Showing posts with label Prachanda. Show all posts
Showing posts with label Prachanda. Show all posts

Monday, December 26, 2022

Prachanda

सिके राउतको टिप्पणी- गठबन्धनको भर हुँदैन, हामी फस्दै गएको आभास गरेका छौँ
याज्ञवल्क्यको सन्तान भनेर हुन्छ ? अहिले हाम्रो ज्ञान स्तर कति छ ? : डा. राउत
पुर्व राजा शाहद्वारा श्री जानकी मन्दिरमा दर्शन र पुजापाठ, समर्थकको भिड
माधव नेपाल सोचेजस्ता रहेनछन्, देउवाले धोका दिए : प्रचण्ड जता पनि अप्ठेरो पार्ने माधव नेपालको स्वभाव रहेछ
गठनबन्धनको निरन्तरता किन भएन ? देउवाले चित्त बुझ्दो जवाफ दिनुपर्छ : शेखर कोइराला
शेखर कोइरालाको टिप्पणी– प्रचण्डको अस्थिर चरित्र फेरि एकपटक उदाङ्गियो
माओवादी छाडेकी ज्वालाकुमारी प्रचण्ड क्याबिनेटमा एमालेबाट मन्त्री
देउवाको ‘आत्मघाती’ अडान
गठबन्धन टुट्यो, हाम्रो हातमा केही रहेन : रामचन्द्र पौडेल
ओली र प्रचण्डलाई देउवाको फोन प्रचण्ड बालुवाटारबाट हिँडेपछि देउवाले ओलीलाई फोनमा भने– ‘पाँच वर्ष पूरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री हुनुस्, कांग्रेसले लिखित सहमति गरेरै समर्थन गर्छ, धेरै दल मिलाएर सरकार चलाउनुभन्दा एकल सरकार चलाउन सजिलो हुन्छ ।’ ओलीले जवाफ फर्काए– ‘तपाईंको सद्भावका लागि धन्यवाद, अहिले प्रचण्डजी आइसक्नुभएको छ, उहाँको कुरा सुन्छु, अहिलेलाई होइन, तपाईंले अर्कोपटकका लागि गर्नुहोला ।’ ओलीको जवाफ सुनिसकेपछि देउवाले प्रचण्डलाई फोन गरेर भने, ‘तपाईंलाई नै पहिलो कार्यकाल प्रधानमन्त्री बनाउने निर्णय भइसक्यो, फर्किनुस्, थप सल्लाह नै नगरी तपाईं हिँड्नुभो ।’ प्रचण्डले जवाफ फर्काए, ‘व्यक्तिगत रूपमा मेरो त्यस्तो केही छैन, मिलेर जाऊँ भन्ने मात्र हो, तपाईंको प्रस्ताव ढिलो आयो, म साथीहरूसँग छु, निचोडमा पुगिसकेकाले आउने सम्भावना छैन ।’

