Showing posts with label Sher Bahadur Deuba. Show all posts
Showing posts with label Sher Bahadur Deuba. Show all posts

Sunday, July 18, 2021

विश्वास को मत सरकार होइन संसद पुर्ण काल का लागि

कोरोना को तेस्रो लहर को समय मा चुनाव नहोस, संसद पुर्णकाल चलोस भन्ने मत हो यो। यो देउबा सरकार लाई दिएको मत होइन। त्यस का लागि त न्युनतम कार्यक्रम बन्नुपर्छ, मंत्री पद बाँडफाँड हुनुपर्छ। 

यो जसपा एक हुने राम्रो मौका हो। पहिला त थियो एक समुह ओली, अर्को देउबा, दुई दुई वटा ब्लैक होल (black hole) ले तारा खाइदिए जस्तो अवस्था अब रहेन। 



उपधारा (२) को सरकार बन्न बाँकी छ। उपधारा (५) को सरकार लाई उपधारा (२) को सरकार मा रूपांतरण गर्न बाँकी छ। जसरी उपधारा (२) को सरकार उपधारा (१) को सरकार बनेथियो। 

उपेन्द्र यादव लाई २० होइन ३२ सांसद को नेता बन्ने मौका जुरे जस्तो छ। मौका गुमाउनु हुँदैन। त्यो एकता बिना संविधान संसोधन संभव हुने छैन। मंत्रीमंडल मा पनि एउटा गुट को होइन समुचा पार्टी को सहभागिता हुनुपर्छ। 

उपेन्द्र यादव को जसपा तटस्थ बस्ने वक्तव्य ले विगठन गरेको प्रतिनिधि सभा पुनर्स्थापना भएछ। ख़ुशी लाग्यो। 


महन्थ ठाकुरले भने, ‘देउवालाई प्रधानमन्त्रीमा समर्थन गर्दा हामी घायल भएका छौँ’  संसदमा आफ्नो धारणा राख्दै उनले जबजब प्रधानमन्त्री बन्छ, आफूहरूको आन्दोलन कमजोर हुने गरेको धारणा राखे । उनले भने, 'शेरबहादुर देउवालाई मत दिएर आफूलाई घायल बनाएका छौँ ।’   ........  'प्रधानमन्त्री देउवा परमादेशले प्रधानमन्त्री बनेका हुन्, जनादेशले बनेका होइनन्' भन्दै उनले संविधानको जति गुणगान गाए पनि मधेसी जनताले गोली खाएको र कतिपय साथै जेलमा रहेको धारणा राखे । वर्तमान प्रधानमन्त्री देउवाले चिठी पठाएर मत मागेको तर यो संविधानले उत्पीडित समुदायका लागि के गरेको भन्दै उनले प्रश्न गरे । उनले पूर्व प्रधानमन्त्री अलीलाई धन्यवाद दिँदै आफूहरूको केही माग पुरा गरेको बताए । सर्वोच्च अदालतको सम्मान गर्छौ तर नागरिकता दिने अधिकार राज्यको हो तर राष्ट्रियताको निर्धारण र न राज्यले गर्न सक्छ न अदालतले गर्छ, उनले भने, नागरिकता नभए राज्यबाट कुनै सुविधा पाउँदैन, नागरिकता नभए लिगल पर्सनालिटी पाउँदैन ।’


'अभागीलाई खाने बेलामा रिस उठ्यो' भन्दै बाबुरामको महन्थलाई व्यङ्ग्य  ठाकुरले अन्तिम समयमा शेरबहादुर देउवालाई विश्वासको मत दिने निर्णय गरेपछि विगतमा केपी ओलीलाई समर्थन गरेर समस्या निम्त्याएको भट्टराईको भनाइ थियो । ....... प्रतिनिधिसभा बैठकलाई सम्बोधनका क्रममा महन्थ ठाकुरलाई ब्यंग्य गर्दै भने, ‘जनता समाजवादी पार्टी, एक ढिक्का, एक मत र एक बिचार रहेको भए यति दुःख भोग्नै पर्दैनथ्यो । अरू पार्टीभित्र पनि विग्रह आउँदैनथ्यो । जसपा आफैले निकास दिन सक्थ्यो । तर हामीलाई खाने बेलामा रिस उठ्यो ।’ ठाकुरकै कारणले अहिलेको अवस्था आएको समेत भट्टराईको सङ्केत थियो ।  ....... उनले पार्टीभित्र आपसमा झगडा हुन थाल्नु बिडम्बडापूर्ण भएको भन्दै अहिले फेरि अन्तिम समयमा देउवालाई विश्वासको मत लिन लागेको सुन्दा खुसी लागेको बताए । ...... भट्टराईले सर्वोच्च अदालतको फैसला आफूले पटक पटक पढेको भन्दै सो फैसलामा सुन्दर ढङ्गले व्याख्या गरिएको बताए ।









