मधेशी मोर्चाको िनर्माण िबना मधेश राज्य संभव छैन

िफरसे मधेशी क्रान्ित?

मधेश राज्यको स्थापनाकालािग पिहलो कदम संिवधान सभाको िनर्वाचन हो। दोस्रो कदम त्यस संिवधान सभािभत्र मधेश राज्यको पक्षमा दुई ितहाइ बहुमत सृजना गर्नु हो।

बन्दुकधारी मधेेशी समुहहरूसँग अादरपुर्वक शान्ित वार्ता नगरे संिवधान सभाको चुनाव संभव छैन। त्यो वार्ता िक त काठमाण्डुको पहाडी सरकारले गर्नुपर्यो िक त सद्भावना र फोरम जस्ता अिहंसात्मक मधेशी पार्टीहरूले। पहाडी सरकारले त्यो पहल गर्ने संभावना अिहले मैले देिखरहेको छैन। िगिरजालाई िनकम्मा मैले त्यसै भनेको त होइन िन। माअोवादी गृहयुद्धमा पिन २,००० मान्छे मर्दा िगिरजा राजनीितक समाधान तर्फ गएन। १२,००० मान्छे मर्नुपर्यो। मधेशमा व्याप्त हत्या र िहंसाको राजनीितक समाधान खोज्ने प्रयास गर्नकालािग िगिरजाको िहसाबमा पर्याप्त मािनस मिरसकेका छैनन्।

जसरी माअोवादीसँगको राजनीितक समाधान राजाले खोजेन, सत्ताबािहर रहेका सात पार्टीले नै खोज्नुपर्यो, त्यसरी नै अिहले बन्दुकधारी मधेेशी समुहहरूसँग राजनीितक समाधान खोज्ने िजम्मेवारी सत्ता बािहर रहेका मधेशी पार्टीहरूको नै हो। त्यस मायनेमा राजेन्द्र महतो सबैभन्दा अगािड देिखएका छन्। त्यस प्रयासको म सराहना गर्छु।

िफरसे मधेशी क्रान्ित?

फोरमको िकशोर िवश्वास समुहले िविभन्न जनजाित समुहहरूसँग सहकार्य बनाउन सकेको कुरा सकारात्मक छ। त्यस कुरामा उनी उपेन्द्र यादव, राजेन्द्र महतो र हृदयेश त्िरपाठीभन्दा अगािड छन्। त्यो सहकार्य िबना संिवधान सभामा मधेश राज्यको स्थापनाकालािग चािहने दुई ितहाई बहुमत िमल्नेवाला छैन।

दुई सद्भावनाको अाफैमा गफ नभएको अवस्था छ। दुई फोरमको अाफैमा गफ नभएको अवस्था छ। यो स्वस्थकर होइन। त्यो चार वटै समुहलाई गाँथेर एउटै पार्टी बनाउन सके सबैभन्दा राम्रो हुन्थ्यो। त्यो हुन नसकेको खण्डमा दुई सद्भावनाको एकीकरण र दुई फोरमको एकीकरण दोस्रो उत्तम िनर्णय हुनेिथयो। त्यो पिन हुन नसकेको खण्डमा ती चार समुहले िमलेर एउटा मधेशी मोर्चा बनाउनु राम्रो हुँदो हो। पाँचौ राम्रो कुरा त्यो हो जो अिहले भइराखेको छ। एउटा सद्भावना सत्तामा छ। अर्को सद्भावना बन्दुकधारी मधेेशी समुहहरूसँग सहकार्य गरेर तीनलाई मेनस्ट्रीममा ल्याउन खोिजरहेको छ। एउटा फोरम िविभन्न जनजाित समुहहरूसँग सहकार्य गर्दैछ। अर्को फोरम संगठन िवस्तारमा लागेको छ।

संिवधान सभाकालािग पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन भएको खण्डमा यी चार समुह छुट्टा छुट्टै चुनाव लडे पिन केही बेफाइदा हुनेवाला छैन। त्यसैले पिन अिहेले माअोवादी र एमालेको पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचनको एजेण्डालाई सबैले िमलेर सफल पार्नु जरूरी भएको छ। त्यसमा माअोवादीसँग सम्बद्ध नरहेका िविभन्न जनजाित पार्टी पिन लागेका छन्।

िफरसे मधेशी क्रान्ित?

पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन हुने िनर्णय भइसकेपिछ पिन बन्दुकधारी मधेेशी समुहहरूसँग अादरपुर्वक शान्ित वार्ता गर्नै पर्ने हुन्छ। त्यो अादरपुर्वक शान्ित वार्ता िबना नै पिन चुनाव गराउने दंभमा अनावश्यक हत्या र िहंसा मात्र हुन्छ। जनतान्त्िरकवालाहरूले बन्दुकको भरमा मधेश कब्जा नै त गिरसकेका छैनन् तर चुनाव िबथोल्न सक्ने अवस्थामा भने छन्।

बन्दुकधारी मधेेशी समुहहरूसँग अादरपुर्वक शान्ित वार्ता गर्नुपर्ने सबैभन्दा प्रमुख कारण चािहं के भन्दा खेिर अिहलेको नेपाल सेना र माअोवादी सेना िमलाएर भोिल जुन एकीकृत सेना बनाइने छ त्यो एउटा पहाडी सेना हुनेछ। त्यसमा मधेशी सहभािगता न्युन नै रहनेछ। िनर्वाचनको वातावरण बनाउने कारण दोस्रो कारण हो।

बन्दुकधारी मधेेशी समुहहरूसँग अादरपुर्वक शान्ित वार्ता गर्दै गर्िदन भनेर काठमाण्डुको पहाडी सरकारले जुन अड्डी िलएको छ त्यो अड्डी कायम नै रहन सक्छ। त्यस अवस्थामा दुई सद्भावना र दुई फोरम िक त केही गर्न नसक्ने अवस्थामा पुग्छन् िक राजेन्द्र महतोले भने जस्तो अप्िरल क्रान्ितको तेस्रो अध्याय लेिखन्छ।

चक्रव्यूहमा मधेसी नेता
हृदयेश त्रिपाठी: चक्रव्यूहमा मधेस
िफरसे मधेशी क्रान्ित?
परमेन्द्र भगत पत्रकार?
पाखेले मिदसे भन्छ, नेपालीले मधेशी भन्न िसक्छ
पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचनकालािग मधेशी, जनजाित, दिलतले अान्दोलन गर्नुपर्छ
पहाडी पार्टी काँग्रेसने मधेशीयो के साथ बेइमानी करनेका िनर्णय कर िलया है
िगिरजाले अप्िरल क्रान्ितको श्रेय िलन िमल्दैन
संिवधान सभामें मधेशी मोर्चाका रोल
मधेशी मोर्चाका िनर्माण अौर तराई खुला रखनेकी रणनीित
अन्धेर नगरी चौपट िगिरजा
पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन अौर एक मधेश एक प्रदेशका नारा पर्याप्त है
न्यु यर्कका पहिरयाहरू
उपेन्द्र यादव: सरकार र फोरमबीच सम्झौता
तराई बन्द नहीं संगठन िवस्तार किरए
जयप्रकाश गुप्ता: मधेस आन्दोलनका आग्रह
एक मात्र िमलनिवन्दु: पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन
पहाडी बाहुन सुजीत ढकाल
तीन लाखले सरकारी जागीर खाने, तीन करोड कता जाने?
मधेशी मोर्चाके िलए फर्मुला
महेन्द्र, वीरेन्द्र र प्रचण्डका सीडीअो अञ्चलाधीशहरू
एक मधेश एक प्रदेश
उपेन्द्र यादव: संवाद
मधेशी अान्दोलनको गन्तव्य: नभम्बर चुनाव
िगिरजालाई पदमुक्त गर
प्रचण्डे बाहुनले अौंला पिन खान्छ, हात पिन खान्छ
समानुपाितक िनर्वाचनको बाहुन फर्मुला मधेशी िवरूद्धको षडयन्त्र हो
तराईमा िहंसाको राजनीितक समाधान छ
जनजाित र दिलतले पार्टी नखोल्नु मानिसक दासता हो
द्वैध नागिरकता िबना नेपालमा अार्िथक क्रान्ित सम्भव छैन
एक मधेशी पार्टी
मैले पिरकल्पना गरेको मधेश राज्य
न्यु यर्कमा छाता संगठनको अावश्यकता
ज्वाला, गोइत, टाइगर और कोबराको चुनाव क्यों लडना चािहए