सत्ता राजनीतिमा उथलपुथल : यसरी बन्यो नयाँ गठबन्धन तत्कालीन नेकपाभित्रको खिचातानी र आन्तरिक संघर्षले करिब दुईतिहाइ बहुमतको सरकार गुमाएका एमाले अध्यक्ष केपी ओलीको कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धन जुनसुकै मूल्यमा पनि भत्काउने रणनीति र जस्तोसुकै समीकरणमार्फत भए पनि प्रधानमन्त्रीको कुर्सीमा बस्ने माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको अर्जुनदृष्टि थियो । आ–आफ्नो हित हेरेका ओली र प्रचण्डले विगतको तिक्तता भुल्दै सहकार्यका लागि संयोगको खोजी गरिरहेका थिए । र, त्यो संयोग प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन नसकिने प्रधानमन्त्री एवं कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको अडानले बनाइदियो । देउवाको खेमाबाट बाहिर निस्कँदा–निस्कँदै ओलीले प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री बनाउन सहयोग गरे, जसमा गठबन्धन भत्काउने ओलीको र प्रधानमन्त्री बन्ने प्रचण्ड दुवैको चाहना एकसाथ सम्बोधन भएको छ । .......... कांग्रेसले गडबड गरे विकल्पमा जाने योजनासहित प्रचण्डले पनि बालकोटसँग संवादका लागि दोस्रो तहका नेता परिचालन गरेका थिए । अर्थात् ‘ट्र्याक टु’मा एमाले र माओवादीका दोस्रो तहका नेताबीच संवाद पनि जारी थियो । .......... पौडेल, नेम्वाङ र पृथ्वीसुब्बा गुरुङले वाम नेतृत्वमा बन्ने सरकारमा एकीकृत समाजवादीलाई पनि सामेल गराउन कुराकानी गरेका थिए । तर, एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपालले पहिले ओलीले गरेको कमजोरीसहितको लिखित प्रतिबद्धता आएपछि मात्र सोच्न सकिने जवाफ फर्काएका थिए  ....... ‘हामी अहिलेको जनादेशलाई मसिनो ढंगले हेरेर चुप लागेरै बसेका थियौँ, पुरानो गठबन्धनलाई मात्र सरकार बनाउने जनादेश थिएन, हामी हाम्रा एजेन्डामा मात्र प्रस्ट थियौँ, कांग्रेसलाई पनि बनाए बनाउनुस्, हामीलाई प्रधानमन्त्री अहिले चाहिएको छैन भनेकै हो, जुन–जुन दल हामीसँग वार्तामा आउनुभयो खुलेरै कुरा गरेका हौँ,’ रिमालले नयाँ पत्रिकासँग भने, ‘तर, गठबन्धनभित्र दाउपेच सुरु भयो, टुट्ने स्थिति बन्यो, एमालेको नेतृत्वमा नयाँ गठबन्धन बन्यो, यसलाई सरप्राइजकै तहमा बुझ्न आवश्यक छैन ।’ ......... माओवादीले गठबन्धन तोडेपछि प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले फोनमार्फत प्रचण्ड र ओलीलाई प्रधानमन्त्री बन्न प्रस्ताव गरेका थिए । सुुरुमा देउवाले ओलीलाई धेरै दल मिलाएर सरकार बनाउनुभन्दा कांग्रेसको समर्थनमा पाँचवर्षे कार्यकाल प्रधानमन्त्री बन्न प्रस्ताव राखेका थिए । ‘पाँच वर्ष पूरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री हुनुस्, कांग्रेसले लिखित सहमति गरेरै समर्थन गर्छ, धेरै दल मिलाएर सरकार चलाउनुभन्दा एकल सरकार चलाउन सजिलो हुन्छ,’ देउवाको प्रस्ताव र ओलीको जवाफ उद्धृत गर्दै बालकोट स्रोतले भन्यो, ‘तर, अध्यक्षले तपाईंको सद्भावका लागि धन्यवाद, अहिले प्रचण्डजी आइसक्नुभएको छ, उहाँको कुरा सुन्छु, अहिलेलाई होइन, तपाईंले अर्कोपटकका लागि गर्नुहोला ।’ ........ त्यसपछि बालकोटमै रहेका प्रचण्डलाई देउवाले प्रधानमन्त्री बनाउने सर्वसम्मत निर्णय भएकाले फर्किन आग्रह गरेका थिए । ‘तपाईंलाई नै पहिलो कार्यकाल प्रधानमन्त्री बनाउने निर्णय भइसक्यो, फर्किनुस्, थप सल्लाह नै नगरी तपाईं हिँड्नुभो,’ देउवाको प्रस्ताव र प्रचण्डको जवाफ उद्धृत गर्दै स्रोतले भन्यो, ‘व्यक्तिगत रूपमा मेरो त्यस्तो केही छैन, मिलेर जाऊँ भन्ने मात्र हो, तपाईंको प्रस्ताव ढिलो आयो, म साथीहरूसँग छु, निचोडमा पुगिसकेकाले आउने सम्भावना छैन ।’ ........ हात हल्लाएर दुवै नेताले बार्दलीबाट खुसी साटेपछि बालकोटनिवासमा भेला भएका दुवै पार्टीका नेताहरूले नेकपा जिन्दावाद, पार्टी एकता छिटो गर भन्दै नारा लगाएका थिए । .......... एकीकृत समाजवादी पर्ख र हेरको नीतिमा छ । आइतबार बसेको केन्द्रीय सचिवालय बैठकले परिस्थितिको सूक्ष्म अध्ययन गरी देश, जनता र पार्टीको हितलाई सर्वोपरी ध्यानमा राखेर अघि बढ्ने निर्णय गरेको छ । ‘स्वाभाविक रूपमा अगाडि बढ्नुपर्ने गठबन्धन ठूला दुई दल कांग्रेस–माओवादीको असमझदारीले टुट्यो र नयाँ गठबन्धन बन्यो । यसबारे हामीले ठोस रूपमा कुनै निर्णय गरिसकेका छैनौँ । नयाँ गठबन्धन कसरी जान्छ, सरकार कसरी जान्छ भन्ने हेरिरहेका छौँ । त्यसकै आधारमा हामी धारणा बनाउँछौँ,’ उपमहासचिव प्रकाश ज्वालाले भने, ‘परिस्थितिअनुसार हामी निर्णयमा पुग्छौँ ।’