उपेन्द्र यादव पक्षले माग्यो सात मन्त्री र एक राज्यमन्त्री ठाकुर पक्षका पाँच सांसद यादवतिर, सनाखत सकिएपछि सरकारमा जाने तयारी ..... जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) को उपेन्द्र यादव पक्षले सरकारमा सहभागी दलहरुबीच समान रुपमा मन्त्रालय बाँडफाँट हुनुपर्ने बताएको छ । साथै संविधान संशोधन, नागरिकता विधेयक, मधेस आन्दोलनका क्रममा लागेका फिर्ता र कार्यकर्ताको रिहाइको मुद्दालाई सम्बोधन गर्ने प्रतिवद्धता सरकारको न्यूनतम साझा कार्यक्रममा आउनुपर्ने उसले अडान राखेको छ । ...... अदालतमा जाँदा उपेन्द्र यादव पक्षमा जसपाका १२ सांसद मात्र थिए । ....... अरु सांसदहरु पनि आउने र आफूहरुको पक्षमा २० जना पुग्ने यादव पक्षका सांसद मोहम्मद इस्तियाक राई बताउँछन् । ....... राई भन्छन्, ‘तीन दल (नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र र जनता समाजवादी पार्टी) मात्र सरकारमा भए हामीले ७ वटा मन्त्रालय र एक राज्यमन्त्री पाउनुपर्छ ।’ .......... कांग्रेसले गृह तथा माओवादी केन्द्रले अर्थ र उर्जा मन्त्रालय लिइसकेकाले भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय आफूले पाउनुपर्ने जसपा यादव पक्षको माग छ । श्रम, उद्योग, भूमिसुधार, सञ्चार, परराष्ट्र लगायतका मन्त्रालयहरुको समुचित बाँडफाँट हुनुपर्ने जसपा सांसदहरुले बताएका छन् । ....... जसपाको आधिकारिकता विवाद निर्वाचन आयोगमा चलिरहेको छ, जसमा आइतबारदेखि सुनुवाइ गर्ने कार्यतालिका छ । सांसद राई भन्छन्, ‘न्यनतम साझा कार्यक्रम बन्यो र आयोगमा सनाखत प्रक्रिया पूरा भयो भने हामी केही दिनमा नै सरकारमा जान्छौं ।’



Friday, July 16, 2021

देउबा त सिम्प्टम (symptom) हो

४६ साल पछि थियो, गरीब देश, अब कि चाडो विकास गर्छ कि सुस्तरी विकास गर्छ, तल जाने त ठाउँ नै छैन। त्यही बेला प्रचंड ले उधम मच्चाउने निर्णय गरे। अहिले देउबा निकम्मा, भ्रष्ट, लाचार, विभेदकारी सब हुँदा हुँदै (यो पाँचौं संस्करण को पुस्तक) पनि ताली पिट नहीं तो ओली आ जाएगा को अवस्था छ। 







Thursday, July 15, 2021

उपेन्द्र यादव सामु ठिंगरिंग उभिएका प्रश्न हरु

पहिलो प्रश्न त हो संसद पुनर्स्थापना भएर ओली सत्ताच्युत भए सँगै प्रतिगमन सच्चियो कि सच्चियेन? सच्चियो भने त अब को यथार्थ यो हो कि समय कम छ। एक पटक विश्वास मत पाए पछि कांग्रेस नै दुई फ्याक भए पनि देउबा १७ महिना का लागि ढुक्क। दुई वर्ष अविश्वास को प्रस्ताव दर्ता गर्न पाइएन। त्यस पछि उपेंद्र यादव को पुछारथ बंद हुन्छ। लुरुलुरु देउबा र प्रचंड ले भने जस्तो गरे सम्म को पुछारथ मात्र बाँकी रहन्छ। ओली ले गरेको भन्दा भयानक अपमान हुनेवाला छ। 

