12: Prachanda

मधेसमा उपेन्द्र यादवविरुद्ध जनमत, लोसपा र नागरिक उन्मुक्तिबीच कार्यगत एकताको सहमति
Is Nitish Kumar On The Verge Of Another Political Somersault ?
निर्वाचन अधिकृतको निर्णय : रामसहायलाई उपराष्ट्रपतिको उम्मेदवार हुन अयोग्य भन्न सकिँदैन
मन्त्रिपरिषद् विस्तारलगत्तै चार दलले समाजवादी मोर्चा बनाउँदै समाजवादी मोर्चा निर्माणलगायत विषयमा माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड, एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल र जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादवबीचको सहमतिकै आधारमा माओवादीले जसपालाई उपराष्ट्रपति छाडेको ती नेताको दाबी गरेको छ । ...... यद्यपि, पार्टी एकताका लागि भने नामको अगाडि नेकपा हटाउनुपर्ने जसपाको सर्त छ । माओवादी र एकीकृत समाजवादी नामको अगाडि नेकपा हटाउन तयार छैनन् ।

केही दिनमै समाजवादी मोर्चा बन्छ : प्रधानमन्त्री प्रचण्ड संसारमा एकपटक कम्युनिस्ट आन्दोलन पराजित भएपछि उठेर आएका विरलै दृष्टान्त रहेको उल्लेख गर्दै प्रधानमन्त्रीले भने, ‘पूर्वी युरोप हेर्नुस्, चाहे पश्चिम बंगाल वा अन्य ठाउँको क्रान्ति हेर्नुस्, क्रान्तिले धक्का खाएपछि उठ्न कठिन हुन्छ । नेपालमा पनि हामी चुनौती र सम्भावनाको दोसाँधमा छौँ । बृहत्तर वामपन्थी एकतामार्फत चुनौती छिचोलेर समाजवादको ढोका खोल्नुपर्छ ।’ ...... प्रधानमन्त्री दाहालले भने, ‘एमालेभित्र पनि ठूलो पंक्ति वामपन्थीको एकताका पक्षमा छ । हिजोको नेकपा फेरि पुनःस्थापित गर्नुपर्छ भन्ने मत पनि त्यहाँ छ । त्यो मत क्रान्तिको हितमा छ, कम्युनिस्ट आन्दोलनको हितमा छ । त्यसैले हामीले नै एकताको अग्रसरता लिनुपर्छ ।’

काठमाडौं महानगरका मेयर शाह पुगे बस्नेत निवास मेयर शाहले विगतका असमझदारी हटाएर सहकार्य गरेर अघि बढ्न बस्नेतसँग आग्रह गरेका थिए ।

नेपाली राजनीतिमा प्रचण्डको ‘मास्टरमाइण्ड’ खेल

नेपाल लाई विश्व गुरु बनाउने नया जातीय व्यवस्था By Jay Sah

नमशैतान अभियान
भगवान कल्कि जन्मेको मटिहानी

Kung Fu Nuns

Men carrying metal jars to the market on the street of Kathmandu.

1970s @Vintage_Nepal pic.twitter.com/vsNmSI56Sq

— Vintage Nepal (Rare Historical Pics & Vids) (@Vintage_Nepal) February 26, 2023

Bhaktapur used to be a town where people from Kathmandu went to get away from it all, for a quieter place and fresh air. But now, brick kilns, heavy highway traffic and prevailing winds makes air quality the dirtiest.https://t.co/lC26Ap4XLE

— Nepali Times (@NepaliTimes) February 26, 2023

Workers travel in the bucket of an excavator at Samakhusi in Kathmandu on Wednesday.

Photo by: @Elite_Joshi pic.twitter.com/0X65CQCaD4

— The Kathmandu Post (@kathmandupost) February 23, 2023

Pashupati Nath Kathmandu
On the occasion of #mahashivarathri
More than 2 million peoples might come here tomorrow pic.twitter.com/cvOCvRgIgD

— G.One (@iamlifebista) February 17, 2023

“When I look at them, I want to become a nun,” said a graduate student in Kathmandu. “They look so cool, and you want to leave everything behind.”
“But everyone can’t do this,” said a nun. “It looks attractive from outside, but inside it is a hard life.” https://t.co/rSHgn1Xi3o

— keerthik śaśidharan (@KS1729) February 26, 2023

Kung Fu Nuns of Nepal Smash Convention In Himalayan Buddhism, the religious roles of nuns have long been restricted by rules and customs. But one sect is changing that, mixing meditation with martial arts and environmental activism. ........ the Kung Fu nuns, part of an 800-year-old Buddhist sect called Drukpa, the Tibetan word for dragon. Across the Himalayan region, and the wider world, its followers now mix meditation with martial arts. ....... Every day, the nuns swap their maroon robes for an umber brown uniform to practice Kung Fu, the ancient Chinese martial art. It’s part of their spiritual mission to achieve gender equality and physical fitness; their Buddhist beliefs also call on them to lead an environmentally friendly life. ...... Amid a soft rustle of their loose uniforms, they cartwheel, punch and kick one another. ....... “Kung Fu helps us to break gender barriers and develop inner confidence” ....... Leading the charge for change are the Kung Fu nuns, whose Drukpa sect began a reformist movement 30 years ago under the leadership of Jigme Pema Wangchen, who is also known as the 12th Gyalwang Drukpa. He was willing to disrupt centuries of tradition and wanted nuns who would carry the sect’s religious message outside monastery walls. ........ “We are changing rules of the game,” said Konchok Lhamo, 29, a Kung Fu nun. “It is not enough to meditate on a cushion inside a monastery.” ....... and walk for months on pilgrimages to pick up plastic litter and make people aware of climate change. .......

Every year for the past 20, except for a hiatus during the pandemic, the nuns have cycled about 1,250 miles from Kathmandu to Ladakh, high in the Himalayas, to promote green transportation.

.......... The sect’s nuns were first introduced to martial arts in 2008 by followers from Vietnam, who had come to the nunnery to learn scriptures and how to play the instruments used during prayers. ........ When they travel, heads shaved, on trips in their open vans, they can look like soldiers ready to be deployed on the front line and capable of confronting any bias. ......... The sect’s vast campus is home to 350 nuns, who live with ducks, turkeys, swans, goats, 20 dogs, a horse and a cow, all rescued either from the knife of butchers or from the streets. The women work as painters, artists, plumbers, gardeners, electricians and masons, and also manage a library and medical clinic for laypeople......... “When I look at them, I want to become a nun,” said Ajali Shahi, a graduate student at Tribhuvan University in Kathmandu. “They look so cool, and you want to leave everything behind.” ........

Every day, the nunnery receives at least a dozen inquiries about joining the order from places as far as Mexico, Ireland, Germany and the United States.

......... “And so strong from inside that I can do anything.” .

Ukraine Hits Russian Positions Deep Behind Enemy Lines Nearly a dozen explosions rang out in the Russian-held Ukrainian port city of Mariupol, site of one of the best-known battles of the war. ....... What targets were struck was perhaps less intriguing than how Ukrainian forces had managed to hit them. ...... a vast network of partisans loyal to Kyiv to wage war on the occupiers. ....... School officials said that Russian attacks have damaged 3,128 educational institutions, 441 of which are beyond repair. ....... Kyiv has also been casting an anxious eye on Russian threats via two neighboring countries, Belarus and Moldova. ........ Still, the main thrust of Moscow’s offensive operations remains in eastern and southern Ukraine, where Russian forces are trying to break through Ukrainian defenses in five directions.

मेयर बालेन को सुरक्षा मा प्रचण्ड को चरम लापरवाही किन?

राष्ट्रपतिमा कांग्रेसको बाजी
ठूलो कचौरामा दूधभात पाएपछि बिरालो छिमेकी कहाँ गयो : ओली

गृहबाट सुरक्षाकर्मी नपाएपछि आक्रोशमा लेखिएको बालेनको फेसबुक स्टाटस 'मेयरको पोजिसनबाट मलाई आज राजीनामा दिन लाउन खोज्दै छन्। यो देश कहिले पनि बन्दैन।' ........ केन्द्रीय सरकारले नै बालेनलाई काम गर्न असहयोग गरी मेयर पदबाट राजीनामा दिन बाध्य पार्न खोजिएको बताए। ....... बालेनले २०-२५ दिनदेखि नेपाल सरकारसँग चार-पाँच वटा कुरामा सहकार्य गर्न खोजिरहेका छन्।तर सरकारले कुनै पनि चासो व्यक्त नगरेको उनको भनाइ छ। ....... 'गृह मन्त्रालयसँग मेयरका लागि सुरक्षा चाहियो भनेर माग गरेका थियौं। त्यसबारे अहिलेसम्म कुनै पनि कुरा आएको छैन,' व्यञ्जनकारले भने, 'उहाँले प्रधानमन्त्रीसँग भेटेर कुरा गर्न पनि खोज्नुभयो। तर कुनै पनि जवाफ आउँदैन।' .......

गृह सचिवलाई भन्दा गृह मन्त्रीलाई भन्नु पर्ने र गृह मन्त्रीलाई भन्दा प्रधानमन्त्रीलाई भन्नुपर्ने भन्दै काम नगरेको उनको भनाइ छ।

....... 'अहिले प्रधानमन्त्री नै गृहमन्त्री हुनुहुन्छ। कुनै पनि कल र म्यासेजको रेस्पोन्स पनि दिनु हुँदैन,' उनले भने, 'गृह सचिवलाई काम गर्ने अधिकार नै दिनु हुँदैन। स्थानीय सरकारले सहयोग माग्ने भनेको केन्द्र सरकारमा हो तर केन्द्र सरकारले नै सहयोग नगरेपछि त यो काम नगर भनेर राजीनामा दे भनेर बाध्य पारिएको त हो नि!' ........ काठमाडौंको मेयर जस्तो मान्छेले आफूलाई सुरक्षा चाहियो भन्दा नदिएपछि आक्रोशमा उक्त स्ट्याटस लेखिएको व्यञ्जनकारले बताए। ........ जिल्ला प्रशासन कार्यालय काठमाडौंमा निवेदन दिँदै बालेनले पुस २९ गते सुरक्षाकर्मी माग गरेको थिए। काठमाडौंका प्रमुख जिल्ला अधिकारी घनश्याम उपाध्यायले निवेदन गृह मन्त्रालयको शान्ति सुरक्षा महाशाखामा पठाएको बताएका थिए। ........ मंसिर १२ गते थापाथलीको सुकुम्बासी बस्ती हटाउने क्रममा महानगरीय प्रहरीमाथि ढुंगामुढा गर्ने र बालेनलाई ज्यान मार्ने धम्की दिने ६ जनाविरूद्ध किटानी जाहेरी दर्ता गरेको थियो। किटानी जाहेरीमा १ महिलासहित ५ जना पुरूष रहेका छन्। ....... प्रहरीमा किटानी जाहेरी दिँदा पनि ती व्यक्तिहरूलाई नपक्रिएको उनी बताउँछन्। ........ 'जसको विरूद्ध किटानी जाहेरी दिइएको थियो तिनै व्यक्तिहरू अहिले प्रहरीसँगै हिँडिरहेका छन्। ती व्यक्तिहरूले घरमा गएर ज्यान मार्ने धम्की दिई आफन्तहरूलाई प्रेसर दिइरहेका छन्,' उनले भने, 'उनीहरूलाई नियन्त्रणमा लिनुपर्‍यो भनेर भन्दा पनि कसैले कुनै किसिमको चासो व्यक्त गरिरहेका छैनन्।' ........ मनोहरा आयोजनामा बाँधिएको बाँध जाहेरी दिएकै मानिसको समूहले डोजर चलाई भत्काएको व्यञ्जनकारले बताए। .



युक्रेन युद्ध रोक्न माग गर्दै जर्मनी र फ्रान्समा प्रदर्शन

Mayor of Lalitpur Metropolis, Chiri Babu Maharjan has asked Kathmandu Metropolis Mayor Balen Shah to take the lead in the construction of metro in the valley. Mayor Maharjan submitted a letter to Mayor Shah, saying that metro is the only public transportation option.