In riveting political drama in Nepal, Pushpa Kamal Dahal ‘Prachanda’ named Prime Minister Seven parties and three independent MPs led by former Prime Minister Sharma Oli come together in a dramatic move for a post-poll alliance ........ “The RSP got the votes by promising to get things done: improving rule of law, reducing corruption, improving government services, providing access to high quality healthcare and education for all, creating jobs, etc.,” RSP Central Committee member Arnico Panday told The Hindu, when asked about the turnaround. “We cannot achieve those by sitting in the Opposition. We have been talking to all parties to find the best way to move forward on our agenda. The new coalition provided us with the best opportunity” .







‘प्रचण्ड बाहिरिएपछि देउवाले ओलीलाई पाँच वर्ष प्रधानमन्त्री बन्न अफर गर्नुभयो’
आठ सदस्यीय मन्त्रिपरिषद् गठन, रवि बने गृहमन्त्री
रवि लामिछानेको पहिलो निर्णय : निर्मला पन्तको न्यायिक छानबिन
भ्रष्टाचारको विषयमा छानबिन गर्न आयोग बन्ने भएपछि सरकारमा गयौँ : रवि लामिछाने
भारतले बथनाह-कटहरी रेलमार्ग नेपाललाई हस्तान्तरण गर्ने



के होला एकीकृत समाजवादीको भविष्य ?
चार्ल्स शोभराज जेल र प्रेमबाट एकसाथ ‘रिहा’ ‘प्रेमिका’ निहिता दिनभरि गेटमा कुरिरहिन्, शोभराज नभेटी फ्रान्स उडे

Sunday, December 25, 2022

PM Prachanda



प्रदेशमा पनि यसरी पल्टियो पासा, सातै प्रदेशमा कांग्रेस आउट!
अबको राष्ट्रपति सुवास कि अष्टलक्ष्मी?
कांग्रेसलाई लोसपाको साथ
प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारमा को बन्ला अर्थमन्त्री?
कांग्रेसले गुमायो राजकीय ३५ पद माओवादीले सहकार्यमा ब्रेक लगाएपछि कांग्रेसले ३५ पद गुमाउने भएको हो । यसमा मन्त्रीको हिसाब भने छैन । गठबन्धन जोगाउन सकेको भए कांग्रेसले कम्तीमा १२ मन्त्रालय हात पार्न सक्ने अवस्था थियो । ...... एमाले, माओवादी, रास्वपा, राप्रपा, जसपा, जनमत र नागरिक उन्मुक्ति पार्टी गरी सात दलीय सत्ता गठबन्धन निर्माण भएको छ । जसमा स्वतन्त्र सांसद प्रभु साह, किरणकुमार साह र अमरेश कुमार सिंहको पनि सात दलीय गठबन्धनलाई समर्थन रहेको छ । ....... सात दलको गठबन्धन बनेपछि कांग्रेसले राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, सभामुख, उपसभामुख, राष्ट्रियसभा अध्यक्ष, उपाध्यक्ष, सातै प्रदेशका प्रदेश प्रमुख, मुख्यमन्त्री, सभामुख र उपसभामुख गरी ३५ पद गुमाएको हो । ........ यसका एक वर्षपछि हुने राष्ट्रिय सभाका सदस्यको निर्वाचनमा पनि कांग्रेस कुनै पनि प्रदेशमा चुनाव जित्ने छैन । ....... यसअघि ०७४ मा एमाले–माओवादीको गठबन्धन हुँदा केन्द्रदेखि सातै प्रदेशमा बढारिएको कांग्रेस फेरि सोही नियत भोग्न विवश बनेको छ । ...... बागमती, गण्डकी, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशको पहिलो दल प्रतिपक्षमा बस्ने परिस्थिति बनेको छ ।