हुन त संवैधानिक निकाय का असंवैधानिक नियुक्ति हरु पनि अदालत ले बदर गर्न बाँकी छ। तर त्यो अदालत को काम अदालत ले गर्ला। 


ठीक छ महामारी छ। ठीक छ लोकतंत्र माथि खतरा थियो। ठीक छ बाढ़ी पहिरो गएको छ। तर राष्ट्रिय सरकार र उच्च स्तरको राजनीतिक संयत्र एक दलीय कम्युनिस्ट सोंच भन्दा बढ़ी केही होइन र अत्यंत घातक हो। विपक्ष बिना को संसदीय लोकतंत्र हुँदैन। एक ढिक्का एमाले देउबा लाई सुम्पिने सामर्थ्य माधव सँग छैन। उच्च स्तरको राजनीतिक संयत्र भनेको माओवादी सोंच हो। प्रधान मंत्री देउबा भन्दा माथि प्रचंड हुने। त्यस्तो कुनै व्यवस्था संविधान ले गरेको छैन। ओली सरकार जस्तै देउबा सरकार पनि लथालिंग पार्छ प्रचंड ले। हिन्ट दिन थालिसक्यो। 


अब त उपेंद्र ले आफ्नो दल को स्वार्थ हेर्ने हो। मधेस आंदोलन को मुद्दा हेर्ने हो। सरकार मा सहभागिता भन्दा पार्टी एकता ठुलो कुरा हो। एमाले भित्र दोस्रो पुस्ता ले कु गरेर ओली लाई तुरुन्त संसदीय दल को नेता पद बाट हटाएर त्यसमा उपनेता सुबाष नेमबांग लाई स्थापित गरेर जसपा सँग मिलेर सरकार बनाउनु एमाले र जसपा को हक मा छ। देउबा लाई महाधिवेशन मा हराउने अर्को तरिका के? 


देउबा सरकार मा दुई तीन जना मंत्री बनने कि नेमबांग सरकार मा ११ जना? प्रश्न त्यो हो। संविधान संसोधन को त देउबा ले कुरा पनि गरेको छैन। हुन त उपेंद्र ले पनि आफ्नो लागि परराष्ट्र मंत्रालय बाहेक अर्को कुनै कुरा उठाएको देखिँदैन। 






सिंहदरबारमा सत्तापक्षीय गठबन्धनको बैठक जारी
देउवा सरकारमा यसरी हुँदैछ मन्त्रालयको भागबण्डा माधव नेपालका लागि कोटा छुट्याउन काँग्रेस र माओवादी तयार ...... नेपाल र यादव समूहको पर्खाइमा विपक्षी गठबन्धनको शीर्ष तहमा मन्त्रालयको भागबण्डा पनि हुन सकेको छैन । यद्यपि नेपाल समूह एमालेमै रहने परिस्थितिमा काँग्रेसले ५० प्रतिशत मन्त्रालय आफूसँगै राख्ने रणनीति बनाएको छ । ...... माओवादी केन्द्रलाई ३० प्रतिशत र जसपाको यादव पक्षलाई २० प्रतिशत मन्त्रालय दिने प्रधानमन्त्री देउवाले तयारी गरेको ...... यद्यपि जसपामा यादव पक्षले ठाकुर पक्षका सांसद तान्न सकेको खण्डमा काँग्रेसले केही मन्त्रालय दिन उदारता देखाउने ........ माधव पक्षले विश्वासको मत दिएर एमालेबाट बाहिरिने जोखिम उठाए काँग्रेस आफू तीन/चारवटा मन्त्रालयमा पनि सीमित भएर नेपाल पक्षलाई पर्याप्त मन्त्रालय दिन तयार देखिएको छ । ........ गठबन्धनको अर्को घटक नेकपा माओवादी केन्द्रले पनि माधव नेपाल पक्षका लागि छाड्न तयार रहेको बताउँदै आएको छ । ........ माधवकुमार नेपालले केपी शर्मा ओलीले पार्टी एकताको ढोका बन्द गरेको बताउँदै अब आगामी चुनावसम्म एमालेसहितको राष्ट्रिय एकताको सरकार बनाउनुपर्ने बताएका छन् । 