Thoughts? pic.twitter.com/85FvyZ9VqH

— No Next Question (@NoNext_Question) February 25, 2023

Madhav

माधव नेपाललाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवारमा अघि सार्ने तीन दलको तयारी ’पहिलेदेखि नै हामीहरू माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी र जसपाबीच मोर्चा बनाउनेबारे छलफल भएकै हो । त्यसैअनुसार छलफल गरिरहेका छौं’
प्रचण्डले भाेलि ओलीसँग ‘फाइनल’ वार्ता गर्ने
प्रचण्डलाई प्रश्न : पुरानो गठबन्धन ब्युँताउने कि नेकपा ब्युँताउने ?
पुस १० को सहमति कार्यान्वयनमा नआए सरकारमा बस्दैनौँ : योगेश भट्टराई
तीन दलको तयारीले राष्ट्रपतिमा थप रोमाञ्चक मोड

पुरानै गठबन्धन ब्युँताउने देउवा र दाहालबीच समझदारी, राष्ट्रपति कांग्रेसलाई
प्रचण्डले देउवा र ओलीसँग छुट्टाछुट्टै छलफल गर्ने
ज्वाला भन्छन्– राष्ट्रिय सहमति भए माधव नेपाल राष्ट्रपति
माओवादी, जसपा र नेकपा एसले मोर्चा बनाउने, कांग्रेससँग बिहान छलफल बैठकमा राष्ट्रिय सहमति हुने अवस्थामा मात्रै नेकपा एसका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले राष्ट्रपतिमा उमेदवारी दिने विषयमा कुराकानी भएको र त्यस्तो अवस्था नदेखिएको ती नेताले जानकारी दिए । “उहाँले राष्ट्रिय सहमति भयो भने मात्रै उमेदवारी दिने कुरा गर्नुभएको हो,” ती नेताले भने, “एमालेले पनि उमेदवारी दिने र कांग्रेसले पनि दिने अवस्थामा उहाँले उमेदवारी दिनुहुन्न ।”

तीन दलको छलफल सकियो, भोलि कांग्रेससँग निर्णायक छलफल गर्ने आफूलाई प्रधानमन्त्री बनाउने गठबन्धन बदल्ने निष्कर्षमा प्रचण्ड पुग्नुको कारण ओलीप्रतिको अविश्वास देखिन्छ । स्रोतका अनुसार, पार्टी बैठकमा प्रचण्डले ओलीसँग ४८ घण्टामै आजित भएको बताएका थिए । प्रचण्डलाई आजित बनाउने घटना सरकारको भागबण्डामा ओलीको हस्तक्षेप थियो । ओलीले महत्वपूर्ण मन्त्रालयहरु अर्थ, परराष्ट्र, रक्षा एमालेले लिने अडान लिए भने राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का अध्यक्ष रवि लामिछानेलाई गृह मन्त्रालय दिन बाध्य बनाए । प्रचण्डको चाहना नाराकायणकाजीलाई उपप्रधानसहित गृहमन्त्री बनाउने थियो ।

जसपालाई उपराष्ट्रपति दिन प्रधानमन्त्री सकारात्मक : उपेन्द्र यादव

आफू नेतृत्वको सरकारलाई पूर्णता नदिँदै प्रचण्ड गठबन्धन बदल्ने तयारीमा छन् । माओवादीका एक नेता भन्छन्, ‘नयाँ गठबन्धनमा पनि प्रचण्ड सुरक्षित त छैनन्, तर एमालेभन्दा कांग्रेसतिर कम जोखिम हुने उहाँको बुझाइ पाइन्छ ।’

Presidential Election Soap Opera

राष्ट्रपतिका उम्मेदवार बढाउँदै दलहरु, अहिलेसम्म नाघिसके १ दर्जन एसडी मुनीका ४,

ओलीका ९ उम्मेदवार

. ..... नयाँ राष्ट्रपतिको लागि सबैभन्दा बढी उम्मेदवार खडा गर्ने व्यक्ति नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली हुन् । ......... एमालेबाट राष्ट्रपतिको उम्मेदवारको रुपमा चर्चा भएका एमाले नेताहरुमा वरिष्ठ उपाध्यक्ष इश्वर पोखरेल, सचिव छविलाल विश्वकर्मा, उपाध्यक्ष अष्टलक्ष्मी शाक्य, डोरमणि पौडेल, उपाध्यक्ष सुवाशचन्द नेम्बाङ, शिवमाया तुम्बाहम्फे, उपमहासचिव विष्णु रिमाल छन् । पछिल्लो समय एमाले अध्यक्ष ओली नै राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्ने सम्भावना रहेको हल्ला पनि चल्न थालेको छ । ........ यस्तै पछिल्लो समय काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा पनि नयाँ राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्नसक्ने हल्ला चलेको छ । ...... नेपाल सम्बन्धी जानकार भारतीय बुद्धीजिवी एसडी मुनीले नयाँ राष्ट्रपतिको लागि ४ जनाको नाम सिफारिस गरेका छन् । उनले सिफारिस गरेका उम्मेदवारहरुमा अनुराधा कोइराला, प्राडा लोकराज बराल, दमननाथ ढुंगाना र डा. देवेन्द्रराज पाण्डे हुन् । कोइराला समाजसेवी तथा महिला अधिकारकर्मी हुन् भने प्राध्यापक बराल भारतका लागि पूर्व नेपाली राजदुत पनि हुन् । यस्तै, ढुंगाना पूर्व सभामुख हुन भने डा. पाण्डे पूर्वमन्त्री हुन् । ...... आफ्नो हात माथि पर्ने गरी नयाँ राष्ट्रपति बनाउने अभियानमा लागेका दलहरुबीच नयाँ राष्ट्रपति चयनको लागि सहमतीको प्रष्ट खाका अझै देखिएको छैन । नयाँ राष्ट्रपतिको लागि शनिवार मात्रै मनोनय हुने भएकोले योबीचमा दलहरुले अझै धेरै उम्मेदवार बनाउन सक्ने सम्भावना पनि देखिएको छ ।

राष्ट्रपतिमा कांग्रेस रणनीति : सके आफ्नै उम्मेदवार, नसके एमालेलाई राेक्ने प्रचण्डकाे 'लाइन'मा छलफल गर्दै दलहरू

नयाँ राष्ट्रपतिमा नेपाली कांग्रेसको उम्मेदवार खडा गरेर जिताउन सकिने अवस्था नभएमा एमाले अध्यक्ष ओलीको विश्वास पात्र रोक्ने दोस्रो विकल्पमा गृहकार्य भइरहेको कांग्रेसका एक नेताले जानकारी दिए ।

........ कांग्रेसको उम्मेदवारलाई जिताउन नसकिने तर एमालेको उम्मेदवारले जित्ने अवस्था देखियो भने अर्काे रणनीतिमा जानुपर्ने हुन्छ भनेर गृहकार्य गरिरहेका छौँ । अर्काे रणनीति भनेको एमाले अध्यक्ष ओलीको विश्वास पात्रलाई राष्ट्रपति हुनबाट रोक्ने भन्ने नै हो ...... पहिलो विकल्प भनेको कांग्रेसको उम्मेदवारलाई भोट दिनुस् भन्ने हो भने

दोस्रो विकल्प भनेको एमालेबाहेकको साझा उम्मेदवार तय गरौँ र त्यसलाई जिताऔँ भन्ने हो ।

...... राष्ट्रपतिका लागि माओवादी केन्द्रको सहयोग प्राप्त हुने आशा कांग्रेसको थियो । तर, माओवादीबाट सहयोग प्राप्त हुनेमा कांग्रेस कम विश्वास गर्न थालेको छ । .... कांग्रेसले आफ्नो उम्मेदवार नउठाएर सार्वजनिक जीवनमा महत्वपूर्ण योगदान गरेको व्यक्तिमा सहमति गरे एमालेलाई पनि त्यसमै सहमत गराउन सकिने आशा प्रधानमन्त्री प्रचण्डको छ ।

प्रचण्डलाई ५ वर्ष प्रधानमन्त्री दिने गरी राष्ट्रपतिमा साथ खोज्दै कांग्रेस प्रवक्ता महतले सबैभन्दा ठुलो दल बनेर सत्ताबाहिर बस्नु कांग्रेसका लागि बिडम्वनाको विषय भएको उल्लेख गर्दै अहिलेको सत्ता गठबन्धन स्वार्थ केन्द्रित रहेको उल्लेख गरे ।

मदन भण्डारी राजमार्गको ३५ पुलमध्ये ४ को निर्माण सकियो १० अर्ब १३ करोड रुपैयाँको लागतमा १३१ किलोमिटर सडक र ३७ पुलको ठेक्का लगाइएको

माओवादीको विश्लेषणः माधव नेपाल राष्ट्रपति भए प्रचण्ड सरकारको आयु जेठसम्म

प्रचण्ड चाहन्छन्– सके देउवा, नसके ओली राष्ट्रपति बनून्

....... माओवादी भने काँग्रेस र एमालेबीचको यही रस्साकस्सीमा आफूले ५ वर्ष नै सरकारको नेतृत्व गर्ने अवसर निर्माणको पहलमा छ । ...... अध्यक्ष ओलीले नेपाललाई ‘पार्टी विलय गरे सोच्न सकिने’ बताएका थिए । ...... नेपाललाई राष्ट्रपतिमा प्रस्ताव गर्दा नेपाली काँग्रेस र माओवादी केन्द्र समस्यामा पर्न सक्ने ओलीको विश्लेषण थियो । ...... ‘नेकपा एसलाई एमालेमा विलय गराउने शर्तमा माधव नेपाललाई राष्ट्रपति बनाउने ओलीको प्रस्ताव देखिन्छ, यसको अन्तर्य के हो भने नेकपा एस मिलेपछि एमाले सबैभन्दा ठूलो दल बन्ने र अहिलेको सरकारलाई जेठभरमा विदा गरेर ओली प्रधानमन्त्री बनिहाल्ने रणनीति हो’ ........ अहिलेको सरकार संविधानको धारा ७६ (२) अनुसार निर्माण भएको हो । सो धारा अनुसारका प्रधानमन्त्री पदबाट हटेपछि र सो धारा अनुसार नयाँ सरकार बन्न नसक्ने अवस्था आएपछि संसदको सबैभन्दा ठूलो दलको संसदीय दलको नेता प्रधानमन्त्री हुने संवैधानिक व्यवस्था छ । ........ ‘काँग्रेसले राष्ट्रपति पाउने आशमा पुस २६ गते विश्वासको मत दिएको हो, राष्ट्रपति पनि नपाउने, सभामुख पनि नपाउने, प्रधानमन्त्री पनि नपाउने, प्रदेशमा पनि केही नपाउने भएपछि काँग्रेसले यो सरकारलाई किन बोकिरहन्छ ? त्यो बेलामा (बजेट पारित गर्ने बेलामा) काँग्रेस विपक्षमा बस्छ, एमालेले भोट दिदैन अनि हाम्रो सरकार ढल्छ’ .......... यस्तै, नेपाली काँग्रेसका महामन्त्री गगनकुमार थापा लगायतका युवा नेताहरु पनि देउवालाई राष्ट्रपति बनाउने गृहकार्यमा जुटेका छन् । रामचन्द्र पौडेलभन्दा पनि देउवालाई नै राष्ट्रपति बनाउन सके राजनीतिमा पुस्तान्तरण सहज हुने युवा नेताहरुको विश्लेषण छ । ....... यस्तै, माओवादीले एमालेबाट ओली नै राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनेर आए सोच्न सकिने सन्देश प्रचण्ड निकट नेताहरुले ओली निवास बालकोट पुर्याएका स्रोतको दाबी छ ।

प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भोलि एमाले अध्यक्ष ओलीसँग छलफल गर्ने
पुरानो गठबन्धन ब्युँताउने कांग्रेस र माओवादीबीच सहमति, बिहीबार साँझसम्म सम्झौताको तयारी चुनावको केही समय अघिसम्म कांग्रेस, माओवादी, नेकपा एकीकृत समाजवादी, जसपा र राष्ट्रिय जनमोर्चा सम्मिलित पाँच दलीय मोर्चा कायम थियो। अब यसमा जसपा, जनमत र नागरिक उन्मुक्ति पार्टीलाई पनि सामेल गराइने छ । ...... आगामी पाँच वर्षभित्र नेपाललाई प्रधानमन्त्री बनाउने गरी सहमतिको खाका तयार पारिने ती नेताको भनाइ छ । ..... फागुन १० मा आएर सात दलीय गठबन्धन विसर्जन गर्ने निष्कर्षमा प्रधानमन्त्री प्रचण्ड पुगेका छन् । सत्ता गठबन्धन भत्किएर पाँच दलीय गठबन्धन ब्यूँतिने परिस्थिति बन्दै गएको छ ।

