Saturday, June 26, 2021

के जसपा फुट्नु जरूरी छ?




के जसपा फुट्नु जरूरी छ? 

प्रश्न मा नै जबाव छ। स्वाभाविक छ जसपा फुट्नु जरूरी छैन। एमाले फुट्नु पनि जरूरी छैन। तर लोकतंत्र को सुंदरता नै यो हो कि न जसपा फुटेर मधेस आंदोलन समाप्त हुन्छ, न एमाले फुटेर गरीबी विरुद्ध को लड़ाइ समाप्त हुन्छ, न कांग्रेस फुटेर देशमा लोकतंत्र समाप्त हुन्छ। न फुटिरहेको पार्टी छैन। माओ पार्टी ५० बाट ५ पुग्ने पार्टी हो। केही पार्टी फुट्छन, केही खुम्चिन्छन। सबैभन्दा बढ़ी टुकड़ा हुने तरखरमा त कांग्रेस देखिन्छ। यति धेरै सभापति उम्मेदवार हरु। दुई तीन जना सम्म प्रतिस्प्रधा। एक दर्जन उम्मेदवार भनेको विचारशुन्य दिशाहीन पार्टी। र कांग्रेस, एमाले, जसपा फुटेर जनमत जस्ता उदीयमान पार्टी लाई न फाइदा हुने हो।  जनमत पार्टी ले कति धरातल ओगट्छ त्यो त्यस पार्टी ले भ्रष्टाचार को मुद्दा कति दरो सँग समातछ त्यसमा निर्भर छ। अहिले सम्म समातेको देखिँदैन। पार्टी हरु फुटेर लोकतंत्र कमजोर हुने त हो तर लोकतंत्र कमजोर भएर राजतन्त्र फर्किने होइन। कुनै पनि हिन्दु लाई आफ्नो आध्यात्मिक ज्ञान बढाउन मा देश को संविधान ले रोकेको छैन। 

मानव जाति ले धरती स्वाहा पारेको भनिन्छ। धरती त स्वाहा हुने नै होइन। धरती त रहिरहन्छ। स्वाहा हुने मानव जाति हो। प्रकृति विनाश ले धरती होइन मानव जाति ध्वस्त बनाउने हो। त्यस्तै पार्टी हरु फुटफाट भएर लोकतंत्र ले अलिकति हिचकी लिएर नया कोर्स समात्ने हो। 

जसपा को हक़ मा दुई अध्यक्ष त स्थापित गरे तर दुबै ले पार्टी को एकल अध्यक्ष भए जस्तो व्यवहार गर्दै गए। पार्टी एकीकरण हुनु भनेको ठुलो निर्वाचक मंडल बनेर फेरि गोप्य मतदान द्वारा फटाफट पद हरु टुङ्गो लगाउने हो। न नया निर्वाचक मंडल बन्न दिने, न मतदान हुन दिने। महंथ को लड़ाइ मुद्दा को लागि होइन, उपेंद्र को लड़ाइ लोकतंत्र को लागि होइन। दुबै को लड़ाइ एकल पार्टी अध्यक्ष बन्न का लागि हो। पार्टी फुटे दुबै को सपना पुरा भइहाल्छ। अनि किन फुट्दैन पार्टी! 

ओली को चरित्र समस्या हो कि गलत कदम? चरित्र समस्या हो भने ओली ले केही वर्ष अगाडि भारत र मधेस लाई गाली गर्दा ओहो ओली आहा ओली गर्दै बसेका पहाड़ी मतदाता ले जिम्मेवारी लिने हो। ओली सँग एकीकरण गरेका प्रचंड ले जिम्मेवारी लिने हो। ओली लाई सर्वसम्मत संसदीय दल नेता बनाउने माधव नेपाल ले जिम्मेवारी लिने हो। बाँकी देश ले र अरु पार्टी र अरु नेता हरु ले किन जिम्मेवारी लिने? 