काँग्रेसका 'छाया मन्त्री' साँच्चैको मन्त्री बन्न दौडधूप  डा. नारायण खड्का छाया परराष्ट्र मन्त्री थिए । त्यसै गरी डिला सङ्ग्रौला श्रम, राजेन्द्र केसी वन, बहादुरसिंह लामा सञ्चार, उमा रेग्मी महिला, सञ्जय गौतम भौतिक पूर्वाधार,  उमाकान्त चौधरी सहरी विकास, देवेन्द्रराज कँडेल पर्यटन र भीमसेनदास प्रधानले रक्षा मन्त्रालयको छाया जिम्मेवारी सम्हालेका थिए । त्यस्तै दिलेन्द्रप्रसाद बडू छाया गृहमन्त्री थिए भने डा मिनेन्द्र रिजाल छाया अर्थमन्त्री थिए । ...... देउवाले छाया मन्त्रालयका आधारमा मन्त्रीहरु नियुक्त नगरिने सङ्केत दिइसकेका छन् ........ डा. मिनेन्द्र रिजाल, मानबहादुर विश्वकर्मा,  दिलेन्द्र बडू, देवेन्द्र कँडेल, डिला सङ्ग्रौला, तेजुलाल चौधरी, बहादुरसिंह लामा, मोहनप्रसाद पाण्डे, राजेन्द्र केसी, सञ्जय गौतम, उमा  रेग्मी, तारादेवी भट्ट उमाकान्त चौधरी, किशोर सिंह, भीमसेन दास प्रधान, जितेन्द्र देवलगायत मन्त्रीको लबिङमा छन् । ....... सिटौला टिमबाट गगन थापा, उमाकान्त चौधरी र भीमसेनदास प्रधानमध्ये एक जना मन्त्री बन्ने पक्का छ ....... यसपटक कोटाबाट मन्त्री बन्ने मुडमा गगन थापा छैनन् । प्रधानमन्त्री देउवाले आफूसँग सहयोग नमागेको परिस्थितिमा उनी सरकारमा जाने पक्षमा छैनन्  ...... माओवादी र जसपालाई मात्रै लिएर सरकार बनाउँदा काँग्रेसले ५० प्रतिशत अर्थात् १२ जनासम्म मन्त्री पाउन सक्छ । ........ माधव नेपाल पक्ष पनि सरकारमा आयो भने काँग्रेसको भागमा ५÷७ वटा मात्रै मन्त्रालय पर्ने देखिन्छ । त्यसमध्ये प्रधानमन्त्रीसहित काँग्रेसले ती नजना पाइसकेको छ । ........ असार २६ गते देउवा जिताउने रणनीति बनाउन वीरबहादुर बलायरले आयोजना गरेका कार्यक्रममा पनि खाँण खुलेर देउवाको पक्षमा उभिए । .......... ‘चुनावी वर्ष लाग्यो । विश्वासको मत पाए पनि वर्ष दिनभित्रै निर्वाचन (स्थानीय तह) हुन्छ । विश्वासको मत नपाए ६ महिनाभित्र निर्वाचन हुन्छ । 