सत्ता गठबन्धन टुटेपछि माधव नेपालको पार्टी अलमलमा एकीकृत समाजवादी पार्टीले प्रतिनिधिसभामा १० सिट जितेको छ भने थ्रेस होल्ड नकटाउँदा राष्ट्रिय पार्टी बनेको छैन । माओवादीसँगै समाजवादी एमालेसँग सहकार्य गर्न तयार नहुँदा एक्लिएको हो ।

'देउवाले सभापति र दलको नेता दुबै पदबाट राजीनामा दिनुपर्छ’ नेपाली कांग्रेसका नेता गुरुराज घिमिरेले सभापति तथा संसदीय दलका नेता शेरबहादुर देउवाले नैतिकताको आधारमा दुवै पदबाट तत्कालै राजीनामा दिनुपर्ने बताएका छन् । उनले देउवाले राजीनामा नदिए चाँडै विशेष महाधिवेशन बोलाइने पनि उनले चेतावनी दिएका छन् । ........ ‘हिजो पार्टीका साथीहरूले गठबन्धन गलत हो भन्दाभन्दै किन गरियो र आज किन जोगाउन सकिएन रुयसमा सत्तालिप्सा र भजनमण्डली कति जिम्मेवार छ रु राजीनामा नदिए चाडै विशेष महाधिवेशन बोलाईनेछ’, घिमिरेले ट्वीटरमार्फत भनेका छन् । देउवाको अपरिपक्क निर्णय र अडानका कारण गठबन्धन टुटेको भन्दै कांग्रेसभित्र हंगामा भएको छ ।

बालेन शाहको टिप्पणी : राजा फर्काउँछु, चाहिन्न र मार्छु भन्ने तीनवटै सरकारमा उनले जसको सरकार बनेपछि नागरिक भने सँधै सास्तीमा रहेको पनि टिप्पणी गरेका छन् । ...... ‘राजा फर्काउछु भन्ने, राजा चाहिन्न भन्ने र राजा मार्छु भन्ने तीनटै सरकारमा । हामी प्रजा सधै सास्तीमा’, शाहले सामाजिक सञ्जालमार्फत टिप्पणी गरेका छन् ।

ईश्वर पोखरेलले भने-पीडादायी गठबन्धनबाट मुक्ति मिल्यो



A Christmas Conversation About Christ I’m full of admiration for Jesus’ teachings, which strike me as left of center ....... I do have trouble swallowing the miracles. So let’s start with the Nativity. Why insist today on Mary’s virginity? .......... the teachings are actually the harder of the two to reconcile with the world we know. “Love your enemies” and “turn the other cheek” are really hard to comprehend. That’s why you sometimes hear Christians dismissing the Sermon on the Mount as “weakness” or “not realistic” in times like these. Some people try to accept Jesus’ ethics while dismissing his miracles, and some try to do the reverse. The Gospel says we should accept both. ........... the idea of Jesus “ascending” to heaven suggests that heaven is spatially above us, which few now believe. ......... “chronological snobbery.” .