In The News

Maoists call Rautahat banda Kantipur an indefinite general strike called by the Maoists demanding actions against the Gaur massacre guilty during which 28 people were killed, including 27 Maoists. ....... the district headquarters Gaur has not been affected by the banda. Defying the Maoists’ strike, the shops in Gaur were opened this morning. ...... They also demanded unconditional release of two of their cadres Jay Ram Yadav and Raj Kumar Radav, arrested by the security forces. .... After the incident, the Maoists had filed names of more than 70 people on charge of murder during the massacre. However, the police refused to register the files saying that the files were just revengeful.
East-West highway obstruction continues in Lahan
Civil servants call indefinite strike in Sarlahi; shut down continues in Siraha
‘YCL abducts, brutalizes docs, others’
82 killed in tarai in 6 months: Report Bara district had the highest number of killings, with as many as 23 persons slain. Similarly, 13 persons each were killed in Rautahat and Siraha; eight each in Parsa and Saptari; six persons in Sarlahi; five in Mahottari; four in Dhanusa, and one person each in Sunsari and Morang. ..... Nearly 75 cases of abduction took place across the same districts during the last six months .... The Maoist party was accused of abducting five persons, beating up three others, threatening to kill two, and seizing lands belonging to seven different persons.
Cops rescue businessman from kidnappers
माओवादीद्वारा मेडिकल कलेज सञ्चालकलाई कुटपिट
सहिद कर्मचारी पत्नीलाई दस लाख राष्ट्रिय धानबाली अनुसन्धान कार्यक्रम हर्दिनाथ धनुषामा कार्यरत जोशीको ज्वाला सिंह समूहले असार २० गते हत्या गरेको थियो ।
गुप्ता आपूर्तिमन्त्री गुप्ताको नियुक्तिलाई महतोले 'मधेसलाई कमजोर नेतृत्वमा राख्न षड्यन्त्र जारी राखेको' आरोप लगाए । उनले पार्टीको आधिकारिकता विवाद निरूपण नहुँदै नियुक्त गरिनुले आयोगको काम प्रभावित गर्न खोजेको दाबीसमेत गरे । 'जुन पक्षको बहुमत छैन त्यसलाई बहुमत जुटाउन सहयोग गर्ने षड्यन्त्र हो,' उनले भने । सद्भावना -आनन्दीदेवी) का सांसद भरत विमल यादवले गुप्ताको नियुक्ति गैरसंवैधानिक भएको बताएका छन् । सरकारी सञ्चार माध्यमबाट प्रसारित समाचारबमोजिम धारा ३८ अनुसार गुप्ताको नियुक्ति भएको उल्लेख गर्दै यादवले भने- 'यस धाराअनुसार प्रधानमन्त्रीलाई संसद् सदस्यबाहेक अरूलाई मन्त्री बनाउने अधिकार छैन ।'
सङ्घीय प्रणालीका चुनौती

NC, UML for holding CA polls within 2064 B.S NepalNews UML acting general secretary Amrit Kumar Bohara ..... Led by acting president Sushil Koirala, the Congress team comprised of vice-president Ram Chandra Poudel, general secretaries Ram Baran Yadav, Prakash Man Singh and Bimalendra Nidhi, spokesperson Arjun Narsingh KC and central leaders Chakra Banstola and Mahesh Acharya while the UML team included Jhal Nath Khanal, Bharat Mohan Adhikari, Ishwor Pokharel, Surendra Pandey and Mahendra Pandey.
Nepal still a very dangerous place for journalists, says IPI
Maoists abducted journalist Thakuri: FNJ
Loss of Birendra Sah
Maoists impose Rautahat bandh

Over 80 killed in last six months in Terai, says a report NepalNews 82 persons have been killed and 75 abducted in the last six months in eastern and central Terai region. ..... 20 vehicles and 35 individuals were looted, and there were 32 incidents of bomb blast. ..... maximum number of killings occurred in Bara district where 23 persons were killed. ..... three were killed by Maoists; 30 by different factions of Janatantrik Terai Mukti Morcha (JTMM); 12 by unknown groups; 11 by state forces; four by a group called Gorkhaland; three by Madhesi Mukti Tiger; and two died in bomb blast
YCL does it again; abducts, tortures college staffers Young Communist League (YCL) abducted five persons including doctors and directors of the Biratnagar-based Nobel Medical College Sunday and physically tortured them for more than 14 hours in their custody before releasing them the next day. ...... "Last Saturday Maoist leader Barsha Man Pun (Ananta) had phoned us in Biratnagar and asked us to come to Kathmandu to settle the dispute regarding college shares with Prachanda and Baburam," Dr Gyanendra Giri, chairman of the college board of directors, told reporters at the conference, "Just as we came out of the airport on Sunday a group of about 30 Maoist cadres forcefully pushed us inside a jeep and took us away with them." ..... after being blindfolded they were mercilessly beaten up from head to toe. "The YCL cadres did everything except kill us," he said. .... "Now we know that Sunil Sharma misled our cadres including Sagar. So we will take action against them," Dr Giri quoted Prachanda as saying.
Mahato demands early polls; warns of third Jana Andolan

ंमाअोवादीको माफीया चालढाल

संिवधान सभा, गणतन्त्र र संघीय सरकारको कुरा उठाउने माअोेवादी पिहलो पार्टी होइन। संिवधान सभा र संघीय सरकारको कुरा त सद्भावनाले २०४६ पिछ लगातार उठाइरहेको हो। तर माअोेवादीको कुरा सुिनयो। िहंसाको राजनीित काम गरेको अिहंसाको राजनीित काम नगरेको उदाहरण भन्ने िक के भन्ने त्यसलाई?

देशमा जारी हत्या िहंसा र राजाको तानाशाहीको िवकल्पमा माअोवादीसँग अिहंसात्मक अान्दोलनकालािग गठबन्धन गर्नुपर्छ भन्नेमा म पिन िथएँ। अप्िरल क्रान्ितको सफलतापिछ देशमा हत्या िहंसामा व्यापक कटौती भएको हो। तर शान्ित वार्ता जुन रूपमा अगािड बढ्नुपर्ने हो त्यो रूपमा अगािड बढेन। दुवै पक्षको गल्ती छ।

माअोवादीमा dogmatism व्याप्त छ। काँग्रेसमा status quoism व्याप्त छ। र incompetence दुवैको साझा सम्पत्ित भएको छ।

State funded parties को लक्षय तर्फ अाफ्नो पार्टीलाई लान नसकेको र देशमा federal democratic republic of state funded parties को स्थापनापिछ फेरी अर्को क्रान्ित हुँदैन, चुनाव मात्र हुन्छ भन्ने स्पष्ट िदशाबोध अाफ्नो पार्टीलाई गराउन नसकेकोले प्रचण्डलाई मैले अझै पिन नेता होइन gangster नै मानेको छु। अाफ्नो पार्टी कार्यकर्ताहरूलाई कम्युिनष्ट मेिनफेस्टो पढाए जस्तै Universal Declaration Of Human Rights पढाउनुपर्ने प्रचण्डले पढाएको छैन त।

