सक्छ? गरीबी हुनु भनेकै वर्गीय विभेद हुनु हो। वर्गीय विभेद नभएको देशमा, समाजमा गरीबी बाँकी रहने हुँदैन। नेपालको अहिलेको अवस्थामा नै सबैले खान पाउने गर्न सकिन्छ। मान्छे भोको छ भने कोही त्यो वर्गीय विभेद हो।

तर अहिले त ११ बुँदे जुन छ त्यो जमीन्दार हरुको एजेंडा हो त? चार जना मध्ये जमीन्दार मैले एक जना देखेको छैन। पृष्ठभूमि को कुरा गर्ने हो भने। लेनिन धनी परिवारमा जन्मेको। पृष्ठभूमि भन्दा मुद्दा महत्वपुर्ण कुरा हो। र यो ११ बुँदे वर्गीय विभेद विरुद्ध को हो। धनी धनी लाई मात्र चाहिने त्यो ११ वटा मध्ये कुन चाहिँ हो? एउटा पनि छैन।

तर तराई मा एउटा कम्युनिष्ट पार्टी चाहिँ चाहिएको। तराई वाम दल भने भो। तराई कम्निष्ट पार्टी भने भो। तराई बाट एमाले लाई उखेलेर फ़ालन सक्ने।

होइन भने हृदयेश समाजवादी, उपेन्द्र कम्निष्ट, राजेंद्र मात्र हो विशुद्ध गजेन्द्रवादी। उसको काँग्रेस कम्निष्ट कहिले रहेन। बरु सोच्नु पर्ने कुरा छ, मातृका र उपेन्द्र दुबै माओवादी पनि र यादव पनि। अनि पार्टी चाहिँ किन दुई वटा?

बाहुन भए पनि मुद्दा को आधारमा बाबुराम लाई मधेसी मोर्चाले पत्याएको। मातृका माओवादी को पछि पछि लागेको त्यही बाबुरामको मधेसी मुद्दा का लेख हरु पढेर। भने पछि बाबुराम मधेसी मोर्चा सँग मिल्न चाहने, एकाकार हुन चाहने, मातृका ले नसक्ने त्यस्तो के पर्यो?

एकताको महत्व बुझ्न नसक्नु पनि वर्गीय चेतना, जातीय चेतना, राजनीतिक चेतना को कमी नै हो।

मातृका ले पनि पहिलो कदम मोर्चाबंदी, दोस्रो कदम पार्टी एकीकरण, तेस्रो कदम ठोस कार्यक्रम मा जानुपर्छ। गरीब लाई चाहिने भनेको ठोस कार्यक्रम। शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगार। सहूलियत दर मा लोन। माइक्रो क्रेडिट।

मोदी ले दिएको तर न सुशील न ओली ले छोएको एक बिलियन डॉलर लाई मात्र मुद्दा बनाउन सके काँग्रेस र एमाले लाई राप्रपा बनाई दिन सकिन्छ। तर त्यसका लागि गर्नु पर्ने गृह कार्य भनेको मोर्चाबंदी र पार्टी एकीकरण नै हो।

एक बिलियन डॉलर ले नेपालको प्रत्येक गरीब को जीवन लाई छुन सकिन्छ। किन नछोएको? हो, त्यो हो वर्गीय विभेद।

मधेसमा बढ़ी मा तीन पार्टी का लागि ठाउँ छ। तीन पार्टी एक मोर्चा। गरीब को भलो चाहेको हो भने मातृका ले कि उपेन्द्र कि बाबुराम सँग पार्टी एकीकरण गर्ने।

मोदी चायवाला। उसले वर्गीय विभेद बुझ्छ।



सुशासन, शिक्षा, स्वास्थ्य, संरचना, सुलभता 


Sunday, January 24, 2016

मधेसी क्रांति ३ फेज २

हिन्दी: भारतीय राजनीतिज्ञ सुषमा स्वराज
हिन्दी: भारतीय राजनीतिज्ञ सुषमा स्वराज (Photo credit: Wikipedia)
मधेशी मोर्चा आन्तरिक छलफलमा । आन्दोलन पुन चर्काउन लागी विभिन्न गृहकार्यहरु हुदै ।
प्रमुख दलहरुले आन्दोलनरत मधेशी मोर्चाको सहमती वेगर संविद्यान संशोधन गरे पछि उत्पन्न परिस्थती वारेमा मधेशी मोर्चा आन्तरिक छलफलहरु विभिन्न तहमा सुरु गरेका छन । आन्तरिक छलफल र गृहकार्य कै कारण मोर्चाको बैठक तत्कालै तीन चार नबस्ने समेत मोर्चाका नेताहरुले बताएका छन । आज देखि मोर्चाको दोस्रो तहका नेताहरुले विभिन्न तहमा अगामी आन्दोलनको रणनिती वारेमा छलफलहरु सुरु गरेका छन । प्रमुख दलहरुले हिजो राती गरेको २ बुदे संविद्यान संशोधनले मधेश आन्दोलनको मुद्धाहरुलाई समबोधन नगर्ने भन्दै मोर्चाले त्यसलाइ अस्विकार गर्नै जनाएका छन । त्यही भएर मोर्चाले लिने अगामी रणनीती वारेमा सर्वत्र चासो समेत देखिन्छ । तर मोर्चाका सवै शिर्ष नेताहरु काठमाडौ वाहिर भएकाले र अगामी रणनीती वारेमा केहि आन्तरिक गृहकार्यको समेत खाचो देखिएकाले मोर्चा केहि दिनमा त्यसमा व्यवस्त हुनेछन । पछिल्लो समयमा मोर्चाका शिर्ष नेताहरु मध्ये तमलोपा अध्यक्ष महन्थ ठाकुर दिल्लीमा छन भने, सदभावना अध्यक्ष राजेन्द्र महतो विराटनगरक्षेत्रमा छन । त्यसैगरी पछिल्लो केहि दिन यता पार्टीको केन्द्रिय कार्यसमितीको बैठकमा व्यवस्त रहेको फोरम नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव आज बैठक सकाए पनि उनी भोली विराटनगर जाने कार्यक्रम छन । तमसपाका अध्यक्ष महेन्द्र यादव पनि उपचारकै सिलसिलामा भारतमै छन । मोर्चा स्रोतका अनुसार मोर्चाको अगामी बैठक केहि दिन पर धकेल्ने भएका छन । यद्यपी जारी आन्दोलनका कार्यक्रमहरु यथावत छन । स्थानिय तहहरुमा आफनो ढगले विरोधका कार्यक्रमहरु जारी नै छन र केन्द्रिय स्तरमा मोर्चाले अगामी रणनीती वारेमा केहि ठोस तयारीमा जुटीरहेको बुझिएको छ । ........ तमलोपा अध्यक्ष ठाकुर अगामी वुधवार पछि मात्रै दिल्लीवाट फर्कने भएकाले मोर्चाको बैठक उनी आए पछि मात्रै गर्ने तयारी भईरहेको बुझीएको छ । यस विचमा मोर्चाका दोस्रो तहका नेताहरुले आन्दोलनको क्रममा हरेक पक्षको जिल्लागत रुपमा समिकक्षा गरेर काहा काहा के के मा कमजोर देखिएको वारेमा विश्लेषण गर्ने छन .........

मोर्चाका नेताहरुका अनुसार मोर्चाले अघि सारेको ११ बुदे मागको वारेमा कार्यदल स्तरमा सहमती नजिक पुगेको वेला सरकारी पक्ष वार्ता विथोलेर २ बुदे संविद्यान संशोधन गरेर अन्य मागलाई आझेलमा पार्न खाजेका छन । साथै सरकारी पक्ष मोर्चाको माग सम्बोधन भन्दा पनि भारतलाई रिझाउने सकिन्छ भन्ने दाउका साथ अघि वढर अवरुद्ध नाका सुचारु गराउन लागी परेको छ । मोर्चा स्रोत भन्छन, मोर्चाको ११ बुदे मागको वारेमा जव सम्म प्याकेजमा सहमती हुदैन तव सम्म विरगंज नाका सुचारु हुने सवाल नै आउदैनन । वरु मोर्चाले प्रमुख दलहरुको रवैयाका कारण पछिल्लो समयमा खुकुलो बनाउदै लगिएको अन्य नाकाहरु पनि चाडै कडाका साथ अवरुद्ध पार्न सकिने योजना अघि वढीरहेको बताउछन ।

...... मोर्चाले माघ मसान्त सम्म चिसो मौसमको प्रभाव रहने भएकाले अगामी आन्दोलनको रणनती फागुन देखि लागु गरी मात्रै बढाउनमा व्यस्त देखिन्छ । यती वेला सम्म हालै रंगेलीमा भएको घटनाको विरोध स्वरुप विभिन्न कार्यक्रमहरु गदैृ जाने र विरगंज नाकामा मात्रै अहिले समित रहने योजना छन । वरु यो विचमा कालोवजारी मार्फत वढेको तस्करुी नियन्त्रणको वारेमा मोर्चाले भारतीय पक्ष संग मिलेर एउटा ठोस निष्कर्षमा पुगेको नेताहरु बताउछन । नेपाल तर्फ सरकारी सयंन्त्र नै पुरै कालोबजारु िप्रति मौन वसि दिदा अव भारतीय पक्ष वाट यसमा कडाई गर्नै भएका छन । भारतीइ पक्षले अव देखि नेपाली नम्बरको मोटसाइृकल सहित अन्य सवै सवारीलाई भारत प्रवेश गर्दा अनिर्वाय पासको व्यवस्था लागु गर्नै भएका छन भन्ने ग्रामिण क्षेत्रका सिमा नाकाहरु वाट सवारी साधनहरुको प्रवेशमा पुर्ण रुपेण रोक लगाउने अन्तिम तयारी गरीसकेका छन ।

कालोबजारी मार्फत सरकारले काठमाडौ सम्म पेटियिम पर्दाथ भित्राउन सफल भए पछि नाका अवरोधको प्रभाव काठमाडौ न्युन देखिदै आएका थिए ।

.......... वलियो सरकारी संरक्षण यस्ता कामहरु सवै ठाउमा हुने गरेकाले मोर्चाले कतिपय ठाउमा आफनै नेता कार्यकर्ता संग्लन भएको थाहा पाउदा पाउदै पनि रोक्न प्रभावकारी भुमिका खेल्न सकिरहेका थिएन । त्यस पछि भारतीय पक्ष वाटै यसमा कडा नियन्त्रण गर्न लागीएको बुझिएको छ । ...... मोर्चा स्रोतका अनुसार एक दुई दिन मै लागु हुन थालेको भारतीय पक्षको कालोवजारी नियन्त्रणको प्रभावले आउदो मसान्त सम्म काठमाडौमा प्रत्यक्ष प्रभाव पर्ने सकिने आकंलन मोर्चाको छ । त्यस लगतै चिसो कम भए संगै

फागुनको सुरु देखि नै पुर्व र पश्चिम सहित मोर्चाले आन्दोलन उठाएर प्रमुख दलहरुलाइृ आफनो माग सम्बोधन गराउन बाध्यात्मक अवस्था सिर्जना हुन सक्ने बुझाई मोर्चाको छ ।

मोर्चाले अगामी आन्दोलनको रणनीती स्वरुप नै पुर्व र पश्चिमको जिल्लाहरुमा गोप्य रुपमा कार्यकर्ता प्रशिक्षणहरु समेत चलाईरहेका छन । मोर्चाको बुझाईमा प्रमुखदलहरु संघियताका लागी यती लामो आन्दोलन भईरहदा पनि रती पनि लचकता देखाएका छैनन ।
अब के गर्छन मधेशी मोर्चा ?
२५ पुषमा माघको पहिलो हप्ताको केन्द्रिय कार्यक्रम घोषणा गरेको मोर्चाको उक्त कार्यक्रमहरु पनि समाप्त भइसकेको छ । विचमा आशावादी रहेको वार्ता प्रक्रिया लगभग सकिएको विन्दूमा पुगिएको छ । ...... पहिलो अवको बैठकले सम्रग अहिले सम्मको आन्दोलनको समिकक्षा गर्ने छ, दोस्रो विभिन्न तहमा भएको वार्ताको प्रयास मोर्चाको लाईन अनुसार लगभग असफल भएको छ, तेस्रो

अव मोर्चाले लिने रणनिती सम्भवतह पांच महिना देखि जारी आन्दोलनको सवै भन्दा कठोरतम फेजमा जाने छन ।

वार्ता र संवादमा पछिल्लो समय सहभागी मोर्चाको नेताहरुको निष्कर्ष छन, प्रमुख दलहरु मधेशको मुद्धा सम्बोधन हुने गरी संद्यिान संशोधनको पक्षमा छैन । नेपाली काग्रेसको पुर्ववर्ती सरकारले पेश गरेको दुई ओटा संशोधन विद्येयक माथी टेकेर सहमतीय प्याकेज खोज्ने सम्भावना भाडिए पछि मोर्चाले काग्रेस, एमालेको तहवाट हुने जस्तो सुकै संविद्यान संशोधनलाई स्विकार गर्ने छैन । ....... जारी मधेश आन्दोलनको क्रममा अवरुद्ध पारिएको नाकाहरु सम्भवतह तह केहि दिन भित्र थप कडाईका साथ अनइ नाकाहरुपनि अवरुद्ध हुने छ । विरगंज सगै अव भैरहवा, र पुर्वको विराटनगर नाका पनि पुर्ण रुपमा ठप्प हुने आन्त्रिक योजना मोर्चाले बनाउदै छन । ...... विरगंज नाका सुचारु गर्न सहयोग गर्नै भन्ने आशय पनि अव छैन । रंगेली घटना र कार्यदल स्तर वार्ता सतारुढ र खासगरी प्रधानमन्त्रीको तहवाट भाडिए पछि भारतीइ पक्ष मोर्चालाई अव त्यस्तो कुनै दबाब दिने छैन । .......