अदालत पनि समस्या हो कि? यही संविधान अंतर्गत देउबा ले प्रधान मंत्री हुँदा निर्वाचन को घोषणा गरे पछि पनि मंत्री मंडल पुनर्गठन गरे भन्ने ओली को दाबी के सही हो? हो भने उसले किन गर्न नपाउने? गर्न नपाउने निर्णय को भ्याकेट मा जाने हो कि? भागबण्डा मा पद मा पुग्ने न्यायधीश हरु। न्यायपालिका मा पनि भ्रष्टाचार छ। न्यायपालिका मा पनि पहाड़ी पुर्वाग्रह छ। होइन भने रेशम लाई मंडेला बनाउने प्रयास नहुँदो हो। 

महामारी। त्यस माथि राजनीतिक महामारी। त्यस माथि प्राकृतिक प्रकोप। डोजरे "विकास" को तांडव नृत्य। स्थिति भयावह छ आम जनता का लागि। 





ठाकुर-महतो पक्षमा भागाभाग : कोही उपेन्द्रतिर, कोही काँग्रेस प्रवेशको तयारीमा पार्टी दुई समूहमा विभाजित हुँदा यसअघि अध्यक्ष ठाकुर र वरिष्ठ नेता महतोको पक्षमा २० निवर्तमान सांसद थिए । अर्का अध्यक्ष उपेन्द्र यादव समूहमा १२ सांसद रहेका थिए । मन्त्री नबनाएको आक्रोश पोख्दै ती आठ सांसदले बैठक बहिष्कार गरेका हुन् । ....... पार्टी आधिकारिकताबारे विवाद चलिरहेको र उपेन्द्र समूहले आधिकारिता पाए र संसद् पुनस्र्थापना भए आफूहरूको सांसद पद नजोगिने भएकाले समानुपातिक तर्फका सांसदहरू उपेन्द्र समूहमा जाने विश्लेषण जसपाभित्र भइरहेको छ । ....... सर्वोच्चको निर्णयबाट पदमुक्त भएका निवर्तमान मन्त्री उमाशंकर अरगरियाले अब काँग्रेसमा जान सक्ने बताएका थिए । शरदसिंह भण्डारीले काँग्रेसमा जान विगतदेखि नै खुट्टा उचालेर बसेका छन् । जसपाको औपचारिक विभाजन भएको अवस्थामा ठाकुर पक्षमा भुकम्प जाने पक्का छ । अब केही दिनमै ठाकुर पक्षमा भागाभाग सुरु हुने देखिन्छ ।

प्रचण्डले भने: हु इज केपी ओली ? अध्यक्ष प्रचण्डले ओलीले अदालतलाई कहिले महान्यायाधिवक्ताबाट त कहिले आफैले थर्काउने गरेको पनि बताए। । एक अर्को प्रसङ्गमा प्रचण्डले भने ‘हु इज केपी ओली ?’

राष्ट्रपतिको भुमिका पार्टीको कार्यकर्ता जस्तो देखियो: देउवा अदालतले शेरबहादुर देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाएर १ महिनाभित्र विश्वासको मत लिन लगाउन राष्ट्रपतिलाई आदेश गर्ने विश्वास आफुहरुको रहेको बताए। देउवाले पाँच दलिय गठबन्धन देश र जनताको हितका लागि भएको भन्दै माधव नेपालको प्रशंसा समेत गरे। उनले भने ‘माधवजी लडाकु मित्र हो । उहालाई हाम्रोबाट कुनै धोका हुदैन । उहाकै नेतृत्वमा एमाले लोकतन्त्रको पक्षमा उभिन्छ।’