यी दुई कुरा गराउन सकेको भए माअोवादीले कम्युिनष्ट पार्टीहरूको एकीकरण, मधेशी जनजाित समुदायहरूको नेतृत्व गर्न सक्थ्यो। तर एमालेले पत्याएको छैन, र मधेशी र जनजाितहरूका अलग अलग पार्टी धमाधम खुल्दै छन्। त्यसको सबैभन्दा ठुलो र सफल उदाहरण त मधेशी जनािधकार फोरम नै हो।

Money and muscle को राजनीित गर्न पल्केका माअोवादीहरूले पिहला जनताको पैसा लुट्थे, कूष्ण िसटौला र िगिरजा मार्फत पिन जनताकै पैसा लुटे। नत्र करोडौं रूप्या माअोवादीलाई िबना कुनै िहसाबिकताब िदनुको अर्थ के? क्यान्टोन्मेन्टमा राखेका सेनालाई भात खुवाउन िलएको पैसाले उसले देशभिर YCL पािलिदएको छ। माअोवादीका MP लाई सरकारले अरू MP लाई जस्तै एक्ला एक्लै तलब िदनुपर्ने। एकमुष्ट महरालाई िदनुको अर्थ के? त्यसै पैसाले माअोवादीले हो अाम सभा गर्ने गरेको।

माअोवादीलाई तलब भत्ता बाँड्ने काम सरकारको हो, माअोवादी पार्टीको होइन। त्यो अाफ्नो िजम्मेवारीबाट पन्िछए पिछ त्यसको क्रीया प्रितक्रीया हुन्छ त।

काँग्रेसितर के छ भन्दा खेिर िगिरजा र सुजाताहरू अझै़ पिन २०४७ को संिवधान फर्िकिदए हुन्थ्यो भन्ने राग अलाप्दै छन्। Federal democratic republic of state funded parties को लक्षय तर्फ नलाग्नु काँग्रेसको पिन महाभुल हो, माअोवादीको मात्र होइन। त्यो लक्ष्य त्रफ नलाग्नु भनेको अप्िरल क्रान्ितको िवश्व इितहासमा जे स्थान छ त्यस स्थानबाट त्यसलाई वञ्िचत गर्नु हो। अिहलेको शान्ित प्रक्रीया भनेको माअोवादीलाई काँग्रेसको बहुदलमा िभत्र्याउने प्रक्रीया होइन। अिहलेको शान्ित प्रक्रीया भनेको २०अौं शताब्दीको राजनीितको दुई प्रमुख धारलाई fusion गर्ने प्रक्रीया हो। Federal democratic republic of state funded parties भनेको त्यही fusion हो।

त्यसका अलावा security sector reform र land reform को कुरामा काँग्रेस पिछ परेको छ। दुवै कुरामा माअोवादीले भने जस्तो गर्ने भनेको होइन। तर त्यसको मतलब status quo मा जाने भनेको पिन होइन। माअोवादीलाई ती दुवै कुरामा triangulate गर्दै एउटा तेस्रो िवन्दुमा पुग्नुपर्ने हुन्छ।

हत्या र िहंसा हाम्रो पार्टी लाइन होइन भनेर माअोवादी केन्द्रीय सिमितले भिनसकेपिछ पिन यिदमाअोवादीका स्थानीय कार्यकर्ता हत्या र िहंसामा संलग्न हुन्छन् भने त्यो law and order problem भयो, र त्यसलाई त्यसरी नै बुझ्नुपर्ने हुन्छ। त्यो राजनीितक समस्या होइन। त्यस्तालाई कारवाही गर्ने माअोवादी पार्टीले होइन। होइन यिद त्यस्ता हत्याराहरूलाई माअोवादी पार्टीले बिचबचाउ गर्न खोज्छ भने त्यो पार्टीलाई प्रितबन्िधत गर्नुपर्ने हुन्छ र प्रचण्ड खुद जेल जान्छ।

त्यसरी नै काँग्रेस संिवधान सभाकालािग पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचनमा जाँदैन भने त्यसकालािग देशमा अर्को क्रान्ित हुन्छ, िगिरजाको पद जान्छ, नया संसद र नया सरकार बन्छ। देशमा मधेशी र जनजाित पार्टीहरू खुलेका छन्। एउटा दिलत पार्टी पिन खुल्नु अावश्यक छ, मायावतीको जस्तो।

र अर्को महत्वपुर्ण कुरा छ बन्दुकधारी मधेशी समुहहरूसँग अादरपुर्वक शान्ित वार्ता गर्ने। नगरे चुनाव िबथोिलने ठुलो संभावना छ। त्यो risk िलनु बुद्िधमानी हो?

चक्रव्यूहमा मधेसी नेता
हृदयेश त्रिपाठी: चक्रव्यूहमा मधेस
िफरसे मधेशी क्रान्ित?
परमेन्द्र भगत पत्रकार?
पाखेले मिदसे भन्छ, नेपालीले मधेशी भन्न िसक्छ
पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचनकालािग मधेशी, जनजाित, दिलतले अान्दोलन गर्नुपर्छ
पहाडी पार्टी काँग्रेसने मधेशीयो के साथ बेइमानी करनेका िनर्णय कर िलया है
िगिरजाले अप्िरल क्रान्ितको श्रेय िलन िमल्दैन
संिवधान सभामें मधेशी मोर्चाका रोल
मधेशी मोर्चाका िनर्माण अौर तराई खुला रखनेकी रणनीित
अन्धेर नगरी चौपट िगिरजा
पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन अौर एक मधेश एक प्रदेशका नारा पर्याप्त है
डा देवेन्द्र राज पाण्डे: अन्तिरम प्रधान मन्त्री?
न्यु यर्कका पहिरयाहरू
उपेन्द्र यादव: सरकार र फोरमबीच सम्झौता
तराई बन्द नहीं संगठन िवस्तार किरए
जयप्रकाश गुप्ता: मधेस आन्दोलनका आग्रह
एक मात्र िमलनिवन्दु: पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन
पहाडी बाहुन सुजीत ढकाल
तीन लाखले सरकारी जागीर खाने, तीन करोड कता जाने?
मधेशी मोर्चाके िलए फर्मुला
महेन्द्र, वीरेन्द्र र प्रचण्डका सीडीअो अञ्चलाधीशहरू
एक मधेश एक प्रदेश
उपेन्द्र यादव: संवाद
मधेशी अान्दोलनको गन्तव्य: नभम्बर चुनाव
िगिरजालाई पदमुक्त गर
प्रचण्डे बाहुनले अौंला पिन खान्छ, हात पिन खान्छ
छाता संगठनको कुरा फेिर ल्याउने िक नल्याउने
समानुपाितक िनर्वाचनको बाहुन फर्मुला मधेशी िवरूद्धको षडयन्त्र हो
तराईमा िहंसाको राजनीितक समाधान छ
जनजाित र दिलतले पार्टी नखोल्नु मानिसक दासता हो
द्वैध नागिरकता िबना नेपालमा अार्िथक क्रान्ित सम्भव छैन
मई १२ िदउँसो १ बजे सेन्ट्रल पार्क दक्िषण पूर्व कोणा
एक मधेशी पार्टी
मैले पिरकल्पना गरेको मधेश राज्य
न्यु यर्कमा छाता संगठनको अावश्यकता
ज्वाला, गोइत, टाइगर और कोबराको चुनाव क्यों लडना चािहए

In The News

Prachanda hopes for a breakthrough by Nov 29 NepalNews his party will launch nationwide protest movement if there is no consensus on the recent directive of the parliament. .... gave directions to party leaders and cadres to stay prepared for a street movement.
UML chief hits at govt for polls debacle “This government has failed to hold the election to constituent assembly twice and now I am beginning to doubt its very capability of holding it” .... “Looking at the government turning a blind eye to all the killings, abduction and extortion and it seems as if there is no presence of the government in the country” ...... “it is high time the government leadership got changed” ..... Nepal is said to have been engaged in political exercise to present himself as an alternative to PM Koirala.
Gupta appointed industry minister Koirala today appointed Shyam Sundar Gupta, general secretary of Nepal Sadbhawana Party (Anandi Devi), as Minister for Industry, Commerce and Supplies. ..... The ministerial post had been vacant since nearly two months
NC to talk with UML, NPFN; Maoist advisory committee meet begins
Maoists shut down Siraha, MSF announces bandh in Malangawa The CPN-Maoist has shut Siraha district for an indefinite period demanding immediate release of two of its cadres who were arrested ..... The Ilaka police post in Lahan had arrested Juri Thakur and Hari Narayan Paswan on Monday on charges of their involving in murder of a local resident, Ananda Kumar Yadav. Police said complaints have been filed against them. ..... Thakur is Ilaka committee member of the Maoist party while Paswan is associated with the Young Communist League (YCL). ...... the Madhesi Student Forum, called bandh in Malangawa Bazaar in Sarlahi district protesting the arrest of one of its members on Monday. The forum demanded unconditional release of its member. ...... the government has tightened security in Lahan and Siraha municipalities from Monday. No reasons have been given but security rings have been created in the municipality area.