मंसीरको तेस्रो हप्ता देखि आन्दोलनलाई रणनीती अनुसार नै कमजोर बनाउदै आएको मोर्चा अव आन्द्योलन पुर्न चर्काउने र नाकाहरुलाई पुर्नरुपमा ठप्प पार्दै छन ।

..... उनी अस्पतालवाट भोली विहान निस्के पछि उनको पहिलो बैठक उच्च तहको कुटनितीक अधिकारीहरु संग हुदै छन । नेपालको मामिलामा काम गर्ने उच्च तहको कुटनितीक तहका अधिकारीहरु संगको भेटपछि ठाकुर भारतीय गृहमन्त्री राजनाथ सिहं र विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराज संग छलफल गर्दै छन । अहिले सम्म निश्चित नभए पनि उनी निकटस्त उच्च स्रोतका अनुसार

पर्सी ठाकुरको भारतीय प्रधामन्त्री नरेन्द्र मोदी र उनको सुरक्षा सल्लहकार अजित डोभेल संग बैठक हुने सम्भावना छ ।

...... पछिल्लो चरणमा वार्ताको प्रयास असफल भए पछि भारतीय पक्ष पनि जारी मधेश आन्दोलनको विषयमा गम्भिर रुपमा कुटनितीक तहमा कुराकानीहरु अघि वढाएका छन । ठाकुर भारतीय पक्षहरु संगको उच्च स्तरीय भेटघाटकै लागी अर्को तीन देखि चार दिन दिल्लीमा बस्ने योजना छ ।



मधेसी क्रांति ३ फेज २ 

फेज १ मा हामी असफल भएकै हो। त्यो असफलता बाट हरेश खाने होइन शिक्षा लिनुपर्छ।

  • हामी असभ्य मानिस हरु सँग डील गर्दैछौं। लोकतंत्र त सभ्यता हो। अहिंसात्मक आंदोलन सभ्य हरुको हतियार हो। नाकाबंदी बाहेक केहीले काम गर्ला जस्तो छैन। १००% नाकाबंदी। 
  • बढ़ी मा तीन देखि चार हप्ता को कड़ा आंदोलन। वार्ता बिल्कुल नबस्ने। यो हो ११ बुँदे। यस अनुसार तिमी हरु संविधान संसोधन गर होइन भने कड़ा आंदोलन झन झन कड़ा हुँदै जानेछ। त्यो बाहेक अरु कुनै सन्देश हुन सक्दैन। र यो फेज कैलेंडर हेरेर तीन देखि चार हप्ता। एक मधेस दो प्रदेस अहिले। तु। 
  • त्यो तीन चार हप्ता मा संविधान संसोधन नभए संविधान संसोधन को एजेंडा हराउँछ। त्यस पछि आंदोलन ले १० लाख मधेसी जल थल वायु को बाटो काठमाण्डु ओराल्छ र काठमाण्डु भित्रका १५ लाख मधेसी जनजाति लाई जगाउँछ। अनि सिंह दरबार कब्ज़ा। यो संविधान बाई बाई बेबी बाई बाई बाई हुन्छ। देश नया पुर्ण अंतरिम संविधान र अंतरिम सरकारको बाटो जान्छ। पहिलेको अंतरिम संविधान मा सीमांकन नामांकन थपे भैगो। 
  • बरु अहिले गृह कार्य भनेको त्यो अंतरिम संविधान तैयार राख्ने र मधेसी मोर्चा ले अंतरिम प्रधान मंत्री को भनेर निर्णय गर्ने। शायद महंथ ठाकुर? संघीय गठबंधन को सरकार। मधेसी जनजाति सरकार। 
  • यानि कि तीन देखि चार हप्ता। त्यस पछि एक देखि दुई हप्ता। 

Friday, January 22, 2016

मधेसी मोर्चा र जातपातको कुरा

बिहार र उत्तर प्रदेश लाई हेर्ने हो भने आज न भोलि मधेसको राजनीति मा जातपातको कुरा आउने देखिन्छ। जात यथार्थ हो र यसले राजनीति लाई असर गर्ने देखिन्छ। र यसको प्रमुख प्रभाव पर्छ आरक्षण मा। अहिलेको आंदोलन संविधान सँग सम्बंधित हो। कानुन सँग होइन। समानुपातिक समावेशी हुनुपर्छ, संविधान मा हुनुपर्छ भन्ने बलियो माग हो। ११ बुँदे को स्पष्ट माग छ। त्यसमा सबै एक छन। आरक्षण को कुरा पछि हुन्छ। अहिले आंदोलन को एकता कायम राख्दै अगाडि बढ़ौ भन्ने सोंच छ।

जात कति बलियो छ भने आफ्नो आफ्नो किसिमले महंथ ठाकुर, उपेन्द्र यादव र राजेंद्र महतो तिनै जनाले आफ्नो पार्टी मा सबै जात अटाए जस्तो देखाउन खोज्छन्। राजेंद्र महतो को पार्टी मा शीर्ष तहमा देवेन्द्र यादव र लक्ष्मण लाल कर्ण छन। महंथ ठाकुर सँग जितेन्द्र सोनल छ। उपेन्द्र सँग पनि गैर यादव हरु छन। तर जनता मा उपेन्द्र को पार्टी यादव को। महंथ को पार्टी फॉरवर्ड ब्लॉक। राजेंद्र साहूजी जस्तो पर्ने गर्छ। पार्टी भनेकै पार्टी अध्यक्ष भन्ने छ। यानि कि पार्टी अध्यक्ष प्रधान राजनीतिक पार्टी हरु। मधेस आंदोलन ले नेतृत्व पैदा गर्न दशकों लाग्यो। पैदा भएको नेतृत्व अध्यक्ष पदमा फेरि बसेको बसै।

मैले व्यक्तिगत जात त्यति राम्रो सँग बुझ्दिन। तर समाचार पढ्ने गरेर पनि ज्ञान आर्जन भएको छ। बिहार को, उत्तर प्रदेशको। नेपालको पनि। पहिचान मुद्दा भएका त्यति धेरै समुह छन।

तर पछि जब आरक्षण को कानुन परिमार्जन गर्ने समय आउला, त्यति बेला के होला? त्यो छलफल ले मधेसी मोर्चा को एकता भाडिन्छ भने एकता बलियो होइन भन्ने मात्र देखिन्छ। र शायद एकले अर्को लाई नेता नमान्ने कारण पनि त्यहीँ लुकेको हुन सक्छ। सिद्धांत होइन कि जात।

आरक्षण को कानुन शायद यस्तो हुन सक्छ। पाँच समुह: खस, दलित, मधेसी, जनजाति, महिला। गणतंत्र मा राजा नभए जस्तै बाहुन क्षेत्री त्यो लिस्ट मा हुँदैन। बाहुन क्षेत्री खस होइन। अनि पाँच केटेगरी अंतर्गत समुह हरु किटान गर्नु पर्यो। देशमा रहेका १२५ समुह त्यो पाँच मा पर्ने भए। महिला मा चाहिँ यी चार बाहेक बाहुन क्षेत्री पनि पर्ने भए। लक्ष्य सबै को सहभागिता १००% हुनुपर्यो। भने पछि जुन समुह हरुको अहिले नै १००% अथवा सोभन्दा बढ़ी छ तिनले आरक्षण मा नपाउने भए। त्यही होइन? त्यो त स्पष्ट कुरा हो। त्यसका लागि अर्को आंदोलन हुँदैन। समानुपातिक समावेशी भनेको नै त्यही हो। त्यसका लागि अहिले नै निर्णायक आंदोलन हुँदैछ।

थारु र मुसलमान मधेसी क्लस्टर अंतर्गत नै राखे केही बेफ़ाइदा हुँदैन। थारु देशमा ७% हो भने फोर्मुला ले थारु ७% पुग्ने नै भन्छ। छुट्टै क्लस्टर मा बसे पनि त्यही हो। मधेसी क्लस्टर मा बसे पनि त्यही हो। मुसलमान देशमा ३% हो भने उसको सहभागिता ३% हुने लक्ष्य नै हुन्छ। मारवाड़ी के हो? मधेसी त हो नि।

सेतामगुराली लाई जनजाति भएको मा कुनै शंका छैन। त्यस केटेगरी मा पर्ने  आरक्षण नपाउने नेवार हुन्छ।  यादव को पनि छुट्टै संस्कृति छ। थारु जस्तै। मुसलमान जस्तै। तर यादव मधेसी क्लस्टर अंतर्गत बसेको छ।

यसरी गर्दा तथ्यांक ले देखाएको छ मधेसका उपल्लो भनिने जात हरुको सहभागिता १००% भन्दा बढ़ी छ। राम्रो हो। अरुले पनि लेखपढ गर्दै गए सबैको सहभागिता विस्तारै त्यहाँ पुग्छ।

अंततः आरक्षण को कोटा ४९% बाट घटाएर २०% झारने समय आओस।

आरक्षण गरीबी उन्मुलन कार्यक्रम होइन। यो सामुदायिक सशक्तिकरण का लागि हो। दलित देशमा कति होला? १०-१५% त होला। राज्य मा सहभागिता त्यही १०-१५% बनाउने लक्ष्य हो।

आरक्षित सीट भए पनि क्वालिफाइड मान्छे ले मात्र पाउने हुन्छ। यो होइन कि डाक्टर को ठाउँ मा कम्पाउण्डर नै घुसाउ भन्ने हुँदैन।



मधेसी मोर्चा को संरचना र नेतृत्व

मधेस आंदोलन त्यो फेज मा पुगिसक्यो कि अब नेतृत्व मा अस्पष्टता रहिरहन गार्हो भैसक्यो। मधेसी मोर्चा को संरचना र नेतृत्व बारे निर्णय हरु लिनुपर्ने छ। आपसी आतंरिक प्राइवेट छलफल का आधारमा निर्णय हरु गर्नुपर्ने हुन्छ।

मोर्चाको सदस्यता 

चार पार्टी ले शुरू गरेको आंदोलन। त्यति बेला त सानो मधेसी मोर्चा विजय गच्छेदार सँग थियो। बाबुराम संविधान लेख्न व्यस्त थिए। मधेसी मोर्चा का चार पार्टी चार पार्टी मैं किन अहिले सीमित रहन चाहन्छन् त्यो कुरा म बुझ्छु। सदस्यता को ढोका खोल्ने हो भने फेरि कसलाई लिने कसलाई नलिने मा विवाद हुन पुग्यो र कचिंगल भयो भने त्यसले आंदोलन लाई डिस्टर्ब मात्र गर्छ। तर सानो मधेसी मोर्चा ले कार्यक्रम हरु गरेकै छ। एजेंडा मिलेकै छ।

मोर्चाको नेतृत्व

यसले बड़ा समस्या गरेको छ। औपचारिक रुपले कोही एक जना लाई नेता अथवा संयोजक बनाइएको छैन। चार जनाको सामुहिक नेतृत्व जस्तो देखिन्छ। रोडमैप बारे सामुहिक छलफल र निर्णय नै गर्नु पर्छ तर एक जना संयोजक अगाडि सार्न सके प्रभावकारिता बढ्छ मोर्चाको। त्यो एक जना नसारे आंदोलन को लक्ष्य घूमीफिरि उही संविधान संसोधन मा पुग्छ। यानि कि विपक्षी को सदाशय नै लक्ष्य हुन जान्छ। तर मोर्चा को स्पष्ट नेतृत्व छ भने सरकार र संविधान ढालन सकिन्छ।

सबैभन्दा उत्तम 

सबैभन्दा राम्रो बाटो त त्यो हुँदो हो जहाँ चार पार्टी को एकीकरण हुन्छ। र सानो मधेसी मोर्चा का घटक पार्टी हरुलाई पनि एकीकरण मा ल्याइन्छ। जनताले अंतिम आहुति दिने, नेताले जाबो पार्टी एकीकरण गर्न नसक्ने? मधेसी पार्टी हरु बीच पनि सैद्धांतिक मतभिन्नता देखिन्छ। को वामपंथी र को लोकतान्त्रिक भने जस्तो। त्यस्तो हो भने किन मधेसी पार्टी खोलेको? काँग्रेस एमाले छोडेर किन आएको? छोडेर आएको हो मधेस को लागि भने एउटै पार्टी किन नखोल्ने? मोर्चा मात्र होइन बृहत् संघीय गठबंधन का जनजाति पार्टी हरु पनि एक गरेको राम्रो हो। त्यसका लागि सैद्धांतिक गृहकार्य त गर्नु पर्यो। संघीयता आफैमा सिद्धांत हो। समावेशीता आफैमा सिद्धांत हो।

पाँच पाण्डव: लोकतंत्र, मानव अधिकार, गणतंत्र, संघीयता, समावेशीता
पाँच स: सुशासन, शिक्षा, स्वास्थ्य, संरचना, सुलभता।
पाँच E:  E for Education, E for Entrepreneurship, E for Energy.


Tuesday, January 19, 2016

भाषा र विकास क्रम

विकासको कुरा गर्दा हामी सड़क नभएको ठाउँ मा सड़क, पुल नभएको ठाउँमा पुल, बिजुली नभएको ठाउँ मा बिजुली को कल्पना गर्छौं। भाषा को सन्दर्भ मा त्यो के हो? देशमा विकास हुँदै जाँदा नेपाली बाहेक सबै भाषा लोप हुने भनेको हो कि के हो? अहिलेको शासक वर्ग को व्यवहार ले त्यस्तै सन्देश दि राखेको छ। जब कि यथार्थ त्यसको उल्टो छ।

सांस्कृतिक महत्व मात्र होइन, राजनीतिक न्याय र समानता मात्र होइन, तथ्यगत र आर्थिक कारण हरुले गर्दा पनि एक भाषा को नीति छोड्नुपर्ने हुन्छ। भने पछि खुट्टा घिसारने काम किन हुँदैछ?