यस्तो छ सातै प्रदेश सरकारमा नयाँ गठबन्धनको भागबण्डा मधेश प्रदेशमा जसपा र जनमतले आधा/आधा सरकारको नेतृत्व गर्ने मोटामोटी सहमती भएको छ भने सुदुर पश्चिममा माओवादी र नागरिक उन्मुक्तीले आधा/आधा कार्यकाल सरकार चलाउने सहमती भएको

Left-led coalition upturns Nepal politics Nepal’s Communist parties join to form new government, dumping the centrist Nepali Congress ...... Dahal had been in what he called an “unshakeable alliance” with Sher Bahadur Deuba of the NC, but he suddenly defected to the side of former prime minister K P Oli of the UML after hectic power-sharing negotiations on Saturday broke down........ Dahal and Deuba failed to agree on who would be prime minister first, with Deuba reportedly insisting on being prime minister for the sixth time. Oli was ready to offer Dahal two-and-half years of prime ministership first if he abandoned his alliance with the NC. Dahal then took the bait. ......... They point to Dahal’s statements last year that he would “rather drink poison” than ally with K P Oli again. ....... This will be a comeback for the Maoist leader who served two brief tenures as prime minister in 2008 and 2016. ........ Besides the Maoists Centre and UML, other members of new coalition government form a motley group with Rajendra Lingden’s royalist (RPP), former tv anchor Rabi Lamichhane’s independent RSP, Madhesi leader Upendra Yadav’s JSP, former separatist CK Raut’s Janamat Party, and the Tharu-dominant NUP. ........ The UML has 78 MPs in the House, while the Maoists have 32, The RSP has 20, the RPP has 14, and JSP has 12. Meanwhile, Janmat Party and Nagarik Unmukti Party have six and four MPs respectively. ....... Apart from the seven political parties, three independent parliamentarians will also join the government, which means that the new government will have a total of 169 seats in the House of Representatives.

प्रचण्ड तेस्रो पटक प्रधानमन्त्री बन्दै, बोलकोटमा सात दलिय सहमती अव कांग्रेसको साथमा लोसपा पनि नआए यि दुई दल प्रतिपक्षमा बस्ने भएको छ । यद्यपि प्रचण्डको प्रधामन्त्री काल भने अढाई वर्षको मात्र हुने सहमती भएको बालकोट स्रोतले जनाएको छ ।

Saturday, December 03, 2022

Permutations And Combinations

Nepali Congress 87
CPN UML 78
Maoist 31
Unified Socialist 10
RaSwaPa 21
RaPraPa 14
JaSaPa 12
Janamat 6
LoSaPa 4
Nagrik Unmukti 3
Janamorcha 1
Independent 5

Nepali Congress 87 + CPN UML 78 = 165
Nepali Congress 87 + Maoist 31 + Unified Socialist 10 + Janamat 6 + LoSaPa 4 + Nagrik Unmukti 3 + Janamorcha 1 + Independent 5 = 147
CPN UML 78 + Maoist 31 + RaSwaPa 21 + RaPraPa 14 + JaSaPa 12 + Janamorcha 1 = 157
CPN UML 78 + Maoist 31 + RaPraPa 14 + JaSaPa 12 + Janamorcha 1 + Independent 5 = 141
Nepali Congress 87 + RaSwaPa 21 + RaPraPa 14 + JaSaPa 12 + Janamat 6 + LoSaPa 4 + Nagrik Unmukti 3 + Independent 5 = 152

Best Option:
Nepali Congress 87 + Maoist 31 + Unified Socialist 10 + Janamat 6 + LoSaPa 4 + Nagrik Unmukti 3 + Janamorcha 1 + Independent 5 = 147
Prachanda PM for the first two years, Gagan Thapa for the final three.
President: Dalit Mahila.
Sabhamukh: Mahanth Thakur
Madhesh Chief Minister: Janamat Party