Joint agitation planned in Madhes, says Yadav NepalNews The chairman of Madhesi Janadhikar Forum (MJF) Upendra Yadav has said that they are preparing to launch joint agitation in Madhes from next week. Speaking at a programme in Nepalgunj, Yadav said that the agitation will be peaceful and non-violent. He also ruled out any alliance with armed outfits operating in Terai in the coming agitation.
Education Minister spits venom at Prime Minister Charging the Prime Minister of obstructing him from carrying out his works, Education Minister Pradeep Nepal has said that he is the most victimised person at the hands of the PM. "The Prime Minister fears that UML will score if he allows Education Ministry to function well," Nepal said, speaking in Chitwan on Monday. He also accused that PM Girija Prasad Koirala does not understand the meaning of 'cooperation.'

National Madheshi Conference kicks off today Kantipur to form a new front by forging a working alliance among the agitating groups in the Terai region .... The discussions would dwell on the chaotic political situation in the Terai, said Kishor Kumar Bishwas, a leader of disgruntled faction of the Madheshi People’s Rights Forum. ...... the closed-door session of a ‘broader political conference’ jointly organised by seven different indigenous groups including the disgruntled faction of the MPRF continues in Lalitpur district. ...... organised by Limbuwan, Khumbuwan, Tamsaling, and Joint Tharu National Front among others ...... The main thrust of the conference is to seek a third amendment to the interim constitution to ensure declaration of a republic, an all-out proportional representation system for the Constituent Assembly elections and right to self-decision to the indigenous groups.
70 VDC secys resign en masse in Rautahat
Civil servants, teachers halt work for 12 days in Siraha
63 VDC secretaries resign en masse
Ktm-Lhasa road to be completed in 3 years 180 km road at Jhamak which lies at difficult terrain in Tibet. The laborers had been refusing to work at the site. The construction works have been given to Chinese Armed Force. The Chinese plan has come at a time follows India's plan to construct roads near to the Nepal-India border. India has already made public the proposal for constructing 1,600 km road near the border.
ँनिर्देशन नमाने नेतृत्व परिवर्तन’ 'विशेष अधिवेशनको निर्देशन पालना नभए लाखौं जनता सडकमा उत्रनेछन् । ...... 'राजतन्त्रको घाँटी त काटिन्छ, त्यससँगै जोडिएको घाँटी पनि काटिन्छ,' उनले भने । .... माओवादीले सरकारलाई दबाब दिन राजधानीका तीनवटै सहरमा एकैसाथ सभा गरेको थियो ।
चर्कियो अन्तरविरोध माओवादीसँगको सहकार्यलाई लिएर एमालेमा मतभेद

House session goes into 10-day recess NepalNews
Top level meeting ends inconclusively
VDC secretaries in Rautahat, Bara and Sarlahi resign en masse
Demos staged in Indian cities; ethnic bodies stage rally in Kathmandu in New Delhi, Punjab and Haryana demanding that the proposals on republic declaration and proportional representation election system passed by the interim parliament are immediately implemented. ..... a number of ethnic bodies led by Nepal Federation of Indigenous Nationalities staged sit-down and rallies in the capital demanding adoption of fully PR system and declaration of federal democratic republic. They blocked the city transport for hours causing traffic snarl.
Maoists seize Kamal Thapa’s property in Hetauda The Maoists have captured three houses and 10 katthas of land belonging to former royalist minister Kamal Thapa. .... thousands of Maoist cadres staged a rally in Hetauda Municipality before announcing the seizure of Thapa's houses ...... was preparing to sell the properties at Rs 12 million.
Four more universities in the offing University Grant Commission (UGC) ..... a new university within mid-December .... Sudurpachimanchal (far western) university, Madhyapaschimanchal (mid western) university, Agriculture and Forest Science and an open university. Currently five universities are operational in Nepal: Tribhuvan University, Nepal Sanskrit University, Kathmandu University, Purvanchal University and Pokhara University. ... Lumibini Buddhist University in Lumbini ...... by merging the Tribhuvan University affiliated campuses currently operating in the region
Nepalis going to Australia for studies increase
Unidentified gang kills NC cadre in Dhanusha The gang stabbed NC cadre Pawan Kumar Mandal to death Sunday night. His dead body was recovered near Janakpur Municipality Monday morning.
Maoist leaders leaving for US today Janardan Sharma ‘Prabhakar’ ..... Maoist MP Nanda Kumar Prasai and Maoist leader Suresh Ale Magar who had earlier been denied visa to America. ..... despite the fact that CPN-Maoist is still listed as a terrorist organisation by the US government

Winter session to begin today; parties to meet ahead of the session NepalNews
NC leaders threaten to disobey the whip A number of Nepali Congress (NC) central leaders and MPs have threatened to disobey the party whip if in case the party decides to relent to the Maoist demand for immediate republic declaration and proportional representation system. ...... MPs Gobinda Raj Joshi, Khum Bahadur Khadka, Bijaya Kumar Gachhadar and Binaya Dhoj Chand gave the warning.
Going against House directive will cost NC dear: Dr Bhattarai there have been continuous attempts to corner the Maoists even as the agendas they have raised have been firmly established.
Declare republic and fix new date for CA polls: CMDP CMDP president Dr Devendra Raj Pandey

अबको विकल्प सहमति होइन

राजनीतिक पार्टीहरूले बुझ्न जरुरी छ, अबको राजनीतिक निकास सहमतिको होइन, समाधानको हो । सहमति भनेको के हो ? कस्तो सहमति ? देश र जनतालाई शान्तिसुरक्षा दिन नसक्ने सहमति ? पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यवृद्धि गर्ने सहमति ? पटक-पटक चुनाव सार्ने सहमति ? जनताको अधिकार कटौती गर्ने सहमति ? संविधानसभा निर्वाचन नगर्ने सहमति ? राजा ज्ञानेन्द्रको जस्तो चुनाव गर्ने सहमति ? फेरि पनि आदिवासी/जनजाति, महिला, तराईवासी, अपांग, दलितलाई नीतिनिर्माण र कार्यान्वयन गर्ने ठाउँमा नलाने सहमति ? संविधानसभामा सबैको उपस्थिति नगराउने सहमति ? राजा राख्ने सहमति ? गणतन्त्रको स्थापना नगर्ने सहमति ? कस्तो सहमति राजनीतिक दलहरूले खोजेका हुन् ?