जसरी पंचायत काल मा एउटा पञ्चे वर्ग को हालीमुहाली थियो तर पंचायत ढले सँगै त्यो ढल्यो, एउटा नया वर्ग आयो, काँग्रेस र वाम पृष्ठभूमि का मानिस सामुन्ने आये। त्यसै गरी एकात्मक व्यवस्था सँगै यी साढ़े तीन पार्टी ढाल्नुपर्ने आवश्यकता छ। यिन लाई फालेर मधेसी जनजाति देशको नया शासक वर्ग बन्नु जरुरी छ। देशलाई निकास पाउने त्यसरी हो। वार्ता होइन क्रांति।






Tuesday, January 12, 2016

मोर्चा

मधेस मामिला : महतोको ‘अपरिपक्व’ निर्णय, यादवको ‘असंवेदनशील’ अभिव्यक्ति
अबोध बच्चाजस्तै सद्भावना पार्टीले बीचबीचमा यस्ता गलत राजनीतिक निर्णयहरू गर्छन जो उनकै लागि प्रत्युत्पादक हुन्छ । दिमागभन्दा बढी दिलले सोचेर निर्णयहरू गर्दा यस्ता निर्णयहरूको शृंखला नै बनेको छ । ...... केपी ओलीले ‘समथर भू–भाग जति सबै चाहियो भने मधेसलाई पनि युपी, बिहारमा गाभ्ने ?’ भनेर राजेन्द्र महतोलाई होच्याएपछि उनको विरुद्ध उत्रेको सद्भावना पार्टीले उनको माफी माग्ने कार्यबाट सुरु गरेको गलत निर्णय तथा अडानको शृंखला अद्यावधि जारी छ । त्यस शृंखलामा संविधानसभाबाट राजीनामा दिएको घोषणा गर्नु, फेरि सभामा फर्किनु, मधेसले अधिकार नपाउँदासम्म काठमाडौं नफर्किने उद्घोष गर्नु, विराटनगर बोर्डर घेराउ गर्न त्यहाँ जानु अनि त्यसपछि मोर्चासँग असन्तुष्ट भई छुट्टै आन्दोलनको कार्यक्रम घोषणा गर्नु सद्भावना पार्टीका अपरिपक्व निर्णयहरू समावेश भएको छ । .......

अहिले सरकारले माफी नमाग्दासम्म वार्तामा नबस्ने निर्णय पनि त्यही शृंखलाको पछिल्लो कडी हो । आफूलाई ठूलो क्रान्तिकारी प्रमाणित गर्न उनले गर्ने यस्ता क्रियाकलापले समग्र आन्दोलनलाई रणनीतिक रूपमा कमजोर बनाएको छ ।

...... हुन त उपेन्द्र यादव तथा महन्थ ठाकुरले पनि आन्दोलनलाई भन्दा काठमाडौं बसाईलाई बढी महत्त्व दिने गर्दछन् । विराटनगर नाका जाम गर्ने अभिभारा यादवको थियो, भने सुनौली नाकाको जिम्मा ठाकुरलाई । उनीहरूले आ–आफूले पाएको नाकामा कडाई गरेको भए काठमाडौंलाई गलाउन अझ सजिलो हुन्थ्यो । तर, उनीहरू अधिकांश केन्द्रीय सदस्य एवं ठूला नेतासहित काठमाडौंमै बसिरहेका छन् र अन्तहीन संवादको शृंखलामा नित्य नयाँ अध्याय थप्दै छन् । यस्तो अवस्थामा महतोको उनीहरूमाथिको रिस स्वाभाविक हो ।

सडकबाटै समस्याको समाधान हुने विश्वास राख्ने महतो संवादरूपी नाटकबाट आजित भएका छन् ।

....... समूहमा बस्दा चित्त बुझेका र नबुझेका थुप्रै विषय वा प्रसंगहरू हुन सक्छ । ती कुराको चर्चा र निराकरण आन्तरिक बैठकमा हुनुपर्ने हो । आन्दोलनका बेला मोर्चाभित्रका यस्ता विवाद बाहिर आए त्यसले आन्दोलन कमजोर गर्नुबाहेक अरु केही गर्दैन .......

यादव ठाकुर तथा महेन्द्र रायले महतो कुटिएपछि उनलाई भेट्नसम्म नजानु

, यादवले ‘सस्तो लोकप्रियता’का लागि महतोले नाटक गरेको आरोप लगाउनु निश्चय नै उनीहरूको अदूरदर्शिता हो ...... महतो सदभावना संस्थापक स्व. गजेन्द्र नारायण सिंहको विरासत आफूले हाँकिरहेकाले मधेस आन्दोलनको बीज बिन्दु आफू नै भएको आत्मश्लाघामा बाँच्छन् । यता उपेन्द्र यादव भने मधेसको अधिकारको हकमा राज्यलाई प्रथमपटक झुकाउने प्रथम मधेस आन्दोलनको नेतृत्व आफूले गरेको आत्मरतिमा रामाउँछन् । .......

महतोले यादव धोकाले नेता भएको विश्लेषण गर्छन् भने, यादवले हराइसकेको मधेसवादलाई पुनः स्थापित गरी महतो सहितलाई काँधमा बोकी वैतरणी पार गराएको विश्लेषण गर्छन् । दुवै एक अर्काको अस्तित्व मधेसमा स्वीकार गर्न चाहँदैन ।

....... मधेस आन्दोलनमा महन्थ ठाकुरको प्रवेशलाई अहिले पनि शंकाकै दृष्टिकोणले हेर्ने एउटा ठूलो जमात मधेसमा छँदै छ । उनीहरू अहिले पनि ठाकुरलाई कांग्रेसको ‘एजेन्ट’ कै रूपमा हेर्ने गर्छन् । ..... उनको काम गराइको प्रक्रिया सुस्त छ र उनको पार्टी ‘रिटायर्ड इन्टेलेक्चुअल’हरूको क्लबभन्दा बढी देखिँदैन .... उनको पार्टीका दोस्रो तथा तेस्रो तहका नेताहरू पनि सडकभन्दा सञ्चारमा बढी देखिन रुचाउँछन् । ...... उपेन्द्र यादव विद्वान नेता हुन् । मधेस, तथा मधेस आन्दोलनबारे उनका अध्ययन स्तुत्व छन् । तर, उनी व्यक्तिवादी हुन् । सहयात्रीलाई कसरी समेटेर अघि बढ्ने सम्बन्धमा उनी पटकपटक चुक्ने गरेका छन्, यही कारण उनको पार्टी आधा दर्जनभन्दा बढीपटक चोइटिएर समग्र मधेस आन्दोलन नै कमजोर भएको हो । अहिले पनि मोर्चाभित्र अन्य दलको प्रवेशको मुख्य बाधक उनै हुन् भन्ने पनि सुनिन्छ । उनी एक्लै हिँड्नेमा विश्वास राख्छन् । ........ यादव र मुसलमानको मतले जित्दै अर्थात ‘माइ कम्बाइनेसन’ को बलमा मधेसमा राज गर्ने उनको ‘लालु फर्मुला’ वर्तमान परिप्रेक्ष्यमा सफल हुने देखिन्न ।

आममधेसी मधेसमा एउटै वा नभए बढीमा दुईवटा मधेसी दलहरू मात्र हेर्न चाहन्छ ।

....... महतो पनि उपेन्द्र यादवकै जस्तै पचकुनियाँ (सुरी, तेली, कलवारलगायत पाँच जातिको समूह) तथा अन्य जातहरूको संयोजन बनाउने प्रयास सुरु गरे ।

ठाकुर सुरुदेखि नै ब्राह्मण तथा अन्य ‘ठूला’ जातहरूको अगुवाई गर्दै आएका छन् ।

ठाकुरको बारेमा एउटा भनाई छ, ‘ठाकुरको निकट आउन अन्य कुनै योग्यता चाहिँदैन ब्राह्मण भए पुग्छ । ........

रायसहित चारवटै दलको एकीकरण भए मधेसबाट जातिवादको राजनीति समाप्त हुने थियो, तर अफसोच निकट भविष्यमा त्यो सम्भावना देखिँदैन ।

...... यादव दिल्लीभन्दा बेईजिङको निकट हुन खोज्छ भने महतो र ठाकुर दिल्लीको नजिकका पात्र बन्न आफ्ना सम्पूर्ण श्रम खर्चन्छन् । ठाकुर चीनसँग औपचारिक सम्बन्धमा सीमित हुन चाहन्छ भने महतो चीनसँग कुनै पनि प्रकारको सम्बन्धको पक्षमा छैनन् । यादव माओवादीसँग मिलेर जाने पक्षमा हुन्छन्, ठाकुर कांग्रेससँग सति जान खोज्छन् भने महतो यी दुवैको विरुद्ध स्वतन्त्र अस्तित्वको पक्षमा हुन्छन् । महतोको पछिल्ला कदमहरू पनि उनको स्वतन्त्र अस्तित्वको खोजीमा गरिएका निर्णयहरू हुन् । ........

आन्दोलन पाँचौँ महिनामा पुग्नु मधेसी नेताको एकताको कमीकै उपज हो ।

.... मधेसमा अस्तित्वमा रहेका दुईवटै मोर्चा, थारु, आदिवासी जनजातिको बृहत एकता भयो भने आन्दोलन सफल हुनुको साथै सम्पूर्ण नेपालमा परिवर्तनकारी शक्तिको अधिपत्य स्थापित गर्न सकिन्छ ।

Sunday, January 03, 2016

In The News (1)

सदभावना पार्टीद्वारा अलग्गै आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक
०७२ सालभित्रै नयाँ शक्ति पार्टी बन्छ : भट्टराई
एमालेका वरिष्ठ नेताहरुले नै गरे सरकारको आलोचना
महतोको मेदान्तमा मेडिकल परीक्षण जारी
उनको थप स्वास्थ्य परीक्षण जरुरी रहेको भन्दै सद्भावना पार्टीको पहलमा शुक्रबार अपरान्ह दिल्ली ल्याइएको हो ।
बाँडेरै सकियो ५० करोड
भूकम्पपछिको राहतमा अनियमितता
सीमांकन हेरफेर एक महिनामा टुंग्याउने नयाँ प्रस्ताव
मोर्चाले उठायो संयन्त्रको क्षेत्राधिकारबारे प्रश्न



