In The News (57)

सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष राजेन्द्र महतोलाई थप उपचारका लागि धरान स्थित बीपी कोईराला स्वास्थ विज्ञान संस्थानमा रेफर गरिएको छ। एम्बुलेंसमा महतोलाई धरान लगिंदै।

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

आफ्ना प्रिय नेता राजेन्द्र महतोमाथि भएको सांघातिक आक्रमणबाट रिसाएका मधेशी मोर्चाका कार्यकर्ताहरूले आज बिहान बीरगंजमा कान्तिपुर पत्रिका बोकेको गाडीमा आगजनी गरेका छन्।

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा सर्लाहीको मलंगवामा बिद्धार्थीहरूद्वारा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

On esamata, an extract from my book to be released shortly - who is a Nepali?

Posted by Prashant Jha on Saturday, December 26, 2015

बिभिन्न जिल्लामा संघीय समावेशी मधेसी गठबन्धनले आयोजन गरेको प्रतिकात्मक भैंसी जुलुस ।

Posted by Jay Prakash Gupta on Sunday, December 27, 2015

Posted by Subhash Chandra Shah on Saturday, December 26, 2015

Posted by Subhash Chandra Shah on Saturday, December 26, 2015

मधेसियो, कुत्तो पर भडोसा न करे।

Posted by Lokendra Yadav on Sunday, December 27, 2015

जनकपुर मा बिद्या भण्डारी को बिरोध को विरुद्ध मा कांग्रेस देखि एमाले र एमाओवादी सम्म का नेपाली नेता हरुले एक्यवद्धता देखा...

Posted by Lokendra Yadav on Saturday, December 26, 2015

Posted by Subhash Chandra Shah on Sunday, December 27, 2015

सद्भावनापार्टी को राष्ट्रिय अध्यक्ष्य र मधेसको सिर्शस्थ नेता श्री राजेन्द्र महतोमाथि ओली सरकार द्वारा गरिएको हत्या प्रया...

Posted by Vijay Kant Karna on Saturday, December 26, 2015

Posted by Lokendra Yadav on Saturday, December 26, 2015

Posted by Vijay Kant Karna on Sunday, December 27, 2015

सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष राजेन्द्र महतो थप उपचारका निम्ति धरान स्थित बीपी कोईराला स्वास्थ विज्ञान संस्थानमा दाखिल

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

ओलीद्वारा राजेन्द्र महतोको हत्या प्रयासको बिरोधमा प्रदर्शन .......राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा जनकपुरमा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

मेडिकल बुलेटिन बिहान ९:४५बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा गम्भीर घईते भई उपचारको लागि आईसीयूमा राखिएका सदभावना पार्टीका राष...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

ओलीद्वारा राजेन्द्र महतोको हत्या प्रयासको बिरोधमा प्रदर्शन .......राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा सर्लाहीको मलंगवामा बिद्धार्थीहरूद्वारा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by Upendra Mahato on Saturday, December 26, 2015

पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष क्षत्रीय राजेन्द्र महतो माथि सरकारले कायरतापूर्ण गरेको हत्या प्रयासको बिरोधमा रौतहटको गौरमा बिहानै देखि बिरोध प्रदर्शन ...

Posted by सदभावना पार्टी on Saturday, December 26, 2015

Posted by Subhash Chandra Shah on Sunday, December 27, 2015

सिघ्र स्वास्थ्य लाभको कामना.......देश बिदेशमा रहेका शुभचिन्तक कुटनीतिक नियोग, बिभिन्न राजनितिक दलका नेता कार्यकर्ताहरू...

Posted by Upendra Mahato on Saturday, December 26, 2015

राजेन्द्र महतो धरान रेफर........बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा उपचारार्थ सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष श्री राजेन्द्...

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

मेडिकल बुलेटिन बिहान ९:४५बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा गम्भीर घईते भई उपचारको लागि आईसीयूमा राखिएका सदभावना पार्टीका राष...

Posted by Upendra Mahato on Saturday, December 26, 2015

जनकरमा पुलिसद्वारा दमन सुरू....जनकपुरमा प्रहरीद्वारा फ़ायरिंग सुरू, आँसु ग्यास प्रहार, झड़प जारी

Posted by सदभावना पार्टी on Sunday, December 27, 2015

Posted by Subhash Chandra Shah on Sunday, December 27, 2015

मधेस एउटा राष्ट्र हो । राष्ट्र मा हुनुपर्ने सबै कुरा मधेस मा छ । त्यो भएकोले नेपाल एउटा बहुराष्ट्र देश छ । मधेसलाई अब स्वतन्त्र देश बनौ ।

Posted by Mahesh Yadav Adhikari on Sunday, December 27, 2015

राजेन्द्र महतो धरान रेफर........बिराटनगरको गोल्डन हस्पीटलमा उपचारार्थ सदभावना पार्टीका राष्ट्रीय अध्यक्ष श्री राजेन्द्...

Posted by Upendra Mahato on Sunday, December 27, 2015

बिरोधको डरले आएनन प्रचण्ड ......बिराटनगर पुगेका प्रचण्ड अस्पताल पुगी राजेन्द्र महतोको स्वास्थ्य स्थिति बुझ्ने जानकारी ...

Posted by Upendra Mahato on Sunday, December 27, 2015

Posted by Satendra Sah on Sunday, December 27, 2015

Posted by Subhash Chandra Shah on Sunday, December 27, 2015

लोकतंत्र पर हमले से मधेश में तूफ़ान आने की खामोशी,जीवन और मौत से जूझ रहे महतो...

Posted by Voice Of Raxaul on Saturday, December 26, 2015

प्रचंड को सनातनी सोंच र सर्प चाल

संविधान कार्यान्वयनमा राष्ट्रिय एकताको विकल्प छैन : दाहाल

संक्रमणकाल सैद्धान्तिक रूपमा लम्बिएको देखिए पनि टुंगिएकै हो । संविधानसभाबाट संविधान बनिसकेपछि १२ बुँदे समझदारीको मूल ‘मिसन’ पूरा भएको छ । त्यसैले संविधान बन्नुअघिको र बनिसकेपछिको स्थितिलाई एउटै ढंगले बुझ्नु हुँदैन । ...... यी संविधान घोषणापछि देखापरेका समस्या हुन् । संविधान संशोधन गरेपछि तिनको समाधान हुन्छ । त्यस अर्थमा संक्रमणकाल अब समाप्त भएको छ । ...... मानिसहरूको बीचमा यो एउटा तर्क आउने गरेको छ– केही समय रोकेर भएपनि सबैलाई समेटिनुपथ्र्यो भन्ने कुरा । हामी आठ वर्ष रोकिएकै हो । .... पहिलो सभाबाट किन संविधान बनेन भन्नेमा मलाई लाग्छ– एकथरी शक्ति र तत्त्वलाई सभाबाट कुनै हालतमा संविधान बनाउन नदिनु थियो । अहिले पनि ती तत्वको चाहना नेपालमा सभाबाट संविधान नबनोस् भन्ने नै थियो । यदि कसैले यो ऐतिहासिक तथ्य, यो तीतो यथार्थ बुझीबुझी पनि संविधानसभाको प्रक्रिया रोक्नु भनेको यो देशलाई दुर्घटना र झन् ठूलो शून्यतामा लैजानु मात्रै हुन्थ्यो । मलाई गहिरो गरी यो विश्वास छ । ........

मैले बडो नजिकबाट हेरेको छु– कुन शक्तिले संविधान बिलकुल बन्न दिन नचाहेको हो ।

त्यही चित्र फेरि दोहोरिएको आफ्नो आँखा अगाडि छयाङ्गै देखिसकेपछि (संविधानसभा) केही दिन रोक्ने भन्ने तर्क मानिसको आँखामा छारो हाल्नका लागि त हुन सक्छ, तर मेरो बुझाइ, अनुभव र ऐतिहासिक सत्य के हो भने त्यसरी जाँदा संविधान बन्दैनथ्यो । ..... हाम्रो मिसन र १२ बुँदे सहमतिको ‘क्रक्स अफ् द म्याटर’ भनेको त संविधानसभाबाट संविधान बनाउने भन्ने थियो । त्यो असफल भएको भए यो सम्पूर्ण राजनीतिक परिवर्तनको प्रक्रिया असफल हुन्थ्यो । देश झन् ठूलो द्वन्द्व र अन्धकारतिर जान्थ्यो । अहिले देश बचेको छ । अब तराई–मधेसमा जुन आन्दोलनको स्थिति छ, संविधान संशोधनबाट सजिलै समाधान गर्न सकिन्छ । तर संविधान बनाउन रोकेर मधेसको सम्बोधन गर्न खोजेको भए कुनै हालतमा पनि सम्भव हुँदैनथ्यो । ...... मैले छिट्टै समाधान हुने देखिरहेको छु । ..... सीमांकन मुख्य विषय बनेर आएको छ । त्यसमा पनि हाम्रो दलको तर्फबाट त मेरो कुरा अहिल्यै परिमार्जन गरेर टुंग्याऊँ भन्ने छ । तर एमाओवादी एक्लैले भनेर हुने स्थिति छैन, संविधान संशोधन गर्न दुई तिहाई बहुमत चाहिन्छ । त्यसका लागि कांग्रेस, एमाले, एमाओवादी कम्तीमा मिल्नैपर्छ ।....... कांग्रेसले राष्ट्रपति लिओस्, एमालेले प्रधानमन्त्री पाउने कुरा भएकै थियो । बरु हामीलाई केही चाहिएन, तर संविधान बनाउन र कार्यान्वयन गर्न राष्ट्रिय एकता आवश्यक छ भन्नेमा हामी थियौं । ...... अब संशोधन गर्नुपर्ने, कार्यान्वयनका लागि आवश्यक सयौं ऐन बनाउनुपर्ने छ । पुराना ऐन बदल्नुपर्ने छ । .....

तर उहाँहरूले जसरी (पुन:निर्माण) प्राधिकरण विधेयक पारित गराउन घुमाउरो तरिकाले सहयोग पुर्‍याउनुभयो, संशोधनको भाषा उहाँहरूकै सहमतिमा परिमार्जन भयो भने उहाँहरूले फेरि त्यसरी नै अघि बढ्न दिनुहुन्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।

..... मोर्चाले आन्दोलन रोक्यौं नभने पनि आन्दोलनको रूपमा ठूलो परिवर्तन आउने सम्भावना म देख्छु । त्यसो गर्दा जनताका दैनिक क्रियाकलापमा बाधा पर्दैन । अब सभा, कोणसभा गर्ने त उहाँहरूको चुनावसम्मै चलिरहला । तर मोर्चाका नेताहरूको भित्र के देखिन्छ भने यत्तिकैमा सम्झौता गरे चुनावमा समर्थन नमिल्ला । त्यसैले ‘आन्दोलन जारी छ, जारी छ’ भन्दै चुनावसम्म जाने रणनीति मोर्चाको भएको बुझिन्छ । त्यसैले कम्तीमा आन्दोलनको स्वरूप बदलियो, सबै नाका खुले भने आन्दोलन जारी छ भन्ने मोर्चाको भाषालाई सामान्य रूपमा नै लिनुपर्छ । किनभने त्यसले जनतालाई उति अप्ठेरो हुँदैन । ......