देश र आमजनता विरुद्ध निर्णय गर्दाचाहिँ सर्वसम्मतले निर्णय गर्ने तर देश र जनताको पक्षमा भएका निर्णयहरू कार्यान्वयन गर्नचाहिँ सहमति चाहिने ? यो कस्तो सहमतिको संस्कार हो ? नेताले जवाफ दिनु जरुरी छ । अख्तियार दुरुपयोग आयोग प्रमुखविहीन छ, रायमाझी आयोगले दिएको प्रतिवेदन गुपचुप छ, जुन देश र जनताविरुद्ध छ, खै ती कार्यान्वयन गर्नलाई सहमति बनाएको ? कि त्यो पनि संविधानविपरीत छ, सरकारमा बसिरहेका मन्त्री महोदयहरू ?

पार्टी नेतृत्वले आ-आफ्ना अनुहार ऐनामा हेर्नु आवश्यक छ । ०६४ को जेठभित्र संविधानसभा चुनाव गर्नु भन्ने जनादेश हो, तर सहमतिले सारियो संविधानसभा । यसको जिम्मेवार को हुने हो ? अनिर्वाचित व्यवस्थापिका-संसद चिरकाल पर्यन्तका लागि होइन, स्पष्ट छ । जनआन्दोलनपश्चात बनेको विधायिका र सरकार संविधानसभाको चुनाव गराउननिम्ति हो । कानुनी भाषामा भन्ने हो भने संविधानसभाको निर्वाचन गर्छु भन्ने मुद्दामा जनताले दिएको मिति दलहरूले ३ पटक गुजारिसकेका छन् । अदालतमा मुद्दापक्षले ३ पटकसम्म तारिख गुजारे, जसले गुजारेको हो, त्यो पक्षले स्वतः मुद्दा हार्छ । अब गणतन्त्र र पूर्ण समानुपातिक चुनाव प्रणालीको विपक्षमा रहेका राजनीतिक दलका नेता, मन्त्री र विधायकहरूले भन्नुपर्छ, उनीहरू आफैं वैधानिक छन् कि अवैधानिक ? जसको पद नै अवैधानिक छ, उसले बोलेको संवैधानिक हुन्छ कि असंवैधानिक हुन्छ ? जनताको प्रश्न हो यो ।

समयमै संविधानसभा चुनाव गर्न भनेर सात राजनीतिक दलको सरकारलाई जनताले स्वीकारेको हो । राजनीतिक पार्टीहरूलाई बलियो नपार्ने हो भने फेरि निरंकुशता आउनसक्छ भनेर दलीय व्यवस्थालाई मान्यता दिएको हो । तर राजनीतिक दलका व्यक्तिबाहेक अन्यले सरकार चलाउन सक्दैनन् भनेर होइन । मानहानिको आरोप नलाग्ने हो भने जनता भन्छन्, अहिलेका मन्त्रीभन्दा सरकार चलाउनसक्ने सक्षम नागरिक देशमा अनगिन्ती छन् ।

सरकार र पार्टीहरूले सोच्न जरुरी छ, सात पार्टीको सहमतिले मात्रै सबै कुरा हुनेवाला छैन । सात दलको पञ्जाभित्र सबै जनता छन् भन्ने दिवास्वप्ना देख्नु दलहरूको महाभूल हो । आदिवासी/जनजाति, मधेसी वा तराईवासी, महिला तथा दलितहरूको आन्दोलन कुनै पार्टीलाई बहुमत दिलाउन उठेका आन्दोलन होइनन् । यी समूह शक्ति हुन् भन्ने नेताजीहरूलाई थाहा छ कि छैन ? तराई तथा लिम्बुवान-खम्बुवान तिर उठेका सशस्त्र र आदिवासी/जनजाति, महिला,

दलित र अन्य उपेक्षित उत्पीडित जनताले उठाएको निशस्त्र आन्दोलनलाई नजरअन्दाज गर्नु सात दलको महाभूल हो ।

सहमतिको नाममा कांग्रेसले माओवादीलाई र माओवादीले कांग्रेसलाई खुसी पार्ने प्रचलन सरासर गल्ात हो । कांग्रेस र माओवादीलाई मिलाउन सकियो भने संविधानसभा निर्वाचन गर्न सकिन्छ भनेर एमालेजस्तो ठूलो दल बीचबाटो समात्ोर बस्न मिल्दैन । दलहरूले सहमतिको नाममा जनताविरुद्ध हुने कुनै पनि सम्झौता गरे भने जनता चुप लागेर बस्नेवाला छैन ।

सबै पार्टीहरूलाई आमजनताको आग्रह छ, गणतन्त्र र पूर्ण समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीविरुद्ध कुनै सहमति नगर । किनभने यी दुई अस्त्र नै नयाँ नेपाल निर्माण गर्ने मुख्य साध्य हुन् । राजासहितको नेपाल र राज्यव्यवस्था सञ्चालनमा एक जाति, एक भाषी र एक क्षेत्रको मात्रै प्रतिनिधित्व भयो भने त्यो नयाँ नेपाल हुँदैन । सहमति भयो भने पहिलो कुरा, आदिवासी/जनजाति, मधेसी, दलित र महिला एवं अन्य जाति र वर्गहरूले निर्वाचन बहिष्कार गर्छन् र चुनाव हुनै दिँदैनन् । सरकार र दलले जबर्जस्ती चुनाव गरे भने पनि त्यो चुनाव राजा ज्ञानेन्द्रले गरेको चुनावभन्दा भिन्न हुने छैन ।

पार्टीहरूलाई सम्पूर्ण आदिवासी/जनजाति, महिला, मधेसी वा तराईवासी, दलित र अज्य उपेक्षित-उत्पीडित सबैको तर्फबाट दुईवटा साझा प्रश्न र सुझाव छन् । पहिलो, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल निर्माण गर्ने हो कि होइन ? हो भने संसदको निर्णयलाई कार्यान्वय नगरी संविधान संशोधन गरेर तुरुन्त संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको घोषणा गरिहाल । संविधानसभाले गणतन्त्र नेपालको घोषणा गर्नसक्ने आधार धेरै कमजोर देखिन्छ । संविधानसभा बैठकले गणतन्त्र घोषणा गर्नसकेन भने जनताले फेरि पनि जनआन्दोलन गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यो आन्दोलनले राजतन्त्रको मात्रै होइन, अहिले गणतन्त्र घोषणा गर्न नमान्ने पार्टी र तिनका नेताहरूलाई पनि बढारेर फ्याँक्नेछ ।

दोस्रो, संविधानसभामा सबै जाति, क्षेत्र, लिंग र वर्गलाई प्रतिनिधित्व गर्ने मनसाय छ या छैन ? छ भने पूर्ण समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीलाई लागू गर, किनकि यो निर्वाचन प्रणालीले नै सबैलाई प्रतिनिधित्व गराउन सक्छ ।

नेपाली जनताको मनमा संघीयताको छाप परिसकेको छ । आ-आफ्नो स्वायत्तताको क्षेत्र उनीहरूले रोजिसके । कागजमा लेखिएको भन्दा कानुनले हकभोगलाई बढी मान्यता दिन्छ । उनीहरू अहिले देश संघीयतामा जाँदैछ भनेर ढुक्क परेर बसेका छन् र संवैधानिक रूपले नै जाउँ भन्ने जनताको मान्यता हो । तर संविधानमा लेखिएको मेट्ने प्रयास हुन्छ भने विभिन्न क्षेत्रबाट उठ्ने राजस्व काठमाडौं पठाउनुपर्छ भनेर अब कसले उर्दी गर्न सक्ला ?