आज सहमति नभए मोर्चाको आसय अनुसार परिमार्जन गरी अघि बढ्छौं : दाहाल वार्ताको लागि दाहालले फोनबाटै डाके उपेन्द्रलाई
संवाददाताहरुले राजेन्द्र महत्तो त दिल्लीमा छन् नि भन्ने प्रश्नमा अध्यक्ष दाहालले भने, ‘महन्थ जी, उपेन्द्र जीसँग कुरा मिलेपछि आन्दोलन सकिन्छ जस्तो लाग्छ । राजेन्द्र राजी दिल्लीमा भएर केही फरक पर्दैन भन्ने लाग्छ तर यदि कसैले निहुँ नै खोज्छन् भने मधेसका जनताले बुझ्छन् तर हामीलाई त्यस्ता अवस्था आउँछ जस्तो लाग्दैन ।’ ..... आज सहमति भएन भने सविधानको संशोधन प्रस्ताव के हुन्छ भन्ने संवाददाताहरुको प्रश्नमा अध्यक्ष दाहालले भने, ‘सकेसम्म मधेसी दलसँग समझदारी बनाउने हो । यदि उहाँहरुसँग सहमति हुन सकेन भने उहाँहरुको आसय अनुसार प्रस्तावमा परिमार्जन गरी पारित हुन्छ । आजबाट प्रक्रिया अघि बढ्छ । सैद्धान्तिक छलफल टुङगिएपछि पनि ७२ घण्टा रहन्छ त्यसबेलासम्म प्रयास गर्छौ ।’ ..... ‘इन्केस सहमति भइ हालेन भनेपनि उहाँहरुको आसय अनुसार संशोधन गरी पारित गर्छौं । संशोधन प्रस्ताव पारित भएपछि नाकाको अवरोध खुल्छ भन्ने विश्वास छ,’ उनले भने, ‘तिन महिनाका लागि राजनितिक सहमतिबाट सिमांकनको हेरफेर गर्ने भन्ने सहमति भएको छ । संशोधन प्रस्ताव पारित भएपछि नाका खुल्छ भन्ने विश्वास छ ।’
साझा धारणा बनाउन प्रमुख तीन दलको बैठक
सद्भावनाले वार्ता बहिष्कार गर्‍यो
तीन दल–मोर्चा वार्ता बिनानिष्कर्ष सकियो, बैठक ‘कर्मकाण्डी’: त्रिपाठी
तमलोपा उपाध्यक्ष हृदयेश त्रिपाठी सीमांकनका विषयमा मोर्चाको मागबारे तीन ठूला दलको अझै प्रष्ट धारणा नआउदा वार्ता ‘कर्मकाण्डी बन्न पुगेको’ आरोप लगाए । ...... ‘हामीले ११ बुदे मागका बारेमा उहाँहरुको प्रष्ट धारणा माग्यौं, तर आजको वार्तामा पनि उही पुरानै कुरा दोहोरियो,’ त्रिपाठीले भने, ‘यो त कर्मकान्डी भयो ।’ ..... बैठकमा तीन दलका तर्फबाट प्रधानमन्त्री केपी ओली, कांग्रेस सभापति सुशील कोइराला र एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल कांग्रेस वरिष्ठ नेता शेरबहादुर देउवा उपस्थित रहे । ..... सद्भावनाले शनिबार पत्रकार सम्मेलन गर्दै छुट्टै आन्दोलनका कार्यक्रमसमेत घोषणा गरेको थियो । महासचिव सुमनले मधेसी मोर्चासँग आफ्नो दल रुष्ट भएको भनी सार्वजनिक समाचारहरु गलत भएको भन्दै मोर्चाकै कार्यक्रमलाई सघाउने गरी थप कार्यक्रम आएको प्रष्टीकरण दिए ।
मधेसी मोर्चाको माग पूरा गर्न सरकारले गर्‍यो कार्यदलको प्रस्ताव
मोर्चामा विवादः उपेन्द्र यादवविरुद्व खनिए लक्ष्मणलाल कर्ण
मधेशवादी दलहरु बीच निर्माण भएको मोर्चा आन्दोलनका लागि मात्र नभई दीघकालका लागि गठन गरिएको र यसलाई थप बलियो बनाउन अन्य मधेशवादी दललाई समिलित गरी महागठबन्धन निर्माणको तयारी भई रहेको बताए ।
मैले चिनेका बाबुराम : प्रचण्ड
एकतापछि मैले नै उदारतापूर्वक उहाँलाई जिल्ला कमिटीबाट एकैचोटी पोलिटब्युरोमा लैजाने प्रस्ताव गरेँ र बाबुरामजी जिल्ला कमिटीबाट पोलिटब्युरोमा पुग्नुभयो। त्यसयताको २५ वर्षसम्म निरन्तर हामी एउटै कमिटीमा रह्यौँ। र, यो अवधिमा मुख्य नेतृत्वको हैसियतले उहाँको भूमिकालाई कहिल्यै न्युनीकरण गरिनँ। ...... सशस्त्र ग्रामीण वर्गसंघर्ष वा जनयुद्धको तयारीलाई क्रान्तिको कार्यदिशा बनाउनुपर्छ भन्ने मेरो प्रस्ताव थियो भने अहिले सशस्त्र संघर्ष गर्ने बेला होइन, वैधानिक संघर्षमार्फत नै अघि बढ्नुपर्छ भन्ने मान्यता निर्मल लामाजीको थियो। ...... यो बहसमा बाबुरामजीको खासै प्रभावकारी भूमिका थिएन। उहाँ पार्टीभित्र त्यति स्थापित हुनुभएको थिएन। एउटा सीमित प्राज्ञिक घेराभित्रमात्र उहाँको प्रभाव थियो। तर पनि उहाँ सशस्त्र संघर्षको मेरो प्रस्तावको पक्षमा उभिनुभएको थियो। ..... जनयुद्धको यो सम्पूर्ण तयारीको पुरै श्रृंखलामा बाबुरामजीले कतै विमति राख्नुभएन। प्रत्येक निर्णयहरुमा उहाँको समर्थन रहिरह्यो। ..... पोलिटब्युरो र प्रमुख नेताहरु भूमिगत जानका निम्ति क्रमशः वैधानिक मोर्चाहरु छाड्दै जाने र भूमिगत जीवनको अभ्यास र तयारी गर्ने निर्णय भयो। ...... अस्वभाविक के भयो भने जनयुद्धको तयारीको सम्पूर्ण प्रक्रियामा सहभागी र समर्थन गरेको प्रमुख पात्र बाबुरामजीले जनयुद्ध घोषणाको पूर्व सन्ध्यामा अचानक पार्टीबाट बिदा लिएर दिल्ली जाने प्रस्ताव राख्नुभयो।

पिएचडीको थेसिस विकसित गर्ने सामान्य कुराको लागि

महान जनयुद्धको ऐतिहासिक घोषणालाई छाड्ने कुरालाई मैले स्वभाविक मान्न सकिनँ। ........ म त्यतिबेला कयौँ रात सुत्न सकिनँ। पोलिटब्युरोका अन्य कमरेडहरुसँग मैले गम्भीर छलफल चलाएँ। किरणजी, बादलजीहरुसँग पनि छलफल चलाएँ अब के गर्ने? हामीले गम्भीर ढंगले उहाँको मनोविज्ञान बुझ्यौँ। कारण खोज्दै जाँदा जनमोर्चाको अध्यक्षबाट हटाएर भूमिगत जाने केन्द्रीय कमिटीको निर्देशन उहाँलाई चित्त बुझेको रहेनछ। जहाँ भए पनि आफू एक नम्बरको ठाउँमा रहिरहनुपर्ने उहाँको महत्वकांक्षा ....... यतिधेरै चरम व्यक्तिवाद बाबुरामजीमा थियो ..... आवरणमा जे सैद्धान्तिक लेपन लगाउन खोजेपनि नेतृत्व केन्द्रिकरणपछि आफ्नो स्थान के हुने भन्ने चिन्ता उहाँमा बढी थियो। ...... आत्मकेन्द्रित व्यक्तिवादको विशेषतालाई उहाँले पुनः फुन्टिवाङको बैठकमा प्रस्तुत गर्नुभयो। ..... उहाँ आफूलाई लागेको कुरा पार्टी कमिटीमा राखेर बहस गर्नुभन्दा पहिला बाहिरी प्रचार गर्न बढी रमाउनुहुन्थ्यो। ...... बैठकमा उहाँको अराजक क्रियाकलापको तीब्र आलोचना भएपछि उहाँले केही छलफल नै नगरी मञ्चमै राजीनामा दिएर मञ्च छाड्ने कामसमेत गर्नुभयो। पार्टीभित्र असन्तुष्टिहरु आउँछन्, नेतृत्वले त्यसलाई मिलाएर लैजानुपर्छ भन्ने वोध बाबुरामजीले गरेको मैले कहिल्यै महसुस गर्न पाइनँ। उल्टो उहाँको असन्तुष्टि व्यवस्थापनमा नै पार्टी नेतृत्वको समय बर्बादी हुने गर्थ्यो। दश दिनसम्म चलेको यो बैठकमा कयौँ साथीहरु दिक्क भएर भो उहाँलाई छोडिदिउँ भन्ने तहसम्म पुग्नुभएको थियो। ..... थुप्रै मध्यमवर्गीय मानिसहरु जनवादी क्रान्तिको कालमा बाबुरामजीलाई हेरेर आकर्षित भएक थिए। त्यसैले उहाँलाई सकभर सँगै लिएर जानुपर्छ भन्ने मान्यता ..... ‘हिँड्दैछ, पाइला मेट्दैछ’ भन्ने नेपाली उखानलाई बाबुरामजीले अन्तरसंघर्षको क्रममा पटकपटक चरितार्थ गर्नुभएको छ। पार्टीले गरेको निर्णयप्रति सहमति जनाउने तर कार्यान्वयन गराउने बेलामा त्यसको विपक्षमा उभिने बाबुरामजीको पद्धतिजस्तो बन्न पुगेको छ। ...... ६१ को मंसिर महिनामा असहमतिका १३ र ४ बुँदे फरकमत सार्वजनिक गर्नुभयो। ...... जनयुद्ध उत्कर्षमा भएका बेला उहाँले फरकमत पार्टी कमिटीमा नलगेर बाहिर प्रचारमा लगिदिएपछि सबैतिर एउटा ठूलो भ्रम सिर्जना भयो। युद्धको बेला पैदा गरिएको यस्तो भ्रमले एउटा ठूलो क्षति हुनसक्ने स्थिति आउन सक्थ्यो। यो सामान्य कमजोरी थिएन। जीवनमरणको लडाइँ लडिरहेको हाम्रो पार्टीभित्र बाबुरामजीको यो कदमले भयाबह अवस्था पैदा भयो। ......

बाबुरामलाई कारबाही : भौतिक रुपमा नै सिध्याइदिनुपर्छ भन्ने थिए

...... पार्टीले उहाँसहित कमरेड हिसिला र दिनानाथजीलाई ६ महिना साविकको जिम्मेवारीबाट हटाउने निर्णय गर्‍यो। तर लावाङ बैठकमा उहाँलाई यति सहज कारबाहीमा सीमित गरिनु हुँदैन भन्ने मत पनि थियो। कतिपय साथीहरुले बाबुरामको यो कदमलाई युद्धको बेला गरिएको गद्धारी र गम्भीर अपराधको रुपमा व्याख्या गर्दै उहाँलाई भौतिक रुपमा नै सिध्याइदिनुपर्छ भन्ने थिए। ...... कतिपयले उहाँलाई पार्टीबाट निष्काशन गर्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्दथे। तर कुनै पनि हालतमा उहाँको भौतिक क्षतिको कल्पना गर्न त सकिँदैन थियो नै पार्टीबाट निष्काशन गर्ने कुरा मैले पनि सोच्न सक्ने विषय थिएन। उहाँलाई सँगै लिएर जानुपर्छ भन्ने कुरा मलाई भित्रदेखि लागेको थियो। त्यसैले उहाँले गरेको त्यस प्रकारको गम्भीर गल्तीको लागि ६ महिनाको लागि केन्द्रीय कमिटीबाट हटाइदिँदा उहाँलाई आफ्नो कमजोरी महसुस हुन्छ भन्ने निष्कर्षमा म पुगेँ। ......

पार्टीले जिम्मेवारीबाट हटाएपछि उहाँको भौतिक सुरक्षाको व्यवस्थापन पार्टीको जिम्मेवारी थियो। त्यसो त त्यसबेला हामी सबैको भौतिक सुरक्षाको कुनै ग्यारेन्टी थिएन। तै पनि उहाँको भौतिक सुरक्षालाई प्राथमिकता दिनको लागि सम्बन्धित कमिटीलाई मैले निर्देशन दिएँ। र, कारबाहीको समयमा उहाँ र म एउटै सुरक्षा घेरा र एउटै व्यवस्थापनमा गम्भीर राजनीतिक छलफल गर्दै बस्ने गरेका थियौँ। तर कारबाहीको बेला प्रचण्डले बाबुरामलाई पेस्तोलको नोकभित्र कैद गरिराखेको छ भन्ने दुष्प्रचार गरियो।

....... कारबाहीको अवधिमा उहाँले उपचारका लागि दिल्ली जाने इच्छा व्यक्त गर्नुभयो। ...... केही कमरेडहरुले यस्तो अवस्थामा उहाँलाई दिल्ली पठाउनु हुन्न भन्ने तर्क गर्नुभएको थियो। केही बुद्धिजीवीहरुसँग वार्ता पनि हुन्छ भन्ने सोचेर मैले उहाँलाई विश्वासका साथ दिल्ली पठाएँ। बोर्डर कटेपछि उहाँले प्रोफेसर एसडी मुनीलाई ‘म बाबुराम बोलेको, आउँदैछु’ भनेर फोन गर्नुभएछ। उता मुनीजीले ‘तपाईँ जिउँदै हुनुहुन्छ? तपाईँलाई नभेटेसम्म पत्यार लाग्दैन’ भन्नुभएको थियो रे! दिल्लीसम्म यसप्रकारको भ्रमपूर्ण प्रचार भएको थियो। ..... यस्तो अवस्थामा म आफैले तयार पारेको चुनवाङको दस्तावेजलाई बाबुरामले लेखेको भनेर यसरी दुष्प्रचार गरियो, जसरी केही महिनाअघि बाबुरामजीलाई कारबाही गरिँदा प्रचण्डले जनसेना लगाएर मार्न लाग्यो भनेर दुष्प्रचार गरियो। नांगो आँखाले देख्न सक्ने यस्तो तथ्यलाई तोडमोड गर्दा बाबुरामजीको मौन समर्थन अर्को आश्चर्यको विषय बन्ने गरेको छ। यसरी चुनवाङ बैठकमा एकमतले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको कार्यनीति पारित हुँदा वैचारिक रुपले बाबुरामजी लामो समयपछि फेरि मेरो धारमा उभिन आइपुग्नुभयो। ........ एमाले नेता बामदेव गौतम र युवराज ज्ञवालीलाई हाम्रै सुरक्षा घेराभित्र घोडा चढाएर लोसेवाङ पुर्‍यायौँ। उहाँहरुसँग निरंकुश राजतन्त्रको विरुद्ध संयुक्त रुपमा लड्ने पहिलो लिखित सम्झौता भयो। यो सम्झौताले एउटा नयाँ राजनीतिक महौल सिर्जना गर्‍यो। ...... यसको केही समयपछि गिरिजाप्रसाद कोइरालालाई रोल्पा लैजाने कोसिस गरेका थियौँ। तर उहाँको शारीरिक अवस्थाले हिँडाएर सुरक्षित रोल्पा पुर्‍याउन निकै ठूलो जोखिम मोल्नुपर्ने हुन्थ्यो। गिरिजाबाबु र माधव नेपाल दुबैलाई लगेर लोसेवाङमा नै १२ बुँदे सम्झौता गर्ने मेरो चाहना थियो। तर त्यो सम्भव नभएपछि ११ दिन हिँडेर बोर्डर हुँदै दिल्ली पुगेर १२ बुँदे सम्झौता गरियो। र, यही सम्झौताको जगमा शान्तिप्रक्रियाको अध्यायमा प्रवेश गरियो। यी सबै प्रक्रियामा बाबुरामजीले वैचारिक रुपमा कहीँ पनि भिन्न मत राख्नुभएन। .......