दुई दर्जनभन्दा बढी वार्ता भइसके ।

...... नेपालमा अहिलेसम्म इतिहासमै नबनेको अग्रगामी, समावेशी, समानुपातिक, संघीयतासहितको गणतन्त्रात्मक संविधान बनेको छ । यो पहिलो संविधान हो यस्तो । ..... ‘पर्सेप्सन’ भन्ने कुरा ठूलो रहेछ । हामीले केही पाइएन भन्ने धारणा त्यहाँ परेको छ । यो धारणा गएको गयै गर्‍यो । त्यसले गर्दा जनतालाई वास्तविकता के हो भनी बोध गराउनु पनि अब चुनौतीजस्तै देखिएको छ । यो संविधानमा यति छ, यति छैन भनी मधेसका जनताले थाहा पाउँदा यो स्तरको आन्दोलन हुँदैनथ्यो भन्ने लाग्छ ....... यो किन यति ठूलो ‘स्केल’ मा भयो भन्ने कुरा जनताले बुझेका छन् । बरु विद्वान्हरूलाई बुझ्न गाह्रोजस्तो देखिएको होला, ठूल्ठूला पत्रकारलाई बुझ्न गाह्रो पनि देखिएको होला (हाँसो), तर जनताले बुझेका छन् । म भन्छु– संविधान रोक्न जुन शक्ति र प्रवृत्तिले जबरजस्ती बल, प्रयत्न गरेको थियो, हामीले मानेनौं । त्यसैले यो समस्या यति लम्बिएको हो भन्ने कुरा नेपाली जनताले राम्रोसँग बुझेका छन् । ...... जुन बेला हामीले यी मुद्दा उठायौं, पहाड–मधेस, साम्प्रदायिक कुरा कहीँ आएन । बाहुनक्षत्री र जनजाति भन्ने पनि आएन । सबैको बीचमा बलियो राष्ट्रिय एकताको भावना आयो । जब यी मुद्दालाई विभिन्न रूपमा दलाल पुँजीपतिहरूले, नोकरशाहले हाम्रो हातबाट खोसेर लैजान थाले, उनीहरूको हातमा गइसकेपछि यो देशै के हुने हो भन्ने खालको धारणा बन्न गयो । ...... हामी जसलाई यथास्थितिवादी पार्टी भन्छौं, भलै हामी त्यस्ता कैयौंसँग सरकारमा सँगै छौं, त्यस्ता पार्टी र प्रतिपक्षमा रहेका समेतहरू यथास्थितिवादी नै हुन् । उहाँहरूले मधेसका जनताको समस्याको चुरो कि त बुझ्नुभएको छैन, कि त बुझ्न चाहनुभएको छैन .....

त्यहाँ स्वतन्त्र मधेस भन्ने टाइपका अलगाववादी तत्त्व पनि छन् । मधेसी जनताको हित, अधिकारका बाधक तिनीहरू हुन् । हेर्दा मात्रै बडो मधेसको पक्षमा देखिएका हुन् । वास्तवमा ती अतिवादी र आत्मघाती हुन् ।

..... सुगौली सन्धि अघिपछिको सम्बन्ध, अंग्रेज बस्दा र जाँदाको सम्बन्ध, २००७, ०१७ र ०४६ सालअघि र पछिको सम्बन्ध, अनि अहिले संविधान बन्नुअघि र पछिको सम्बन्ध– सबैका आ–आफ्नै विशेषता र मौलिकता छन् । .....

अहिलेकै समस्याबारे भन्दा– भारतले आधिकारिक रूपमा नाकाबन्दी गरेको स्वीकार गरेको छैन । तर आम जनता, नेपाल सरकार र हामी राजनीतिक दलहरूलाई भारतले अघोषित भन्दाभन्दै नाकाबन्दी नै लगाएकै हो भन्ने परेको छ ।

..... अत्यधिक बहुमतले संविधान नै पारित भइसकेको थियो, केवल घोषणा गर्न बाँकी थियो । त्यस्तो बेलामा भारत सरकारको तर्फबाट प्रतिनिधिहरू आएर ‘रोक’ भनेर जसरी भने, समस्याको चुरो त्यहींनेर छ । यसलाई के मानसिकता भनेर बुझ्ने ? ‘रोक, रोकेनौ भने परिणाम राम्रो हुँदैन’ भन्ने मानसिकता के हो ? यो धेरै महत्त्वपूर्ण छ । ..... केही दिनभित्रै सहज हुने वातावरण बन्छ भनेरै म लागिरहेको छु ....... हालै केन्द्रीय समिति बैठकमा एकजना जिम्मेवार कमरेडले भन्नुभयो,

‘यदि वैद्यजी विभाजित नभएको भए नेपालमा संविधान बन्दैनथ्यो । बाबुरामले नछाडेको भए पार्टी बन्दैनथ्यो ।’

बाबुरामजीको कामै पार्टीभित्र कचिंगल पैदा गर्ने, जहिल्यै एउटा–एउटा समस्या ल्याएर अप्ठेरो पार्ने हो भन्ने उहाँको भनाइ थियो । ..... मलाई त लाग्छ– वैद्यजी फेरि एकतामा आउनुपर्छ, बाबुरामजी फर्कनुपर्छ । झन्डै ३० वर्षदेखि एउटै कमिटीमा बसेका साथी जाँदा कहिलेकाहीं बडो नमीठो लाग्छ । बडो मार्मिक पनि लाग्छ । तर परिवर्तनको प्रक्रिया भनेको बडो निर्मम हुँदो रहेछ । त्यसलाई स्विकार्नुपर्ने रहेछ । विकल्प हुँदो रहेनछ । ..... संविधान बनाउने बेला अन्तिममा जुनजुन शक्तिले रोक भने, त्यसपछि भने उहाँ पनि रोक्नेमा जानुभयो । अनि घोषणा हुनेबित्तिकै पार्टी परित्याग गर्नुभयो । त्यसकारण भन्छन् नि– ‘थिङ्स आर नट् ह्वाट दे सिम् ।’

प्रचंड माओवादी साओवादी केही होइन, सनातनी हो भनेर मैले भन्ने गरेको केही हप्ता भयो। What took you so long? Or, rather, what took me so long?

संक्रमण काल को सबैभन्दा विकराल फेज बाट हामी गुज्रिरहेका छौं। यो यस्तो विकराल फेज हो कि कुरा तल माथि परे देश एक नरहन सक्छ। तर प्रचंड भन्छ संक्रमण काल टुंगियो। के आधारमा भनेको? यो स्थिति विकराल पारेकै उसले।

१२ बुँदे को मुल मिशन के? राज सिंहासन बाट ज्ञानेन्द्र लाई हटाएर त्यस माथि तीन सनातनी लाई राख्ने भन्ने थियो कि राज सिंहासन नै ध्वस्त पार्ने भन्ने थियो? ध्वस्त भएको छैन त। धर्म निरपेक्षता थियो कि थिएन? अहिले को संविधानमा न धर्म निरपेक्षता छ न प्रेस स्वतंत्रता छ। १२ बुँदे को मुल मिशन संघीयता र समावेशीता थियो कि थिएन? अहिले दुबै छैनन्। ज्ञानेन्द्र हट्यो भनौं भने पंचायत काल मा नभएको दमन भएको छ। २०४६ र सन २००६ को प्रमुख खलनायक अहिले प्रचंड को बेस्ट फ्रेंड छ। यही थियो मिशन?

जयशंकर जति बेला आयो काठमाण्डु आयो त्यो उनी हरुको विश्लेषण का आधारमा आएको हो। हैकम जमाउन आएको होइन। उनी हरुको विश्लेषण मा मधेस भड्किने देखे अनि one friend to another आगाह गर्न आएको। दोस्त को कुरा मनन गरेको भए देश लाई २० बिलियन डॉलर को चुना नलाग्ने। २० बिलियन ले २० मेगावाट बिजुली निकालेर देशलाई धनी देश बनाउन मिल्छ तीन वर्ष भित्र मा। त्यो धेरै पैसा हो। जनता ले यसको हिसाबकिताब प्रचंड, ओली र कमल थापा र सुशील सँग अर्को २० वर्ष मागनेछन्।

जयशंकर जति बेला आयो काठमाण्डु आयो त्यति बेला संविधान सभा अर्को ६ महिना चल्नुपर्ने थियो। संविधान सभा को एउटा विश्वव्यापी मान्यता छ। मानव अधिकार जस्तो। होइन हाम्रो देश मा त वाक स्वतंत्रता अर्कै छ भन्ने ठाउँ छैन। संविधान सभा त्यस्तै हो। त्यति बेला दर्ता गरिएको प्रत्येक संसोधन प्रस्ताव र संविधान कै प्रत्येक धारा मा बिना व्हिप जारी गरी प्रत्येक सभासद ले स्वतंत्र किसिम ले बोल्ने र मतदान गर्ने --- गर्नु पर्ने त्यो थियो। अहिले आएको एउटा समस्या आउने थिएन। जाडोमा मान्छे मर्ने हुने थिएन। तर तस्करी कालाबाजारी नै रोजीरोटी हुने लाई त यो आंदोलन चाहिएको थियो।

पहिलो संविधान सभा तुहाउने एक्लो मान्छे प्रचंड हो। आफ्नो आत्म समीक्षा गर्न नसक्ने यो almost psychotic स्थिति देखियो। जनता मा जाँदा संविधान का लागि भनेर वोट माग्ने --- तर चुनाव जिते पछि नेपाल सेना सँग निहुँ खोज्ने? नेपाल सेना लाई तरसाएर एक पार्टी अधिनायकवाद लादन खोजेको सन्देश सबै तिर गयो। देश विदेश सबैतिर गलत सन्देश गयो। संविधान सभा पनि मटियामेट, त्यस पछि को चुनाव पनि भद्रगोल। त्यसको जिम्मेवारिबोध प्रचंड लाई कहिले हुने?

प्रचंड ले संविधान सभा पनि भाँडेको, आफ्नो पार्टी पनि सानो पारेको। जनता ले वाच गरिरहेको हुन्छ। प्रचंड को नेता एमाले भए पछि हाम्रो नेता किन प्रचंड, हाम्रो पनि नेता एमाले भन्दै थुप्रै ले माओवादी desert गरे।

" एकथरी शक्ति र तत्त्वलाई सभाबाट कुनै हालतमा संविधान बनाउन नदिनु थियो" ---- यो भनेर न प्रचंड ले ज्ञानेन्द्र न कमल थापा भनेका हुन। यो मधेसवादी लाई भनेको हो। लाज लाग्दैन? कमल थापा सँग एउटै कैबिनेट मा बसिरहेको मान्छे ले मधेसवादी लाई प्रतिगामी भन्न लाज लाग्दैन?

एमाओवादी ले एक मधेस दो प्रदेश चाहेको हो? हो भने यो समस्या दुई मिनट मा टुङ्गिन्छ। ढाट्ने कुरा।

"तर उहाँहरूले जसरी (पुन:निर्माण) प्राधिकरण विधेयक पारित गराउन घुमाउरो तरिकाले सहयोग पुर्‍याउनुभयो, संशोधनको भाषा उहाँहरूकै सहमतिमा परिमार्जन भयो भने उहाँहरूले फेरि त्यसरी नै अघि बढ्न दिनुहुन्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।"

कति disrespectful कुरा यो। मानों मधेसी नेताले नचाहि नचाहि मधेसी जनता सड़कमा आएका छन। यही कारण मैले भनेको मधेसी मोर्चा को गल्ती नै वार्ता गर्नु हो। एक मधेस दो प्रदेस बिना यो आंदोलन टुंगिन सक्छ भन्ने भ्रम प्रचंड लाई दिने कुन चाहिँ मधेसी नेता हो?