ओली समूहका सांसद मन्त्री माग्दै बूढानीलकण्ठमा !  एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली सत्ताबाट बाहिरिएसँगै उनको समूहका सांसदले कित्ता परिवर्तन गर्न सिलसिलाको थालनी भएको छ । यही सिलसिलामा ओली क्याबिनेटका एकजना पूर्वमन्त्री आफूलाई मन्त्री बनाउन माग गर्दै शेरबहादुर देउवाको निवास बूढानीलकण्ठ पुगेको खुलासा भएको छ । ........... ‘तपाईले विश्वासको मत त लिनैपर्छ, त्यसबेला म केपी ओलीतिरका ८ जना सांसदलाई फ्लोर क्रस गराएर भोट हाल्न लगाउँछु, यस वापत मलाई पनि सरकारमा सहभागी भएर जनताको सेवा गर्ने अवसर मिलाइदिनुपर्यो ।’ ......... ‘अहिले नाम उल्लेख नगरौं, तर उनी सुदूरपश्चिमका एमाले सांसद हुन् । पछिल्लोपटक केपी ओलीले मन्त्रिपरिषद पुनर्गठन गर्दा हटाएपछि उनी ओलीसँग रिसाएका रहेछन् ।’ ......... उनले आफूसँग ८÷९ जना सांसदहरु रहेकाले माधव नेपालसँग पनि यसबारेमा कुरा गर्ने र मन्त्री बनाइएमा ओलीको कित्ता छाडेर माधव नेपालतर्फ लाग्ने ....... त्यसअघि सर्वोच्च अदालतको फैसला नै नआइकन पनि उनले बूढानीलकण्ठमा पुगेर देउवालाई संसद पुनःस्थापनापछि फ्लोर क्रस गर्ने वचन दिएका थिए ।

माधव नेपाल भन्छन्– ओलीले एकताको ढोका बन्द गर्नुभयो, अब राष्ट्रिय सरकार बनाउनुपर्छ  अब सिंगै एमालेले संस्थागत रुपमा सरकारलाई विश्वासको मत दिनुपर्ने ....... आगामी चुनावसम्म राष्ट्रिय एकताको सरकार बनाएर अघि बढ्न आवश्यक रहेको ........ ‘कोभिडसँग जुध्नुपर्नेछ, आर्थिक संकटको सामना गर्नुपर्नेछ, बाढी पहिरो पीडितको समस्या समाधान गर्नुपर्ने छ, राष्ट्रियताको जगेर्ना गर्नुपर्नेछ, संघीयतालाई जोगाउनुपर्ने र संस्थागत गर्नुपर्नेछ र विकासका कामहरु गर्नुपर्नेछ । यी सबै कामका लागि अब लडाइँ–झगडा बन्द गरेर चुनावसम्म राष्ट्रिय एकताको सरकार बनाएर अघि बढ्नुपर्छ ।’ ....... ‘चुनावपछि आ–आफ्नो तरिकाले अघि बढौँला, तर चुनावअघि सबैले मिलेर यो संसदलाई जोगाउनुपर्छ । चुनौतिहरुको सामना गर्नुपर्छ ।’ ........ ‘मैले हाम्रो पार्टीमा १० बुँदे समझदारी भएको छ, पार्टी एकताको प्रयास भइरहेको छ, यो परिस्थितिलाई तपाईहरुले बुझिदिनुपर्छ भन्दा कसरी गठबन्धनबाट बाहिरिएको हुन्छ ?’ ......... नेता नेपालले राष्ट्रिय एकताको कुरा गरेको भन्दै प्रधानमन्त्री देउवाले अब नेकपा एमाले पनि सरकार सहभागी हुने अपेक्षा गरेका थिए । नेपालसँगको भेटपछि प्रधानमन्त्री देउवा आफूले प्रतिनिधिसभामा विश्वासको मत पाउनेमा ढुक्क बनेर फर्केका छन् ।




Wednesday, July 14, 2021

जसपा, देउबा



देउबा सँग जसपा ले मोलमोल्है किन नगर्ने? https://demrepubnepal.blogspot.com/2021/07/deuba-jasapa.html #nepal



देउबा सँग जसपा ले मोलमोल्है किन नगर्ने? https://demrepubnepal.blogspot.com/2021/07/deuba-jasapa.html #nepal

देउबा सँग जसपा ले मोलमोल्है किन नगर्ने?