चुनवाङले गरेको संश्लेषण अनसार यतिबेला सच्चा क्रान्तिकारीहरुले लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई जनवादी गणतन्त्रमा बदल्ने प्रयत्न गर्नु हो। तर ठिक यही समयमा बाबुरामजीले पार्टी परित्यागको घोषणा गरेर यो गणतन्त्रलाई संसदीय गणतन्त्रमा बदल्ने प्रतिक्रियावादीको योजनालाई साथ दिन पुग्नुभएको छ। संविधानसभाबाट लोकतान्त्रिक गणतन्त्र संस्थागत हुनासाथ उहाँले पार्टी परित्याग गरेपछि यसबाट अघि जान चाहनुहुन्न भन्ने आशंकालाई उहाँ आफैले प्रमाणित गर्नुभएको छ।

...... उहाँ कुनै पनि चिज र परिघ टनालाई पूँजीवादी दृष्टिकोणबाट हेर्ने र बुझ्ने गर्नुहुन्छ। म त्यही चिज र परिघटनालाई मार्क्सवादी दृष्टिकोणबाट हेर्ने र बुझ्ने प्रयत्न गर्थेँ। हाम्रो अन्तर यही विश्व दृष्टिकोणमा नै हो। ..... मार्क्सवादी दृष्टिकोण परित्याग गरेर बुर्जुवा दृष्टिकोण आत्मसाथ गर्नेहरु गणतन्त्र प्राप्तिको चरणबाट अगाडि बढ्न सक्दैनन्। ...... हजारौँको बलिदानद्वारा निर्मित हाम्रो पार्टीले कुनै पनि हालतमा मार्क्सवादी विश्वदृष्टिकोण नछाड्ने देखेपछि उहाँ आफैले पार्टी छाड्नुभयो।

हाम्रो पार्टी मार्क्सवादी दृष्टिकोणलाई दह्रोसँग पक्रिएर अर्को चरणको क्रान्तिको तयारीमा जुट्नुपर्छ भन्ने मान्यता राख्दछ।

उहाँ उदार पुँजीवादलाई समाजवादी दृष्टिकोणसँग संयोजन गरेर क्रान्तिको यात्रालाई गणतन्त्र प्राप्तिसम्ममात्र सीमित राख्न चाहनुहुन्छ। ...... संविधानसभाबाट संविधान जारी गर्ने ऐतिहासिक अभिभाराबाट अन्तिम समयमा उहाँ पन्छिनुभयो। विदेशी दबाब तीब्र हुन थालेपछि बाबुरामजी पनि संविधान घोषणा तत्काल रोक्नुपर्छ भन्ने पक्षमा उभिनुभयो। संविधान घोषणा भएपछि आफैले हस्ताक्षर गरेको संविधान जलाउन खोज्ने कित्तामा एकाकार हुन पुग्नुभयो। ...... यहाँनेर सबाल बाबुरामजी र प्रचण्डबीच भएको मतभेदको होइन। सबाल राष्ट्र र जनताप्रति को कति निष्ठावान हुन सक्यो भन्ने हो। ..... सर्वाहारावादी दृष्टिकोणले सामुहिकतामा ज्ञान देख्छ, जनसमुदायमा शक्ति देख्छ र त्यहीअनुरुपको निर्णय गर्छ। पुँजीवादी दृष्टिकोणले आफूभित्र मात्र ज्ञानको स्रोत देख्छ, आफूलाई शक्तिको मुहान ठान्दछ र त्यही अनुरुपको निर्णय गर्दछ। बाबुरामजीले पछिल्लो दृष्टिकोण अपनाउनुभयो र कम्युनिस्ट पार्टीसँगै मार्क्सवाद परित्याग गर्ने अप्रिय निर्णयमा पुग्नुभयो। ...... मानिससँग भावनाहरु हुन्छन्, कहिलेकाहीँ भावनामा बग्नु मानिसको प्राकृतिक स्वभाव हो। बाबुरामजीको हकमा अझ बढी यो कुरा लागू हुन्छ। उहाँको स्वभाव बढी नै भावनामा बग्ने र भावावेशमा आउने खालको छ। कतै पार्टी परित्यागको अप्रिय निर्णय पनि भावावेशमा आएर गर्नुभएको त होइन? उहाँले गम्भीर आत्मसमीक्षा गर्नु जरुरी छ। ......

पार्टी परित्याग गरेर नयाँ शक्ति निर्माण गर्न सकिन्छ भन्ने उहाँको सोचले उहाँ आफैलाई समाप्त पार्नेछ।



प्रचण्डले भनेको निर्णायक वार्ता निर्णायक नबन्ने संकेत
निर्णायक वार्तापछि सहमति हुने भनि रहँदा मधेशी मोर्चाले आजै दिउँसो बुटवलमा विरोधसभाको आयोजना गरेको छ । त्यसमा मोर्चाका तर्फबाट फोरम नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव, तराई मधेश सद्भावना पार्टीका अध्यक्ष महेन्द्र राय यादव, सद्भावना पार्टीका सहअध्यक्ष लक्ष्मण लाल कर्णले वक्ता रहेका छन् भने त्यहाँ नयाँ शक्ति निर्माणका संयोजक डा.बाबुराम भट्टराई, आदिवासी जनजातिका नेता पद्मरत्न तुलाधरलगायतले समेत सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ । ...... वृषेशचन्द्र लालले मधेशी मोर्चालाई अन्योलमा राखेर आन्दोलन कमजोर पार्ने रणनीति स्वरुप यस्तो भनाईहरु बाहिर आएको बताए । प्रचण्डले मधेशी मोर्चासँग निर्णाय वार्ता गरि सहमति गर्ने अभिव्यक्ति दिनुमा कुनै सत्यता नरहेको भन्दै उपाध्यक्ष लालले सहमति हुँदैछ भनि भ्रम फैलाएर आन्दोलन कमजोर पार्ने रणनीति मात्रै रहेको दावी गरे ।


एमाले सचिव योगेश भट्टराईलाई पूर्व राजदूत कर्णको जवाफ : पाँच बर्षभित्र देशमा हतियार उठ्छ
एमाले कांग्रेसका नेता मधेसमा जमिन्दारी कायम गर्न गएका हुन् । मधेस आन्दोलनले त्यसमा आघात परेको छ । हिजो कांग्रेस र एमाले राजनीतिमा लागेका धेरै नेता जमिन्दारका छोराछोरी थिए । ....... मधेसका त कुनै नेता जमिन्दार थिएनन् र छैनन् । महन्थ ठाकुर त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा संस्कृतिका प्रोफेसर थिए । ०३२ सालमा कांग्रेस भएकै कारण उनलाई विश्वविद्यालयबाटै गिरफ्तार गरिएको थियो, जागिरबाट बर्खास्त गरिएको थियो । ...... राजेन्द्र महतो सामान्य व्यापार गर्थे । पछि छोडे । कृषक पृष्ठभूमिका हुन् उनी । महेन्द्र यादव १८/१९ वर्षको उमेरदेखि कम्युनिष्ट आन्दोलनमा सक्रिय थिए । उपेन्द्र यादव कम्युनिष्ट पार्टीमै जीवन बिताउँदै आएका मानिस हुन् । अचम्म त यो छ कि यी नेता जतिबेला एमाले वा कांग्रेसका लागि आन्दोलनमा सहभागी थिए, त्यतिबेला जमिन्दार भएनन् । अहिले मधेसीको अधिकारको लागि लड्न थालेपछि कसरी जमिन्दार बने, मैले बुझ्न सकेको छैन । ....... पृथ्वीनारायण शाहकै पालादेखि मधेस र मधेसीलाई भारतीय देखियो । जमिनको बाँडफाँड गर्दा त्यहाँका जनतालाई विश्वास गरिएन, पहाडका मानिसलाई बाँडियो । पहाडका जमिन्दार मातहत बसेर तराईका बासिन्दाले काम गर्नुपथ्र्यो ।

‘मधेसीलाई खरदार, बहिदारभन्दा माथिको जागिर नदिनू, यिनीहरू मुगलानका मानिस हुन्’ भनिएको थियो ।

त्यो मनोविज्ञान राणाकालमा झनै मौलायो । ........ राणाहरू तराईका जंगलमा गएर सिकार खेल्थे । स्रोत र साधनको उपयोग र बिक्रि गर्थे । उनीहरूलाई तराईको स्रोतसाधन सत्ता बलियो बनाउने माध्यम बन्यो । उच्च पदस्थ कर्मचारी र जमिन्दारलाई जग्गा दिएर आन्तरिक रूपमा सत्ता बलियो बनाए । लकडी र जडिबुटी दिएर ब्रिटिश इस्ट इन्डिया कम्पनीलाई खुशी पारे । ...... ००७ सालको क्रान्ति होस् वा १७ देखि ०४६ सालसम्मको संघर्ष, त्यसमा धेरै मधेसीले सहादत प्राप्त गरे कांग्रेस वा कम्युनिष्टको नाममा । वि.सं. २००९ सालमा नै मधेसकेन्द्रित पार्टी ‘तराई कंग्रेस’ गठन भएको थियो । जसले त्यतिबेलै संघीयता माग गरेको थियो । तर पार्टी र मुद्दा दुवै स्थापित गर्न सजिलो थिएन । मधेसीको पक्षमा संघर्ष गर्नेहरूलाई कांग्रेस वा कम्युनिष्ट पार्टीमा मिलाइयो । मधेसीले पनि विश्वास गरे । ८० प्रतिशत विश्वास कांग्रेसमाथि देखियो, २० प्रतिशत कम्युनिष्टप्रति । ४०÷४१ सालमा ‘पपुलेसन कमिसन’को रिपोर्ट आयो । त्यसले मधेसीलाई भारतीय हुन्, भारतबाट भर्खर आएका हुन् भनिदियो । त्यसले नेपाली ब्यूरोक्रेसी, पुलिस, सेनामा सबैमा मधेसी सबै भारतीय हुन् भन्ने मनोविज्ञान बन्यो । त्यो मनोविज्ञान ०४६ सालपछि हट्छ भन्ने धेरैलाई आशा थियो । किनकि ठूलो त्याग र तपस्या गरेको कांग्रेस सत्तामा आउँदैछ भन्ने थियो । तर त्यसो हुन सकेन । ....... तर सरकारका निकाय, कर्मचारी, सेना, पुलिस सबैमा जुन संयन्त्र बन्दै गयो, त्यो राणा र शाहकालभन्दा केही फरक भएन । मधेसलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा पनि केही वदलाव् आएन । ......

पहिलोपटक कुनै पार्टीको नेतृत्वबेगरै आफ्नो लागि संघर्षमा उत्रिए मधेसी जनता । मधेसको आन्दोलनले संघीयता घोषणा गर्न बाध्य बनायो । ०९ सालमा माग गरेको संघीयता ०६३ मा बल्ल घोषणा गर्न बाध्य भयो राज्य ।

........ यिनले उठाएको संघीयतासहित अन्य परिवर्तनको मुद्दाबाट कसरी गलाउन सकिन्छ भन्नेतिर संस्थापन लाग्यो । त्यसलाई मलजल गर्ने काम मिडियाले पनि गर्यो । पञ्चायतकालमा जसरी ‘बहुदल नेपालमा फाप्दैन, माटोपानी सुहाउँदो छैन’ भनिन्थ्यो । त्यही शैलीमा मिडियाले संघीयता, समावेशिता र समानुपातिकतालाई ब्याख्या गरिरह्यो । कहिल्यै राम्ररी प्रस्तुत गरेन । किनकि मिडियो पनि त्यही संस्थापन वर्ग, पार्टी, जाति र समुदायको हातमा छ । त्यसैले जनतामा भ्रम पैदा भइरह्यो । ......... राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति लागेर माओवादीलाई टुक्रा पारे । मधेसीलाई पनि टुक्रा पारे ।..... अब ०४७ सालकै जस्तो भएपनि संविधान लेख्नेतिर लागौं भन्नेमा प्रमुख दल लगे । समावेशी र समानुपातिकको मुद्दालाई कमजोर बनाइयो । सिमांकन र नामांकनबिनाकै संघीयता घोषणा गरियो । सर्वोच्चको आदेशपछि सिमांकन त गरियो, तर आफ्नो वर्गको हित हुने गरी ।

दुई नम्बर प्रदेश त हातखुट्टा काटेर काठमाडौंतिर फर्केर माग्ने कचौरा थाप्नुपर्ने खालको बनाइयो ।

त्यसैपछि नै मधेस आन्दोलनमा उत्रिएको हो । भावना र आवेशमा मधेसमा आन्दोलन भएको होइन । ....... जनताको मूल माग समानुपातिक, समावेशिता र पहिचान थियो, त्यसलाई समाप्त पार्ने काम संविधानमार्फत भएको छ । ...... दुई नम्बर प्रदेश हेरौं, त्यहाँ न कुनै नदीनाला छ, न निकुञ्ज छ, न कुनै प्राकृतिक स्रोत साधन । चितवन काठमाडौंसँग जोडिएको छ । किन ? त्यसको कुनै तर्क छैन । चितवन थारूहरूको वस्ती हो । विदेशी आउँदा नृत्य देखाउनमात्रै त्यहाँ थारू बसेका त होइनन् । उनीहरूलाई पहिचानबाट वञ्चित गरिएको छ । यसरी संविधानले मधेसीलाई देशको नागरिक भन्ने नै स्वीकार गरेको देखिँदैन । ....... कतिपय मुद्दामा त यो संविधान ०४७ सालभन्दा पनि पछाडि फर्किएको छ । ०४७ सालको संविधानमा मौलिक अधिकारलाई बाँधेको छैन । यो संविधानमा त मौलिक अधिकार पनि कानूनअनुसार हुनेछ भनेर लेखिएको छ । मौलिक अधिकारमा प्रश्न गर्ने अधिकार संसदलाई पनि हुँदैन । संविधानमा दिएको मौलिक अधिकार अपरिवर्तनीय मानिन्छ दुनियाँमा । नेपालको संविधानले कानूनअनुसार लागू हुनेछ भनेको छ । के कानून बनेन भने मौलिक अधिकार लागू नहुने त यो देशमा ? त्यस्तै, प्रान्तको अधिकारको कुरा गर्ने हो भने पहिले जिल्ला विकास समितिलाई जति पनि अधिकार दिइएको छैन । ......... तर अहिले राज्य सबै सम्झौताबाट पछाडि फर्कियो । त्यसैले द्वन्द्व पनि फर्किएको हो । यो नयाँ द्वन्द्व होइन । .......