यही प्रचंड, सुशील, बामे, ओली, कमल थापा ले मितेरी पुल मा पुर्याएको आंदोलन हो। नाकाबंदी मधेस आंदोलन ले फिर्ता लिनु भनेको हार मान्नु हो। किन हार मानने? आंदोलन की शक्ति दिन दुना रात चौगुना बढिरहेको बेला? ११ बुँदे अनुसार संविधान संसोधन गर अहिले को अहिले नाकाबंदी समाप्त। हामीले बाटो नदेखाइ दिएको हो र?

यो कुनै चुनाव का लागि गरिएको आंदोलन होइन। ११ बुँदे पढ्ने मौका नपाएको हो?

न यो संविधान अग्रगामी हो ----- न धर्म निरपेक्षता, न प्रेस स्वतंत्रता, न संघीयता, न समानुपातिक समावेशीता भएको संविधान। योभन्दा धेरै अग्रगामी त योभन्दा अगाडि को अंतरिम संविधान थियो जसमा सीमांकन र नामांकन बाहेक सब थोक आइसकेको थियो। अहिले को संविधान लाई इतिहास को सबै भन्दा राम्रो भन्ने प्रचंड ले अंतरिम संविधान लाई बिर्सेको?

मधेसी जनता ले नबुझेर सड़क तताएको होइन। बुझेर सड़क तताएको हो। जुन दिन प्रचंड ले बुझ्छन त्यस दिन प्रचंड ले पनि सड़क तताउने छन।

घुमाई फिराई प्रचंड ले फेरि यो आंदोलन गर्ने प्रतिगामी भन्न भ्याएका छन। जो मान्छे कमल थापा को बायाँ दायाँ बसेको छ उसले मधेसी मोर्चा लाई प्रतिगामी भन्दिने?

हुँदा हुँदा बाबुराम पनि प्रतिगामी। भयो अब!

प्रचंड ले एक मधेस दो प्रदेस मानेको हो भने समाधान सजिलो छ। ओली लाई भारेभुरे दल ले घुर्की लगाउँदा मंत्रालय थपेको छ, प्रचंड ले सरकार ढालने घुर्की लगाउने हो भने ओली ले तु एक मधेस दो प्रदेस मान्छ।

इमान को कुरा छ। The ball is in Prachanda's court.

In The News (56)

सशस्त्रका तीन पूर्वप्रहरी प्रमुख अख्तियारको छानबिनमा
वली, बस्नेत र श्रेष्ठ १० करोड धरौटीमा छुटे
एक जनाबाहेक लोकतन्त्र बहालीपछि सशस्त्र प्रहरीको नेतृत्व गरेका सबै प्रमुख भ्रष्टाचारको छानबिनमा

१४ दिनका लागि सशस्त्र प्रहरी प्रमुख बनेका किशोर रानाबाहेक लोकतन्त्र बहालीपछिका सबै सशस्त्र प्रहरी प्रमुख भ्रष्टाचार अभियोगमा परेका हुन् । सशस्त्र प्रहरीको कामु प्रमुखमा एक साताअघि दुर्जकुमार राई नियुक्त भएका छन् । ..... सशस्त्रका तीन पूर्वप्रमुखहरूमाथिको छानबिनका आधार पनि ढुवानी र त्यस शीर्षकमा तयार नक्कली बिल नै हो । ..... उनको कार्यकालमा करिब एक करोडको हाराहारीमा नक्कली बिल बनेको हुन सक्ने आशंका छ । ओलीपछि सशस्त्र प्रहरी बलको प्रमुख बनेका सनतकै पालमा सबैभन्दा बढी अनियमितता भएको भेटिएको छ । उनको पालामा पेस भएको करिब

७ करोडभन्दा बढीको नक्कली बिल

भेटिएको अख्तियार टोलीले बिगो अझै बढ्न सक्ने बताएको छ । ...... बस्नेतको कार्यकालमा पेस भएका कतिपय नक्कली बिलहरू बागबजारको सामान्य छापाखानामा तयार गरेर पेस भएको समेत भेटिएको छ । ‘केन्द्रबाट किनेर युनिटमा सामान ढुवानी गरेको भनी बिल पेस भएको छ,’ स्रोतले भन्यो, ‘युनिटमा गएर हेर्दा त्यसको कुनै नामनिसाना भेटिएको छैन ।’

दुई मन्त्रालय थप्दा तीन अर्ब व्ययभार



कांग्रेस नेतृत्व कोइराला परिवारमै !

‘मैले जसरी तिमीलाई कार्यवाहक सभापति दिएर नेतृत्वमा ल्याएँ, त्यसैगरी सुजातालाई कार्यवाहक दिएर मात्रै तिमीले छाड्नू’ जीवनको अन्तिम क्षणतिर गिरिजाप्रसाद कोइरालाले सुशीललाई भनेका थिए ।..... संस्थापन पक्षका कतिपय नेताहरू कोइराला परिवारको सबभन्दा कमजोर नेतृत्व नै सुशीलकै कार्यकाललाई ठान्छन् र भन्छन्, ‘अब परम्परागत शैलीबाट पार्टी चल्दैन, त्यसैले सुशीलको समय अब समाप्त भयो ।’ ..... पाँच वर्षसम्म केन्द्रीय कार्यसमितिलाई पूर्णता दिन नसकेको, महत्त्वपूर्ण कार्यसम्पादन समिति नबनाई विधानमै व्यवस्था नभएको पदाधिकारी बैठक संस्थागत गरेको, भ्रातृसंस्था विघटन गरी अधिवेशन गर्न नसकेको, पार्टीका ४२ विभाग क्रियाशील बनाउन नसकेको जस्ता आरोप कोइरालामाथि लागिरहेका छन् । तर, कोइराला परिवारमै नेतृत्व ल्याउन चाहने समूहले यी आरोपको खण्डन गर्छन् ।...... दोस्रो संविधानसभामा कांग्रेसलाई ठूलो पार्टी बनाएको र सुशीलकै नेतृत्वमा संविधान जारी भएको घटनालाई उनीहरू ऐतिहासिक भन्छन् । ...... गिरिजाप्रसादले आफ्नै जीवनकालमा सुजातालाई नेतृत्वमा ल्याउने चाहना राखेका थिए । उनले पार्टीभित्रका वरिष्ठहरू पन्छाएर छोरीलाई उपप्रधानमन्त्री पनि बनाए ..... ‘सुशीलमा सुजाताप्रति भन्दा बीपी–पुत्र शशांकप्रति बढी लगाव र प्रेम छ । उनी सुजातालाई होइन, शशांकलाई कार्यवाहक दिएर नेतृत्वमा स्थापित गर्न चाहन्छन् ।’ ..... महामन्त्री प्रकाशमान सिंह, रामशरण महत, अर्जुनरसिंह केसीहरूमा आफूहरूभन्दा अघि शशांक नेतृत्वमा आउने भय छ ..... आफ्नो स्वार्थविपरीत सुझाव दिनेलाई सुशीलले टाढा राख्न थालेका छन् .....

सुशील पार्टी नेतृत्व कोइराला परिवारमै राख्नका लागि जस्तो जोखिम पनि मोल्न तयार छन् ।

........ ‘रामचन्द्र दाइलाई वेटिङ प्रधानमन्त्री र कार्यवाहक सभापति दिने गरी मिलाउन सकिने ठाउँ छ ।’ ........ स्थापनाकालमा बीपीले टंकप्रसाद आचार्यलाई सभापति बनाएर आफू कार्यवाहक सभापति भएका थिए । त्यसपछि सुवर्णशमशेर जबरा र कृष्णप्रसाद भट्टराईको कार्यकालबाहेक कोइराला परिवारबाट कांग्रेस नेतृत्व बाहिरिएको छैन । ...... देउवा कोइराला परिवारबाट आफ्नो नेतृत्वमा पार्टीको बागडोर ल्याउन १३ औं महाधिवेशनलाई अन्तिम लडाइँ मान्दै तयारीमा जुटेका छन् ..... पौडेलको राजनीतिक ‘स्कुलिङ’ कृष्णप्रसाद भट्टराईको हो । देउवाको ‘स्कुलिङ’ गिरिजाप्रसादको हो । पछिल्लो कालखण्डमा पौडेल गिरिजाप्रसादतिर भए । देउवा कृष्णप्रसादतिर । गिरिजाप्रसादले ०५७ मा भट्टराईलाई प्रधानमन्त्रीबाट हटाएपछि शेरबहादुर भट्टराईको विरासत थाम्न पुगे । ...... तीन जनापछि नेतृत्वका लागि महामन्त्रीद्वय प्रकाशमान सिंह र कृष्णप्रसाद सिटौला, रामशरण महत, अर्जुननरसिंह केसी, सुजाता कोइराला, शशांक कोइराला, विमलेन्द्र निधि अग्रपंक्तिमा छन् । ..... देउवा पक्षमा रहेका निधि महेन्द्रनारायण निधिको विरासतबाट राजनीतिमा उदाएका हुन् । उनको दाबी पनि महामन्त्रीमै देखिन्छ । ......

गिरिजाप्रसादपछि तीन नेताले जेनतेन चलाए । यी पछिको पुस्ता झनै अयोग्य देखियो ।

....... दोस्रो पुस्ताका नेताहरूमा लडेरभन्दा पदाधिकारीबाट पदोन्नति हुँदै नेतृत्वमा पुग्ने चाहना बढी देखिन्छ । नेतृत्वका लागि सभापति उठ्ने चर्चा पदाधिकारीमा पदोन्नतिका लागि बार्गेनिङ ‘टुल्स’ बन्ने गरेको छ । ...... पार्टीमा कृष्णप्रसाद र गिरिजाप्रसादको दबदबा छँदै शेरबहादुरले ५१ वर्षकै उमेरमा आफ्नो पुस्तमा नेतृत्व स्थान्तरण गर्ने आँट देखाएका थिए । ..... त्यतिको आँट पनि दोस्रो पुस्ताका नेताहरूले देखाउन नसकेको

जनकपुरमा प्रहरी र आन्दोलनकारीबीच झडप, १० सेल अश्रुग्यास प्रहार
भैंसीलाई ज्ञापन पत्र बुझाइयो

आन्दोलनकारीले आज जनकपुरमा जान लागेका वैद्य माओवादीका नेता देव गुरुङलाई जनकपुर प्रवेशमा रोक लगाउने भन्दै आन्दोलन चर्काएका हुन् ..... यस्तै संघीय समावेशी मधेसी गठबन्धले आज जनकपुरमै भैंसी जुलस निकालेको छ । जनकचोकबाट सुरु भएको उक्त र्‍याली जनक चोकमै आएर सम्पन्न भएको थियो । ...... गठबन्धनले भैंसीलाई सरकारको प्रतिकको रुपमा व्याख्या गर्दै अहिलेको सरकार भैसी जस्तो भएको बताएको छ । 'भैंसी र सरकार एउटै हो । भनेको कुरा नबुझ्ने, आन्दोलनको स्वर नसुन्ने सरकार भैसी जस्तै हो,' एक आन्दोलनकारीले भने । ......उनीहरुले भैंसीलाई नै आफ्ना ९ सुत्रीय मागपत्र समेत बुझाएका छन् । ....... वीरगन्जमा पनि मधेसी गठबन्धनले भैंसी जुलुस निकालेको छ ।

‘मधेसको माग सम्बोधन गर्न अधिक लचकता आवश्यक’
प्रधानमन्त्री–दाहाल भेट

ओलीले आइतबारै फोरम लोकतान्त्रिकका वरिष्ठ उपाध्यक्ष रामेश्वर रायसँग पनि कुराकानी गरेका छन् ।