ओलीले आफुलाइ प्रधानमन्त्री बन्न अफर गरेको एमाले नेता माधव नेपालको दाबी ओलीले आफूलाई प्रधानमन्त्री बन्न प्रस्ताव पठाएको तर आफूले स्वीकार नगरेको बताए । ....... एमाले नेता नेपालले भने ‘माधव नेपाललाई प्रधानमन्त्रीको अफर आउँछ भन्ने होइन, आइसक्यो । ओलीले मलाई शेरबहादुरजीलाई विचैमा पत्तासाफ गर्नुस्, तपाई भइहाल्नुस् ।’ भन्ने प्रस्ताव पठाएको खुलासा गरे। ....... ‘माधव नेपाल धोका दिने मान्छे होइन । जुन प्रक्रिया अगाडि बढेको छ, त्यहाँ धोका दिने पक्षमा छैन । यतिमात्र होईन, हस्ताक्षर फिर्ता लिने पक्षमा पनि छैन ।’ ...... ‘प्रधानमन्त्री पद दिएपछि माधव नेपालको मन विचलन हुने हो कि भन्ने पनि होला । त्यो सम्भावना छैन,’ उनले भने, ‘प्रचण्ड र हामीबीच फुट ल्याउन उहाँले नेकपामा हुँदा पनि अनेक चाल खेल्नुभएको हो । उहाँ यस्तो खुवी भएको मान्छे हो ।’ ....... ‘शक्ति, सरकार र पैसाको मात लागिसकेपछि मान्छेलाई नियन्त्रण गर्न गाह्रो हुँदोरहेछ, ओलीलाई पनि यही भएको हो ।’ विश्वमा निर्वाचनबाट पनि तानाशाही जन्मिएको र नेपालमा ओलीको नाममा नयाँ चरित्र पाएको भन्दै उनले भने, ‘केपी ओलीलाई सत्ता भएपछि उहाँले अरु केहिपनी देख्नुहुन्न ।’


राष्ट्रपति भन्दा राजा राम्रो, कम्युनिस्ट भन्दा कांग्रेस बढ़ी कम्युनिस्ट

प्रचंड ले हालसाल भनेका दुई कुरा। राष्ट्रपति भन्दा राजा राम्रो, कम्युनिस्ट भन्दा कांग्रेस बढ़ी कम्युनिस्ट। त्यस्तो हो भने १७,००० मान्छे मर्नु किन जरूरी थियो? कांग्रेस भित्र देउबा लाई चैलेंज गर्दैछन, एमाले भित्र माधव लाई ओली ले चैलेंज गरे, तर माओवादी भित्र प्रचंड लाई कसैले चैलेंज गर्दैन भनिन्छ। झट्ट हेर्दा हो जस्तो पनि लाग्छ। तर माओ पार्टी भित्र को संस्कृति यस्तो कि बरु पार्टी ५० बाट ५ सांसद मा पुग्छ तर पार्टी अध्यक्ष को भन्दा प्रचंड। एक एक गरेर बिभिन्न ले पार्टी छोड़े तर प्रचंड लाई चैलेंज गरेनन। पार्टी भित्र बसेर चैलेंज गर्न सकिने थिएन होला। त्यो स्वस्थ होइन। 

एकीकरण पछि का तीन वर्ष म जबज मानदिन जज (जनता को जनवाद) मात्र मान्छु भन्दै बसेका प्रचंड आज राजा र कांग्रेस मानने अवस्था मा पुगे। के भयो त्यस्तो? 