पाँच महिना भइसक्यो मधेस आन्दोलन सुरु भएको

...... तर पनि राज्य मधेसको आवाज सुन्न तयार छैन कुनै किसिमले । कसरी मधेसलाई गलाउन सकिन्छ भनेर राज्य लागिरहेको देखिन्छ । ...... कुनै व्यक्ति बन्दुक लिएर आयो भने गोली हान्न सक्ला राज्यले, तर दिमागमा विचारको रूपमा कुनै कुरा पसिसकेपछि त्यसलाई रोक्न सम्भव हुन्न । ..... वास्तवमा एमालेलाई त म कम्युनिष्ट पार्टी नै मान्दिनँ । एमालेले अहिले जुन नीति कार्यक्रम लिइरहेको छ, त्यो ठ्याक्कै पञ्चायत पार्टीको जस्तो छ । यसो भन्न मलाई कुनै संकोच छैन । कांग्रेस र एमालेभित्र को पञ्चायत पार्टी बन्ने प्रतिष्पर्धा छ । अहिले माओवादी त्यसमा पस्न कसरत गर्दैछ ।
अन्तर्विचार : अहिलेको सीमांकनलाई छोए देशैभरि आगो बल्छ
भारतले मधेसी मोर्चा र मधेस आन्दोलनलाई ढाल बनाउने र मधेसी मोर्चाले भारतलाई ढाल बनाइएको अवस्था छ । ..... पञ्चायत कालमा मधेसबाट आमहिसाबले सम्बन्धित ठाउँका जमिनदार, ठालुहरू नै जनप्रतिनिधित्वको नाममा आउँथे । चुनाव भनेको कसलाई जिताउने भन्ने हुन्थ्यो, त्यो जितेर आउँथे । त्यहाँका आम सर्वसाधारणको राजनीतिक पहुँच थिएन । त्यसमाथि मधेका महिला, दलितको प्रतिनिधित्व त शून्य थियो । ..... मेरो बुझाइमा पछिल्ला मधेस आन्दोलनको उद्देश्य मधेसमाथि कुन वर्ग र जातिको वर्चस्वलाई कायम राख्ने भन्ने नै हो । मधेसका सर्वसाधारण, तल्लो वर्ग, कथित दलितले यो कुरा बुझेका छैनन् । र, मधेसी मोर्चाका नेताले मधेसी आमजनतामाथि एक प्रकारको सेन्टिमेन्टल ब्ल्याकमेल गरिरहेका छन् । ..... भोलि देश संघीय प्रणालीमा गएपछि पिछडिएका जाति, वर्गका व्यक्ति पनि सत्तामा आउन सक्छन् । उनीहरू देशभक्त हुन्छन्, इमानदार हुन्छन्, झुक्दैनन् । तर, ठालुहरू, जमिनदारहरू सत्ता खेलका लागि पनि छिटो झुक्छन्, समर्पित हुन्छन् । यसकारण पनि भारतले आज तराई मधेसको आन्दोलनलाई साथ दिइरहेको हो । भारत एउटा पुँजीवादी मुलुक हो, अर्को देशमा श्रमजीवी मानिसहरू सत्तामा आएको उसलाई त्यति खुसी लाग्दैन । किनभने, श्रमजीवीहरूसँग स्वाभिमान हुन्छ, देशभक्ति हुन्छ । यस्ता मानिससँग डिलिङ गरेर धेरै कुरा लिन सकिँदैन भन्ने भारतले बुझेको छ र मधेसमा उच्च जाति र वर्गका शक्तिलाई उचालिरहेको छ । ...... मधेसमा जुन आन्दोलन भइरहेको वा भड्किरहेको अवस्था छ, यो वस्तुगतभन्दा बढी भावनात्मक छ । वस्तुगत कुरामा वैज्ञानिकता हुन्छ । तर्क–वितर्क, खण्डन–मण्डन हुन्छ । तर, अहिलेको मधेस आन्दोलनका मागमा कुनै तर्क, तथ्य छैनन् । यो आन्दोलन वस्तुगत धरातलबाट भएको छैन । जे छन्, यी अधिकांश मनोवैज्ञानिक र भावनात्मक छन् । .......

आजको मधेस आन्दोलन मधेसी मोर्चाका नेताले आममधेसी जनतामाथि गरेको सेन्टिमेन्टल ब्ल्याकमेलिङ हो । मूलधारका पार्टीले मधेसी जनतालाई यो कुरा राम्ररी बुझाउन सकिरहेका छैनन् ।

........ तल्लो वर्गमा हिजो जुन एमालेको पकड थियो, माओवादीको पकड थियो, त्यो गुम्यो । पार्टीहरू, नेताहरू जति रुपान्तरित हुनुपथ्र्यो, त्यति भएनन् । .....

समग्र नेपाललाई हेर्दा गरिबी बढी मधेसमा छ । जुत्ता–चप्पल लगाउन नसक्नेको, आफ्ना बालबालिकालाई स्कुल पठाउन नसक्नेको, भूमिहीन, गतिलो आवास नभएर राति राम्रोसँग निदाउन नसक्नेहरूको संख्या ठूलो छ ।

...... उनीहरू बाइमिस्टेक हाम्रो नेता त उपेन्द्र यादव पो हुन् कि, राजेन्द्र महतो हुन् कि, महन्थ ठाकुरलगायत पो हुन् कि भनिरहेका छन् । जो वर्षौंसम्म सत्तामा हालिमुहाली गरे, व्यक्तिगत हिसाबले सत्तालाई लुछ्नु लुछे, यो देशको भ्रष्ट नेताको सूची खोज्ने हो भने अधिकांश मधेसबाट प्रतिनिधित्व गर्ने, जो पटक–पटक मन्त्री भए, जसले कांग्रेस छोडे, उनीहरूकै नाम अघिल्लो पंक्तिमा आउला । ....... तराईमा छोरी बेच्ने ज्वाइँ किन्ने प्रथा छ । ज्वाइँ अलि पढे–लेखेको भेटियो भने अहिले पनि २०–३० लाख हालेर ज्वाइँ किनिन्छ र छोरी बेचिन्छ । यो छोरी बेच्ने प्रथा बेठीक हो भनेर यी मधेसकेन्द्रित दलका नेता कहिल्यै बोल्दैनन् । मधेसमा यति ठूलो छुवाछुत छ, पहाडमा पनि छ, धेरै घटिसक्यो तर यो छुवाछुत गलत हो भनेर उनीहरू बोल्दैनन् । मधेसका महिलालाई बोक्सीका नाममा मलमूत्र खुवाइन्छ, दाइजो नल्याएको निहुँमा जिउँदै जलाइन्छ, त्यसका विरुद्ध उनीहरू बोल्दैनन् । त्यहाँका गरिबका छोरीछोरीको शिक्षाका लागि उनीहरू बोल्दैनन् । यिनीहरू कसरी मधेसका नेता भए ? ....... नेपालका ६२ ठाउँमा भारतले सीमा मिचेको छ ....... एउटा ठालुहरू, तथाकथित अभिजातहरू, ऐश–आराम गर्नेहरूको मधेस छ, अर्को साँझ–बिहान हातमुख जोर्न नसक्ने गरिब, दलित र उत्पीडितहरूको मधेस छ । ..... इनार छोएको नाममा, सिनो नउठाएको नाममा गाउँ निकाला गर्ने मधेस पनि छ ..... हिजो राज्य विभेदकारी थियो, निरंकुश थियो । तर, आजका राज्यका प्रतिनिधि हिजो व्यवस्थालाई विस्थापित गरेर आएका हुन् । धर्मका नाममा विभेद नहुने व्यवस्था छ अहिले । त्यसैले राज्यको चरित्र बदलिएको छ । ...... राजनीतिक सत्ता र राज्य सत्ता फरक हो । सरकार राजनीतिक सत्ता हो । अड्डा, अदालत, कर्मचारीतन्त्र, सेना, प्रहरी यी सबै राज्य सत्ता हुन् । राजनीतिक सत्ताहरू बदलिँदै जाँदा राज्य सत्ताका यी अवयवहरू पनि बदलिँदै जान्छन् र गएका पनि छन् । हिजो कर्मचारीतन्त्रमा बाहुन–क्षेत्री अथवा माथिल्लो जाति भन्नेहरूको जुन वर्चस्व थियो । त्यो वर्चस्व क्रमशः अब हट्दै जान्छ, हटिराखेको पनि छ । कि हामीले प्रगतिशील आरक्षणको नीति लिएका छौँ । राज्यले पिछडिएको जाति, वर्गलाई उकास्न शिक्षा, स्वास्थ्यमा लगानी गरिरहेको पनि छ । यसले क्रमशः पिछडिएको जातिलाई माथि उकास्दै छ । तर, रातारात बदलिने कुरा यो पक्कै पनि होइन । राजनीतिक सत्ताहरू जति छिटो बदलिन्छ, राजनीतिक सत्ताहरू त्यति छिटो बदलिँदैनन् । क्रमशः बदलिने जाने हो । किनभने, अफिसर हुन त पढेकै चाहियो । ...... आज भारतले नेपाली मधेसीबारे खुब चिन्ता लिन्छ । भारतीय सरकारलाई मेरो प्रश्न छ– भारतीय सेनामा नेपाली युवा भर्ती गर्दा भारतीय सरकार किन मधेसी युवालाई लैजाँदैन ? उसले पनि त पहाडका जनजाति, क्षेत्री–ठकुरी खोज्दै हिँडेको छ । नेपालका मधेसी जनताप्रति त्यति अगाध विश्वास थियो त, आफ्नो सेनामा पनि लैजानुपथ्र्यो । अब नेपालको सेना–प्रहरीमा कुनै पनि जातिको निम्ति बन्देज छैन, खुला छ । ......

नक्कली मधेसीलाई नक्कली ढंगकै व्यवहार गर्नुपर्छ

........ मधेसमा सच्चा मधेसी र नक्कली मधेसी छुट्याउने बेला आएको छ । सक्कलीहरूलाई सक्कली र नक्कलीहरूलाई नक्कली ढंगकै व्यवहार हुनुपर्छ । ...... मधेसी नेताहरू भन्न लगाउँछन्— गर्व से कहो हम मधेसी छि । तर, हामी भन्न लगाउँछौँ— गर्व से कहो हम नेपाली छि, त्यसपछि मधेसी छि । पहिले हामी नेपाली हौँ, त्यसपछि मधेसी हौँ । पहिले हामी नेपाली हौँ, त्यसपछि कुनै जाति हौँ । हामी मधेसी आमसमुदायलाई ‘पहिले हामी नेपाली हौँ’ भन्ने भावना स्थापित गर्न चाहन्छौँ । ...... ०४६ सालमा भारतले आन्दोलनको समर्थन गर्दा ताली पड्काउनेहरू, ०६२÷६३ को आन्दोलनमा भारतले समर्थन गर्दा ताली पिट्नेहरू आज भारत मधेसको पक्षमा बोल्दा किन रिसाउँछन् ? मलाई के लाग्छ भने, हिजो शासन निरंकुश थियो, मान्छेले बोल्न दिइँदैनथ्यो, मानवअधिकार थिएन, स्वतन्त्रता थिएन, प्रेस स्वतन्त्रता थिएन, तब न नेपालीले आन्दोलन गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले समेत साथ, सहयोग र समर्थन गर्थे, त्यो स्वाभाविक थियो । किनभने, त्यो लोकतन्त्रको पक्षमा, मानवअधिकारको पक्षमा समर्थन थियो । हिजो र आजको राज्यलाई एउटै आँखाले हेर्नुहुँदैन । आजको राज्यले शोषण, दमन, विभेद गर्दैन । कानुनका दृष्टिले विभेद गर्दैन । ......

मधेसी मोर्चाको अहिलेको मागको वस्तुगत आधार नै छैन, यो खालि साइकोलजिकल ब्ल्याकमेलिङ हो । मान्नुस् कि यी माग साइकोलजिकल ब्ल्याकमेलिङ होइनन्, साँच्चै माग हुन् । यी मागमध्ये के चाहिँ संविधानमा छैन त ?