सिंहदरबारमा बसेको तीन दलको बैठक निष्कर्षविहीन

प्रचण्डलाई रोक्न एकपछि अर्का नेतालाई ओलीको राष्ट्रपति प्रस्ताव जवाफमा नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले पनि गठबन्धन जोगाउन राष्ट्रपतिका लागि एकपछि अर्को नेतालाई प्रस्ताव गरिरहेका छन् । एमालेका एक पदाधिकारी, गठबन्धन जोगाउन अनेक विकल्पमा प्रयत्न भइरहेको स्वीकार्छन् । ‘राजनीतिक स्थिरताका लागि पनि यो गठबन्धन जोगिनुपर्छ भनेर अनेक विकल्पमा अध्यक्ष कमरेडले प्रयत्न गरिरहनुभएको छ’, ती पदाधिकारी भन्छन् । ...... आइतबार साँझ बालुवाटारमा भएको छलफलमा कांग्रेसलाई राष्ट्रपतिमा सघाउने बचन प्रचण्डले दिइसकेका स्रोतहरु बताउँछन् । ...... प्रचण्डको त्यही बचनपछि नै एमालेले पनि दल बाहिरबाट एकपछि अर्का नेतालाई राष्ट्रपति प्रस्ताव गर्न थालेको हो । एमालेसम्वद्ध स्रोतका अनुसार माधव नेपाल, झलनाथ खनाल र अमिक शेरचनलाई राष्ट्रपतिमा प्रस्ताव गरिएको छ । ...... माओवादी केन्द्रबाट लुम्बिनीको प्रदेश प्रमुख रहेका अमिक शेरचनलाई एमाले नेताहरुले राष्ट्रपति स्वीकार गर्न सक्ने सन्देश पठाएका थिए । लगत्तै, शेरचनले प्रधानमन्त्री प्रचण्डका साथै कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँग कुराकानी गरेका थिए । तर देउवाले ‘ढिला भयो’ भन्ने जवाफ दिएपछि उनी रोकिए । ...... एमाले नेताहरुले भट्टराईलाई स्वीकार गर्छौं पनि भनेनन्, अस्वीकार पनि गरेनन् । ...... प्रचण्डले आफूलाई अघि सार्ने सम्भावना नदेखेपछि भट्टराईले एमाले र माओवादी दुबैले स्वीकार गर्ने वामपन्थी पृष्ठभूमिका व्यक्ति खोज्न आग्रह गरेका थिए । ....... एमाले नेताहरुले एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल र पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनाललाई पनि राष्ट्रपतिको प्रस्ताव राखेका छन् । अध्यक्ष नेपालसँग त ओली आफैंले सांसद किसान श्रेष्ठको निवासमा भेटवार्ता गरेका थिए । ........ कांग्रेस र माओवादीका नेताहरु भने नेपाललाई राष्ट्रपति बनाउने पक्षमा देखिएका छैनन् । दुबै दलका नेताहरु ओलीको प्रस्तावलाई बन्न लागेको सहमति भाँड्ने प्रयासका रुपमा अथ्र्याउँछन् । माओवादीका एक पदाधिकारी भन्छन्, ‘यदि माधव नेपाललाई राष्ट्रपति प्रस्ताव गरेको हो भने एमालेले औपचारिक रुपमा निर्णय गर्नुपर्‍यो । ...... कांग्रेस नेताहरु पनि प्रचण्डलाई आफूहरुसँग सहमति गर्न गाह्रो होस् भनेर मात्र एमाले अध्यक्ष ओलीले नेताहरुलाई राष्ट्रपतिको प्रस्ताव राख्दै हिँडेको बताउँछन् । ........ ‘प्रचण्डलाई ५ वर्ष प्रधानमन्त्री दिन्छु भन्छन्, माधव नेपाल र झलनाथ खनाललाई पालापालो राष्ट्रपतिको प्रस्ताव गर्छन् । भएन भने कांग्रेसलाई राष्ट्रपति दिन्छौं, दुबै दल मिलेर सरकार चलाउँ भन्न सक्छन्,’ कांग्रेसका एक नेता भन्छन् । ...... ओलीसँग बसेर सरकार सञ्चालन गर्न सकिन्न भन्ने निष्कर्षमा उनी पुगिसकेका छन् । स्रोतका अनुसार

बन्द कोठामा हुने छलफलहरुमा प्रचण्डले सरकार बनेको ‘४८ घण्टामै ओलीसँग आजित भएँ’ भनेर सुनाउने गरेका छन् ।

....... ओलीले संसदको पहिलो बैठकमै संविधानसभा विघटनको वकालत गरेपछि त आफ्नो राजनीतिक लाइन पनि नमिलेको प्रचण्डको भनाइ छ । ‘विकल्प नभएको भए दबिएर भए पनि बस्थे होलान, तर कांग्रेसले विकल्प दिएपछि उनी एमालेसँग नबस्ने मुडूमा छन्’ एक नेता भन्छन् । ........ एक नेताका अनुसार प्रचण्ड, माधव नेपाललाई छाड्न चाहन्नन् । किनकी एकीकृत समाजवादी, जनता समाजवादी पार्टीलाई साथमा राखेर समाजवादी मोर्चा बनाउने योजनामा प्रचण्ड छन् । यसका लागि उनले मिल्नेहरुसँग पार्टी एकता नै गर्ने भनेर माओवादीको नाम र चुनाव चिह्न नै फेर्ने प्रस्ताव अघि बढाएका छन् ।

प्रचण्डसँग सहमति गरिहाल्ने हतारोमा कांग्रेस ओलीले १० पुसको सहमति सम्झाउने गरेका छन् भने प्रचण्डले २६ पुसमा कांग्रेसले विश्वासको मत दिएपछि परिस्थिति फेरिएको तर्क गर्ने गरेका छन् । ....... ओलीको आशंका छ, पार्टीको तर्फबाट राष्ट्रपतिको उम्मेदवार अघि सार्ने हो भने प्रचण्ड कांग्रेसतिर जान्छन् । त्यसैले अन्तिमसम्म इन्गेज गरिराख्न चाहन्छन् उनी । ........ प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई भने यसले थप शशंकीत बनाएको छ । सभामुखमा जस्तै ओलीले अन्तिम समयमा आफ्नो विश्वास पात्रलाई अघि सार्ने र अर्को विकल्पबारे छलफल नै गर्ने अवसर समेत नपाउने उनको चिन्ता छ । नेताहरुका अनुसार अहिलेको अवस्था भनेको ओलीप्रति प्रचण्डको अविश्वास बढ्दो छ, तर सहकार्य पनि टुटिसकेको छैन । ...... कांग्रेसलाई राष्ट्रपति दिन प्रचण्ड सहमत देखिएका छन् । तर उनका केही आशंका छ । राष्ट्रपति लिएपछि कांग्रेसले फेरि दुई ठूला दल मिल्नुपर्छ भनेर एमालेसँग सहकार्य त थाल्ने होइन भन्ने उनको आशंका छ । ...... प्रचण्डलाई आशंका नहोस् भनेर कांग्रेस शीर्ष नेताहरुले एमाले नेतृत्वसँग भेटवार्ता गरेका छैनन् । ....... ३ वर्ष प्रचण्ड प्रधानमन्त्री हुने र बाँकी २ वर्ष कांग्रेसले सरकारको नेतृत्व गर्ने समझदारी जस्तै छ । यदि प्रचण्डले चाहने हो भने ५ वर्ष सरकारको नेतृत्व दिन समेत पार्टी तयार हुनुपर्ने मत कांग्रेसमा बलियो बनेको छ । ....... नेपालका लागि राजदूत रहिसकेका क्वात्रा कांग्रेस–माओवादी गठबन्धनका पक्षपाती मानिन्छन् । भ्रमणका क्रममा उनले आफूहरु कांग्रेस–माओवादी गठबन्धनकै पक्षमा रहेको सन्देश दिएको स्रोतको दाबी छ । १ फागुनमा काठमाडौं आएका उनले दुई दिने बसाईमा गरेको राजनीतिक भेटघाटले पनि त्यही संकेत गर्छ । उनले कांग्रेसका बालकृष्ण खाँणदेखि मधेस केन्द्रित दलका सबै नेताहरुलाई प्राथमिकताका साथ भेटे । तर संसदमा भएको चौथो दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र पाँचौं दल राप्रपाका नेतृत्वलाई भेटेनन् । ...... तर कांग्रेससँग दिर्घकालीन सहकार्य हुन नसक्ने भएकाले वामपन्थी आन्दोलनसँग जोडिएको व्यक्तिलाई राष्ट्रपति बनाएर एमाले र माओवादी गठबन्धन जोगाउनुपर्ने दबाव माओवादीमा छ ।

The race for Shital Nibas Major parties discuss presidential nominees ahead of date for filing candidacies on Saturday and election on 9 March ..... And while the prime minister has maintained that his coalition will remain intact beyond 9 March, he has refused to guarantee a UML candidate for head of state. ....... The NC’s Deuba, Paudel, Sitaula, Gagan Thapa, and Bimalendra Nidhi have visited Dahal many times, apparently to assure him that he will get to be prime minister for five years if the NC gets the presidency. ...... This a lollipop for Dahal, who would otherwise have to rotate prime ministership with Oli. And the UML would get to be all-powerful if it also gets to have a president as well as speaker, prime minister, and other heads of constitutional bodies. ........ The Maoists have maintained that it will seek a ‘national consensus’ in appointing the next head of state, which is another way of saying ‘anyone but a UML candidate’. ...... Dahal has concerns that NC may pull the rug before his tenure runs out. ....... Multiple high-ranking Indian and US officials have made visits to Nepal in the days leading up to the presidential election, and Dahal suspects that they do not like Communists in general. ....... If no party gets a simple majority in the votes on 9 March, a re-election will be held on 10 March. The election for vice president will be held on 17 March.

माओवादी र जसपा नेताहरुको छलफल सुरु साँझ ६ बजे माओवादी, जसपा, एकीकृत समाजवादीले कांग्रेससँग छलफल गर्नेछन् ।

शीर्ष नेताहरु बीचको बैठक रोकियो संयुक्त बैठक रोकिए पनि एकल रुपमा पुराना गठबन्धनका शीर्ष नेताहरुलाई भेट्ने तयारी गरिएको माओवादी केन्द्रका एक नेताले बताए । ....... ‘राष्ट्रपतिका विषयमा समझदरी भैहसकेको छैन, छलफल जारी छ, एमालेसँग पनि राष्ट्रपतिका विषयमा छलफल हुन्छ’ माओवादीका नेताहरुले राष्ट्रपतिका विषयलाई लिएर सत्ता बाहिर नजाने दाबी गरिरहेका छन् ।

जन्मदिनमा ओलीलाई ‘सर्प्राइज’ दिने प्रचण्डको तयारी जन्मदिनकै दिन आयोजित केपी ओली कप हेर्न उनी च्यासलस्थित खेल मैदानमा पुगेका छन् । ........ आफू सहभागी सरकारले मनाएको जनयुद्ध दिवस (फागुन १)लाई उनले ‘हिंसा दिवस’ भनिदिए । आफूसँगको सम्बन्ध प्रचण्डले तोड्न लागेको बुझेका ओलीले मनको तुस पोखे, ‘हिंसाको बाटो छोडेर शान्ति प्रक्रियामा आइसकेपछि किन फेरि हिंसाको महिमामण्डन गर्नुपर्‍यो ? त्यो हिंसाको धङधङी । अहिलेकै सरकारले पनि हिंसादिवसलाई राष्ट्रिय दिवस मनायो, जुन सही होइन ।’ ...... पछिल्ला वर्ष प्रमुख राजनीतिक दलका शीर्ष नेताका जन्मदिनमा केही न केही ‘सर्प्राइज’का घटना हुने गरेका छन् । ...... जतिबेला ओलीले सोही वर्षको फागुन ११ गते ७०औँ जन्मदिन मनाइरहेका थिए, त्यहीबेला ओलीको आशाविपरीत सर्वोच्चले संसद् विघटनको निर्णय उल्टाइदिँदा सो दिन ओलीका लागि ‘सर्प्राइज’ बन्न पुगेको थियो । ....... २०७७ मा ओलीले मनाएको जन्मदिन पनि विवादरहित हुन सकेको थिएन । जतिबेला ओली जन्मदिन मनाउन हेलिकोप्टरमार्फत जन्मस्थान तेह्रथुम पुगेका थिए । ओलीको जन्मोत्सवमा आठराई गाउँपालिकाले सार्वजनिक बिदा दिएको थियो । यतिसम्म कि बिदा पाएका कर्मचारी र मातहतका विद्यालयका शिक्षकलाई उनको जन्मोत्सव समारोहमा अनिवार्य उपस्थिति जनाउन फर्मान जारी गरिएको थियो । जन्मदिन मनाउन राज्यसंयन्त्रकै दुरुपयोग गरिएको र नेपालको नक्सा आकारको केक काटिएको भन्दै सामाजिक सञ्जालमा ओलीको चर्को आलोचना भएको थियो । त्यतिबेला देशको नक्सा आकारको केक काटेकोप्रति धेरैले आक्रोश पोखेका थिए । ...... एमाले अध्यक्ष ओली र एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष नेपालको जन्म दिन १२ दिनको अन्तरमा पर्छ– ओलीको ११ फागुनमा र नेपालको २३ फागुनमा । ....... एकअर्कालाई सिध्याउन प्रचण्डले कांग्रेससँग गठनबन्धन गरेका थिए भने, एमालेले राजावादी लगायतसँग । ..... आजसम्म आइपुग्दा (६० दिन पुग्दानपुग्दै) यी दुईको सम्बन्धमा दरार उत्पन्न भएको छ । ....... यहीबीच माधवलाई राष्ट्रपतिमा उभ्याएर ओलीले प्रचण्डसँग नयाँ ढोक्सा थापेर आफूतिर तान्न खोजे पनि त्यसमा प्रचण्ड–माधव विश्वस्त देखिँदैनन् ।