जहाँसम्म राजाको प्रश्न छ, साधारण नागरिक भएर जिउनु सबैले पाउनुपर्छ । नेपालमा मात्रै होइन, एकबेला संसारमै राजा थिए । इतिहास जस्तो भए पनि लेखिनुपर्छ, तर राजा भनेर राजकाज गर्न नदिनु पनि संवैधानिक कुरा भएन । बरु आजै साधारण नागरिक बनाइदिए राजा पनि कुनै दल खोलेर संविधानसभाको चुनाव लड्दाहुन् । देशको कुना-कुनामा जनतासँग बुझ्दै हिँड्दाहुन्, सके राष्ट्रपति नै बन्दाहुन् । किन दरबारको चारदिवारमा अपराधीलाई झैं सेनाले घेरेर मानव अधिकारको हनन गर्नु ? बरु छिटोभन्दा छिटो गणतन्त्रको घोषणा गरेर पूर्ण समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली लागू हुनेगरी संविधानसभाको मिति तोक्ने सहमति गर नेताहरू । यो नै समस्याको समाधान पनि हो ।

-लेखक, नेपाल आदिवासी/जनजाति महासंघका महासचिव हुन् ।

चक्रव्यूहमा मधेसी नेता

हृदयेश त्रिपाठी: चक्रव्यूहमा मधेस

हृदयेशजी म हाइ स्कुल पढ्दा, भेटघाट हुनुभन्दा अगािडदेिख नै मैले धेरै नै मान्दै अाएको नेता। पिछ हाम्रो सहकार्य पिन भयो। बुढानीलकण्ठमा स्कुल चलाई बसेका पहाडी बाहुनहरूले मलाई सताएको िहन्ट पाएर, देख्न नसकेर मेरा अराजनीितक बुबाले १९९१ मा सद्भावनाको िटकटमा महोत्तरी तीन नम्बर क्षेत्रबाट चुनाव लड्नुभयो।

११ क्लासको दशैं ितहार छठको िवदाको अन्ितम िदन िथयो। नाइट बसमा सधैं झैं काठमाण्डु जानुपर्ने िथयो। मुल गेटमा कलशमा पानी रािखन्थ्यो। त्यो कलशमा अिलकित पैसा खसािलिदयो। जात्रा बन्थ्यो। हल्का खाना खाएर, अिलकित दही खाएर, मुल गेट त्रफ जानुपर्ने िथयो। सबैलाई अचम्म लाग्यो। म मुल गेटितर नलागेर बारीितर गएँ। के भयो भनेर पिछ पिछ अामा अाउनुभयो। म सात वर्षदेिख हाँसीखुशी नाइट बसमा जाने मान्छे, अामाले मलाई त्यो िदन बारीमा रोइरहेको पाउनुभो।

अाफ्नो क्लासमा लगातार सात वर्षसम्म फर्सट हुने िवद्यार्थी एकैचोिट ह्वात्त तल कसरी पुग्यो? त्यो प्रश्नको जवाफ वहाँको उम्मेदवारी िथयो। त्यो चुनाव खर्चकालािग िलएको रीन मैले अमेरीका अाएपिछ पिन वर्षौं ितिररहें। म अाफ्नो स्कुलको रामकहानी भन्न नसक्ने। के भन्ने? मसँग शब्द नै िथएन। पानी देखे पिन पानी भन्ने शब्द भए पो पानीलाई पानी भन्ने। बुबा मसँग राजनीितक गफ नगर्ने। "ितमीले बुझदैनौ" भन्नुहुन्थ्यो। "सद्भावनाको पर्चा पम्फलेट नपढ, ितम्रो िदमाग घुम्छ, ितमी अाफ्नो िकताब पढ" भन्नुहुन्थ्यो। तैपिन म पढ्थें।

तपाईं चुनाव नलड्नुस् भनेर मैले भनें, तर वहाँले मान्नुभएन। मैले िकन त्यसो भनें म अाफैलाई थाहा िथएन। म हाइस्कुलमा िथएँ।

हृदयेशको नाम त्यही बेलादेिख सुनेको। अकबर वीरबलको एउटा कहानी छ। रातभिर चीसो पानीमा कसरी बिसस् भन्दा टाढा एउटा बत्ती बिलरहेको िथयो, त्यही बत्ती हेरेर रात िबताएँ भन्ने। हृदयेश त्यो टाढाको बत्ती िथयो जब म हाइ स्कुलमा िथएँ।

अोरालो लागेको मृग, गोराहरूको पिन रूपरङ बदिलयो। ंअमेिरका पढ्न जान सबैले रेकमेन्डेशन िलनुपर्ने काउन्सेलरले म र अर्को अँग्रेज मात्र भएको बेला उसलाई सोध्यो, "हामीले ईण्िडयामािथ राज गरेको तँलाई िमस हुँदैन?" म अाधा ईण्िडयन मान्छे। बराक अाधा गोरा मान्छे।

१०० बर्ष अगािड ब्िरटेनको केही िथयो होला, अिहले त िक अमेरीका छ, िक चीन, िक भारत। ब्िरटेन त भारेभुरे देश।

अाज कालो मान्छे बराक अोबामा मसँग सुझाव िलन्छ। उ राष्ट्रपित हो अमेिरकाको बुशपिछको। बराकको बिहनी मायासँग शुक्रवार भेंट भयो। अमेिरकाको राष्ट्रपितभन्दा ज्यादा ताकतवर पद िवश्व इितहासमा भएकै छैन। िवश्व राजनीितको सगरमाथा भनेको ह्वाइट हाउस नै हो।

िहलरीको क्याम्पेन म्यानेजर टेरी म्याकिलफसँग जब भेंट भयो मैले भने, "तपाई अाफ्नो चुनावी अिभयान बडो गजबसँग चलाइराख्नु भएको छ।" उसले मलाई िचन्थ्यो। त्यो हाम्रो दोस्रो भेंट िथयो। "चार मिहना अझै?" भनेर उसले भन्यो। चार मिहनामा हामी तपाईलाई उिछन्छौं भने जस्तो लागेछ टेरीलाई। टेरीले अल गोरले भन्दा बढी समय िबताएको छ िबल क्िलन्टनसँग।

DL21C Annual Summer Bash: Barack Won The Straw Poll

नेपालबाट अमेरीका पढ्न अाउने कुनै पिन नेपालीकालािग न्यु यर्कको कुनै पिन इन्भेस्टमेन्ट ब्यान्कमा काम गर्न पाउनु धेरै ठुलो कुरा। त्योभन्दा मािथ केही छैन जस्तो भान हुन्छ धेरैलाई। त्यस्तो एउटा ब्यान्कमा काम गर्ने एउटा इन्िजनीयर केटा, अमेरीकाको टप टेन िवशविवद्यालय मध्ये एउटाबाट पढेको, गोरा केटा। उ अाफ्नो अित राम्रो जागीर छोडेर मेरालािग मुफ्तमा सात मिहना काम गर्न चाहन्छ, मेरो टेक्नोलोजी कम्पनीकालािग। फ्लोिरडाको अर्को िवश्विवद्यालयमा ग्राजुएट लेभलमा पढ्दै गरेकी एक जना भारतीय मुलकी अमेरीकी केटी। मुफ्तमा गर्मीमा इन्टर्नशीप गर्छु भनेर इमेल गिरन्। अनुभवकालािग।

हाइ स्कुलपिछ सब साथी अमेिरका गए। मैले पिन अप्लाई नगरेको होइन। तीन चार वर्ष अप्लाई गिररहें। त्यो गोराको नेपालबाट सरूवा भयो अिन म अमेरीका अाएँ। तीन चार वटा रेकमेन्डेशन लेटर चािहने, एउटामा हृदयेशले पिन सही गर्यो। हृदयेशले मलाई अमेरीका पठाएको होइन, तर म अमेरीका अाउनुमा हृदयेशको पिन योगदान छ।