कर्णाली र सुदुर पश्चिम माओवादी लाई दिन सकिन्छ। मुख्य मंत्री। मधेस जनमत लाई। लुम्बिनी नागरिक उन्मुक्ति लाई किन नदिने? रेशम लाई रिहा गर्ने शर्त मा।

माधव को पार्टी लाई उप राष्ट्रपति। तर जनजाति हुनुपर्ने शर्त मा।

पहिलो काम नागरिकता विधेयक। विद्या ले अन्याय गरी।

3: Maoist

आफ्नो नेतृत्वमा सरकार बनाउन माओवादीले सबै विकल्प खुला राख्ने विभिन्न विकल्पमा जान सकिन्छ । तर, पुरानो गठबन्धनलाई छोड्ने, तोड्ने निर्णय पनि गरिएको छैन ।’ .

सुरक्षा जोखिम निम्त्याउने भन्दै चीनले लण्डनमा बनाउन लागेको विशाल दूतावासमा रोक
संघ र ७ वटै प्रदेशमा सरकार बनाउने एमालेको हैसियत छ : उपमहासचिव गुरुङ
सरकार गठनलगायत विषयमा सबै दलसँग संवाद गर्न एमाले तयार : उपाध्यक्ष नेम्वाङ
कांग्रेसमा नवोदित नेतात्रयको परीक्षा
स्वतन्त्र पार्टी यसकारण सरकारमा जानुपर्छ



यो चुनावमा मैले मतदाताको मनोविज्ञानमा परिवर्तन देखेँ : महन्थ ठाकुर. ठाकुरले मधेस प्रदेशमा लोसपाको नेतृत्वमा सरकार गठन हुनुपर्ने भनिरहेका छन् ........ यो चुनावमा मैले मतदाताको मनोविज्ञानमा परिवर्तन देखेँ । त्यस्तै यो चुनावबाट अबको राजनीति ठूल्ठूला व्यापारी, ठेकेदारको हातमा जाँदै गरेको महसुस गरेँ । गरिब, किसान, कम पुँजी भएकाहरू अब चुनाव लड्न सक्दैनन् । अब चुनाव व्यापारी र ठेकेदारहरू मात्र लड्न सक्ने अवस्था आउँदैछ । ...... म पहिला देशको नेता थिएँ, अहिले मधेसको नेता भएको छु । मान्छे तलबाट माथि जान्छ तर म माथिबाट नै तल आएको हुँ । कोही मधेसको नेता भएर देशको नेता बनेका छन् म देशको नेता भएर मधेसको नेता बनेको हुँ । ....... तर मधेसले नै मलाई दुई पटक अस्वीकार गरेको छ । म कमजोर भए पनि मेरो विचार, मेरो मुद्दा, मेरो एजेण्डा कमजोर भएको छैन । ........ तराई मधेसको समाज इमोशनल समाज हो । यो समाजमा इगो पनि बढी हुन्छ । कसैले कसैलाई स्वीकार गर्ने अवस्था छैन । दलहरू आपसमा नमिल्नु यो पनि यो एउटा आन्तरिक कारण हो । हामीले अन्तिम समयसम्म एकताका लागि प्रयास गरेका थियौँ । आ–आफ्ना कमीकमजोरी सुधार गरौँ र पार्टीलाई एकीकृत राखौँ भन्यौँ तर उहाँ (उपेन्द्र यादवपक्ष)हरुले कानुनी आधार जे छ त्यसैलाई टेकेर अगाडि बढौँ भन्नुभयो । ........ चुनावको समयमा पनि हामीले मधेसका शक्तिहरूसँग गठबन्धन बनाउनुपर्छ भनेर एउटा कार्यदल नै बनाएका थियौँ । तर मधेसका कुनै दलसँग सहमति हुन सकेन र त्यसले मूर्त रूप लिन सकेन । र, मधेसमा शक्ति कमजोर भयो । त्यसको फाइदा अरुअरुले उठाइरहेका छन् । ....... कसैले सोचेको थिएन अघिल्लो संसद्मा नेपाली काँग्रेसबाट यो देशको प्रधानमन्त्री बन्छ । तर शेरबहादुर देउवा देशको प्रधानमन्त्री बन्नुभयो । दुई तिहाइको सरकार, दुई तिहाइ बहुमत भएको नेकपाको सरकार, कसरी ढल्यो, कसरी सबै भताभुङ्ग भयो, कसरी देशमा काँग्रेसले नेतृत्व पायो । सबै कुरा छर्लङ्ग छ । यहाँ जे पनि हुनसक्छ । मेरो कसैसँग दुस्मनी छैन । वार्ता र संवादका लागि खुल्ला छु । ........ गठबन्धनको सरकार बन्छ तर कसको नेतृत्वमा बन्छ त्यसको छिनोफानो अहिलेसम्म भएको छैन ।