राष्ट्रपतिमा प्रचण्डले कांग्रेसलाई समर्थन गर्नै मिल्दैन : अध्यक्ष ओली कांग्रेसको सक्रियतामा पाँचदलीय गठबन्धन बिउँताउन गृहकार्य सुरू भएको चर्चाका बीच प्रधानमन्त्री प्रचण्डले कांग्रेसलाई समर्थन गर्नुभयो भने गठबन्धन के हुन्छ भन्ने प्रश्नमा उनले भने, ‘उहाँले त्यस्तो गर्दै गर्नुहुन्न । गर्न मिल्दैन । उहाँले हामीसँग पुस १० गते नै सम्झौता गरिसक्नुभएको छ ।’ तर चुनावअघिको गठबन्धन ब्युँताउन कांग्रेस र माओवादीबीच सहमति भइसकेको छ । एकीकृत समाजवादी र जसपालाई साथमा राखेर कांग्रेस र माओवादीबीच आजै साझ पाँच बजे छलफल हुँदैछ ।

कांग्रेससहितको गठबन्धन ब्युँताउने विषय टुंगोमा पुगेको छैन : उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठ माओवादी केन्द्रका वरिष्ठ उपाध्यक्ष समेत रहेका उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठले सबै राष्ट्रिय राजनीतिक पार्टीहरुसँग छलफल जारी रहेकाले निष्कर्षमा पुग्न नसकिएको पनि स्पष्ट पारे । ...... यसैबीच, कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, नेकपा (एकीकृत समाजवादी) र जनता समाजवादी पार्टीबीच आजै अपराह्न ५ बजे बैठक बोलाइएको छ । राष्ट्रपति निर्वाचनका बारेमा निष्कर्षमा पुग्न बैठक बस्न लागिएको उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठले पुष्टि गरे ।

सहमति बने महन्थलाई राष्ट्रपतिमा मेरो सहयोग रहन्छ : उपेन्द्र यादव जसपा अध्यक्ष यादवलाई भेट्न गएका नेताहरूलाई यादवलाई भनेका थिए, ‘मैले त महन्थजीलाई प्रधानमन्त्री नै बनाउन खोजेको थिएँ । तर उहाँ अर्कैतिर लाग्नुभयो अहिले पनि उहाँलाई राष्ट्रपति बनाउने सहमति बन्यो भने मेरो सहयोग रहन्छ ।’

22: Prachanda

पुरानो गठबन्धन ब्युँताउने कांग्रेस र माओवादीबीच सहमति, बिहीबार साँझसम्म सम्झौताको तयारी राष्ट्रपतिमा कांग्रेसले उम्मेदवारी दिनेगरी पुरानो गठबन्धन सम्बद्ध पार्टीहरु एक ठाउँमा आउने सहमति भएको बैठकमा सहभागी एक नेताले भने । उनका अनुसार कांग्रेस र माओवादीबीच माधव नेपाल र उपेन्द्र यादवलाई सँगै ल्याएर पुरानो गठबन्धनलाई अगाडि बढाउने सहमति भएको छ । ....... त्यसमा सिके राउत नेतृत्वको जनमत, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीलाई पनि समेटेर मजबुत गठबन्धन बनाएर जाने कांग्रेस र माओवादीले बैठकबाट निष्कर्ष निकालेको उनको भनाइ छ । उनले भने, ‘यसका लागि भोलि (बिहीबार) दिनभर माधव नेपाल, उपेन्द्र यादव, महन्थ ठाकुर, सिके राउत लगायतसँग छलफल हुन्छ । भोलि बेलुकासम्म सबैजना संँगै बसेर सम्झौता गरेर टुंग्याइने छ ।’ ........ लोसपाका नेताहरु देउवाबाट सकारात्मक जवाफ पाएर फर्किँए । .......

कांग्रेस नेताहरुले राष्ट्रपति कांग्रेसले नलिकन पुरानो गठबन्धन ब्युँतिने कुरा सम्भव नभएको

..... बालुवाटार छलफलमा पुरानो गठबन्धन ब्युँताउने सहमति भएको छ । .

बिजुलीको भरपर्दो बजार खोज्दै नेपाल, निर्यातमा ‘ब्रेक थ्रु’को संकेत भारतले शुभसंकेत दिएसँगै नेपाल र बंगलादेशबिच विद्युत व्यापारमा ‘ब्रेक थ्रु’को सम्भावना देखिएको छ । नेपाल र बंगलादेश आपसमा विद्युत व्यापारका लागि प्रयासरत रहेकै अवस्थामा भारतले नेपाललाई बंगलादेशतर्फ विद्युत निर्यातको अनुमति दिने संकेत दिएको हो । यससँगै, नेपाल र बंगलादेशबिच विद्युत व्यापारमा ‘ब्रेक थ्रु’को सम्भावना बढेको हो । ....... यससँगै, वर्षौँदेखि नेपाल र बंगलादेशले विद्युतमा सहकार्य गर्न गरेको प्रयासले मूर्तरुप लिन लागेको हो । ....... आफ्नो देशमा बिजुलीको ठूलो बजार रहेकाले बंगलादेशी पक्ष नेपाल र भुटानसँग बिजुली किन्न चाहन्छ । तर, यी दुवै मुलुकसँग बिजुली किन्दा प्रसारण लाइनका लागि भारतीय भूमि प्रयोग गर्नुपर्छ । सोही कारण, बंगलादेश लामो समयदेखि भारतीय पक्षलाई नेपालबाट बिजुली किन्ने अनुमति दिन दबाब दिइरहेको छ । ....... सम्भवतः जुलाईदेखि बंगलादेशमा बिजुली निर्यात हुन्छ ।’ ...... तत्कालै बंगलादेशतर्फ ५० मेगावाटसम्म बिजुली निर्यातको सम्भावना ....... भारत र बंगलादेशले यसअघिदेखि नै ‘क्रस बोर्डर’ विद्युत व्यापार गर्दै आएका छन् । यही कारण नेपालले भारतीय प्रसारण लाइनमा ५० मेगावाट विद्युत पठाउने र भारतीय पक्षले सोही परिमाणको बिजुली बंगलादेश पठाउने गरी व्यापार हुन्छ । ........ विद्युत प्राधिकरणले यो वर्ष ११ अर्ब १६ करोडको बिजुली भारत निर्यात गरेको थियो । प्राधिकरणलाई भारतले सुरुमा ३९ मेगावाट बिजुली निर्यातको अनुमति दिएको थियो । त्यसपछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको भारत भ्रमणका क्रममा थप ३०८ मेगावाट बिजुली निर्यातको सहमति भएको थियो । ....... थप २ पटक गरेर भारतले नेपाललाई कुल ४५२ मेगावाट बिजुली भारतीय बजारमा बिक्रीको अनुमति दिइसकेको छ । तर, वर्षा याममा नेपालको कुल बिजुली उत्पादन क्षमता २४ सय मेगावाट नाघिसकेको छ । ....... हाल वर्षा यामको समयमा आन्तरिक माग अधिकतम १७ सय मेगावाट छ । जबकि, राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडिएको आयोजनाको कुल उत्पादन क्षमता २४ सय मेगावाट भन्दा धेरै छ । ... आगामी आर्थिक वर्षभित्र राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा कुल ३ हजार मेगावाट बिजुली जोडिनेछ । ........ ‘२ देखि ३ वर्षभित्र सुक्खा यामको समयमा पनि नेपालको माग धान्नेगरी बिजुली उत्पादन सुरु हुन्छ ।’ ....... बंगलादेशमा हाल २३ हजार मेगावाट आसपास बिजुलीको माग छ । यो बढेर सन् २०३० सम्म ३४ हजार मेगावाटभन्दा धेरै पुग्ने बंगलादेशी सरकारको प्रक्षेपण छ । ....... पछिल्लो ऊर्जा सचिवस्तरीय बैठकमार्फत बंगलादेशले ६८३ मेगावाट क्षमताको सुनकोसी–३ जलविद्युत आयोजनामा लगानीको इच्छा समेत देखाएको छ । कुल १ खर्ब ६० अर्ब लागत अनुमान गरिएको यो आयोजनाबाट बिजुली उत्पादन गरेर आफ्नो देशमा लग्ने योजना बंगलादेशको छ । ........ ‘भारत र नेपालबीच नै भरपर्दो ऊर्जा व्यापारका लागि पूर्वाधार छैन । यही कारण, भारतीय पक्ष नेपालसँग ऊर्जा खरिदको सम्झौता गर्न हच्किन्छ,’ उनले भने, ‘बंगलादेशतर्फ निर्यातमा पनि पूर्वाधार नै समस्या हुन्छ ।’

ओलीलाई एक्ल्याउने प्रयास बैठकमा संविधानको रक्षाका लागि भए पनि पुरानै गठबन्धन आवश्यक रहेको भन्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारलाई कायमै राखेर निर्वाचनअघि (मंसिर ४) को पुरानो गठबन्धन व्युँताउने विषयमा छलफल भएको बालुवाटार स्रोतले जानकारी दिएको छ। ..... राष्ट्रपति भने नेपाली कांग्रेसलाई नै दिएर अगाडि बढ्ने विषयमा छलफल भएको थियो। कांग्रेस सभापति देउवाले राष्ट्रपतिमा एकीकृत समाजवादी र जनता समाजवादीको समेत समर्थन रहने दाबी गरेका थिए।

प्रचण्ड र ओलीबीच चर्काचर्की
ओलीले प्रचण्डलाई भने- धेरै अलमल नगर्नुस्, तपाईंको कुरा के हो भन्नुस्!

डिलमा सत्तागठबन्धन कांग्रेस नेताहरू छलफलबाट उत्साही छन् । ......... पूर्वसहमतिविपरीत कांग्रेसले पहिलो कार्यकालका लागि प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपतिमा दाबी गरेपछि गठबन्धन भत्किएको थियो । कांग्रेसले ‘आत्मघाती’ अडान नछाडेपछि माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड एमालेसहित सात दलको समर्थनमा गत १० पुसमा प्रधानमन्त्री बनेका थिए । तर, दुई महिनामै गठबन्धन भत्किने अवस्थामा पुगेको छ । ....... राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, जनमत पार्टी र नागरिक उम्मुक्ति पार्टीलाई समेत गठबन्धनमा अटाउनेबारे पनि छलफल भइरहेको स्रोतको भनाई छ । ........ कांग्रेस र एमालेको नाममा राष्ट्रिय सहमति नजुट्ने अवस्थामा अन्य विकल्पमा समेत जान सकिने गुरुङको तर्क छ । माओवादी सचिव गणेश शाहले सरकार सञ्चालनमा एउटा र राष्ट्रपति निर्वाचनमा अर्को गठबन्धन बन्न सक्ने बताए । तत्कालीन पाँचदलीय गठबन्धनबाटै राष्ट्रपति चयन हुने उनको संकेत छ । ‘राष्ट्रपति निर्वाचन र सरकार सञ्चालनमा अलग–अलग गठबन्धन हुने सम्भावना देखिन्छ । राष्ट्रपति फरक गठबन्धनबाट भए पनि एमालेले सत्ता छाड्लाजस्तो लाग्दैन,’ उनले भने ।

नजिकिँदै पुरानै गठबन्धन दल सकभर राष्ट्रिय सहमति जुटाउने नभए विगतमा संविधान रक्षाका लागि एक ठाउँ उभिएका शक्तिहरू पुनः एक भएर अघि बढ्नुपर्ने उनीहरूको प्रस्ताव थियो । विगतमा भएका असमझदारी बिर्सेर नयाँ शिराबाट अघि बढ्न सकिने कांग्रेस नेताहरूको भनाइ थियो । ........ ‘राष्ट्रिय सहमति निश्चित पार्टी वा पात्रमा होइन, छलफल गर्दा जसको नाममा सहमति हुन्छ, त्यही नै हो,’ गुरुङले भने । प्रचण्डले प्रधानमन्त्रीमा जस्तै राष्ट्रपतिमा पनि राष्ट्रिय सहमति होस् भन्ने चाहेको उनले बताए । ....... भावी राष्ट्रपतिको विषयमा अहिलेको सत्तागठबन्धनका दलहरूबीच दूरी बढिरहेका वेला तत्कालीन पाँचदलीय गठबन्धनका शीर्ष नेता भने नजिकिँदै गइरहेका छन् । सत्तागठबन्धनभित्र माओवादीले राष्ट्रिय सहमतिमा जोड दिएको छ भने एमालेले आफ्नै उम्मेदवार राष्ट्रपति हुनुपर्ने अडान राखेको छ । एमालेको अडानमा सत्तासहयात्री दल रास्वपा र राप्रपाले पनि साथ दिएका थिए । यद्यपि, एमालेले राष्ट्रपतिको उम्मेदवार कसलाई बनाउने भन्नेबारे मुख खोलिसकेको छैन । ....... ‘कुन दिन त्यो गठबन्धन भत्कने हो ठेगान छैन । त्यो गठबन्धनको सरकार भत्केपछि कांग्रेस र एकीकृत समाजवादीले काँध थाप्ला कि भनेर त्यहाँ (एमालेमा) चिन्ता सुरु भइसकेको छ । ढोक्सा थाप्यो भनेको त्यही हो । त्यसकारण राजनीतिले कुन कोर्स लिने हो, राष्ट्रपतिको चुनावसम्ममा थाहा भइहाल्छ’ ....... अहिलेको सत्तागठबन्धनमा संविधानविरोधीदेखि संविधानका पक्षपाती सबैखाले शक्तिहरू भएका कारण लामो समय टिक्न नसक्ने नेता नेपालको दाबी छ । सबै पद लिएर एकाधिकार चलाउन खोज्ने प्रवृत्ति फेरि हाबी हुन खोजेको उनले बताए । उनले भने, ‘सबै पद लिएर नेपाली राजनीतिमा आफ्नो एकाधिकार चलाउन खोज्ने प्रवृत्ति हाबी हुने हो कि सन्तुलनको राजनीति अपनाएर मात्रै जानुपर्छ भन्ने मान्यता हुने भन्ने फैसला आगामी हप्ताभित्रमा सम्भवतः भइसक्छ । र, त्यसको निम्ति हामी तयार हौँ ।’ रास्वपाले पदको आसक्ति देखाउँदा गठबन्धन नै संकटमा परेको नेपालको दाबी छ । ....... ‘अहिले सत्ता साझेदार दलमा राष्ट्रपति पदलाई लिएर माओवादी र एमालेबीच खिचातानी छ । यही वेला जनताको निराशालाई कारण देखाउँदै अहिलेको व्यवस्थालाई धरापमा पार्न चलखेल गर्ने शक्तिहरू उत्तिकै सक्रिय छन् । यस्तो अवस्थामा कसरी अघि बढ्न सकिन्छ ?’ अध्यक्ष यादवले बैठकको सुरुवातमै राय–सुझाव मागेका थिए । ......... राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी सहमति कार्यान्वयन गर्दै एमालेलाई राष्ट्रपति दिनुपर्ने पक्षमा छन् भने जसपा र जनमत पार्टी प्रचण्डकै लाइनमा राष्ट्रिय सहमतिको पक्षमा छन् ।