हाइ स्कुलबाट िनस्केपिछ म काठमाण्डु बस्न थालें। एक पटक जनकपुरबाट बुबा भेट्न अाउनुभयो। "हृदयेशलाई भेंट्ने?" भनेर सोध्नुभयो। त्यो पिन कहीं सोध्ने कुरा हो? संसद िवघटन र पुनर्स्थापनाको नाटक चिलरहेको िथयो देशमा। त्यो शायद मनमोहनको पालाको हो। त्िरपुरेश्वरको सद्भावनाको कार्यालयमा हृदयेश फोन कुरेर उिभएका िथए। सर्वोच्चले िनर्णय गर्ना साथै मलाई खबर गर भनेर हृदयेशले कुनै कन्ट्याक्टलाई अर्हाएका िथए। त्यो हो मैले पिहलो पटक हृदयेशलाई देखेको। गफ भएन। गफ हृदयेशको मेरो बुवासँग भयो। मैले हृदयेशलाई िनयालेर हेिररहें।

हाइ स्कुलपिछ तेरह क्लासको परीक्षा िदएपिछ मेरा केही साथी र म पार्टी खोल्ने भनेर लाग्यौं। मेिनफेस्टो लेख्ने िजम्मेवारी मैले िलएँ। मेिनफेस्टो भनेको एउटा िकताब नै लेख्न पुगें। तर जब त्यसको सारांश अरुहरुले पढे अिन ती पहाडी साथी िबच्िकए। मधेशी मुद्दामा म सद्भावनाभन्दा पिन कडा भएर प्रस्तुत भए जस्तो लागेछ उनीहरूलाई। त्यस मध्ये प्रमुख िथयो िदनेश प्रसाईं। तीन वर्षसम्म स्कुलमा मेरो रुममेट। राजाको कुपिछ िदनेशले िदल्लीबाट बडो महत्वपुर्ण योगदान खेल्यो। त्यो िकताबले िदनेशलाई िबच्क्यायो तर िशकागो युिनभर्िसटीको अर्थशास्त्र िडपार्टमेन्ट जुन िक दुिनयाको नम्बर एक अर्थशास्त्र िडपार्टमेन्ट मािनन्छ, त्यो िरझेछ। मलाई ठाउँ िदयो। तर अार्िथक पक्ष िमलेन।

Sangram Morcha: A New Political Party (1993)

सानो पार्टी िथयो, मेिनफेस्टो िथएन। हातमा मेिनफेस्टो अाएपिछ पार्टी खुस्केला जस्तो हुन थाल्यो। त्यही बेला संजोगले हृदयेशलाई पार्टीबाट गजेन्द्र बाबुले िनकाल्िदए। हृदयेशमा त्यस्तो केही खुबी हुनुपर्छ, पिछ बद्री मण्डलले पिन पार्टी बाट िनकाल्िदए, म त्यित बेला अमेरीकामा िथएँ।

म हृदयेशलाई भेंट्न गएँ। मेरो पार्टीको अध्यक्ष तपाईं बन्नुस् भनेर मैले भनें। देशमा चुनाव हुनेवाला िथयो। पार्टी दर्ता गर्ने अन्ितम िदन वहाँले सुटुक्क मलाई नभनी अर्कै पार्टी दर्ता गर्नुभयो, नेपाल समाजवादी जनता दल। म मेरो पार्टी दर्ता नगर्न पाउँ भन्ने वहाँको खेल िथयो। मलाई रीस उठेन। यो मान्छेको िदमाग बडो राजनीितक छ जस्तो लाग्यो। म अब कता जाने?

जनता दल दर्ता गरेपिछ मात्र वहाँले मेरो भेंट रामेश्वर राय यादव र राजेन्द्र महतोसँग गराउनुभो। म अब कता जाने? यादव अध्यक्ष, महतो केन्दरीय सदस्य। मैले कर गरेेर उप महसिचव पद िलएँ। महसिचव हृदयेश। सिरताजी पिन उप महसिचव। र एक जना नवलपरासी कै कुनै पहाडी पिन उप महसिचव। राजिवराजको िथयो एउटा मुरली भन्ने, कार्यालय सिचव, उसँग मेरो खटपट पिररहने।

हृदयेशजीहरू यो मान्छै िजल्ला िकन जाँदैन, संगठन िवस्तार त िजल्लामा हुन्छ जस्तो गर्ने। एक चोिट म हृदयेशको लेखा सिमितको कार्यालयमा एक्लै बिसरहेको िथएँ। कताबाट टुप्लुक्क फोन प्रयोग गर्ने िनहुुँमा िमर्जा अाइपुगे। त्यो मेरो पिहलो पटक िथयो िमर्जालाई देखेको। िजल्ला जाने िहन्ट िमर्जाले पिन िदयो।

"उल्टे लोग खाना भी िखलाते हैं उल्टे खुश भी होते हैं" भन्छ िमर्जा।

म चािहं जनता दलको मेिनफेस्टो र मेरो पुरानो पार्टीको मेिनफेस्टो मर्ज गर्नुपर्ने अडान िलएर बिसरहेको िथएँ।

त्यही बेला दलका नेताहरूले अनशन गर्ने िनर्णय गरे, भद्रकालीमा। मलाई पिन अनशनमा बसाउने दाउ रहेछ उनीहरूको। अनशनमा बसेपिछ यसको नाम पत्रपत्िरकामा अाउँछ अिन त्यसपिछ वन वे न हो जस्तो लाग्या रहेछ वहाँहरूलाई। िफल्डमा मलाई उतार्ने। म दुब्लो त दुब्लो मान्छे, तर टन्न खानुपर्ने। नखाने राजनीित गर्ेनवाला म िथइन। नेताहरू अनशन बसेको ठाउँमा गएर भेंटें अिन म मम खान सुइकुच्चा ठोकें। त्यसको एक दुइ मिहना िभत्र अमेरीका अाएँ।

एक दुई वर्षपिछ हृदयेशलाई अमेरीकाबाट फोन गरें।

"अाप कहाँसे बोल रहे हैं?" हृदयेशले सोधे।

अमेरीका अाएको छ मिहनािभत्र म मेरो कलेजको िवद्यार्थी युिनयनको चुनाव िजतें। कलेजको कीर्तीमान नै िथयो त्यो। अमेरीकाको साउथको नम्बर एक िलबरल अार्ट्स कलेज। फाइनन्िसयल एडमा अमेरीकाको नम्बर वन।

नेपाल छोडेपिछ पहाडी मधेशी राजनीित पिन िपछे छोिडयो भनेको त्यस्तो नहुने रहेछ। यहाँ अाएको एक वर्ष िभत्रमा यहाँको गोरा कालावाला राजनीितसँग पिन जम्काभेट भयो।

राजाले कु गरेपिछ हृदयेशसँग फेिर सम्पर्कमा अाएँ। हृदयेश पिन राजेन्द्र महतो पिन। दुवै िदल्ली पुगेका िथए। म न्यु यर्क सरें। न्यु यर्कको िमनी नेपाल भनेको पहाडी मधेशीको मािमलामा बुढानीलकण्ठभन्दा भयावह।

परमेन्द्र भगत पत्रकार?
पाखेले मिदसे भन्छ, नेपालीले मधेशी भन्न िसक्छ
न्यु यर्कका पहिरयाहरू

अप्िरल क्रान्ितको केही अगािड मेरो हृदयेशजीको स्रीमती शोभाजीसँग गफ भयो फोनमा। "तपाई कहाँ हुनुहुन्छ?" भनेर वहाँले सोध्नुभयो। नेपालमा अान्दोलनमा लाग्नु जोिखमपुर्ण छ भन्ने वहाँको तात्पर्य िथयो।

अप्िरल क्रान्ित भयो। त्यसपिछ मधेशी क्रान्ित भयो। मधेशी क्रान्ितपिछ हृदयेश र राजेन्द्र जस्तै उपेन्द्र यादव पिन मेरा अात्मीय बन्न पुगे। यादव चार पाँच िदनकालािग न्यु यर्क अाउँदा िदन रात म वहाँसँग नै िथएँ।

Rajendra Mahto In Town
Upendra Yadav Was In Town

त्यसपिछ राजेन्द्रजी पिन मन्त्री भएर न्यु यर्क अाए।

त्यसको केही समयपिछ उठापटक शुरू भइहाल्यो। फोरम दुइ टुक्रा भयो। जुटेको सद्भावना दुइ टुक्रा भयो। मधेशी अान्दोलन भनेको बडो गार्हो काम हो। सुतेकोलाई जगाउनु बडो गार्हो काम हो। सद्भावनाका नेताले कित माथा रगडे मधेशी जनता जाग्या छैन दश वर्षसम्म।

तर अब जनता जागेको र मधेशी नेता अाफुमा बाझाबाझ गरेको अवस्था छ। जनता अागे नेता िपछेवाली अवस्था छ। मधेशी अान्दोलनलाई अगािड लैजाने तिरका अब के त?