महतोमाथि भएको प्रहरी दमनको मोर्चाद्वारा विरोध

मोर्चाले कैलाली, बाँके, धनुषा, सर्लाही, रौतहट, मोरङ, पर्सा लगायत विभिन्न जिल्लाहरुमा सरकारले राज्य आतंक फैलाई जातीय नरसंहार, हिंसा, हत्या, धरपकड र झूठा मुद्दा लगाएको बताएको छ ।

महतोमाथि भएको आक्रमणको विरोधमा सप्तरीको विभिन्न ठाउँमा प्रदर्शन, बजार पनि बन्द



संविधान कार्यान्वयनमा राष्ट्रिय एकताको विकल्प छैन : दाहाल

संक्रमणकाल सैद्धान्तिक रूपमा लम्बिएको देखिए पनि टुंगिएकै हो । संविधानसभाबाट संविधान बनिसकेपछि १२ बुँदे समझदारीको मूल ‘मिसन’ पूरा भएको छ । त्यसैले संविधान बन्नुअघिको र बनिसकेपछिको स्थितिलाई एउटै ढंगले बुझ्नु हुँदैन । ...... यी संविधान घोषणापछि देखापरेका समस्या हुन् । संविधान संशोधन गरेपछि तिनको समाधान हुन्छ । त्यस अर्थमा संक्रमणकाल अब समाप्त भएको छ । ...... मानिसहरूको बीचमा यो एउटा तर्क आउने गरेको छ– केही समय रोकेर भएपनि सबैलाई समेटिनुपथ्र्यो भन्ने कुरा । हामी आठ वर्ष रोकिएकै हो । .... पहिलो सभाबाट किन संविधान बनेन भन्नेमा मलाई लाग्छ– एकथरी शक्ति र तत्त्वलाई सभाबाट कुनै हालतमा संविधान बनाउन नदिनु थियो । अहिले पनि ती तत्वको चाहना नेपालमा सभाबाट संविधान नबनोस् भन्ने नै थियो । यदि कसैले यो ऐतिहासिक तथ्य, यो तीतो यथार्थ बुझीबुझी पनि संविधानसभाको प्रक्रिया रोक्नु भनेको यो देशलाई दुर्घटना र झन् ठूलो शून्यतामा लैजानु मात्रै हुन्थ्यो । मलाई गहिरो गरी यो विश्वास छ । ........

मैले बडो नजिकबाट हेरेको छु– कुन शक्तिले संविधान बिलकुल बन्न दिन नचाहेको हो ।

त्यही चित्र फेरि दोहोरिएको आफ्नो आँखा अगाडि छयाङ्गै देखिसकेपछि (संविधानसभा) केही दिन रोक्ने भन्ने तर्क मानिसको आँखामा छारो हाल्नका लागि त हुन सक्छ, तर मेरो बुझाइ, अनुभव र ऐतिहासिक सत्य के हो भने त्यसरी जाँदा संविधान बन्दैनथ्यो । ..... हाम्रो मिसन र १२ बुँदे सहमतिको ‘क्रक्स अफ् द म्याटर’ भनेको त संविधानसभाबाट संविधान बनाउने भन्ने थियो । त्यो असफल भएको भए यो सम्पूर्ण राजनीतिक परिवर्तनको प्रक्रिया असफल हुन्थ्यो । देश झन् ठूलो द्वन्द्व र अन्धकारतिर जान्थ्यो । अहिले देश बचेको छ । अब तराई–मधेसमा जुन आन्दोलनको स्थिति छ, संविधान संशोधनबाट सजिलै समाधान गर्न सकिन्छ । तर संविधान बनाउन रोकेर मधेसको सम्बोधन गर्न खोजेको भए कुनै हालतमा पनि सम्भव हुँदैनथ्यो । ...... मैले छिट्टै समाधान हुने देखिरहेको छु । ..... सीमांकन मुख्य विषय बनेर आएको छ । त्यसमा पनि हाम्रो दलको तर्फबाट त मेरो कुरा अहिल्यै परिमार्जन गरेर टुंग्याऊँ भन्ने छ । तर एमाओवादी एक्लैले भनेर हुने स्थिति छैन, संविधान संशोधन गर्न दुई तिहाई बहुमत चाहिन्छ । त्यसका लागि कांग्रेस, एमाले, एमाओवादी कम्तीमा मिल्नैपर्छ ।....... कांग्रेसले राष्ट्रपति लिओस्, एमालेले प्रधानमन्त्री पाउने कुरा भएकै थियो । बरु हामीलाई केही चाहिएन, तर संविधान बनाउन र कार्यान्वयन गर्न राष्ट्रिय एकता आवश्यक छ भन्नेमा हामी थियौं । ...... अब संशोधन गर्नुपर्ने, कार्यान्वयनका लागि आवश्यक सयौं ऐन बनाउनुपर्ने छ । पुराना ऐन बदल्नुपर्ने छ । .....

तर उहाँहरूले जसरी (पुन:निर्माण) प्राधिकरण विधेयक पारित गराउन घुमाउरो तरिकाले सहयोग पुर्‍याउनुभयो, संशोधनको भाषा उहाँहरूकै सहमतिमा परिमार्जन भयो भने उहाँहरूले फेरि त्यसरी नै अघि बढ्न दिनुहुन्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।

..... मोर्चाले आन्दोलन रोक्यौं नभने पनि आन्दोलनको रूपमा ठूलो परिवर्तन आउने सम्भावना म देख्छु । त्यसो गर्दा जनताका दैनिक क्रियाकलापमा बाधा पर्दैन । अब सभा, कोणसभा गर्ने त उहाँहरूको चुनावसम्मै चलिरहला । तर मोर्चाका नेताहरूको भित्र के देखिन्छ भने यत्तिकैमा सम्झौता गरे चुनावमा समर्थन नमिल्ला । त्यसैले ‘आन्दोलन जारी छ, जारी छ’ भन्दै चुनावसम्म जाने रणनीति मोर्चाको भएको बुझिन्छ । त्यसैले कम्तीमा आन्दोलनको स्वरूप बदलियो, सबै नाका खुले भने आन्दोलन जारी छ भन्ने मोर्चाको भाषालाई सामान्य रूपमा नै लिनुपर्छ । किनभने त्यसले जनतालाई उति अप्ठेरो हुँदैन । ......

दुई दर्जनभन्दा बढी वार्ता भइसके ।

...... नेपालमा अहिलेसम्म इतिहासमै नबनेको अग्रगामी, समावेशी, समानुपातिक, संघीयतासहितको गणतन्त्रात्मक संविधान बनेको छ । यो पहिलो संविधान हो यस्तो । ..... ‘पर्सेप्सन’ भन्ने कुरा ठूलो रहेछ । हामीले केही पाइएन भन्ने धारणा त्यहाँ परेको छ । यो धारणा गएको गयै गर्‍यो । त्यसले गर्दा जनतालाई वास्तविकता के हो भनी बोध गराउनु पनि अब चुनौतीजस्तै देखिएको छ । यो संविधानमा यति छ, यति छैन भनी मधेसका जनताले थाहा पाउँदा यो स्तरको आन्दोलन हुँदैनथ्यो भन्ने लाग्छ ....... यो किन यति ठूलो ‘स्केल’ मा भयो भन्ने कुरा जनताले बुझेका छन् । बरु विद्वान्हरूलाई बुझ्न गाह्रोजस्तो देखिएको होला, ठूल्ठूला पत्रकारलाई बुझ्न गाह्रो पनि देखिएको होला (हाँसो), तर जनताले बुझेका छन् । म भन्छु– संविधान रोक्न जुन शक्ति र प्रवृत्तिले जबरजस्ती बल, प्रयत्न गरेको थियो, हामीले मानेनौं । त्यसैले यो समस्या यति लम्बिएको हो भन्ने कुरा नेपाली जनताले राम्रोसँग बुझेका छन् । ...... जुन बेला हामीले यी मुद्दा उठायौं, पहाड–मधेस, साम्प्रदायिक कुरा कहीँ आएन । बाहुनक्षत्री र जनजाति भन्ने पनि आएन । सबैको बीचमा बलियो राष्ट्रिय एकताको भावना आयो । जब यी मुद्दालाई विभिन्न रूपमा दलाल पुँजीपतिहरूले, नोकरशाहले हाम्रो हातबाट खोसेर लैजान थाले, उनीहरूको हातमा गइसकेपछि यो देशै के हुने हो भन्ने खालको धारणा बन्न गयो । ...... हामी जसलाई यथास्थितिवादी पार्टी भन्छौं, भलै हामी त्यस्ता कैयौंसँग सरकारमा सँगै छौं, त्यस्ता पार्टी र प्रतिपक्षमा रहेका समेतहरू यथास्थितिवादी नै हुन् । उहाँहरूले मधेसका जनताको समस्याको चुरो कि त बुझ्नुभएको छैन, कि त बुझ्न चाहनुभएको छैन .....

त्यहाँ स्वतन्त्र मधेस भन्ने टाइपका अलगाववादी तत्त्व पनि छन् । मधेसी जनताको हित, अधिकारका बाधक तिनीहरू हुन् । हेर्दा मात्रै बडो मधेसको पक्षमा देखिएका हुन् । वास्तवमा ती अतिवादी र आत्मघाती हुन् ।

..... सुगौली सन्धि अघिपछिको सम्बन्ध, अंग्रेज बस्दा र जाँदाको सम्बन्ध, २००७, ०१७ र ०४६ सालअघि र पछिको सम्बन्ध, अनि अहिले संविधान बन्नुअघि र पछिको सम्बन्ध– सबैका आ–आफ्नै विशेषता र मौलिकता छन् । .....

अहिलेकै समस्याबारे भन्दा– भारतले आधिकारिक रूपमा नाकाबन्दी गरेको स्वीकार गरेको छैन । तर आम जनता, नेपाल सरकार र हामी राजनीतिक दलहरूलाई भारतले अघोषित भन्दाभन्दै नाकाबन्दी नै लगाएकै हो भन्ने परेको छ ।

..... अत्यधिक बहुमतले संविधान नै पारित भइसकेको थियो, केवल घोषणा गर्न बाँकी थियो । त्यस्तो बेलामा भारत सरकारको तर्फबाट प्रतिनिधिहरू आएर ‘रोक’ भनेर जसरी भने, समस्याको चुरो त्यहींनेर छ । यसलाई के मानसिकता भनेर बुझ्ने ? ‘रोक, रोकेनौ भने परिणाम राम्रो हुँदैन’ भन्ने मानसिकता के हो ? यो धेरै महत्त्वपूर्ण छ । ..... केही दिनभित्रै सहज हुने वातावरण बन्छ भनेरै म लागिरहेको छु ....... हालै केन्द्रीय समिति बैठकमा एकजना जिम्मेवार कमरेडले भन्नुभयो,

‘यदि वैद्यजी विभाजित नभएको भए नेपालमा संविधान बन्दैनथ्यो । बाबुरामले नछाडेको भए पार्टी बन्दैनथ्यो ।’

बाबुरामजीको कामै पार्टीभित्र कचिंगल पैदा गर्ने, जहिल्यै एउटा–एउटा समस्या ल्याएर अप्ठेरो पार्ने हो भन्ने उहाँको भनाइ थियो । ..... मलाई त लाग्छ– वैद्यजी फेरि एकतामा आउनुपर्छ, बाबुरामजी फर्कनुपर्छ । झन्डै ३० वर्षदेखि एउटै कमिटीमा बसेका साथी जाँदा कहिलेकाहीं बडो नमीठो लाग्छ । बडो मार्मिक पनि लाग्छ । तर परिवर्तनको प्रक्रिया भनेको बडो निर्मम हुँदो रहेछ । त्यसलाई स्विकार्नुपर्ने रहेछ । विकल्प हुँदो रहेनछ । ..... संविधान बनाउने बेला अन्तिममा जुनजुन शक्तिले रोक भने, त्यसपछि भने उहाँ पनि रोक्नेमा जानुभयो । अनि घोषणा हुनेबित्तिकै पार्टी परित्याग गर्नुभयो । त्यसकारण भन्छन् नि– ‘थिङ्स आर नट् ह्वाट दे सिम् ।’

कुन बलिउड स्टारको पारिश्रमिक कति ?
महतोको स्वास्थ्यमा सुधार

बाबुराम भट्टराई र बाहुनवाद को Quantum Physics

Wave–particle duality

Wave–particle duality is the fact that every elementary particle or quantic entity exhibits the properties of not only particles, but also waves. It addresses the inability of the classical concepts "particle" or "wave" to fully describe the behavior of quantum-scale objects. As Einstein wrote: "It seems as though we must use sometimes the one theory and sometimes the other, while at times we may use either. We are faced with a new kind of difficulty. We have two contradictory pictures of reality; separately neither of them fully explains the phenomena of light, but together they do".