22: Mahantha Thakur

माधव नेपालसँगको भेटलगत्तै बालुवाटार पुगे देउवा
राष्ट्रपतिको दौडमा महन्थ पनि थपिए मंगलबार ठाकुरले भेटे प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र एमाले अध्यक्ष ओली, आज देउवालाई भेट्दै जुन दलबाट भए पनि राष्ट्रिय सहमति गरौँ भन्ने पक्षमा उहाँ हुनुहुन्छ । यसका लागि महन्थजी पनि उपयुक्त पात्र हुन सक्ने उहाँको भनाइ थियो ।’ ...... प्रधानमन्त्री प्रचण्डले देश चलाउन १२ बुँदे सम्झौताका पक्षधरहरू एकै ठाउँमा उभिएर राष्ट्रिय सहमति गर्नुपर्ने सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिइरहेका वेला लोसपाका नेताहरूले त्यसैलाई उद्धृत गर्दै ठाकुर त्यसका लागि सर्वस्वीकार्य पात्र रहेको बताएका थिए । छलफलमा अध्यक्ष ठाकुरले जनचाहना आफ्नोतर्फ रहेको, तर मत तपाईंहरूसँग रहेको भन्दै प्रचण्डसँग सहयोगको आग्रह गरेका थिए । ‘मेरो नाममा जनचाहना त देखिन्छ, तर भोट त जनताले होइन, पार्टीले हाल्ने हो । त्यो तपाईंहरूसँग छ,’ ठाकुरले प्रचण्डसँग गरेको प्रस्ताव उद्धृत गर्दै छलफलमा सहभागी नेता झाले भने । ....... प्रधानमन्त्रीले ‘अहिले आइरहेका उम्मेदवारहरूको नाममध्ये तपाईं उपयुक्त पात्र हो । तपाईं नआए पनि मैले तपाईंबारे सोचिरहेकै थिएँ । तपाईंको व्यक्तित्वप्रति म सकारात्मक छु । यसरी नै कांग्रेस र एमालेसँग पनि संवाद गर्नुस्’ भनेको झाले बताए । ...... एमाले अध्यक्षले पार्टीभित्र छलफल गरेर यसबारे निर्णय गर्ने बताएको नेता भण्डारीले बताए । ‘ओलीज्यूले महन्थजी उपयुक्त पात्र रहेकोमा कुनै शंका नरहेको, तर त्यसका लागि पार्टीको बैठकमा छलफल गर्नुपर्छ भन्नुभयो,’ ओलीको भनाइ उद्धृत गर्दै भण्डारीले भने । ......... ओलीले प्रधानमन्त्री प्रचण्डबाट ठाकुरको नाममा प्रस्ताव आए आफूलाई सहज हुने बताएका थिए । ‘मेरो प्राथमिकतामा तपाईं हुनुहुन्छ नै । प्रधानमन्त्रीज्यूबाट तपाईंको नाममा प्रस्ताव आयो भने मलाई सहज हुन्छ । अहिले मैले तपाईंको नाम प्रस्ताव गरेँ भने १० पुसमा सत्तागठबन्धनभित्र भएको सहमतिबाट म आफैँ ब्याक भएको सन्देश जान्छ । एमाले स्वयंले समझदारी तोडेको अर्थ लाग्छ,’ ओलीको भनाइ उद्धृत गर्दै ती नेताले भने । ......

‘भोलि कांग्रेसले उम्मेदवार उठाउने अवस्था आयो भने एमालेले पनि उठाउनुपर्ने हुन्छ । तर, कांग्रेस र एमाले दुवै ब्याक भएर महन्थजीलाई बनाऔँ भन्ने परिस्थिति सिर्जना भयो भने तपाईंलाई समर्थन गर्न सहज हुन्छ,’ ओलीले ठाकुरसँगको छलफलमा भनेको सहभागी एक नेताले बताए ।

....... २७ माघमा संसद् भवनबाट एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले आफ्नै गाडी चढाएर बालकोट लगेपछि राष्ट्रपतिमा महन्थको नाममा चर्चा सुरु भएको थियो । त्यसपछि लोसपाले ठाकुरको नाममा राष्ट्रिय सहमति गराउन पहल थालेको हो ।

महन्थको राष्ट्रपति प्रस्तावमा बालुवाटार र बालकोटपछि धुम्बाराहीमा देउवा पनि ‘सकारात्मक’ तर तीनै दलका नेताको उस्तै जवाफ- ‘तपाई उपयुक्त पात्र तर पार्टीमा छलफल गर्नुपर्छ’ लोसपाका नेताहरूले पूर्वकांग्रेसीसमेत रहेका ठाकुरका नाममा राष्ट्रिय सहमति खोज्न देउवालाई आग्रह गरेका छन्। ....... लोसपाका वरिष्ठ नेता शरतसिंह भण्डारीका अनुसार प्रचण्ड र ओलीपछि देउवा पनि ठाकुरका नाममा सकारात्मक सुनिए। ...... ‘अहिले विभिन्न नाममा चर्चा भइरहे पनि नेपाली कांग्रेसले आधिकारिक हिसाबले पात्रमाथि निर्णय गरिनसकेको उहाँको भनाइ थियो। अहिले जुन खालको पात्रको खोजी भइरहेको छ, जुन हिसाबले शालीन, भद्र र डेलिगेटेड मान्छे हुनुपर्‍याे भन्ने चर्चा छ, त्यसका लागि महन्थ ठाकुर उपयुक्त पात्र हो भन्ने हाम्रो ठम्याइ छ। ’ ........ तीन दलका शीर्षस्थ नेताको सकारात्मक प्रतिक्रियाबाट उत्साहित लोसपाका नेताहरू अन्य दलका अध्यक्षलाई पनि भेट्ने तयारीमा छन्। ....... मंगलबार प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँगको भेटघाटमा उनले ठाकुरको नाममा राष्ट्रिय–अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा चर्चा रहेको, तर सहमतिका लागि अन्य दलका उम्मेदवारसँग पनि छलफल गर्न लोसपाका नेताहरूलाई उनले सुझाएका थिए। त्यसपछि नेताहरूसहित बालकोट पुगेका ठाकुरलाई एमाले अध्यक्ष ओलीले भने प्रचण्डबाट प्रस्ताव आएको अवस्थामा आफूलाई सहज हुने जवाफ फर्काएका छन्।

बालुवाटार भेटघाटपछि राष्ट्रपतिको प्रस्ताव लिएर महन्थ ठाकुर बालकोटमा

माधव वा सुवासलाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाउन प्रचण्डसमक्ष ओलीको प्रस्ताव ओलीले भने–जसपा र लोसपाको साथ खोजौँ
देउवालाई प्रचण्डको प्रस्ताव : राष्ट्रपतिमा तपाईं वा सिटौला देउवा राष्ट्रपति बन्दा माओवादीलाई सरकारको नेतृत्व पाँचै वर्ष गर्ने परिस्थिति बन्ने प्रधानमन्त्री प्रचण्डको बुझाइ छ । देउवालाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्न कांग्रेसभित्र पनि दबाब छ । उपसभापति खड्का, महामन्त्रीद्वय गगन थापा, विश्वप्रकाश शर्मा लगायतले पनि देउवालाई राष्ट्रपति बन्न सुझाव दिइरहेको अवस्था छ । ...... प्रधानमन्त्री प्रचण्डले कांग्रेसभित्रबाट आफ्नो अनुकूलको विश्वासपात्रका रूपमा सिटौलालाई राष्ट्रपति बनाउन खोजेको देखिन्छ । गत शुक्रबार साँझ सिटौलाले प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई भेटेर राष्ट्रपतिमा सद्भाव खोजेका थिए । प्रचण्डले सिटौलालाई सकारात्मक जवाफ दिएका थिए । ...... देउवाले राष्ट्रपति हुन चाहँदा कांग्रेसमा कसैलाई समस्या छैन । ...... यद्यपि नेकपा एकीकृत समाजवादीले आफ्नो पार्टीलाई राष्ट्रपतिको प्रस्ताव आए स्वीकार गर्ने निर्णय गरेको छ ।

लोसपालाई राष्ट्रपति, जसपालाई उपराष्ट्रपति !
ओलीले नेपाललाई राष्ट्रपति प्रस्ताव गरेपछि झस्कियो माओवादी एमाले र एकीकृत समाजवादीबीच एकता गरेर माओवादीलाई पाखा लगाउने ओलीको रणनीति हुन सक्ने माओवादीको आशङ्का रहेको छ । ...... ओली सरकार बाहिर वा भित्र जहाँ भएपनि गेम खेलिरहने भएकाले उनको प्रस्तावलाई अनेक कोणबाट प्रचण्डले विश्लेषण गर्ने गरेका छन् । अब ओलीले प्रस्ताव गर्ने व्यक्तिलाई प्रचण्डले राष्ट्रपति बनाउने अवस्था नरहेको एक मन्त्रीले बताए । ....... पछिल्लो समय पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाले समेत राष्ट्रपति बन्न आशय व्यक्त गर्ने गरेका छन् । यदि देउवा नै कांग्रेसबाट राष्ट्रपतिको उम्मेदवार भएमा प्रचण्डलाई समेत निर्णय गर्न सहज हुने माओवादी नेताहरू बताएका छन् ।