दुई सद्भावना एक भएको राम्रो, दुई फोरम एक भएको राम्रो, तीन जनतान्त्िरक एक भएको राम्रो। तर एक हुन नसकेको खण्डमा एउटा बृहत मधेशी मोर्चा बनाएको राम्रो। दाजुभाइ जस्तो भएर बस भन्न खोजेको होइन। तर कमन िमनीमम प्रोग्राममा जाउ भनेर भनेको चािहं हो।

िफरसे मधेशी क्रान्ित?
पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचनकालािग मधेशी, जनजाित, दिलतले अान्दोलन गर्नुपर्छ
पहाडी पार्टी काँग्रेसने मधेशीयो के साथ बेइमानी करनेका िनर्णय कर िलया है
िगिरजाले अप्िरल क्रान्ितको श्रेय िलन िमल्दैन
संिवधान सभामें मधेशी मोर्चाका रोल
मधेशी मोर्चाका िनर्माण अौर तराई खुला रखनेकी रणनीित
अन्धेर नगरी चौपट िगिरजा
पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन अौर एक मधेश एक प्रदेशका नारा पर्याप्त है

संिवधान सभामा चार खेमा हुनेछन्। एउटा नेपाली काँग्रेस, अर्को वाम मोर्चा, तेस्रो खेमा पुराना पञ्चहरुको। चौथो खेमा मधेशी मोर्चाको बनाउनुपर्छ भन्ने मेरो धारणा हो। त्यो चौथो खेमामा जनजाित र दिलत पार्टी पिन सामेल हुन सक्ने अाधार तयार गर्नुपर्छ। त्यो सामािजक न्याय खेमा बन्न सक्छ।

पञ्चे खेमा सबैभन्दा सानो हुनेछ। अिहेल चुनाव हुने हो भने वाम खेमा सबैभन्दा ठुलो भएर अाउने देिखन्छ। तर वाम मोर्चा बन्ने कुरा पक्का छैन। एमालेले माअोवादीलाई पत्याइसकेको छैन िकनभने माअोवादीले अाफ्नो व्यवहार सुधािरनसकेको अवस्था छ।

अाज चुनाव हुने हो भने तराईमा सबैभन्दा ठुलो पार्टी फोरम भएर िनस्कन्छ। त्यो मेरो अनुमान हो। पहाडमा एमाले, तराईमा फोरम। त्यसैले फोरममा मधेशी मोर्चाप्रित खासै अिभरूिच देिखंदैन। फोरमले सद्भावनालाई फुच्चे प्रितस्प्रिधको रूपमा देखेको छ। तर मधेशी मोर्चाको िनर्माण हुने हो भने सबैभन्दा बढी फाइदा फोरमलाई नै छ िकनभने त्यो मोर्चाको नेतृत्व उसले गर्न पाउँछ, सबैभन्दा ठुलो घटक भएको नाताले।

त्यित बेलाको सात पार्टीले बन्दुकधारी माअोवादीसँग हात िमलाउनु जसरी जायज िथतो, फोरम र सद्भावनाले जनतान्त्िरक लगायतका पार्टीसँग हात िमलाउनु त्यसरी नै जायज हुनेछ। त्यस कुरामा राजेन्द्र महतो अगािड छन्, उपेन्द्र यादव िहच्िकचाइ रहेका छन्।

उनीहरूसँग हात िमलाउनु भनेको उनीहरुको हत्या र िहंसाको िजम्मेवारी िलनु हो िक भन्ने शंका छ। त्यो होइन।

उनीहरूसँग हात िमलाउने भनेको उनीहरूलाई मेनस्ट्रीममा ल्याउनकालािग हो। माअोवादीलाई जस्तै। दुई सद्भावना, दुई फोरम, तीन जनतान्त्िरक र अन्य सम्पुर्ण बन्दुकधारी पार्टीलाई एउटै मोर्चामा ल्याउन सके सीजफायर गराउन सिकन्छ, अिहंसात्मक अान्दोलन गर्न सिकन्छ।

िफरसे मधेशी क्रान्ित?

अिहले मधेशी अान्दोलनको नारा बन्दुकधारी मधेशी पार्टीहरूसँग काठमाण्डु सरकारले अादरपुर्वक शान्ित वार्ता र पुर्ण समानुपाितक िनर्वाचन नै हो। त्यसपिछको नारा एक मधेश एक प्रदेशको हुन्छ। दुई सद्भावना, दुई फोरम, तीन जनतान्त्िरक यित तीन बुँदामा एक हुनुपर्यो। एक हुनु भनेको चक्रव्यूहबाट िनस्कनु हो।

हृदयेश त्रिपाठी: चक्रव्यूहमा मधेस

In The News

“I will resign after elections” He doesn’t bother to respond to criticism anymore. He thinks he’s now above it all. He seldom talks to the press in Kathmandu. ..... But once he gets to his ancestral home in Biratnagar, he doesn’t stop talking. It is in Biratnagar over tea that Koirala drops his bombshells. ....... Next morning, the prime minister sat on a white sofa, looking much more relaxed than he ever looks in the capital. ..... “Journalists are always right.” Laughter. After 15 minutes, the prime minister says with finality: “That’s it for today. Tea for everyone.” ...... “I’ll resign after elections,” Koirala says in answer to a question from a grade nine student, Pramod Yadav. He dismisses rumours of a coup, and says fellow politicians were becoming paranoid about foreign interference. ....... The most impassioned questions were about the madhes, and Koirala got an earful from people suffering from the violence. At one point, he had to calm down an overwrought member of the audience. “I’m also from the tarai,” said Koirala with an ‘Ich bin ein Berliner’ refrain, adding that the madhes crisis could be solved “in minutes” if India and Nepal worked together.
Who is cornering whom? Renewed amity between the UML and Maoists has succeeded in pushing the provisional head of state into a corner. ..... faces the unenviable task of choosing between an unpalatable decision and an unacceptable vacillation. ...... The question of proportional representation is slightly more complicated. The parties must design a consensual model that ensures an adequate presence of marginalised communities and neglected regions. There is no precedent of such an arrangement anywhere in the world.
The prime minister meets the people Koirala: Show me a country without a problem in the world. America has the problem of the twin towers and so on. It’s not unnatural to have problems here. ...... Pramod Yadav (Grade 9 Student): I feel the madhes movement has degenerated due to a lack of discipline, and people are dying everyday, people are feeling insecure. How long will this continue? Koirala: We use to call it tarai, now they say that it is madhes, I still don’t understand the term. The movement for their rights should be solved through negotiations. But I think there’s an attempt to terrorise the people and deprive them of their rights. And we have the open border and undesirable criminal elements are crossing on both sides which has complicated the problem. Add to that the YCL. I have talked with the Indian government to regulate the border on both sides. The Indian government is positive. The problem will be resolved soon. Dharmalal Yadav, Saptari: Prime Minister, if you have already identified the groups operating in the tarai as criminal and political groups, why don’t you finish them off and negotiate with political groups? Koirala: Listen, I’ve been to your village. I am not aloof about the tarai, I am a resident of the tarai, too, although you have separated us by calling yourself madhesi. I know the solution. It will be solved in minutes if India and Nepal work jointly. I am trying to do just that.