बाबुराम भट्टराई का दुई कुराले मनमा चीसो पस्यो यहाँ।

(१) ओली होइन कमल थापा को दोष
(२) मधेस आंदोलन ले नाका छोड्ने "सुझाव"

बामे को ज्यादती को दोष चाहिँ कसको? अनि कंस सिटौला को ज्यादती को?

नाका छोड्नुस् भन्ने भाषा ओली को भाषा हो, प्रचंड र सुशील को भाषा हो। Wave पनि particle पनि, यता पनि उता पनि। कृष्ण सिटौला र मैले संविधान लेख्यौं भन्ने पनि उद्घोष, मधेस आंदोलन प्रति समर्थन वान पनि। मधेस आंदोलन लाई समर्थन पनि छ भन्ने, त्यो आंदोलन फिरता लिनुस् भन्ने सुझाव पनि दिने। नाकाबंदी मधेस आंदोलन को एक मात्र र अंतिम अस्त्र हो। वार कि पार नाका मा नै हुन्छ।

ओली को त्यत्रो लामो शब्द श्रृंखला छ। कहिले आप कहिले झिंगा र हालै जनावर। यहाँ ओलीको बचिबचाउ गर्नु पर्ने के पर्यो त्यस्तो?

कमल थापा र नेपाल प्रहरी

कमल थापा २०४६ को विलन। सन २००६ को क्रांति को पनि विलन। पंचायत कालको त टॉप मंडले। अहिले यो बाबुराम को आक्षेप सान्दर्भिक छ। पटक पटक देखिएको छ। वार्ता गर्छन र वार्ता मा मधेसी पक्ष ले आत्म समर्पण नगरे तुरुन्त पुलिस एक्शन मा जाने। त्यो एक्शन त सार्वजनिक हो। तर त्यो निर्णय कसको र फ़ोन उठाउने को? कसले कसलाई आर्डर दिएको छ। ओली को इच्छा विपरीत भएको जस्तो लागेको छैन मलाई। साढ़े तीन पहाड़ी दल एकै ड़यांग का मुला हुन।

हुँदा हुँदा सुषमा सँग पनि त्यही व्यवहार। आफ्नो पछिल्लो सुषमा स्वराज सँग को वार्ता आफ्नो अनुकुल नगए पछि सप्तरी मा मान्छे मारन लगाएको कमल थापाले। यो कुरा भारतले नोट गर्नु पर्छ।

मधेसी नेतृत्व 

आत्म समीक्षा को जरुरत छ र लोकतान्त्रिक परिवेशमा त्यो भइरहन्छ।

Political Alliances 

राजनीति मा सधैं कोही मित्र र शत्रु हुँदैन भनिन्छ। त्यो भनेको आफुले खोजे जस्तो आइडियल परिस्थिति कहिले पनि आउँदैन भनेको हो। सबै कुरा मिल्ने सँग मात्र मिल्न खोज्ने हो भने कसै सँग पनि मिल्न सकिँदैन।

तर अहिले एउटा स्पष्ट एजेंडा का साथ मधेसी मोर्चा अगाडि बढेको अवस्था छ। यो Final Push को अवस्था छ। विश्व इतिहास कै लामो मध्येको आंदोलन हो यो। आंदोलन गार्हो कुरा हो। तर मधेसी जनता लाई त्यो थाहा थियो।

सरकारको नेतृत्व कमल थापाले गरेजस्तो लाग्छ : बाबुराम भट्टराई
‘अब नयाँ चुनावमा गए हुन्छ’

यसलाई

राजतन्त्र बिनाको पञ्चायती सरकार

को संज्ञा दिएका छन् ...... ‘कमल थापाको राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय मुभ हेर्दा वामपन्थी कम्युनिष्ट भन्नेहरुको सरकारको नेतृत्व कमल थापाले गरेको देखिन्छ,’ उनले भने । संविधान सभा, गणतन्त्र, संघीयता र धर्मनिरपेक्षताका बिरोधी थापा संविधानको व्याख्ता बनेको पनि उनले बताए । ‘सरकारमा सहभागी दलले अग्रगामी परिवर्तनमा अडान लिनुको सट्टा जसरी पनि सरकार टिकाउन लागेका छन्, जनता र मलाई लज्जाबोध भएको छ ..... भूकम्पपीडितको दुदर्शा, मधेस आन्दोलन र भारतीय नाकाबन्दीले देश थिलोथिलो भएको बेला सरकार मन्त्रालय फुटाएर बसेको उनले बताए ।

‘देशमा समानान्तर कालो अर्थतन्त्र संचालन भएको छ,’

भट्टराईले भने, ‘कमिसनको डरलाग्दो चलखेलको लाभ सत्तामा सहभागी दलहरुले लिएका छन् ।’ ...... अब नयाँ जनमतका लागि चुनावमा गए हुन्छ .....आन्दोलन गरिरहेका मधेसी मोर्चालाई भट्टराईले शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्न सुझाव दिए । ‘आन्दोलनकारीहरु सँगको छलफलमा मैले नाकाको अवरोध हटाएर शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्न सुझाव दिएको छु,’ उनले भने ।.... पहिलेका सम्झौता र सहमतिका आधारमा सिमाङ्कन तत्कालै टुंगो लगाउनु पर्ने उनले बताए । ‘अहिले नै सिमाङ्कन मिलाउनु पर्छ, थाँति राख्नु हुँदैन

चार पाँच किसिमका नेपाली

एक किसिमको नेपाली भयो सांस्कृतिक नेपाली। मातृभाषा नेपाली भएको आधारमा। त्यसमा ओली हरु खास पर्दैनन्। ओली प्रचंड सुशील। कोही पर्दैन। इनका पुरखा कर्नाटक बाट आए पछि when in Rome, do as the Romans do भन्दै खस को भाषा लाई आफ्नो बनाएका हुन। खस-आर्य भन्छ। त्यो भारतमा हिन्दु मुस्लिम भाइ भाइ भने जस्तो हो। खस भनेको अर्कै आर्य भनेको अर्कै। तर ठीक छ, खस आर्य भाइ भाइ। नेपाली भाषा र सनातनी धर्म। हिन्दु होइन। हिन्दु फरक हो। सनातनी भनेको यहुदी जस्तो, हिन्दु भनेको इसाई जस्तो। विद्या ले जुत्ता लगाएर जानकी मंदिर पस्नु सनातनी ले हिन्दु लाई बाल गन्दिन भनेको हो। यहुदी ले आज पनि भन्छ, जीजस जन्मेको हो, हाम्रै गाउँ घरमा जन्मेको हो, हामीले उसलाई भेटेको हो, तर उ मान्छे थियो। अर्थात उ भगवानको छोरो होइन। तर ओल्ड टेस्टामेंट यहुदी ईसाई दुबैले पढ्छन्।

वेद पुराण सनातनी को र हिन्दु को पनि। तर हिन्दु ले जानकी मंदिर मा राम सीता लाई भगवान मानेर पुजा गरेको देख्दा सनातनी लाई अचम्म लाग्छ। आम्मै, भगवानको पनि हात खुट्टा हुन्छ? भन्छ। सनातन धर्म र अरुको टिपेको नेपाली भाषा अपनाएको सांस्कृतिक नेपाली। अहिले को सबै समस्याको जड़। मैले इनलाई बाँदर पनि भन्ने गरेको छु। अनुहार पनि व्यवहार पनि। फैमिली ट्री जीव विज्ञानं पढ़ने ले कोरून।

राजस्थान का हिन्दु राजा ले संविधान मा राखेको हिन्दु धर्म हटाएर त्यसको ठाउँमा सनातन धर्म लेख्न का लागि सनातनी ले १७,००० मान्छे मारेको। अहिंसा सभ्य मान्छे को भाषा हो। सनातनी ले हिंसा लाई न गरीबी लाई समस्या मान्छ। बाघले हरिण मारे जस्तो गरी भारतीय उपमहाद्वीप बाट सम्पुर्ण बौद्ध भिक्षु लाई भौतिक रुपले सखाप पारेका यिनै सनातनी ले। एउटा आधुनिक राज्य ले इनको हिंसा को प्रवृति लाई छेकबार लगाउनु पर्छ।

जातपात को प्रथा सनातनी ले हिन्दु लाई कोलोनाइज़ गरेको। दलित भनिन्छ। देशको नाम Colonized थिएन, समुदायको नाम Oppressed हुन सक्दैन। वास्तवमा हरिजन हो। अर्थात रामभक्त। कृष्ण का संतति यादव। रामभक्त भनेका हरिजन। रावण र वाल्मिकी दुबै सनातनी शैतान। वाल्मिकी रामायण ले राम लाई अमरीश पुरी, शक्ति कपुर, प्रेम चोपड़ा बनाएर छोडेको छ।

नेपाली भाषा सनातनी स्याल ले ओढेको मात्र हो। त्यो उसको होइन भन्ने उसलाई थाहा छ। आजका विद्यार्थी ले जसरी फिजिक्स पढ्छ त्यसरी सनातनी ले नेपाली पढेको। Tool -- औजार।

भने पछि पहिलो किसिमको नेपाली भनेको सनातनी मात्र। नेपाली शब्द सँग उसको कुनै सरोकार छैन। न उ यस भुमिको हो। न यो भाषा उसको। नेपाल भन्ने शब्द त नेवार को हो। खस को भाषा त खस भाषा हो। नेपाल भन्ने शब्द नेवार सँग लुछेको। नेवार स्थानीय हो। नेवार र मिथिला बीच वैमनस्य नहुने इतिहास को कारण नै यो हो कि दुबैले उच्च कोटिको सभ्यता हासिल गरेका। नेवारी संस्कृति विश्व कै धनी संस्कृति हरु मध्ये पर्छ आज पनि।

दोस्रो मा पर्छन ती जसको भाषा नेपाली र धर्म हिन्दु। जस्तो कि राजस्थान बाट आएका हरु। राजस्थान मा नेपाली भाषा छैन। When in Rome do as the Romans do.