‘लोसपासँग एकता गर्न उपेन्द्र यादव र बाबुराम भट्टराईबीच रस्साकस्सी छ’ सरकारमा जाने–नजाने वेट एण्ड वाचको अवस्थामा छौँ : डा. शरदसिंह यादव
घरभित्रको गोप्य तस्बिर खिचेपछि रिसाइन् आलिया : भनिन्, ‘आज सबै सीमा पार भए’
‘महन्थ ठाकुरलाई राष्ट्रपति बनाउन कांग्रेस, एमाले र माओवादी केन्द्र सकारात्मक छन्’ प्रारम्भिक छलफलमा सबै दल सकारात्मक देखिएका छन् तर ती दलका नेताहरूले आ–आफ्नो पार्टीमा छलफल गरेर मात्र कुनै निष्कर्षमा पुग्ने भनेका छन् । ....... राष्ट्रपति जुन पार्टीबाट बनेका हुन्छन्, त्यही पार्टीको स्वार्थमा चल्ने गरेको गुनासो व्याप्त छ । देशको राष्ट्रपति हुन नसकेको गुनासो आइरहेका छन् तर महन्थ ठाकुरमा त्यस्तो समस्या हुनेछैन । ....... देशको राजनीतिक अवस्था बुझेको, देशको हरेक परिवर्तनको लडाइँमा संलग्न भएको, राष्ट्रिय–अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा परिचित भएको, हालसम्म कुनै पनि विवादमा नमुछिएको, सबै दलका सबै नेताका प्रिय नेता भएको, शैक्षिक योग्यतालगायत देशले खोजेको हरेक योग्यतामा उहाँ अब्बल भएको कारण हामीले उहाँलाई अघि सारेका हौं । ........ जो–जोसँग भेट्यौँ, सबैले सकारात्मक कुरा गर्नुभएको छ । सबैले महन्थ ठाकुरजीलाई उपयुक्त पात्र भन्नुभएको छ । अहिलेसम्म राष्ट्रपतिमा जतिको नाम आएको छ, त्यसमा महन्थजी उपयुक्त पात्र रहनु भएको सबैले भन्नुभएको छ । यसमा छलफल गरौँ भन्नुभएको छ । हेरौँ, अवस्था कस्तो हुँदो रहेछ । ........ छलफल गर्दै जाऔँ, महन्थ ठाकुरमा पनि सहमति हुनसक्छ भन्ने प्रधानमन्त्री प्रचण्डको भनाइ थियो । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले महन्थजीको बारेमा आफ्नो दल तथा अन्य दलका नेताहरूसँग छलफल गर्ने पनि भन्नुभएको छ । ...... माओवादी केन्द्रसँग भएको सहमति हामी तोड्ने पक्षमा छैनौँ तर राष्ट्रिय सहमति नै गर्ने अवस्था आयो भने महन्थ ठाकुरमा गर्न सकिन्छ’ भनेर उहाँले हामीलाई भन्नुभयो । ........ आज बिहान हामी कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवालाई भेट्न गएका थियौँ । उहाँ पनि महन्थ ठाकुरको प्रस्तावमा सकारात्मक हुनुहुन्छ । उहाँले पनि राष्ट्रपतिका लागि महन्थजी उपयुक्त पात्र हुनुहुन्छ, सहमति बन्न सक्यो भने मलाई कुनै आपत्ति हुँदैन भन्नुभयो । यस विषयमा पार्टीमा छलफल गरेर थप कुराकानी गर्ने बचन उहाँले दिनुभएको छ । ....... यो प्रारम्भिक छलफलले मात्र उत्साहित हुने अवस्था छैन । अहिलेलाई कुरा सकारात्मक भएको छ भनौं, छलफल गर्न अझै बाँकी छ । उहाँहरु सबैजनाले आआफ्नो पार्टीमा छलफल गरेर पुनः छलफल गरौँला भन्नुभएको छ, हेरौँ के हुन्छ ! ........ रेशम चौधरीको नागरिक उन्मुक्ति पार्टी र सीके राउतको जनमत पार्टीसँग छलफल भएको छ । राष्ट्रपतिमा महन्थ ठाकुरको नाममा सहयोग गर्न भनेका छौँ । महन्थ ठाकुरको नाममा सहमति भयो भने उहाँलाई समर्थन गर्न कुनै गाह्रो हुँदैन भनेर उहाँहरूले प्रस्ट भन्नुभएको छ । तर यस विषयमा जसपासँग छलफल भएको छैन, आज या भोलिसम्म जसपासँग पनि छलफल हुन्छ । मलाई लाग्छ राष्ट्रपतिमा महन्थ ठाकुरको नाममा कसैलाई आपत्ति हुनेछैन । मधेस केन्द्रित दलहरू सबै सकारात्मक हुन्छन् र सहयोग पनि गर्छन् जस्तो लाग्छ ।

राष्ट्रपति पद का लागि राष्ट्रिय सहमति का एक मात्र उम्मेदवार: महन्थ ठाकुर

प्रधान मंत्री पद अंक गणित को पद हो। तर त्यसमा त राष्ट्रिय सहमति खोज्ने काम भयो। प्रचण्ड राष्ट्रिय सहमति को प्रधान मंत्री बनेका हुन। राष्ट्रपति पद पनि अंक गणित मा जान सक्ने पद हो। र त्यस अंक गणित मा माओवादी कॉंग्रेस सँग जान्छ कि एमाले सँग त्यस कुरा ले निर्णय गर्छ। तर माओवादी ले अंक गणित को कुरा गरिरहेको छैन। राष्ट्रिय सहमति को कुरा गरिरहेको छ। र अहिले राष्ट्रपति मा राष्ट्रिय सहमति हुँदैमा माओवादी का लागि कॉंग्रेस सँग अहिले अथवा दुई वर्ष पछि नया गठबन्धन बनाउने बाटो बन्द हुँदैन। प्रधान मंत्री को चुनाव र राष्ट्रपति को चुनाव फरक फरक कुरा हो। 

राष्ट्रिय सहमति खोजिएको हो भने स्वाभाविक छ एमाले को उम्मेदवार कॉंग्रेस लाई स्वीकार्य छैन र कॉंग्रेस को उम्मेदवार एमाले लाई स्वीकार्य छैन। प्रधान मंत्री पनि, राष्ट्रपति पनि, सभामुख पनि, सेना प्रमुख पनि सबै एउटै जात, एउटै समुदाय को मान्छे बन्दै जाने हो भने त्यसले पश्चगामी सन्देश दिन्छ। 

माधव नेपाल को पार्टी एमाले मा समाहित हुने शर्त मा माधव भन्ने सोंच बहुत गलत हो। राष्ट्रपति पद का लागि त्यस्तो मोलमोल्है गर्नु अत्यंत अनुचित हुन्छ। प्रधान मंत्री पद मा हुन सक्छ। राष्ट्रपति पद मा हुँदैन। 

महन्थ ठाकुर प्रचंड जन्मिनु अगाडि राणा शाह का विरुद्ध संघर्ष छेड़ेको मान्छे। त्यस्तो अर्को उदाहरण राष्ट्रिय राजनीति मा बाँकी छैन। बहुदल आए पछि कॉंग्रेस पार्टी भित्र देउबा भन्दा सीनियर थिए महन्थ। देउबा लाई हेक्का हुनुपर्छ यो कुरा। ओली सँग पनि राजनीतिक सहकार्य गरेका महन्थ। बाबुराम भट्टराई को पार्टी अध्यक्ष भइसकेका महन्थ। 

प्रधान मंत्री पहाड़ी भए पछि राष्ट्रपति मधेसी। त्यो कुरा पनि छ। बरु उप राष्ट्रपति कोही महिला जनजाति अथवा दलित, शायद माधव नेपाल को पार्टी को। 

राष्ट्रपति पद कुनै आलंकारिक पद होइन। नया लोकतंत्र मा राष्ट्रपति ले आफ्नो रोल राम्रो सँग नखेले व्यवस्था र संविधान नै धराप मा पर्ने हुन सक्छ। भारत का प्रणव मुखर्जी बारे भनिन्थ्यो, गांधी नभएकोले मात्र होइन भने उहिले प्रधान मंत्री बनिसकने। नेपाल मा त्यो सक्षम व्यक्ति महन्थ ठाकुर हुन। प्रखर ज्ञान भएका मानिस। राष्ट्रपति पद का लागि लोक सेवा आयोग को जाँच हुँदो हो त सबैभन्दा अब्बल महन्थ नै हुन्थे। 

नेपालको विगत ७० वर्ष को राजनीतिक इन्द्रेणी को प्रत्येक रंगमा भिजेका व्यक्तित्व महंथ ठाकुर। मधेसी दल हरुको जोडेर भोट त १२ लाख हो। माओवादी को हाराहारी हो। मिलेर बस्न आएन त्यो अर्कै कुरा हो। 

माओवादी लाई पनि ठीक्क। एमाले लाई पनि ठीक्क। कॉंग्रेस लाई पनि ठीक्क। पहिचानवादी लाई त अझ ठीक्क। राष्ट्रपति पद का लागि राष्ट्रिय सहमति का एक मात्र उम्मेदवार: महन्थ ठाकुर। 

महन्थलाई राष्ट्रपति बनाउन लोसपा नेताको दौडधुप : प्रचण्डपछि ओली र देउवासँग भेट्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई बालुवाटारमा भेटेर ठाकुरलाई राष्ट्रपति उम्मेदवार बनाउन राखेको प्रस्तावमा प्रचण्डले सकारात्मक रूपमा लिँदै आफ्नोतर्फबाट पहल गर्ने बचन दिएको नेता राजेन्द्र महतोले जानकारी दिए । ...... उहाँले महन्थजी पनि राष्ट्यि सहमतिको उम्मेदवार हुनसक्ने व्यक्ति र पात्र हो, तर मसहित तपाईँहरू पनि अन्य दलसँग त्यसका लागि पहल गर्नुस भन्नुभयो ।’

मिथिला मध्यमा परिक्रमा विधिवत् रूपमा सुरु
मधेसलाई मरुभूमिकरण हुनबाट बचाउन पाँच बुँदे मागसहित आन्दोलन घोषणा
ओलीको ‘ट्रयाक टु’ योजना : माधवलाई देखाएर प्रचण्डमाथि दबाब माधव उत्साहित, प्रचण्ड सशंकित माधव नेपाल निकट स्रोतका अनुसार अध्यक्ष ओलीले राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बन्न गरेको प्रस्तावमा नेता नेपाल सकारात्मक छन् । ओलीसँगको भेटमा पनि उनले सहमति जुटाउने सवालमा आफु पछि नहट्ने बताएका छन् । ........ अध्यक्ष ओलीले पार्टी एकतासहित नेपाललाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाउन गरेको प्रस्तावप्रति एकीकृत समाजवादीका नेताहरु नै विश्वस्त हुन सकेका छैनन् । समाजवादीका एक पदाधिकारीका अनुसार ओलीले पार्टी एकता र राष्ट्रपतिबारे गरेको प्रस्ताव गोलमटोल किसिमको छ । ‘ओलीजीको प्रस्ताव नै गोलमटोल किसिमको छ । विश्वास गरिहाल्न सक्ने अवस्था छैन’, ती पदाधिकारी भन्छन्, ‘केही नलाग्ने भएपछि ओलीजी हामीतिर आउनुभएको हो । हामीलाई देखाएर माओवादी र कांग्रेसलाई साइजमा ल्याउने उहाँको योजना सामान्य राजनीति गर्ने मान्छेले पनि नबुझ्ने कुरै छैन ।’ ........ ‘ओलीजीको कुटिल चाल बुझ्न जरुरी छ ।’ ....... ‘ओलीजी राष्ट्रपतिमा पहिला झलनाथ खनाल र अहिले माधव नेपालको नाम लिन थालेका छन् । यो उहाँहरुलाई (झलनाथ–माधव) लाई दिन होइन, हामीलाई कमजोर बनाउन र सबै पद आफूले नै कब्जा गर्न खेलिएको योजना हुनसक्छ ।’ ....... ‘ट्रयाक टु’ योजनामा अघि बढ्दा माओवादी र कांग्रेस दुवै लत्रिएर आफूले अघि सार्ने उम्मेदवारमा सहमति गर्न बाध्य हुने ओलीको बुझाई रहेको हुनसक्ने प्रचण्डले बताए । ........ प्रचण्डले ओलीले नेकपा एकीकृत समाजवादीसँग समेत एकीकरण गर्ने, रास्वपा विभाजन गर्ने र सवैभन्दा ठुलो दल बन्ने योजनाअनुसार राष्ट्रपतिमा नेता नेपाललाई अघि सार्न लागेको हुनसक्ने बताएका थिए । ........ ओलीले राखेको प्रस्तावमा अध्यक्ष माधव नेपाल भने उत्साहित देखिएका छन् । ....... ‘सहमति हुनसक्छ भने म तयारै छु । तर त्यसका लागि तपाई र प्रचण्डले पहल गर्नुपर्छ’, नेपालले ओलीलाई भनेका छन् । सोही अनुसार अध्यक्ष नेपालले सोमबार दिउँसो माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई सिंहदरवारमा भेटेर कांग्रेसको उम्मेदवारमा एमाले सहमत नहुने र कांग्रेस–माओवादी एमालेको उम्मेदवारमा सहमति नजनाउने अडानमा भएकाले आफूमा सहमति खोज्ने प्रयास गर्न र त्यो पहल लिन पनि प्रचण्डलाई आग्रह गरेका छन् । ......... माधवका नाममा आफूहरु लचिलो भएपछि अर्कै उम्मेदवार अघि सार्ने र राष्ट्रपति बनाउनुका साथै कांग्रेससँगको सम्बन्ध समेत टुटाउने ओलीको भित्री उद्देश्य हुनसक्ने प्रचण्डको बुझाई छ । ........ माओवादी र डा. भट्टराई नेतृत्वको नेपाल समाजवादी पार्टी (नेसापा) बीच पार्टी एकीकरण गर्ने अन्तिम तयारी छ । ........ ओलीले ‘ट्रयाक थ्री’ अन्तर्गत कांग्रेसलाई साथ लिने प्रयास गर्नेछन् । त्यसका लागि ‘यी खुद्रे पार्टीले सारै दुःख दिए, तपाई हामी मिलेर अघि बढांै, अहिले तपाईहरुका तर्फबाट राष्ट्रपतिमा सहमति गरौं’ भनेर ओलीले कांग्रेसलाई प्रस्ताव गर्न सक्छन्’, माओवादीका एक पदाधिकारी भन्छन्, ‘तर अहिलेसम्मको अवस्थामा कांग्रेस त्यसका लागि तयार भइसकेको देखिँदैन ।’ .......... ओली कुनै हालतमा पनि सत्ताबाट बाहिर निस्कन र प्रदेश सरकारहरु पनि गुमाउन चाहदैनन् ।

ओलीको प्रस्तावपछि देउवा र नेपालबीच वार्ताको तयारी भ्रम सिर्जना गर्न खोजियो : कांग्रेस महामन्त्री थापाका अनुसार कांग्रेस र माओवादीबीच औपचारिक तहमा छलफल सुरु भइसकेपछि सत्ता समीकरण फेरबदल गर्ने सहमति ‘अन द स्पोट’ भइसकेको छ । तर अहिले प्रक्रियाको हिसाबले प्रचण्डले राष्ट्रिय सहमति भनिरहेका छन् ।