समानुपातिकतर्फ एक करोड चार लाख मत गनियो जनता समाजवादी पार्टीले चार लाख २० हजार नौ सय ४६, जनमत पार्टीले तीन लाख ९४ हजार पाँच सय १३ मत प्राप्त गरेको छ । ....... नेकपा (एकीकृत समाजवादी) ले दुई लाख ९४ हजार तीन सय ५७, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले दुई लाख ७१ हजार छ सय ६१, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टीले एक लाख ६७ हजार दुई सय ८१ ......... मधेस प्रदेशमा २० लाख ८६ हजार दुई सय ९८ मत गणना भएको छ । कांग्रेसले चार लाख एक सय ४४, एमालेले तीन लाख ५१ हजार सात सय ६८, जनमत पार्टीले तीन लाख २९ हजार एक सय ७७, जनता समाजवादी पार्टीले दुई लाख ९८ हजार सात सय ७४, माओवादीले एक लाख ८० हजार आठ सय ६० र नेकपा (एकीकृत समाजवादी) ले एक लाख १३ हजार नौ सय १५ मत प्राप्त गरेको छ । ......... लुम्बिनी प्रदेशमा ... नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले एक लाख २५ हजार पाँच सय २१, जनमत पार्टीले ८१ हजार छ सय पाँच, जनता समाजवादी पार्टीले ६० हजार आठ सय ८६ मत प्राप्त गरेको छ । ....... सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ..... माओवादीले एक लाख १८ हजार नौ सय तीन, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले ९८ हजार पाँच सय ५४

जो बाइडेनले भने, ‘पुटिनसँग कुरा गर्न तयार छु’, तर राखे शर्त जो बाइडेनले भने, ‘यो युद्ध अन्त्य गर्ने एउटा उपाय छ । सबैभन्दा पहिला पुटिनले आफ्नो सेनालाई युक्रेनबाट बाहिर निकालुन् । तर उनले त्यसो गर्छन् जस्तो लाग्दैन । यस्तो नगरेका कारण उनले ठूलो मूल्य चुकाउनु परिरहेको छ तर उनी युक्रेनमा अविश्वसनीय तरिकाले सर्वसाधारणको मृत्युको कारण बनिरहेका छन् । उनले अस्पताल, स्कूल, नर्सरी स्कूलमाथि बम बर्साइरहेका छन् । उनले जे गरिरहेका छन्, त्यो घटिया हो ।’ ........ ‘जेलेन्स्की राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएदेखि नै वार्ता गर्न इच्छुक थिए, पुटिन नै युद्ध सुरु गर्न चाहन्थे । र मैले यो वर्ष फेब्रुअरीमा रुस र युक्रेनको भ्रमणमा देखेको छु । त्यसैले जेलेन्स्कीले कुराकानीका लागि केही शर्त राख्नु सही छ ।’