तेस्रो किसिमको नेपाली खस। जसको भाषा सनातनी ले चोरे। भाषा चोर्यो तर अरु सबैलाई जस्तै खस लाई पनि ठग्यो। सनातनी को नेपाल प्रवेश अगाडि खस हरु अहिले भन्दा बढ़ी समृद्ध थिए। अर्थात आज विज्ञान प्राविधि को युग २१ औं शताब्दी मा भन्दा ५०० वर्ष अगाडि खस हरु बढ़ी समृद्ध थिए। कर्णाली सभ्यता भनिन्छ।

चौथो किसिमको नेपाली जसले सम्पर्क भाषा नेपाली लाई अपनाएको छ। धर्म जेसुकै भए पनि, घरमा जुन सुकै भाषा बोले पनि सम्पर्क भाषा नेपाली लाई अपनाएका मध्ये पहाडका जनजाति पर्छन। सबै। यसमा भारतीय नागरिक प्रशांत तामांग पनि पर्छ। उसले त मातृभाषा नै बनाई सकेको। यस समुह लाई मधेस मा कहिले पहाड़ी कहिले नेपाली भन्ने गरिन्छ।

मधेसी यो चार मध्ये कुनै मा पर्दैन। यद्यपि मधेस बाट काठमाण्डु पुगेर घरमा पनि नेपाली बोल्न थालेका थुप्रै मधेसी परिवार छन। तर तिनले acceptance पाएको पनि छैन, पाउने छाँटकाँट पनि छैन। जीब्रो होइन अनुहार ले हुने रहेछ।

पाँचौं केटेगरी त्यो हो जसको अहिले छलफल देखि आंदोलन सम्म हुँदैछ। त्यो हो नागरिकता नेपाली। पहिलो चार किसिमका नेपाली ले सांस्कृतिक पहिचान र नागरिकता लाई फरक नमान्नु पर्ने भएकोले समस्या बड़ो विकराल हुन जान्छ।

मधेसी लाई हेर्छन् र सोंचछन् ---- न यो Category A नेपाली हो, न यो Category B नेपाली हो, न यो Category C नेपाली हो, न यो Category D नेपाली हो ----- भने पछि यसले के मागेको र के खोजेको?

तर जनकपुर को मान्छे ले सोच्छ, इ हेर जानकी मंदिर। राजा जनकका हामी संतति। तेरो आदिकवि जन्मिनु ४०० वर्ष अगाडि हाम्रो आदिकवि जन्मेको। त भन्दा अगडि मल्ल राजाको दरबार हामी पुगेको। हामी मित्र बनेर पुगेको। त जङ्गली शत्रु बनेर पुगिस।

मधेसी भनेको नेपाली जस्तै एउटा छाता सांस्कृतिक पहिचान हो। त्यसमा हिन्दु मात्र छैन। थुप्रै भाषाभाषी छन। दलित पनि छन। मधेसी ले बॉर्डर पारि बिहे गरेको हुँदै होइन। त्यो ब्रिटिश ले कोरेको गलत बॉर्डर हो।

अहिले को समस्या को समाधान गार्हो खास छैन। हामीले अहिले कुरा गरेको नागरिकता नेपाली को हो भन्ने बुझ्ने प्रयास गर्ने हो भने। एउटा आधुनिक राज्य (modern state) को सन्दर्भमा नागरिकता। त्यो एक व्यक्ति एक मत मा आधारित हुन्छ।

नेपालमा मुख्य रूपले दुई वटा राष्ट्रियता छ, एउटा पहाड़को नेपाली राष्ट्रियता र अर्को मधेसको मधेसी राष्ट्रियता। यो सांस्कृतिक कुरा हो। त्यसलाई एउटा राज्य मा राख्न सकिन्न भन्ने होइन। तर त्यो राजनितिक समानता का आधारमा मात्र संभव छ।

तर काठमाण्डु का शासक ले मधेस चाहिने मधेसी नचाहिने किसिमको सोंच झोला मा हात्ती राख्न खोजे जस्तो हो। संभव छैन। देशलाई १५ बिलियन डॉलर को चुना लागिसक्यो। केही दिनमा ओवरनाइट पाँच बिलियन अरुको चुना लाग्न लागेको छ। तर सनातनी भनेको बाँदर, न हिंसा न गरीबी लाई समस्या मान्छ। तर पाखंडी सनातनी फरक हो। तस्करी र कालाबाजारी ले अहिले उसको यति धेरै कमाई भएको छ यो आंदोलन टुंगिए उसको रोजीरोटी समाप्त हुन्छ।

In The News (55)

बहस: महेन्द्रको स्थायी उपहार- धोती
महेन्द्रले मधेसीसहित सबै समुदायका कुलीनलाई पञ्चायतमा स्थान दिएका थिए

महेन्द्रले सत्ता हातमा लिएपछि पक्राउ छलेर भारत पुग्न सफल नेपाली काङ्ग्रेसका विद्रोही नेताहरुलाई भारतले सहयोग गर्‍यो । भारतले अराष्ट्रिय तत्वहरुलाई प्रयोग गरेर आफूलाई कमजोर बनाउँदै सत्ताबाट हटाउने प्रयत्न गरिरहेको हरदम अनुभूत गरिरहन्थे महेन्द्र भनेर उनका वरपर रहने मानिसहरु सम्झन्छन् । पञ्चायत शासनभरि नेपाली काङ्ग्रेसका नेता र समर्थकलाई राज्यले अराष्ट्रिय तत्व (अत) भन्यो । ....... राजा महेन्द्र पूरै चीनतिर नलहसिए पनि उनलाई चिढ्याउनु भारतका लागि ठूलो खतरा हुन्थ्यो । त्यही खतरा न्यूनीकरण गर्न भारतले निर्वासनमा रहेका नेपाली प्रजातन्त्रवादी अभियन्तालाई सहयोग गर्न छोड्यो । काङ्ग्रेसको एक तप्का जो भारतलाई आधार बनाएर नेपाली राज्यविरूद्ध हतियारबद्ध विद्रोह गर्न चाहन्थ्यो, उनीहरुको योजना तुहियो । ...... तराई नेपाली काङ्ग्रेसको बलियो पकड भएको क्षेत्र थियो र पहिले पनि लोकतान्त्रिक सङ्घर्षको रणमैदान बनेको ठाउँ तराई नै थियो । प्रजातान्त्रिक अभियन्ता र कार्यकर्ताले आफ्नै तजबिजले वा भारतको इसारामा शासन सत्तालाई अस्थिर बनाउन सक्छन् भन्नेमा ‘शाही राष्ट्रवादी’हरु भयग्रस्त थिए । कूलगत्तै सञ्चालन गरिएको छोटो सशस्त्र विद्रोह तराईमै भएकाले पनि तराईलाई नियन्त्रण गर्नुपर्छ भन्नेमा शासकहरु विश्वस्त थिए । ..... कुलीन शासकहरुको मधेसीहरुमाथि कुनै विश्वास नभएकाले पनि तराईमा निगरानी बढाइयो । पहाडेहरुभन्दा अलग आफ्नो सांस्कृतिक पहिचान र भाषा कायम राखेका मधेसीहरु कुलीनहरुका लागि भारतीय मूलका मानिस थिए जो भारतबाट बसाइसराइ गरेर नेपाल पसेका थिए ।उनीहरुको राष्ट्रप्रतिको बफादारीमाथि शङ्का गरिन्थ्यो । मधेस भारतको स्वाभाविक प्रभाव क्षेत्र भएकाले नेपाली सत्तालाई कमजोर बनाउन र ‘मुलुक नै टुक्र्याउन’ पनि यो क्षेत्रलाई भारतले प्रयोग गर्न सक्ने दरबारको शङ्का थियो । ...... सम्भवतः नेपालको आधुनिक इतिहासका सबभन्दा धूर्त राजनीतिक खेलाडी थिए महेन्द्र । उनले राजतन्त्र नै राष्ट्रिय एकताको प्रतीक भएको कथानक तयार पारे । शाहवंशको गौरवशाली इतिहास, साझा भाषा नेपाली, साझा धर्म हिन्दु, र साझा भेषदौरासुरूवालले नै देशलाई एकताको सूत्रमा बाँधेर राख्ने उनको राष्ट्रियतासम्बन्धी कथानकको मजबुन थियो ।

‘असली नेपाली’को यो परिभाषामा बाहुन र क्षेत्री समुदायका मानिस मात्र अटाउन सक्थे ।

..... राष्ट्रिय एकतामा खलल पुर्‍याउन सक्नेमा उनले भारतलाई नै बढी शङ्काको घेरामा राखेका थिए भने भारतीय मूलका मानिसले नेपाललाई खर्लप्पै निल्न सक्ने भनेर पनि असुरक्षित महसुस गरेका थिए । उनको यो डर नै राष्ट्रियताको कथानकमा पनि देख्न सकिन्छ । नेपालमा नागरिकताको प्रमाणपत्र लिन भारतीयभन्दा फरक देखिनुपर्ने सर्त राख्ने उनको निर्णयमा पनि त्यही डर देख्न सकिन्छ ।अरु सबै रङ्गका राष्ट्रवाद जस्तै महेन्द्रीय राष्ट्रवाद आधारभूत रुपमा असमावेशी थियो । राज्य औपचारिक र विधानतः हिन्दु भएकाले मुस्लिम दोस्रो दर्जाका नागरिक थिए । हिन्दु धर्म र त्यसले सिर्जना गर्ने विभेदलाई राज्यले नै औपचारिक मान्यता दिएपछि त्यही धर्मले सिर्जना गरेका विभेदका कारण दलनमा परेका दलितको उत्थान हुन सक्ने कुनै सम्भावना थिएन । ......

थारु, मगर, तामाङ, गुरूङ, नेवार, लिम्बु, राई, र अन्य सबै आदिवासी जनजाति राज्यको मूलधारमा थिएनन् किनभने उनीहरु न हिन्दु थिए, न नेपाली भाषा नै बोल्थे । ... मधेसी पनि असली नेपाली थिएनन् किनभने उनीहरु नेपाली भाषा बोल्दैनथे, धोती लगाउन छाडेका थिएनन्, राजतन्त्रलाई समर्थन गर्लान् भनेर विश्वास गर्न सकिने आधार थिएन, सीमापारिका मान्छेसँग सम्बन्ध भएकाले र सांस्कृतिकसमानता भएकाले उनीहरुमा ‘भारतीय गुण’ बढी थियो ।

...... शाही सत्तालाई नै दिगो बनाउने हेतु लागू गरिएको शिक्षा प्रणालीमा राष्ट्रियताको यही परिभाषा लादिएको थियो ..... पृथ्वीनारायण शाहले गरेको एकीकरणलाई धेरै आदिवासीले सैनिक कारबाही गरेर हडपेका हुन् भन्ने गरेको तथ्यलाई लुकाइयो । साथै, सन् १८१६ को एङ्लो-नेपाल युद्धताका स्वेच्छाचारी ढङ्गलेसीमाङ्कन गर्दा तराई नेपालको भूभाग बनेको तथ्यलाई पनि कहीँ उल्लेख गरिएन । ....... विद्यार्थीहरुलाई सन् १८१६ को युद्धमा नेपाललाई कसरी बेइज्जत गरियो भनेर बताइएन । राणा शासकहरु कसरी ब्रिटिसका सेवक बनेका थिए भन्ने तथ्य उजागर गरिएन । जनजाति समुदायबाट लगिएका ‘गोर्खाली लाहुरे’लाई कसरी उपनिवेशवादी सेनाका लागि कुनै सम्मान नभएको भाडाका सैनिक बनाइयो भन्ने पनि कतै लेखिएन । आफ्ना ब्रिटिस स्वामीको रक्षा गर्न नेपाली शासकले १८५७ को सिपाही विद्रोह दबाउन कस्तो भूमिका खेले भन्ने पनि कुनै पाठ्यसामग्रीमा लेखिएन । ....... एउटा मधेसी विद्यार्थीले कक्षा कोठामा उसलाई पढाइने कुनै पनि विषयमा आफूलाई पाउँदैनथ्यो । न शिक्षणका लागि प्रयोग हुने भाषा उसको थियो, न बढाइचढाइ बखान गरिने ऐतिहासिक व्यक्तित्व नै उसको समुदायका थिए, न पहाडे सांस्कृतिक अभ्यास नै उसका थिए । तर, यो सिङ्गोप्रक्रिया उसलाई उसैको आफ्नोपनबाट अलग गराएर, उसैको जरा काटेर, शिक्षामार्फत ‘बढ्ता नेपाली’ वा ‘असली नेपाली’ बनाउने (दुश्) प्रयत्न थियो । ......