.

https://t.co/t38P1yQqmI

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) February 21, 2023

https://t.co/MsDuJmAZn5

— Paramendra Kumar Bhagat (@paramendra) February 20, 2023

गाउँले तर स्वस्थ भात खानु गाउँमा पाईन्छ pic.twitter.com/We2rz9DKec

— Bhupendra Rai (@rbhupendra01) February 21, 2023

This is a great photo by Pete Souza of four distinguished living Presidents. Happy President’s day to those in the US pic.twitter.com/bpAXU5yY9K

— Jose J. Ruiz (@josejorgeruiz) February 20, 2023

19: Kathmandu

प्रचण्डसँग सहमति गरिहाल्ने हतारोमा कांग्रेस ओलीले १० पुसको सहमति सम्झाउने गरेका छन् भने प्रचण्डले २६ पुसमा कांग्रेसले विश्वासको मत दिएपछि परिस्थिति फेरिएको तर्क गर्ने गरेका छन् । ....... अहिलेको अवस्था भनेको ओलीप्रति प्रचण्डको अविश्वास बढ्दो छ, तर सहकार्य पनि टुटिसकेको छैन । ...... नेताहरुका अनुसार कांग्रेसलाई राष्ट्रपति दिन प्रचण्ड सहमत देखिएका छन् । तर उनका केही आशंका छ । राष्ट्रपति लिएपछि कांग्रेसले फेरि दुई ठूला दल मिल्नुपर्छ भनेर एमालेसँग सहकार्य त थाल्ने होइन भन्ने उनको आशंका छ । ......... नेताहरुका अनुसार ३ वर्ष प्रचण्ड प्रधानमन्त्री हुने र बाँकी २ वर्ष कांग्रेसले सरकारको नेतृत्व गर्ने समझदारी जस्तै छ । यदि प्रचण्डले चाहने हो भने ५ वर्ष सरकारको नेतृत्व दिन समेत पार्टी तयार हुनुपर्ने मत कांग्रेसमा बलियो बनेको छ । ....... भ्रमणका क्रममा उनले आफूहरु कांग्रेस–माओवादी गठबन्धनकै पक्षमा रहेको सन्देश दिएको स्रोतको दाबी छ । १ फागुनमा काठमाडौं आएका उनले दुई दिने बसाईमा गरेको राजनीतिक भेटघाटले पनि त्यही संकेत गर्छ । उनले कांग्रेसका बालकृष्ण खाँणदेखि मधेस केन्द्रित दलका सबै नेताहरुलाई प्राथमिकताका साथ भेटे । तर संसदमा भएको चौथो दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र पाँचौं दल राप्रपाका नेतृत्वलाई भेटेनन् ।

प्रचण्डको चाहना : एमाले आफैं बाटो लागोस् घटनाक्रमले पनि प्रचण्डको चाहना एमालेसँगको सहकार्य बलियो बनाउने भन्दा पनि कांग्रेस रिझाउनेतिर केन्द्रित रहेको देखिन्छ । त्यसको थालनी भने विश्वासको मत माग्न २५ पुसमा प्रचण्ड कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको निवास धुम्बाराही पुगेबाट भयो । ..... राप्रपाबाट मन्त्री बनेकाहरुलाई त प्रचण्डले संसदबाटै राजतन्त्रबारे बोल्ने मन्त्रीलाई स्पष्टीकरण सोध्ने चेतावनी दिएका थिए । ‘हामी कुन राजनीतिक विचारधारा बोक्छौं र कसरी आएका छौं भन्ने त सरकार बनिरहँदा नै प्रष्ट थियो नि’, राप्रपाका एक पदाधिकारी भन्छन्, ‘अहिले सत्ता सहकार्यमा अप्ठ्यारो पार्ने काम कसैबाट पनि हुनुहुन्न ।’ ........ १ फागुनमा जनयुद्ध दिवसको सार्वजनिक विदा दिने निर्णय प्रचण्डले मन्त्रिपरिषद् बैठकबाट गरे । गणतन्त्र स्थापनाको डेढ दशकपछि सत्ता साझेदारबीच सामान्य छलफलसमेत नगरी यस्तो निर्णय लिएको भन्दै राप्रपा असन्तुष्ट बन्यो । ....... माओवादी नेताहरु भने एमाले नेतृत्वप्रति अझै विश्वास गर्ने वातावरण नभएकाले राष्ट्रपतिमा सहमतिको प्रस्ताव आएको बताउँछन् । प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई विश्वासको मत दिइरहँदा संसदबाटै ओलीले प्रतिनिधिसभा विघटनको निर्णय पुष्टि गर्न खोजेकाले राष्ट्रपतिमा सहमति खोज्नुपरेको उनीहरुको तर्क छ । ....... ‘सभामुखमा एमालेभित्र सार्वजनिक रुपमा स्वीकार्य व्यक्तिहरुकै चर्चा थियो । तर केपी ओलीले फुत्त एउटा नाम दिनुभयो’ उनी भन्छन्, ‘भोलि राष्ट्रपतिमा त्यसै गर्नु होला ।’ संविधान र प्राप्त उपलब्धि जोगाउने प्रतिवद्धता भएका व्यक्ति राष्ट्रपतिमा बनाउन गठबन्धन नै बदल्न पनि प्रचण्ड तयार रहेको ती नेता बताउँछन् ।

राष्ट्रपति पदमा कसिलो अडान : कांग्रेस भन्छ- हाम्रैबाट, एमाले भन्छ- आफ्नैबाट पत्रकार सम्मेलन होस् या सार्वजनिक कार्यक्रममा दिने अभिव्यक्ति एमाले र कांग्रेस नेताका लागि राष्ट्रपति पद मसला हुने गरेको छ ।