The chairman has an identity crisis Pushpa Kamal Dahal is torn between his two selves: an insidious, crafty Prachanda who will go on the offensive to get what he wants, and a gentle, pragmatic Pushpa Kamal who can placate opposing factions and win over the media.  ......... Pushpa Kamal Dahal is a man divided. .......  “I have no desire to become prime minister any time soon,” he said. ....... When he is Pushpa Kamal, meaning lotus flower, he is charming, effusive and pragmatic, like he was last week at the conclave. When he is Prachanda, or the fierce one, he is seen as devious, insidious and crafty ......... In the 14 years since the Maoist insurgency that he led as supreme commander came to an end, Pushpa Kamal has increasingly attempted to shed Prachanda. But he remains torn between becoming the consummate politician and remaining the quintessential commander. No one knows more about this identity crisis than Dahal himself, who has admitted to being conflicted about who he really is. “I feel different each time I am called by a different name,” he said in July last year at a cultural programme. “When people call me Prachanda, I feel like I represent the entire country. I take pride in fighting for identity, equality, the rights of indigenous and underprivileged people and backward communities, the people and social justice. But when I am called Pushpa Kamal Dahal, I feel like I represent just one community—something which is limited and confined to a small conservative circle.”    ......... Dahal is a man of contradiction; both Prachanda and Pushpa Kamal reside within him. He appears to switch at will, like Jekyll and Hyde, transforming into Prachanda when he needs to make a fiery speech or play political chess and back into Pushpa Kamal when he needs to placate opposing factions and win over the media. ......... And this is not a recent phenomenon. Ever since he emerged from the underground in 2006, Dahal has always been torn.    ......... In 2000, four years after the conflict officially began, Prachanda was known only by a drawing of a stern-faced mustachioed man, clad in revolutionary fatigues, circulated in various propaganda pamphlets. Many doubted his very existence. In 2001, the Nepal Army produced a grainy photo of a bearded man holding a walking stick, his eyes seemingly closed in concentration.  ........ It was only in 2006, after the Maoists had temporarily agreed to suspend their insurgency and join with the mainstream political parties that the Nepali people got their first real glimpse of the man known only as Prachanda. Clad in an ash grey safari suit, with his salt-and-pepper hair gelled and swept back and a well-cared Stalin moustache, Prachanda appeared. ........ In the days to follow, Prachanda would sweep the political establishment, in both Nepal and India, off their feet. He was charismatic and had the air of a revolutionary. Diplomats flocked to meet the man who had waged a 10-year insurgency against the state’s much superior and well-equipped security forces, including the Nepal Army, with a bunch of untrained peasants and ancient weapons seized from feudal landowners.   .........  Baidya, who broke with Dahal in 2012, has harsh words for Dahal. “It’s power he has been running after all this time. He changes his tone and does not hesitate to renounce ideology,” he said. “He utilises every opportunity to be in a position of power.” ..... As a rebel leader and immediately after, Dahal often criticised India as an imperialist force, but when he visited New Delhi, he told leaders that India was a second home for him, as he spent eight out of 10 years hiding out in their country. ........  Dahal eventually stepped back and took back his criticism, cozying up to India when it suited him. He’s done the same thing with political parties in Nepal, alternating between allying with the Congress and the UML. ...... The Congress and Maoists had talked about a larger electoral alliance for the 2017 parliamentary elections. But true to form, Dahal broke the alliance and joined with the UML in an electoral alliance, which eventually led to a party merger. ......... In the run-up to the 2017 elections, Dahal was hemmed in from all sides. Fearing irrelevancy, Dahal tied up with the CPN-UML, led by KP Sharma Oli, in an electoral alliance. The alliance would lead to a formal union of the two parties, forming one of the biggest communist parties in the region. ......... The union helped ensure Dahal’s continued relevance in national politics but it also relegated him to second place in the party, something that he was never used to. On paper, Oli and Dahal were co-chairs but Oli came out as the supreme leader, running the party almost unilaterally. ......... Dahal is very good at winning over those he has slighted, as was evident in the Venezuela episode. A little over a month after the controversy, Dahal flew to the US for his wife’s treatment, with no consternation whatsoever from the US, the same country that had designated Dahal’s Maoists a “terrorist group” at the height of the conflict. ........ But just when everyone had thought that Pushpa Kamal had largely buried Prachanda, the master manipulator made a comeback.  ...... Dahal might appear to have transitioned almost completely to Pushpa Kamal, but an inkling of Prachanda remains within, only to come out when no one is really expecting it.