त्यसपछि विभेदपूर्ण नागरिकतासम्बन्धी विधेयक ल्याइयो । नेपाली बाबुआमाबाट जन्मेको सन्तान प्रमाणित गर्न त्यस्ता आवश्यकता उल्लेख गरियो जो तराईवासीले जुटाउन लगभग असम्भव हुन्छ । नेपाली भाषा बोल्न जान्नुपर्ने सीमा तोकियो ताकि तराईमा बसोबास गर्ने गैर नेपालीभाषीले सहजै नागरिकताको प्रमाणपत्र लिन नसकून् ।

...... नागरिकताको प्रमाण नहुनु भनेको जग्गाजमिन खरिद गर्न नपाउनु हो । राज्यले दिने सुविधा उपभोग गर्न नपाउनु हो, र राजनीतिमा संलग्न हुन नपाउनु हो । यसरी नागरिकता लिन सबै तराईवासीलाई हम्मे बनाएपछि उनीहरु यी सबै कुराबाट वञ्चित हुने भए । अर्थात अनागरिक हुने भए । जीवनयापन गर्नका लागि उनीहरुसँग अरु कुनै उपाय थिएन । त्यसैले जे भन्यो, त्यो मान्नुपर्ने उनीहरुको बाध्यता थियो । तर, सँगसँगै भारतका दार्जिलिङ, सिक्किम, साथै भुटानबाट आउने नेपालीभाषीलाई भने सहजै नागरिकता दिएर नेपालका पहाड र तराईमा बसोबास गर्न लगाइयो । ...... सन् १९५० देखि खासगरी जङ्गल फाँडिएपछि र औलो उन्मूलन भएपछि मानिस पहाडबाट तराई झर्ने क्रम सुरू भयो । पहाड विकट भएकाले र तराईमा जीवन सहज हुन्छ भन्ने बुझिएकाले यो बसाइसराइ एक हिसाबले स्वाभाविक नै थियो । तर, यसलाई महेन्द्रले योजनाबद्ध ढङ्गले द्रूत बनाए । उनले राज्यको तहबाट नीति नै बनाएर पहाडबाट मधेस बसाइसराइ गर्ने प्रक्रियालाईबढावा दिए । मधेसमा पहाडे जनसङ्ख्या बढी भयो भने स्थानीय राजनीति र अर्थव्यवस्था पहाडेको हातमा हुन्छ भन्ने विश्वासका साथ सो प्रक्रिया अघि बढाइएको थियो ।

उन्नाइसौं र बीसौं शताब्दीमा राणाहरुले आफ्ना भाइ भारदार र कर्मचारीलाई तराईका हजारौं बिगाहा जमिन बाँडेका थिए ।

जग्गा पाउने भाग्यमानी सबै पहाडे नै थिए । गलत भूमिसुधार ऐन र त्यसलाई तौलीतौली लागू गरेर महेन्द्रले पनि भर्खरै पहाडबाट बसाइ सरेका पहाडेलाई जग्गा बाँडे र विद्रोह गर्न सक्ने सम्भावना भएका मधेसी जमिनदारलाई पनि जग्गा थपिदिए । ...... भारत र मधेसीप्रतिको उनको अविश्वास पूर्वपश्चिम राजमार्ग बनाउने उनको योजनाबाट पनि छर्लङ्ग हुन्छ । नेपाल-भारतको सीमाबाट लगभग एक माइल दुरीमा तराईका साना सहर जोड्ने एउटा पुरानो हुलाकी मार्ग थियो । त्यही हुलाकी मार्गलाई ठूलो बनाउनुसाटो नेपाल-भारत सीमाभन्दा धेरैमाइल पर राजमार्ग बनाउने योजना गरियो । यसो गर्दा ठूलो क्षेत्रफलमा हुने जङ्गल फँडानी र त्यसको असरलाई पनि बेवास्ता गरियो । सीमाछेउका मधेसी जनसङ्ख्या बढी भएको क्षेत्रबाट राजमार्ग बनाउँदा भारतलाई नेपालमाथि हैकम जमाउन सजिलो हुन्छ भन्ने नै अघोषित डर थियो । ...... यो नयाँ राजमार्गका छेउछाउमा गरिब पहाडे परिवारको बसोबास गराइयो जहाँ साना सहर र सामान्य आर्थिक गतिविधि सुरू भए । सिरहाको लहान, धनुषाको ढल्केबर, महोत्तरीको बर्दिबास, सर्लाहीको नवलपुर, रौतहटको चन्द्रनिगाहपुर जस्ता ठाउँमाउल्लेख्य मात्रामा पहाडेहरु बसोबास गर्न थाले । त्यसैले यी ठाउँका महत्व पनि बढे र सँगै वैकल्पिक राजनीतिक केन्द्र पनि बन्दै गए । ...... सबै अञ्चल र तराईका जिल्ला पनि पहाडे कर्मचारीले नै चलाएका थिए । यी कर्मचारीले मधेसीलाई सधैं बाहिरिया ठाने । ......

महेन्द्रले मधेसीसहित सबै समुदायका कुलीनलाई पञ्चायती व्यवस्थामा केही स्थान दिएका थिए । राजतन्त्रको वैधता र प्रभुत्वलाई स्विकार्ने र असली नेपाली हुन तयार झा, मिश्रा, वा चौधरी जो भए पनि स्थानीय शक्ति संरचनामा उसको ठाउँ सुरक्षित हुन्थ्यो । साथै, उसको बोलीलाई कानुन मानिन्थ्यो र उसको जमिनदारी पनि कायम रहन्थ्यो । उसलाई राष्ट्रिय पञ्चायतको सदस्यता दिइन्थ्यो वा सरकारी कर्मचारी बनाइन्थ्यो र राज्य नियन्त्रित अर्थ व्यवस्थाबाट लाभ उठाउन सक्ने स्थान दिइन्थ्यो ।

.......... मधेसीसँग कस्तो सम्बन्ध राख्नुपर्छ भन्ने व्यापक खाका त स्पष्ट नै थियो । नागरिकताबाट वञ्चित गर र त्यससँगै जोडिएर आउने अधिकार नदेऊ । सङ्गठित प्रोपागान्डामार्फत गैरमधेसीको मस्तिष्कमा उनीहरुको राष्ट्रियताप्रतिको बफादारीमाथि शङ्का भर । उनीहरुले आफ्नो ठान्ने भूमिमा पराई भनेर उनीहरुको आत्मसम्मानलाई ध्वस्त पार । उनीहरुको राजनीतिक अधिकार सीमित होस् भन्ने निर्दिष्ट गर । उनीहरु बाहुल्य क्षेत्रमा पहाडे मूलका कर्मचारीको हातमा सबै अधिकार देऊ । उनीहरुलाई प्रतिनिधित्व नदिई उनीहरुकै स्रोतको दोहन गर । स्थानीय उच्च जातका मधेसी कुलीनलाई आफ्नो मुट्ठीमा राख वा खरिद गर वा दबाब दिएर शान्ति सुव्यवस्था कायम गर्दै सामन्ती संरक्षकको भरमा चल्ने अर्थव्यवस्था जारी राख । र, ‘राष्ट्रिय अखण्डता’माथि आक्रमण गर्न तम्तयार ‘विदेशी हात’को रणनीति औंल्याऊ । ......

यति गर्दा एउटा मधेसीको चित्र तयार हुन्छ । त्यस्तो गरिब मधेसी गाउँलेको चित्र तयार हुन्छ जो टाढाको जिल्ला सदरमुकाममा रहेको सरकारी कार्यालयमा हात जोर्दै पुगेको हुन्छ । र, उसमाथि शासन गर्न पठाइएको उसको भाषा नबुझ्ने पहाडे अधिकृतसँग गमीगमी नेपाली भाषामा वाक्य कथेर नेपाली हुनुको प्रमाण अर्थात नागरिकता पाउन बिलौना गर्दै हुन्छ । केका लागि नेपाली नागरिकता ? त्यस्तो ‘नेपाली’ बन्नका लागि जसलाई हरेक दिन, ‘ओई साले धोती, तँ जहाँबाट आएको त्यहीँ जा’ भन्ने गरिन्छ । नेपालका लागि राजा महेन्द्रले दिएको स्थायी उपहार यही हो ।

राष्ट्रपति जनकपुर जानु गलतः रेग्मी

राष्ट्रको एकताको प्रतिकको रुपमा रहने राष्ट्र प्रमुख जस्तो व्यक्ति विवादित ठाउँमा जानु त्रुटीपूर्ण

राजेन्द्र महतो – द रियल टाईगर : सलिम अंसारी

राजेन्द्र महतो के बढते लोकप्रियता से डरे हुए मोर्चा के अन्य घटक के स्थानीय नेता और कार्यकर्ताओं ने शहर मे दमन के विरोधमे कोई भी ऐसी उपस्थिति नहीं अपनाया और बजार से नाका तक की स्थिति सामान्य होने से मधेसीयों मे निराशाजनक भावना उत्पन्न हो रही है ।

पर्शुराम बस्नेतलाई मधेसी मोर्चाका कार्यकर्ताले लखेटे

राजविराज, १० पुस– पर्शुराम बस्नेतसहित एमाले युवा संघका नेता कार्यकर्तालाई मधेसी मोर्चाका कार्यकर्ताले लखेटेका छन् । ..... युवा संघको भेलामा सहभागी हुन पुगेका बस्नेतको टोलीलाई मोर्चा कार्यकर्ताले लखेटेका हुन् । ...... मोर्चा कार्यकर्ताले शुक्रबार बिहानैदेखि राजविराजका होटल र एमाले कार्यालयमा बस्नेतको खोजी गरेका थिए ।