......... भोलि १५–२० वर्षपछि नेपालको मधेस नेपालमा बस्ने कि स्वतन्त्र हुने ? जनमत संग्रहका लागि आज तयारी भइरहेको छ । हिजो श्रीलंकामा त्यही गरियो, तमिल क्षेत्र स्वतन्त्र हुने कि श्रीलंकामा बस्ने भनेर कति वर्ष लडाइयो । ६० हजारभन्दा बढी मानिस मरे, त्यो औचित्यहीन आन्दोलन थियो ।
कमल थापाको डरले प्रधानमन्त्रीले मन्त्रालय फुटाएको खुलासा
‘शाहको पार्टीको घटनाले एक–एक गरेर साना दलले पनि सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिने तथा अन्तिम र निर्णायक अवस्थामा भारतीय योजनाअनुसार थापा सरकारबाट बाहिरिँदा सरकार स्वतः ढल्ने अवस्था आउने देखियो ।’ ओली निकट स्रोत भन्छ्, ‘प्रधानमन्त्रीले भारतीय योजनाको भरपर्दो सूचना पाएपछि साना दललाई खुसी पार्ने रणनीति लिनुभएको हो ।’ प्रधानमन्त्री ओलीको के बुझाइ देखिन्छ भने, ‘थापा र सरकारमा सहभागी अर्को दल मधेसी जनअधिकार फोरम लोकतान्त्रिकले एकैपटक समर्थन फिर्ता लिँदैनन् । यस्तो अवस्थामा थापा बाहिरिए पनि साना दल र फोरमको विश्वासमा सरकार बचाइराख्न सकिन्छ ।’
सरकारबाट ‘बाहिरिने’ बारे एमाओवादी छलफलमा
‘सरकारमा रहने कि समर्थन कायम राखेर बाहिरिने भन्नेमा छलफल हुन्छ,’ एमाओवादीका एक नेताले भने, ‘कुनै पनि कोणबाट नतिजामुखी परिणाम नदेखिएमा सय दिन पुगेलगत्तै सरकारबाट बाहिरिने निर्णय हुन पनि सक्छ ।’ अध्यक्ष प्रचण्डले काठमाडौंमा भएको ३ नम्बर प्रदेशको बैठक र शनिबार इटहरीमा भएको १ नम्बर प्रदेश बैठकमा पनि नतिजा नदेखिने हो भने पार्टी सरकारमा रहिराख्नुको औचित्य नहुने धारणा दोहोर्याएका छन् ।


अन्धकार बन्दै काठमाडौंका सडक
सोलार प्यानलमा धुलो थुप्रिएर राम्रोसँग चार्ज हुन नपाउँदा बत्ती बल्न छाडेका छन् । केही सातायता काठमाडौंको सडक अन्धकार हुन थालेको छ ।


किन बढ्यो मधेसी मोर्चाको विवाद
मधेसी मोर्चामा आवद्द पाँचमध्ये चार दल वार्ताबाटै समस्या समाधान गर्ने र आन्दोलनका स्वरुप परिवर्तन गर्ने पक्षमा छन् । तर, राजेन्द्र महत्तो नेतृत्वको सद्भावना पार्टी कडा आन्दोलनको पक्षमा छ । नाकामा धर्नासहित तराई मधेस आन्दोलन गर्दे आएको मोर्चाले आइतबारपछि थप छलफल गरेर आन्दोलनको स्वरुप परिमार्जनको तयारी थालेको थियो । तर, त्यसअघि नै सद्भावानाले छुट्टै आन्दोलनका कार्यक्रम सार्वजनिक गरेको
चिनियाँ राष्ट्रपति नेपाल आउने
नयाँ वर्षको आरम्भसँगै चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेपाल भ्रमण विषयले पुनः चर्चा पाएको छ । तिब्बत रेलमार्ग काठमाडौंसम्म विस्तार गर्ने , तेलको पाइपलाइन जोड्नेलगायत केही महत्त्वपूर्ण विषयमा भइरहेको गृहकार्य निष्कर्षमा पुग्यो भने नेपाल– चीन सम्बन्धमा ब्रेक थ्रु हुने गरी राष्ट्रपति सी जिनपिङको भ्रमण आयोजना गर्ने बेइजिङले तयारी थालेको छ ।........ बेइजिङमा गत साता विदेशमन्त्री तहमा भएको दुईपक्षीय वार्तामा उच्चस्तरीय भ्रमणको विषयले निकै महत्त्व पाएको थियो । चीनले प्रधानमन्त्री केपी ओलीलाई चाँडै चीन भ्रमण गर्न आमन्त्रण गरेको छ भने चीनबाट पनि उच्च भ्रमण हुने आश्वासन आएको छ ।

वार्ता का नाटक करते हुए संविधान संशोधन मार्फत संविधान पुनर्लेखन का अकाल पेट गिराने के लिए ३ दल ने कार्यदल का प्रस्ताव क...

Posted by Brikhesh Chandra Lal on Sunday, January 3, 2016

प़ेश विज्ञप्ति ( ०७२ पुष १९, रविवार )********************************* सदभावना पार्टीले आफ्ना राष्ट्रीय अध्यक्ष श्री...

Posted by Manish Suman on Saturday, January 2, 2016

Monday, December 28, 2015

In The News (61)

मोर्चाभित्र राजेन्द्र–उपेन्द्रको यस्तो छ टक्कर
पुस ५ गते रिर्पोटर्स क्लवमा भएको साक्षात्कार कार्यक्रममा मोर्चाको एक घटक संघीय समाजवादी फोरम नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादवले भनेका थिए, ‘अहिलेको समस्या दुई अतिवादका कारण भएको हो । एउटा अति मधेशी विरोधी मानसिकता र अर्को अति पहाडी विरोधी मानसिकता भएका कारण समस्या बढेको हो ।’ ...... उनले अतिवादको कुरा उठाएपछि संवादाताहरुले प्रश्न तेर्साए, ‘एउटा अतिवादको नेतृत्व प्रधानमन्त्री केपी ओली र अर्कोको सद्भावनाका अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले गरेको हो ?’...... यादवले जवाफ दिए, ‘मैले कसैको नाम लिन चाहन्न, तपाईहरु आफै बुझ्नुस् ।’ ......... मोर्चाका नेताहरु दिल्ली भ्रमणबाट फर्केपछि आन्दोलन सेलाएको छ । आन्दोलनमा लागेका नेता तथा कार्यकर्ता निरास भएर घर फर्किन थालेका छन् । वीरगञ्ज नाकाबाहेक अन्य सबै नाकाबाट निर्वाध रुपमा तेललगायत अन्य समानहरु आउन थालेका छन् । ....... मंसिर २३ गते दिल्लीबाट फर्केका नेताहरुले पुस २ र ३ गते बैठक बसेर आन्दोलनका कार्यक्रम तय गरेका थिए । पत्रकार सम्मेलन गरि घोषणा गरेका आन्दोलनका कार्यक्रमहरु पनि जिल्लाहरुमा प्रभावकारी हुन सकेका छैन । ...... शनिवार मधेशका प्रत्येक जिल्ला सदरमुकाममा विरोधसभा कार्यक्रम थियो । तर मधेशी मोर्चाका नेता काठमाडौमा वार्ताका लागि अन्य पार्टीका नेताको घर–घरमा पुगेका थिए ...... दिल्लीबाट फर्केपछि मधेशी मोर्चाका नेताहरु मधेशमा कुनै पनि कार्यक्रम गरेका छैन । मधेशका कुनै पनि कार्यक्रममा सहभागि हुन गएको छैनन् । ...... उनीहरु दैनिक जस्तो प्रतिपक्षि दल तथा अन्य दलहरुसँग वार्तामा रहेका छन् । ....... यता तमलोपाका सबै वरिष्ठ नेता काठमाडौंम छन् । मोर्चाका एक नेताले भने, ‘महन्थ ठाकुरलाई वार्ता गर्नबाट फुर्सद छैन । तर उहाँका पार्टीका उपाध्यक्ष हृ्रदयश त्रिपाठी, महामन्त्री सर्वेन्द्रनाथ शुक्ला, गोविन्द चौधरी लागयतका वरिष्ठ नेताहरु सबै काठमाडौमै हुन्छन् । उहाँहरु वार्ताका नाममा विभिन्न दलका नेताहरुको घर घर जानुको साथै सञ्चारमाध्यममा अन्तरवार्ता दिनमै व्यस्त हुन्छ ।’ ..... आन्दोलन शुरु भएको एक हप्ता नपुग्दै मोर्चाका नेता संघीय समाजवादी फोरम नेपालका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव र तराई मधेश लोकतान्त्रिक पार्टीका अध्यक्ष महन्थ ठाकुर काठमाडौ आएपछि सद्भावना पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र महतोले आपत्ति जनाएका थिए । आन्दोलन छाडेर वार्ताका लागि काठमाडौ गयो भन्दै विभिन्न सञ्चारमाध्यममा प्रतिक्रिया दिएका थिए । महतोको प्रतिक्रियापछि अध्यक्ष यादव र ठाकुर निकै दुखी देखिएका थिए । ....... एक अर्काको टिका टिप्पणी गर्ने, घोचपेच गर्ने काम मधेशी मोर्चाका नेताहरुले गर्दै आएका छन् । मोर्चामा आवद्ध युवा संगठन, विद्यार्थी संगठनलगायतका भातृसंगठनका नेता–कार्यकर्ताले फेसबुक तथा लेख रचनाबाट खुलेर एकअर्का पार्टीको विरोध गर्न थालेका छन् । ....... मोर्चामा चारजना नेतामा नै त्यस प्रकारको मनमुटाव देखिएपनि खासगरि उपेन्द्र यादव र राजेन्द्र महतोबीचको मनमुटाव गहिरिएर गएको छ । ‘सार्वजनिक कार्यक्रममा एक अर्काको विरोध नगरेपनि पार्टीको आन्तरिक बैठकमा एक अर्काको कडा विरोध गरिरहेका हुन्छन् ।’ ...... ‘मधेशमा सांगठनिक रुपमा उपस्थिति देखाउनका लागि यी दुई नेताबीच टक्कर नै चलेको छ । पहिलो मधेश आन्दोलनबाट ‘मसिहा’ को पदवी पाएका उपेन्द्र यादव यसपटकको आन्दोलनमा त्यस्तो कुनै जस नपाउने ठाँउमा पुगेका छन् । बरु यसपटक उपेन्द्रको सट्टा राजेन्द्रको नै बढी चर्चा सुनिन्छ । राजेन्द्र महतो गल्ति गरुन या सही त्यो आफ्नै ठाउँमा छ तर आन्दोलनकारीको दुखसुखमा हरहमेशा साथ दिइरनु भएको छ ।’ ..... हुनत राजेन्द्र महतो पनि आन्दोलनको नाममा पार्टीको संगठन विस्तारमा लागेका छन् । उनले जहाँ जहाँ पुगेपनि पार्टी प्रवेश गराउने कार्यक्रम आयोजना गरेका हुनछन् । ‘राजेन्द्रले जताततै सदस्यता वितरण गरेर पार्टी प्रवेश गराउने काम गरेका छन, त्यसमा उपेन्द्रको कडा आपत्ति छ ।’ मोर्चाको बैठकमा सहभागि भइरहने एक नेताले रातोपाटीसँग भने, ‘उहाँले मोर्चाको बैठकमा नै राजेन्द्रको क्रियाक्रलापके विरोध गर्नुहुन्छ । आन्दोलन हो कि पार्टी निर्माण अभियान ? भनेर प्रश्न उठाउनुहुन्छ ।’ ....... तमलोपाका अध्यक्ष महन्थ ठाकुर मोर्चाको आन्तरिक बैठकमा सरकारको प्रस्तावप्रति सकारात्मक देखिएको छन् । ‘छलफल गरेर अगाडि बढ्नु पर्ने सुझाव उनको हुन्छ तर राजेन्द्र महतोको तर्फबाट सो पार्टीका सहअध्यक्ष लक्ष्मणलाल कर्णले कुनै पनि हालतमा यो अवस्थामा सहमति गर्नु हुँदैन भनि अडान लिन्छन् । त्यो अडान कर्णको नभएर राजेन्द्र महतोको हुन्छ ।’ मोर्चाका एक नेताले भने, ‘व्यक्तिगत रुपमा चाहिँ राजेन्द्रभन्दा कर्णको धारणा अलि नरम छ ।’ ....... सरकारको प्रस्तावमा उपेन्द्र यादव मध्यमार्गी अवस्थामा देखिएका छन् । मोर्चाका एक नेताले भने, ‘उपेन्द्र यादव लचिलो भएपनि उनी दाउको पर्खाईमा रहेका छन् । आफ्नो दल तथा संगठन अनुकुल हुने वित्तिकै जेलाई पनि समर्थन गरेर अगाडि बढ्ने दउामा छन् । उनी यो बेलमा सहमति गरेर सबैलाई जस दिने पक्षमा छैनन् ।’ ...... यता राजेन्द्र आफूले नै आन्दोलन गरेको र मधेशका जनता सबै आफ्नै पक्षमा रहेको मनोविज्ञानमा छन् । ‘उनी आन्दोलनको मसिहा बन्ने दाउमा छन् । यो आन्दोलनलाई जति लम्बाईए त्यति नै फाइदा हुने बुझेर राजेन्द्रले सहमतिको कुरा सुन्न नै मानेका छैनन् ।’ ......