र्‍यापर मेयरको रफ राजनीति बालेनको नौ महिने वासलात कालो चस्मा, भाद्‌गाउँले टोपी, सेतो दौरा-सुरुवालमाथि कालो कोट । २०७९ जेठ १६ गते काठमाडौँ महानगरपालिकाको मेयरको कुर्सीमा बसेर पहिलोपल्ट बालेन्द्र शाह (बालेन)ले भनेका थिए- यो सेलिब्रेसन होइन, शोक मनाउने बेला हो । फोहोर व्यवस्थापन नभएसम्म म खादा र माला लगाउँदिनँ । सेलिब्रेसन गर्दिनँ । अन्तर्वार्ता दिन्‍नँ । ........ उनले यो पनि भनेका थिए- हाम्रो पहिलो प्राथमिकता फोहोर व्यवस्थापन हुनेछ । काठमाडौँबासीले गरेको ‘पाप’ सिसडोलबासीले भोगिरहेका छन् । हामीले गर्दा उनीहरू क्यान्सर पीडित र छाला रोगी भएका छन् । उनीहरू दिनदिनै मरिरहेका छन् । उनीहरूलाई पनि स्वच्छ हावा र पानीको अधिकार छ । सिसडोलबासीले स्वस्थ जीवन बाँच्न पाउने अधिकार पूरा नभएसम्म अरु केही गर्दैनौँ । ....... झिँगा भन्किरहेको फोहोरको थुप्रोमाथि बसेर मेयर बालेनले यो पनि भनेका थिए, ‘म स्वतन्त्र व्यक्ति हुँ । कुनै पार्टीको केही लाग्दैन । कसैसँग साँठगाँठ गरिरहनु पर्दैन । म मेयर बन्‍नुपर्दैनथ्यो । पत्रिकामा देख्‍नु नै भयो होला, मसँग ७०-८० बिघा जमिन भएको के-के कुरा आइरहेको थियो । म इन्जिनियर हुँ । महिनाको साढे तीन लाख रुपैयाँ तलब खाने मान्छे हुँ । मलाई काम गर्न दिनुस् ।’ उनको यो प्रतिबद्धतामा स्थानीयहरूले खुसी हुँदै ताली पिटेका थिए । ......... महानगरको पहलमा बानेश्वर, बागबजार, बौद्ध, मैतीदेवी, दरबारमार्ग लगायतका पार्किङ हट्यो । फुटपाथ व्यापारीहरू सडकबाट बढारिए । ....... जनप्रतिनिधि बालेन यसको जवाफ दिन जरुरी ठान्दैनन् । उनी फोन उठाउँदैनन्, अन्तर्वार्ता दिँदैनन् । ........ दुई वर्षलाई भनेर फ्याँक्न थालिएको फोहोर १७ वर्षसम्म फ्याँकियो । सिसडोलमा फोहोरको पहाड बनेको छ । फोहोरका गाडीहरू बञ्चरेलाई दोस्रो सिसडोल बनाउने यात्रामा गुडिरहेका देखिन्छन् । सिसडोलमा फोहोर फ्याँक्न छाडेको नौ महिना बितिसिक्दा पनि पहाडबाट लिच्चड चुहिन छाडेको छैन । गाउँ गन्हाउन बन्द भएको छैन । सिसडोलबासीलाई झिँगाले छाडेका छैनन् । ......... फोहोरको बाफले आगो लगाएसरि डढेको छ । जे रोपे पनि उब्जिँदैन । त्यत्रो वर्ष फालेको फाहोरले हामीलाई यत्तिकै कहाँ छाड्ला र ?’ ........ फोहोर फ्याँक्न पाइँदैन भन्दै यहाँ बेला-बेला आन्दोलन चर्किन्छ । स्थानीयहरू गुलेली बोकेर बाटो छेक्न थाल्छन् । लाठी र बन्दुक बोकेका सुरक्षाकर्मीको स्कटिङमा फोहोरको गाडी आउँछ । दुईबीच झडप हुन्छ । झडप हुने केन्द्र स्थान लक्ष्मी र रत्‍नबहादुरकै घर हो । आन्दोलन चर्किंदा उनीहरूको घरको छानामा ढुङ्गा बर्सिन्छ । ढुङ्गाबाट जोगिन सुरक्षाकर्मीहरू उनीहरूकै घरमा ओत लाग्छन् । चारैतिरबाट उनीहरूप्रतिको आक्रोश घरको छानामा पोखिन्छ । .......... जाडो महिना भए पनि जताततै झिँगा भन्किएका छन् । गाडी एकछिन जाममा पर्दा लिच्चड चुहिन्छ । गन्हाएर बस्नै नसक्ने हुन्छ । ‘धुलो उड्यो भने कहिलेकाहीँ यसो पानी हाले जस्तो गर्छन्,’ उनले सुनाए, ‘कर्मचारी त आउँछन्, तलब पकाउँछन्, जान्छन् । सास्ती हामीले भोग्नुपरेको छ । ........ दिनको तीनपटक औषधी हाल्दा पनि झिँगाले छाड्दैन । पालेका कुखरा रोगाएर खत्तम भइसके । बोटबिरुवा र जीवजन्तुलाई त्यति असर गरेको छ भने हामी मान्छेलाई केही भएको छैन होला ?’ ......... त्यसबेला कम लगानीमा लक्ष्मीले गर्न सक्ने एउटै काम थियो, फुटपाथमा तरकारी व्यापार । तर, केही महिनाअघि महानगरले सडक बढार्दा, उनीहरू पनि बढारिए । उनीजस्ता थुपै फुटपाथ व्यापारी बेरोजगार बने । ........ सटरमा तरकारी महँगो होला भनेर ग्राहकहरू हत्तपत्त छिर्दैनन् ....... ‘तरकारीमा सटरको भाडा पनि जोडेको होला भनेर मान्छेहरू खासै किन्‍न आउँदैनन्,’ उनले भनिन्, ‘अरुको त के कुरा गर्नु हामीलाई डन्डा लगाएर लखेट्ने तिनै महानगरका प्रहरीहरू सटरमा तरकारी किन्‍न आउँदैनन् । उनीहरू आफैँ सडकपेटी र ठेलागाडा खोज्दै हिँड्छन् ।’....... काठमाडौँ महानगरपालिकामा यसपटक भने युवा उम्मेदवारलाई देखेर लक्ष्मी जस्ता थुप्रै फुटपाथ व्यापारीमा एक किसिमको आशा पलाएको थियो । तर, त्यो आशा बेच्न राखेको तरकारी महानगर प्रहरीले सडकभरि असरल्ल पारेसँगै मर्‍यो । ‘चोरेर ल्याएको सामान जसरी घिसारेर, लतारेर लैजाँदा दु:ख लाग्छ,’ लक्ष्मीले दुखेसो पोखिन्, ‘हामीलाई यो देशको मान्छे नै होइन जस्तो व्यवहार गर्छन् । सडक छाडेर यो उमेरमा जागिर खोज्न कहाँ जानु ?’ .......... लक्ष्मीलाई लाग्छ- गरिबको व्यथा बुझ्‍ने नेता जनताले कहिल्यै पाएनन् । उनका थुप्रै साथी गरिखान नपाएर डिप्रेसनमा गएका छन् । उनी आफैँ कुनै समय निकै अप्ठ्यारोमा थिइन् । ‘कति दिन त निद्रै परेन,’ उनले सम्झिइन्, ‘कहाँ जाने, के खाने भन्‍ने पीडाले सताइरहन्थ्यो । धनीहरू त भाटभटेनी जालान्, होलसेल धाउलान् । गरिबहरू कहाँ जाने ?’ फुटपाथ हटाएपछि धेरैले लक्ष्मी र उनका फुटपाथ व्यापारी साथीहरूलाई भने, ‘काठमाडौँमै किन बस्नु ? गरिखान नसके आफ्नै गाउँ फर्किनु नि ।’ उनीहरूलाई लक्ष्मीहरूको साझा प्रश्‍न छ- राजधानी तिमीहरूको मात्रै हो र ? ......... ‘आफूजस्तो अनपढ बच्चालाई बनाउनु भएन भनेर सहर आइयो,’ उनले भनिन्, ‘उनीहरूलाई कापी र सिसाकलकम किन्दिन सकिएला कि भनेर दु:खजिलो गरेका हौँ । गाउँमा दु:ख गरे पेट मात्रै भरिन्छ, पैसाको मुख देखिँदैन ।’ ........ महानगरलाई कौशिलाको प्रश्‍न छ- बानेश्वरको फुटपाथ हटाएर के परिवर्तन भयो ? के सुधार भयो ? हामीलाई हटाएर बानेश्वर अब अमेरिका हुन्छ कि स्विट्जरल्यान्ड ? फुटपाथ त त्यहाँ पनि हुन्छ नि हैन र ? ...... ‘समात्ने नै भए चोर, डाँका, गुण्डा र लफङ्‌गालाई समात । देश बेचुवालाई समात । सुन तस्करी गर्नेलाई समात । बलात्कार गर्ने र मान्छे मार्नेलाई समात, गरिब गुर्जालाई समातेर के हुन्छ ?,’ उनी थप्छिन् । ........ मंसिर १२ गते महानगरको डोजर थापाथलीको सुकुम्बासी बस्तीमा छिर्दा पवित्रा श्रीमान्‌को काजकिरियामा व्यस्त थिइन् । आठौँ दिनको ‘पुण्यतिथि’का लागि घरमा पुरेत आएका थिए । दु:खमा साथ र समवेदना प्रकट गर्न आएका आफन्त र शुभचिन्तकहरूले घर भरिएको थियो । श्रीमान्‌ गुमाउनुको पीडा एकातिर थियो । त्यही बेला अकस्मात् बस्तीमा डोजर छिरेपछि के गर्ने, उनले सोच्नै सकिनन् । मंसिर १२ गते महानगरको डोजर थापाथलीको सुकुम्बासी बस्तीमा छिर्दा पवित्रा श्रीमान्‌को काजकिरियामा व्यस्त थिइन् । आठौँ दिनको ‘पुण्यतिथि’का लागि घरमा पुरेत आएका थिए । दु:खमा साथ र समवेदना प्रकट गर्न आएका आफन्त र शुभचिन्तकहरूले घर भरिएको थियो । श्रीमान्‌ गुमाउनुको पीडा एकातिर थियो । त्यही बेला अकस्मात् बस्तीमा डोजर छिरेपछि के गर्ने, उनले सोच्नै सकिनन् । ............ आफ्नो कमाइले घर धान्‍न र भाडा तिर्न मुस्किल भएपछि पवित्रा थापाथलीको सुकुम्बासी बस्तीमा बस्न थालिन् । ‘जग्गा किन्‍ने पैसा थिएन,’ उनले सुनाइन्, ‘सबै परिवार एकै ठाउँमा बस्ने भनेर श्रीमान्‌ले विदेशबाट ल्याएको पैसाले यहीँ सानो बास बनायौँ ।’ ........ यसपटक काठमाडौँमा युवा मेयर पाएर उनलाई आफ्नो कुरा सुन्‍ने मान्छे पाएजस्तो भएको थियो । तर, उनले पनि गरिब र दु:खीको कुरा नसुनेको पवित्राको गुनासो छ । ‘चुनावका बेला भोट दिनुभयो भने सुकुम्बासीलाई राम्रो गर्छौं, लालपुर्जा दिन्छौँ भन्छन्,’ उनले भनिन्, ‘यसपटक त झन् युवक मेयरप्रति धेरै आशा थियो । नयाँ मान्छले केही गर्ला भनेर लौरोमा भोट हाल्यौँ । अहिले त्यही लौरोले हामीलाई लखेटिरहेको छ ।’ ......... उनले थपिन्, ‘मेयरसापले हामीलाई हटाएर सहर सफा बनाउन खोज्नुभएको होला । मान्छेबिनाको सफा सहर कस्तो हुन्छ ? आफू जस्तै सधैँ कालो चस्मा र कोट लगाएर हिँड्नेलाई मात्र उहाँले मान्छे गन्‍नुभयो । जनतालाई कसरी सफा र कसरी खुसी राख्‍ने उहाँले सोच्नुभएन । हामीलाई गन्‍नुभएन ।’ ........... ‘जाडो महिना भएकाले एउटा सिरक चाहिँ राति ओड्न चाहिन्छ भनेर निकालेँ,’ उनले सुनाइन्, ‘अरु सामान निकाल्न नसकेपछि जेसुकै होस् भनेर छाडिदिएँ ।’ ......... ‘उता जग्गा-जमिन थिएन,’ उनले भनिन्, ‘मेलापात गरेर जीवन धान्‍नै मुस्किल थियो । यहाँ पनि मजदुरी गरेको पैसाले भाडा तिर्न र छोराछोरी पढाउन गाह्रो भएपछि सुकुम्बासी बस्तीमा बस्न थाल्यौँ ।’ ........ सुकुम्बासी बस्तीमा बस्नु आफ्नो रहर नभई बाध्यता भएको उनले बताइन् । ‘नत्र यस्तो गन्हाउने खोलाको छेउमा बस्ने रहर कसलाई नै हुन्छ र,’ उनले सुनाइन्, ‘नयाँ नेताले दीगो बास दिलाउलान् भनेको उठिबास चाहिँ लगाउने भए ।’ ............ जय नेपाल हलको प्रांगण खनेर उत्खनन गरिएको टुकुचा खोला अलपत्र छ । त्यहाँ वरपरको जमिन भासिन थालेको छ । खोलाको वरिपरिको क्षेत्र भासिँदै जाँदा फुटपाथ प्रयोग गर्न नमिल्ने भएको छ । .......... ‘अहिले नै यसरी भासिँदै गइसक्यो, बर्खामा के होला ?,’ उनी भन्छन्, ‘बाढी आउला, रोड भासिएला, वरपरका घर बस्नै नसकिने बन्लान्, यसको जिम्मेवारी कसले लिने ?’ ....... ‘भत्काउनुपर्छ भनेर डोजर पठाउनेले भत्काइसकेपछि के गर्ने भनेर योजना पनि त बनाउनुपर्‍यो नि,’ उनी थप्छन्, ‘यहाँ सवारी दुर्घटना भयो, कोही मान्छे चिप्लिएर लड्यो भने त्यसको जिम्मा महानगरले लिनुपर्छ ।’ ......... उच्च अदालत पाटनले टुकुचामाथि बनेका संरचना भत्काउने महानगरको काममा रोक लगाएको छ । महानगरविरुद्ध परेको रिटमा उच्च अदालतले ‘स्टे अर्डर’को आदेश दिएको छ । त्यसको पूर्णपाठ भने आइसकेको छैन । ............. उनले बालेन्द्र निर्वाचित भएपछि ‘द न्युयोर्क टाइम्स’ र एक दुईओटा अन्य मिडियामा मात्रै अन्तर्वार्ता दिएको प्रसंग निकाले । काममा डिस्टर्ब नहोस् भनेर अन्तर्वार्ता नदिएको भन्‍ने उनको आशय थियो । यसलाई प्रस्ट्याउँदै उनले भने, ‘मेयरको काम धेरै हुँदो रहेछ । अन्तर्वार्ताले काम गर्नै भ्याइँदो रहेनछ । एउटालाई दिएपछि सबैलाई दिनुपर्‍यो । उहाँ मिडियामा खर्चिने समय काममा लगाइरहनुभएको छ ।’ ............... स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐनले खोला छेउको बस्ती हटाउने अधिकार महानगरलाई दिएको छ,’ उनले भने, ‘हाम्रो काम अनधिकृत संरचनामा डोजर लगाउने हो । महानगरले त्यहाँका मान्छे हटाएर व्यवस्थापन गर्न तयार छ । सम्बन्धित मन्त्रालयसँग कुरा भइसकेको छ ।’ महानगरले उपत्यका विकास प्राधिकरण र बागमती सभ्यता विकाससँग मिलेर करिडोर खोल्ने, छेउमा पार्क बनाउनेलगायतका काम गर्न लागेको उनले बताए । ............ बस्तीले गर्दा सडकमा जामको समस्या बढेको छ,’ उनले सुनाए, ‘ढल रोकिएको छ । बेतिथि छ । बिजुली बत्ती चोरेर लगेका छन् । त्यो बाटो सामान्य मान्छे बिहान-बेलुका हिँड्नै डरमर्दो छ । विभिन्‍न समस्याबाट वडा आजित छ ।’ ........... ‘कुनै पनि नगरपालिकामा फुटपाथ व्यवसाय गर्नु गैरकानुनी काम हो,’ उनले भने, ‘अहिले आएर यसलाई किन मुद्दा बनाइयो, थाहा छैन । अन्य नगरपालिकाले फुटपाथमा व्यापार गर्न दिएका छन् भने त्यो गैरकानुनी हो ।’ फुटपाथ व्यापारीलाई हटाएपछि महानगरका सडकपेटी हिँड्न लायक भएको स्वीकार्न उनले आग्रह गरे । ......... भूपदेवलाई हामीले महानगरले गरिबका बस्ती र व्यवसाय उठाउनेबाहेक के काम गरिरहेको छ ? जिज्ञासा राख्यौँ । उनले महानगरले गरिरहेको दर्जनभन्दा बढी कामको फेहरिस्त सुनाए- हेल्प डेस्क, साना गल्लीहरूका लागि वाटर हाइड्रेन्ट, सडक बत्तीबारे सम्झौता, सडक र फुटपाथ मर्मत, पार्किङ र ट्राफिक व्यवस्थापन, स्वास्थ्य क्लिनिक, स्मार्ट ट्‌वाइलेटलगायतमा पहल भइरहेको बताए । ......... डिजिटलाइजेसन, सार्वजनिक जग्गा संरक्षण र होर्डिङबोर्ड व्यवस्थापनबारे पनि उनले खुलेरै प्रस्तुत भए । . ...... ‘अबको केही समयमै तपाईंहरूले महानगरको भित्ता-भित्तामा एकता, समानता, सहरको मौलिकता झल्किने पेन्टिङ देख्‍नु हुनेछ ।’ ........ आफू स्वयं बालेनसँग जोडिएको धेरै नभएको उनले बताए । विवेकशील साझाबाट अलग्गिएर बसिरहेको बेला उनको भेट बालेनसँग भएको रहेछ । सोही सिलसिलामा उनीसँग सहकार्य गर्न पुगेका रहेछन् । ....... उनले बालेनको पृष्ठभूमि बुझ्‍न एउटा बायोडाटा पठाइदिए । त्यसमा बालेनले विगतमा गरेका २७ वटा कामको लिस्ट थियो । त्यसमा उनले बनाएका भवन र पुलको लिस्टसँगै डिजाइन गरेका हस्पिटल, कलेज र पालिकाको भवनको नाम थियो । .......... बालेनलाई जिताउन उनका साथीहरू कुमार बेन, भिक्टर पौडेल, रविन भारती, गणेश कार्कीलगायतले नजिकबाट सहयोग गरका थिए । बालेनले दशकौँ लगाएर पार्टी संगठन बनाएका दलका नेतालाई बिनासंगठन हराउँदा धेरै आश्चर्यचकित भएका थिए । ........ पूर्वप्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईले सामाजिक सञ्जालमै लेखेका थिए, ‘फुटपाथ पनि व्यवस्थित गर्नुपर्छ । तर, संसारभर स्वरोजगार श्रमिकहरू फुटपाथ वा सार्वजनिक ठाउँमा व्यवसाय गर्न बाध्य हुन्छन । अत: निश्चित ठाउँ/समय तोकेर तिनको व्यवस्थापन गर्नैपर्छ !’ .........

उहाँमा काम गर्ने जोस छ । बुद्धि धेरै छ । जनतासँगको सम्पर्क भने सजिलै ह्यान्डल गर्न नसके जस्तो देखिन्छ । तर, महानगर बिगार्ने होइन, बनाउने खालकै मान्छे हो ।’

........... कार्यपालिका बैठकमा लगेका योजनाहरू भने मेयरले सुन्‍ने गरेको उनले बताए । काम गर्नेलाई अहिलेसम्म मेयरबाट रोकावट नभएको उनको अनुभव छ । ......... फेसबुकमा दुई-तीन लाइनभन्दा बढी लेख्‍न नरुचाउने बालेनले केही समयअघि संसद् भवन अगाडि आत्मदाह गर्ने प्रेमप्रसाद आचार्यको समवेदनमा लामै फेसबुक पोस्ट लेखे । आचार्यको आत्मदाह र निराशाको कारण राज्य भएको उनको ठहर छ