युवा संघका नेता पर्शुराम वस्नेतमाथि पेट्रोल वम प्रहार

राजविराज । मधेस जागरण तथा संवाद अभियान लिएर मधेस आन्दोलनको केन्द्रभाग सप्तरीको राजविराज पुगेका युवा संघका महासचिव किरण पौडेल र सचिव पर्शुराम बस्नेतमाथि मधेसी मोर्चाका कार्यकर्ताले आक्रमणको प्रयास गरेका छन् । .... शुक्रबार सिरहाको भेला सकेर राजविराज पुगेका युवा संघ नेताहरुको बैठक बसेको घरमा समेत मोर्चा कार्यकर्ताले आक्रमण गरेका थिए । .... मोर्चाका कार्यकर्ताले सप्तरीमा एमाले जिल्ला कार्यालयको बोर्ड तोडफोड गरे पनि झडप भने हुन पाएन । मोर्चा कार्यकर्ताले मधेस विरोधी भन्दै एमाले र युवा संघ नेताहरुको नामै लिएर नाराबाजी गरेका थिए । उनीहरुले किरण पौडेल मूर्दावाद, पर्शुराम बस्नेत मूर्दावाद जस्ता नारा लगाएका थिए । .... युवा संघका केन्द्रीय सचिवालय सदस्य निरञ्जन झाको घरमा संघको विस्तारित बैठक बसेको थियो । जिल्ला अध्यक्ष पशुपति कर्णको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले माघ २ गते राजविराजमा वृहत मधेस जागरण सभा आयोजना गर्ने निर्णय गरेको थियो ।..... जनसभालाई प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली, महासचिव ईश्वर पोखरेल, सत्यनारायण मण्डललगायत एमालेका मधेसी नेताहरुले समेत सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम तय भएको बस्नेतले बताए ।..... युवा संघले मधेस जागरण तथा संवाद कार्यक्रम अन्तर्गत तराई मधेसका जिल्लाहरुमा अभियान चलाइरहेको छ । यसक्रममा चूरे तथा राजमार्ग क्षेत्रमा केन्द्रित रहेका युवा संघका नेताहरु राजविराज पुगेपछि मोर्चाले अवरोध गर्न खोजेको हो ।

मधेसी मोर्चा कार्यकर्ताले खोज्दै हिँड्दा पूर्व मन्त्री महेश बस्नेत जिल्ला छोड्न बाध्य

राजविराज, पुष १० । एमाले भातृ संगठन यूवा संघ सप्तरीले शुक्रवार जिल्लाको विभिन्न ठाउँमा राखेको भेला कार्यक्रममा सहभागी हुन पुगेका पूर्व उद्योग मन्त्री महेश बस्नेतलाई जिल्लाबाट बाहिर लखेटिएको छ । मोर्चाको अवरोधका कारण निर्धारीत कार्यक्रमहरु समेत हुन सकेको छैन । संघले भने कार्यक्रम सम्पन्न भएको दावी गरेको छ । .... यूवा संघ सप्तरीले राजविराज र कठौनामा भेलाको आयोजना गरेको थियो । सोही भेलाहरुलाई सम्बोधन गर्न बस्नेत बिहीवार राती राजविराजमा आएका थिए । तर, बस्नेत राजविराज आएदेखि नै मोर्चा कार्यकर्ताहरुले खोजी गर्न हिड्न थालेपछि आज९शुक्रवार० आयोजना गरिएको भेला हुन नसकेको हो । .... मोर्चा कार्यकर्ताहरुले राजविराजस्थित विभिन्न होटेल र मदननगरस्थित एमाले जिल्ला कार्यालयमा समेत नेता बस्नेतको खोजी गर्न नाराबाजी गर्दै पुगेका थिए । तर, मोर्चाको अवरोधले गर्दा कार्यक्रम हुन नसक्ने र मुठभेडको स्थितीलाई आंकलन गर्दै स्थानीय प्रहरीले बस्नेतलाई शुक्रवार बिहान ११ बजेतिर जिल्लाबाट बाहिर पुर्याईदिएको .... मधेसी मोर्चाका कार्यकर्ताले खोज्दै हिँडेपछि पूर्व उद्योग मन्त्री बस्नेतलाई सुटुक्क जिल्ला कटाइयो ...... पछिल्लो पटक संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाले मधेसका जिल्लाहरुमा कुनै पनि सरकारी र मधेस विरोधी दलहरुको कार्यक्रम हुन नदिने निर्णय गरेका थिए । सोही निर्णयअनुसार आफूहरुले एमाले भातृ संगठन यूवा संघको कार्यक्रम राजविराज र कठौनामा हुन नदिएको मधेसी मोर्चा सप्तरीका संयोजक कपिलदेव यादवले जानकारी दिए

महत्तोलाई घाइते बनाएको विरोधमा तराईमा माेर्चाको आन्दोलन (फोटो फिचर)
राजेन्द्र महतो पर अन्धाधुन्ध लाठी चार्ज, गोल्डन अस्पताल को प्रहरी ने चारों ओर से घेर रखा है
मधेश आंदोलन-नेता इसे सफल नहीं होने दे रहे और जनता इसे मरने नहीं दे रही





निरोलाई फिक्का पार्ने यी ओली! (विशेष टिप्पणी)

प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीका निम्ति चिसोले मृत्युको मुखमा पुगेका आठ सर्वसाधारणभन्दा आफ्नो कुर्सी बढ्ता प्राथमिकतामा छ। त्यसो हुँदैनथ्यो भने मन्त्रालय फुटाएर पनि साना दलका सांसदलाई मन्त्री बनाउनुभन्दा भूकम्पपीडितको अवस्थाप्रति उनको चिन्ता बढी हुने थियो। ..... ओलीको कार्यशैलीबाट विपक्षी मात्र होइन, आफ्नै पार्टीका नेता तथा कार्यकर्तासमेत कायल छन्। एकातिर उनले भूकम्प र त्यसपछि नाकाबन्दीको स्थितिलाई ध्यानमा राखेर छिटो सरकारलाई क्रियाशील गराएनन् भने अर्कोतिर

उनमा कसैलाई नसुन्ने प्रवृत्तिको विकास भएको देखिन्छ।

त्यही भएर उनको कार्यशैलीबाट असन्तुष्ट हुने जमात पार्टीभित्रै पनि बढ्दैछ। बाहिरको त के कुरा भयो र? ...... ओलीले चौथोपटक गरेको मन्त्रिमण्डल विस्तारले मुलुकमा उत्साहको सञ्चार गरेन। बरु उनलाई एउटा असंवेदनशील प्रधानमन्त्रीका रुपमा आम रुपमा यो कामले चिनाउन थालेको छ। र, उनी यतिमै रोकिनेछैनन्। फेरि केही राज्यमन्त्रीहरूको भारी यो गरिब मुलुकलाई बोकाउने तयारी गर्दैछन्। ..... उनी प्रधानमन्त्री हुँदा अघिल्ला प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाले भन्दा चाँडो निर्णयहरू गर्लान् र मुलुकको यो संकट पार लगाउन सर्वसाधारणमा उत्साहको सञ्चार गराउलान् भन्ने आम विश्वास थियो। एक, उनी चोटिलो बोल्थे। दुई, उनी यसअघि कहिल्यै प्रधानमन्त्री भएका थिएनन्। त्यसैले

उनको गोलीजस्तो बोली र व्यवहारले मुलुकको संकट पार लाउला भन्ने आशा थियो।

...... बरु पूर्व प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालालाई झल्झली सम्झँदै 'कठै उनी भए सरकारले यस्ता निर्णय त गर्ने थिएन' भन्न थालेका छन्। कम्तीमा कोइरालाले भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणका निम्ति विधेयकबाटै भए पनि प्रमुख कार्यकारीको नियुक्ति गराई काम अघि बढाउन खोजेका थिए। .....

भूकम्पपीडितका नाममा पुनर्निर्माण आयोगले खर्च गर्ने खर्बौं रकम कसरी आफूले विश्वास गरेका मानिस र संस्थाहरू मार्फत् प्रयोग गर्ने भन्ने रणनीतिमा ओलीले आफूलाई व्यस्त राखे।

उनी प्रधानमन्त्री बनेको साढे दुई महिनासम्म आयोगको प्रमुख कार्यकारीको नियुक्तिसमेत नगराई बसे। ......... 'घन्टौं लगाएर खाता खोल्नका निम्ति दुर्गमका सर्वसाधारण बैंकमा जानु व्यावहारिक हुन्न भन्ने किन नबुझेको होला?' ..... हरेकपटक छोराछोरीलाई स्कुल पठाउने बेला वा परिवारको भोक टार्न भान्छामा पुग्ने बेला नेतृत्वको अक्षमताप्रति सर्वसाधारणले व्यंग्य गरिरहेका छन्।

हालैको एक चिसो बिहान राजधानीको कपनकी एक महिला टेलिफोनमा भन्दै थिइन्– 'म केपी ग्यास लिन जाँदैछु।' .... अर्थात् दाउरा।

..... जाडोमा परेर सर्वसाधारणको मृत्यु हुनु ओली सरकारका निम्ति कलंकको टीका हो। त्यसप्रति अलिकति पनि चिन्ता नगरी आफ्नै कुर्सीको मात्र भविष्य उनले हेरेको देखिन्छ। ...... संविधानले तोकेको २५ जनाभन्दा बढी मन्त्रिमण्डल संख्या नबनाउने प्रावधान संक्रमणकालमा लागू हुँदैन भन्दैछ। संक्रमणकाल भए पनि संविधानको त्यो प्रावधान एक हिसाबले नैतिक बन्धन पनि हो। नमान्ने भए केही भन्न सकिन्न तर पालना गर्दा आफैँले बनाएको संविधानको सम्मान पनि हुन्छ। ......

हामीलाई लाग्थ्यो– रोम जलिरहँदा निरोले कसरी बाँसुरी बजाइरहन सके? सम्भव रहेछ, आजको ओली सरकार हेरेपछि निरो पनि फिक्का लाग्दा रहेछन्।

False dawn in Kathmandu: how PM Oli lost the plot & what India can do

Oli heads one of the strangest coalitions imaginable in parliamentary politics. Maoists form the mainstay of his government and control important ministries such as Home, Energy and Forest. Rabid right-wing monarchists run other major departments, including the all-important Foreign Ministry. ...... Oli's own party calls itself Marxist-Leninist, but practices what can perhaps be appropriately described as an oxymoronic mix of political Stalinism, ethnic chauvinism and economic free-market fundamentalism. Altogether,

borderline fascism

is the political agenda of Oli's Communist Party of Nepal (United Marxist-Leninist), better known by its initials UML. .......

the government has dealt with all exigencies in the same way - through inactivity

...... Other than occasionally shooting off insults at all and sundry, it really seemed Oli was determined to spend his entire term in hibernation. ...... Over the last few days, he has called Madhesh uprising 'animal-like' and promised to crush it with force. ..... Proportionate inclusion: Unless dominant communities are removed from the list of beneficiaries in the list of proportionate inclusion, the provision will remain meaningless. .......

Consider the following Indian parallel - what if there was a proposed constitutional amendment intended to make Brahmins and Kshatriyas the beneficiaries of positive discrimination? That's what the framers of the supreme law of Nepal have done to ensure the continuity of their hegemony.

..... Citizenship: Laws about citizenship need a complete overhaul to ensure the sanctity of cross-border marriages between India and Nepal. Fudging the issue in the constitution and passing the buck to federal laws of the future is a blatant way of keeping discriminatory practices intact. ......

Provincial boundaries: The proposal to form a high-level commission to resolve battles over federal boundaries appear most deceitful of all.

...... Clearly, the idea of the commission is intended to put the federal agenda in the cold storage. ...... Oli may be high on steroids that he is believed to be taking for various ailments. But any deal reached with India, China or any other country that fails to address longstanding concerns of Madhesis and Janjatis for equality in politics, equity in economy and justice in life is unlikely to end the ongoing protests or prevent incipient unrests....... the reigning coalition has exhausted its political capital. There is very little chance that mere tinkering with the constitution can change its fundamental character, which is patently discriminatory. It only aims to consolidate status quo. .....

Thanks to its vacuous nationalism, the ruling coalition has made the resolution of political conflicts in the country without outside mediation almost impossible.

.... India needs to be an agent of peace and justice in the neighbourhood, rather than serve the interests of status quo in the name of stability.