(१) गरीब देश। मध्यावधि चुनाव अनावश्यक खर्च हो। संसद आफ्नो पुरा काल नै चल्नुपर्छ। ओली आफ्नै बदमाशी ले बाहिरिये। भने पछि अब आए देउबा। 
(२) महामारी को समय मा देश लाई चुनाव मा लानु अपराध हुनेछ। तेस्रो लहर को समय मा चुनाव गराउने प्रयास गैर जिम्मेवार व्यवहार हुनेछ। 
(३) देउबा लाई समर्थन गर्ने कारण ले पार्टी एक हुने हुन्छ। त्यो आफैंमा उपलब्धि हुनेछ। पार्टी फुट्छ भने दुबै पक्ष सकिए। मधेस र मधेसी को अधिकार को सवाल छ। तर जसपा को त अस्तित्व को सवाल छ। 

तर फ़ोकट मा समर्थन दिने कुरा आउँदैन। एमाले को समर्थन आउने नआउने ठुवाठेकान नहुँदा जसपा को महत्व बढेर गएको छ। त्यसको फाइदा लिन सक्नुपर्छ। र मुख्य रूपले आफ्नो गृहकार्य गर्नुपर्छ। ३२ सीट को बलमा सारा संसद हल्लाइदिने सोंच शायद सही होइन। १० प्रदेश वाला संघीयता को कुरा गर्न अहिले सुहाउँदैन। अहिले सीमित संविधान संसोधन को कुरा गर्नुपर्छ।

सात मध्ये एउटा मात्र प्रदेश सरकार जसपा को छ। त्यो पनि एक्लो रहेन। त्यहाँ पनि कांग्रेस को हालीमुहाली भइसक्यो। प्रदेश सरकार लाई थप शक्ति प्रदान को कुरा हुन सक्छ। त्यसमा सबै पार्टी आउलान। अर्को नागरिकता समस्या समाधान। तेस्रो राष्ट्रिय सभा मा प्रत्येक प्रदेश को जनसंख्या समानुपातिक प्रतिनिधित्व।  

तर समय धेरै छैन। एक चोटि देउबा ले विश्वास को मत पाएपछि बाँकी १७ महिना ढुक्क। दुई वर्ष अविश्वास को मत को संभावना रहनन। 

देउबा का लागि पनि राम्रो हो। नेका, माओ, र जसपा तीन पार्टी ले एक ढिक्का भएर सरकार मा सहभागी भए अहिले विश्वास को मत पाउने तर कदम कदम मा अल्पमत को पंगु सरकार को रूप मा रहने भन्ने हुँदैन। काम गर्न पायो। माधव २३ जना ले दिन सक्ने भनेको प्रथम पटक मात्र हो। त्यो २३ जना को पनि ठुवाठेकान छैन। संसद पुनर्स्थापना सम्म मात्र हो तिनको रोल। 

उपेंद्र बाबुराम महंथ राजेंद्र ले जुँगा को लड़ाइ लड़न छोडेर मुद्दा को लड़ाइ लड्नुपर्छ। पहिले त पार्टी लाई भावनात्मक रूपले नै एक बनाउनुपर्यो। 

संघीयता को नक्शा बदल्ने कुरा देउबा ले मान्दैनन। एक सुदुर पश्चिम एक प्रदेश नारा वाला मान्छे। तर अरु कुरा मा त खुला हुनुपर्छ। हुन कर लाग्छ। 

सहमति का आधार मा एक ढिक्का भएर सरकार मा नै जानुपर्छ जसपा। सरकार बाहिर बसेर दबाब दिन बल नै पुग्दैन। १०-१२ मंत्री पद लिन सक्नुपर्छ। रेशम रिहा त अदालत को बाटो हो। संविधान संसोधन का लागि कार्यदल बनाएर अगाडि बढ्नुपर्छ। 

एमाले मा पनि माओवादी मा पनि फेरि पार्टी एकीकरण गरेर नेकपा बनाएर लगातार ५० वर्ष शासन गर्ने सपना देख्ने हरु को कमी छैन। नेका र जसपा प्राकृतिक सहयात्री हुन त्यस मानेमा। 

संविधान संसोधन सुधार आयोग (छ महिना भित्र प्रतिवेदन दिने गरी) गठन र लाल आयोग प्रतिवेदन तत्काल सार्वजनिक गर्ने शर्त मा उपेंद्र र राजेंद्र उप प्रम हुने गरी अरु १० जना मंत्री लिएर जसपा सत्ता मा जानुपर्छ। उपधारा (५) को सरकार उपधारा (२) को सरकार बन्छ।