मोर्चाभित्र विवाद छ भने कुरा कुनै पनि नेताले स्वीकार गर्दैनन् । ‘आन्दोलन एक मात्र एक लक्ष्य हो । चारैजनाको एउटै विचार भएर आन्दोलन अगाडि बढेको छ ।’ तराई मधेश सद्भावना पार्टीका अध्यक्ष महेन्द्र राय यादव भन्छन् । ‘यदि कुनै प्रकारको विवाद भएको भए यति लामो आन्दोलन चल्ने थिएन ।’

..... ‘आन्दोलनको मुल एजेण्डा र मुद्दामा चारै अध्यक्षको एक मत छ’ उनले भने, ‘फरक–फरक स्कूलिङबाट मधेश आन्दोलनमा आएका कारण विचार विमर्श गर्दा केही कुरा बाँझ्न सक्छ, नमिल्न सक्छ तर विवादै भनेर केही पनि छैन ।’


गोयबल्सको संज्ञा दिँदै प्रचण्डलाई बाबुरामका ९ गम्भिर प्रश्न
बाहिर ‘माओवाद’ को नाउँ जमेर भित्र ‘खाओवाद’ को भद्दा अभ्यास गर्दै नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई पतनको दिशामा डोर्याउन अग्रणी भूमिका खेल्ने ती महानुभाव ..... गत भदौमा २ दिन पर्खेर आन्दोलनकारीहरूको चित्त बुझाएर संविधान जारी गरेको भए कुन आकाश खस्थ्यो वा कुन विदेशीले के वहानामा नाकावन्दी गर्न सक्थ्यो? आफ्नो स्वार्थमा धक्का लागे विदेशीको हौवा खडा गर्ने तर आफ्नो स्वार्थ सिद्धि गर्न चाहिं विदेशी सामु लम्पसार पर्ने यो कस्तो राष्ट्रवाद हो?अहिले पनि तपाइँ पुन: प्रधानमन्त्री बन्न शक्तिकेन्द्र गुहार्दै हुनुहुन्छ र ओली सरकारबाट दूध आउन्जेल चुस्ने र आउन छोडेपछि छाड्ने दाउमा हुनुहुन्छ भन्ने कसैलाई थाहा छैन भन्ने ठान्नुहुन्छ? ....... ‘कागले आफ्नो नाम आफै काड्छ’ ..... त्यत्रो त्याग र वलिदानको जगमा निर्मित माओवादी आन्दोलन पछिल्लो चरणमा तपाईंकै नेतृत्वमा चरम सत्तालिप्सा र भ्रष्टाचारको दलदलमा निस्कनै नसक्ने गरी फसेको यथार्थ हो कि हैन? हैन भने अझै पनि बोगटी आयोग र शेरचन आयोगको प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्ने आँट छ? तपाईं प्र म बन्नकोनिम्ति सांसद खरिद गर्न विदेशीसंग पचासौं करोड मागेको टेप सार्वजनिक भएको कुराको अहिलेसम्म किन कुनै चित्तबुझ्दो खण्डन भएको छैन? चर्चामा आएका दूर संचार घोटाला, लडाकु शिविर घोटाला आदि कैयन् भ्रष्टाचार प्रकरणवारे आम कार्यकर्ता र जनतालाई सुसूचित हुने अधिकार छ कि छैन? ...... मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादको खोल ओढेर पुरानै सत्ता, शक्ति र सम्पत्तिको घिनलाग्दो खेल खेल्ने यो प्रवृत्तिलाई ‘जडसूत्रिय-अवसरवाद’ ( dogmato-opportunism) नभने के भन्ने? ......

‘नयाँ शक्ति अभियान’ यो फोहरको दलदलमा फसेको समकालीन राजनीति भन्दा माथि उठेर नयाँ उन्नत सोच र जनमुखी तथा पारदर्शी आचरण सहितको वैकल्पिक राजनीतिक धार सिर्जना गर्ने सचेतन पहल हो

गृह मंत्री माओवादी, टैक्टिक्स माओवादी, संस्कार कमल थापा, जीब्रो ओली, घाइते राजेंद्र महतो

माओवादी गृह मंत्री ले राजेंद्र महतो को टाउको फोड्छ अनि माओवादी प्रचंड राजेंद्र महतो को हालखबर पुछ्न प्लेन मा विराटनगर पुग्छ। प्रचंड लाई चेस खेले जस्तो लाग्छ। मैले नै टाउको फोड़े तर कसैले थाहा सम्म पायेन। प्रचंड लाई त्यस्तो लगिरहेको हुन्छ।

राजेंद्र को देखा तो ऐसा लगा

प्रचंड को टाउको फुट्ने अनि वास्तव मा नै कसले फोड्यो भन्ने थाहा नहुने अवस्था आयो भने के हुन्छ? माओवादी गृह युद्ध ताका माओवादी र राजावादी दुबैले एकले अर्काको नेतृत्व तहमा आक्रमण नगर्ने भद्र सहमति थियो। त्यो प्रचंड ले मधेस आंदोलन को क्रम मा तोड़े जस्तो देखियो। पहिलो तोड़ेको त प्रचंड ले हो।

प्रकाश लोहनी कि कसले एउटा लेख लेखेथ्यो केही वर्ष अगाडि। म मंत्री थिएँ। माओवादी सँग वार्ता थियो। बाबुराम आए। कुरा मिलेन। त्यस को भोलि पल्ट जिल्ला को मेरो पुर्ख्यौली घर जुन कि ऐतिहासिक किसिमको थियो त्यो बमले उड़ाई दिए।

अहिले केही महिना मधेसी सँग को प्रत्येक प्रमुख वार्ता पछि पुलिस एक्शन मा जाने काम भएको छ। माओवादी state capture भइसकेको हो?

कमल थापा र माओवादी एकै ठाउँ आइसकेको अवस्था छ। केही फरक बाँकी रहेन। देशमा माओवादी ले रगत को होली खेल्नु अगाडि कमल थापा ले मच्चाउनु मच्चाएको। महा मंडले। मंडले को प्रमुख मुखौटा।

गृह मंत्री माओवादी, टैक्टिक्स माओवादी, संस्कार कमल थापा, जीब्रो ओली, घाइते राजेंद्र महतो।

महतो नेपाल प्रहरीको कुटाइबाट घाइते भएका होइनन् : गृहमन्त्री
मधेस समस्याको समाधान तत्काल खोज्न आयोगको आग्रह
गृहमन्त्री शक्ति बस्नेतले मधेसी मोर्चाका नेता राजेन्द्र महतो विराटनगर नाकाका प्रदर्शनका क्रममा शनिबार प्रहरीको कुटाइबाट घाइते नभएको दाबी गरेका छन् । ...... बस्नेतले महतोसहितका नेताहरू जोगवनीबाट नाराबाजी गर्दै विराटनगरको रानी भन्सार नाकामा आएको र प्रहरीले पटक-पटक चेतावनी दिंदा पनि नहटेको दाबीसमेत गरेका छन् । राष्ट्रिय मानवअ अधिकार आयोगमा सोमबार आयोगका पदाधिकारीसमक्ष गृहमन्त्री बस्नेतले प्रदर्शनका क्रममा केही आन्दोलनकारी भारततर्फ गएर नेपाली सुरक्षाकर्मीलाई ढुंगा हानेको र त्यस क्रममा भारतीय सुरक्षाकर्मीले पनि लाठीचार्ज गरेको दाबी गरे । .... 'कतिपय आन्दोलनकारी नेपालतर्फ थिए भने कतिपय जोगवनीतर्फ गएर नेपालतर्फ ढुंगा हानेका थिए' बस्नेतको भनाइ उद्धृत गर्दै आयोगका एक अधिकारीले भने- 'पछि महतो घाइते भएको भन्दै भारततर्फबाट एम्बुलेन्समा ल्याइयो ।

महतो आन्दोलनकारीले हानेको ढुंगा लागेर घाइते हुनुभएको हो कि भारतीय प्रहरीको लाठी लागेर अझै खुल्न बाँकी छ ।'

गृहमन्त्रीले महतोको स्वास्थ्य अवस्था अहिले गम्भीर नरहेको दाबीसमेत गरेका थिए ।

Sunday, December 27, 2015

बाबुराम भट्टराई सँग मोहभंग को क्षण आएको हो?

बाबुराम भट्टराई र बाहुनवाद को Quantum Physics
बाबुराम र हृदयेश

कमल थापा त दोषी हो नै। आधुनिक नेपाल को प्रत्येक क्रांति को प्रमुख भिलेन। कसैले उसलाई चोखो भनेको छैन। तर ओली लाई चोख्याउने बाबुराम को प्रयास शंकास्पद छ। ओली र कमल थप बीच रत्ति फरक छैन।

मधेस आंदोलन लाई नाका बाट हट्ने सुझाव दिनु को अर्थ के? नाका सम्म कसरी पुग्यो यो आंदोलन -- चरणबद्ध रुपले मैले एक पटक फेरि वर्णन गर्नु पर्यो? नाका बाट जाने अरु कतै ठाउँ छैन। भारत जान भएन। नेपाल जान भएन। नाका बाट जाने एउटा मात्र ठाउँ छ: विजय।

भुकम्प पीड़ित का लागि भनेर संविधान लेखन को काम छ महिना सारे पनि त हुन्थ्यो। किन नसारेको? सही संविधान दिए पनि त हुन्थ्यो। किन नदिएको? मधेस आंदोलन शुरू हुँदा चरम दमन मा नओर्लिये पनि त हुन्थ्यो। किन ओर्लिएको? मधेस आंदोलन ले भुकम्प पीड़ित का लागि भनेर केही हप्ता नाकाबंदी खुकुलो पारेको हो त। त्यसरी खुकुलो हुँदा आएको गैस र तेल सबै कालाबाजारी किन गरेको? नगरेको भए पनि त हुन्थ्यो। मधेस आंदोलन का ११ माग पुरा गरेर, त्यस अनुसार संविधान संसोधन गरेर भुकम्प पीड़ित का लागि आउने भनेको चार बिलियन डॉलर नफर्काउने उपाय अहिले पनि छ, केही दिन अझ बाँकी छ। किन निदाएर बसेको?

The Monkey Power Brokers Of Kathmandu





In The News (57)

सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष राजेन्द्र महतोलाई थप उपचारका लागि धरान स्थित बीपी कोईराला स्वास्थ विज्ञान संस्थानमा रेफर गरिएको छ। एम्बुलेंसमा महतोलाई धरान लगिंदै।

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

आफ्ना प्रिय नेता राजेन्द्र महतोमाथि भएको सांघातिक आक्रमणबाट रिसाएका मधेशी मोर्चाका कार्यकर्ताहरूले आज बिहान बीरगंजमा कान्तिपुर पत्रिका बोकेको गाडीमा आगजनी गरेका छन्।

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा सर्लाहीको मलंगवामा बिद्धार्थीहरूद्वारा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

On esamata, an extract from my book to be released shortly - who is a Nepali?

Posted by Prashant Jha on Saturday, December 26, 2015

बिभिन्न जिल्लामा संघीय समावेशी मधेसी गठबन्धनले आयोजन गरेको प्रतिकात्मक भैंसी जुलुस ।

Posted by Jay Prakash Gupta on Sunday, December 27, 2015

मधेसियो, कुत्तो पर भडोसा न करे।

Posted by Lokendra Yadav on Sunday, December 27, 2015

जनकपुर मा बिद्या भण्डारी को बिरोध को विरुद्ध मा कांग्रेस देखि एमाले र एमाओवादी सम्म का नेपाली नेता हरुले एक्यवद्धता देखा...

Posted by Lokendra Yadav on Saturday, December 26, 2015

सद्भावनापार्टी को राष्ट्रिय अध्यक्ष्य र मधेसको सिर्शस्थ नेता श्री राजेन्द्र महतोमाथि ओली सरकार द्वारा गरिएको हत्या प्रया...

Posted by Vijay Kant Karna on Saturday, December 26, 2015

सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष राजेन्द्र महतो थप उपचारका निम्ति धरान स्थित बीपी कोईराला स्वास्थ विज्ञान संस्थानमा दाखिल

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

ओलीद्वारा राजेन्द्र महतोको हत्या प्रयासको बिरोधमा प्रदर्शन .......राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा जनकपुरमा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

मेडिकल बुलेटिन बिहान ९:४५बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा गम्भीर घईते भई उपचारको लागि आईसीयूमा राखिएका सदभावना पार्टीका राष...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

ओलीद्वारा राजेन्द्र महतोको हत्या प्रयासको बिरोधमा प्रदर्शन .......राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा सर्लाहीको मलंगवामा बिद्धार्थीहरूद्वारा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by Upendra Mahato on Saturday, December 26, 2015

पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष क्षत्रीय राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा रौतहटको गौरमा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

सिघ्र स्वास्थ्य लाभको कामना.......देश बिदेशमा रहेका शुभचिन्तक कुटनीतिक नियोग, बिभिन्न राजनितिक दलका नेता कार्यकर्ताहरू...

Posted by Upendra Mahato on Saturday, December 26, 2015

राजेन्द्र महतो धरान रेफर........बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा उपचारार्थ सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष श्री राजेन्द्...

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

मेडिकल बुलेटिन बिहान ९:४५बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा गम्भीर घईते भई उपचारको लागि आईसीयूमा राखिएका सदभावना पार्टीका राष...

Posted by Upendra Mahato on Saturday, December 26, 2015

जनकरमा पुलिसद्वारा दमन सुरू....जनकपुरमा प्रहरीद्वारा फ़ायरिंग सुरू, आँसु ग्यास प्रहार, झड़प जारी

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

मधेस एउटा राष्ट्र हो । राष्ट्र मा हुनुपर्ने सबै कुरा मधेस मा छ । त्यो भएकोले नेपाल एउटा बहुराष्ट्र देश छ । मधेसलाई अब स्वतन्त्र देश बनौ ।

Posted by Mahesh Yadav Adhikari on Sunday, December 27, 2015

राजेन्द्र महतो धरान रेफर........बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा उपचारार्थ सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष श्री राजेन्द्...

Posted by Upendra Mahato on Sunday, December 27, 2015

बिरोधको डरले आएनन प्रचण्ड ......बिराटनगर पुगेका प्रचण्ड अस्पताल पुगी राजेन्द्र महतोको स्वास्थ्य स्थिति बुझ्ने जानकारी ...

Posted by Upendra Mahato on Sunday, December 27, 2015

लोकतंत्र पर हमले से मधेश में तूफ़ान आने की खामोशी,जीवन और मौत से जूझ रहे महतो...

Posted by Voice Of Raxaul on Saturday, December 26, 2015