को– को छन् मधेस प्रदेशमा मुख्यमन्त्रीका आकांक्षी ? सरकार बनाउन सामान्य बहुमतका लागि कम्तीमा ५४ सिट आवश्यक पर्छ । यसका लागि जनमत पार्टी र स्वतन्त्र उम्मेदवारलाई समावेश गराउनुपर्ने बाध्यता दुवै गठबन्धनलाई छ । ....... जनमत पार्टीसँग प्रत्यक्षमा छ र समानुपातिकमा सात गरी १३ सिट सङ्ख्या छ भने प्रदेशमा छ जना स्वतन्त्र उम्मेदवार निर्वाचित भएका छन् । यस आधारमा सत्ता गठबन्धनलाई सरकार बनाउन आठ सांसद आवश्यक छ भने एमाले गठबन्धनलाई १६ सांसद आवश्यक पर्छ ।

सीके राउत र महन्थ ठाकुरलाई फकाउँदै देउवा सत्ता गठबन्धनमा रहेका कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी, राष्ट्रिय जनमोर्चा र लोसपाबाहेक पनि केही सिट आवश्यक परेपछि प्रधानमन्त्री देउवाले छलफल थालेका हुन् । यस क्रममा उनले जनमत पार्टीका प्रमुख सीके राउतलाई प्राथमिकता दिएको देखिन्छ । ...... बहुमतका लागि प्रतिनिधिसभामा कम्तीमा १३८ सांसदको समर्थन आवश्यक हुन्छ । ...... प्रत्यक्ष र समानुपातिक गरी सत्ता गठबन्धनसँग १३२ सांसद पुग्ने देखिन्छ । ......

सरकार बनाउन सत्ता गठबन्धनसँग ६ सिट अपुग छ । सीके राउतसँग एक सिट प्रत्यक्ष र समानुपातिक पाँचसहित ६ सिट छ ।

....... महन्थ ठाकुर र सीके राउतले मधेस प्रदेश सरकारका लागि गठबन्धनसँग बार्गेनिङ गरिरहेको बुझिएको छ । दुवैजनाले मधेस प्रदेश सरकारको नेतृत्व माग गरिरहेका छन् । सीके राउत नेतृत्वको पार्टीको भूमिका प्रदेश तथा केन्द्र सरकार गठनमा निर्णायक भएको कारण नै सो पार्टीले बार्गेनिङको रफ्तार बढाएको छ । सो पार्टी संघ तथा प्रदेश सरकारमा जाने पक्षमा देखिन्छ । सोही अनुसार सीके राउतले आफ्ना माग सत्ता गठबन्धनसमक्ष अनौपचारिक रुपमा राखिसकेको बताइन्छ । ....... जनमत पार्टीका अध्यक्ष राउत भन्छन्, ‘छलफल सबैसँग भइरहेको छ, तर निष्कर्ष कसैसँग निस्केको छैन ।’ आफूहरुको मुद्दा र मागमा जसले सहमति जनाउँछ, त्यसलाई सहयोग गर्ने उनको भनाइ छ । आफूहरुको मागप्रति सहमति नजनाउनेसँग सरकारमा जान बाध्य नहुने उनले प्रस्ट पारे ।






प्रधानमन्त्रीमा माओवादीको दाबी कति उचित?
जो गतिशील उसकै नेतृत्व माओवादी जनयुद्धका पाँच वर्ष बित्दा–नबित्दै तत्कालीन शाही सेना पैंतालीस हजार जवानबाट दोब्बर बढेर नब्बे हजार जवानको संगठित फौज बनेको थियो । त्यही समयमा गठन भएको थियो, पन्ध्र हजार जवान भएको सशस्त्र प्रहरी बल । शान्ति क्षेत्रका रूपमा कहलिएको नेपालजस्तो सानो देशका लागि कति ठूलो सुरक्षा बल !

संघ र ७ वटै प्रदेशमा सरकार बनाउने एमालेको हैसियत छ : उपमहासचिव गुरुङ
सरकार गठनलगायत विषयमा सबै दलसँग संवाद गर्न एमाले तयार : उपाध्यक्ष नेम्वाङ
कांग्रेसमा नवोदित नेतात्रयको परीक्षा
स्वतन्त्र पार्टी यसकारण सरकारमा जानुपर्छ



5/8/23 Update: Goshen (NY) puts Third World corruption to shame, thanks to greedy, corrupt, unethical lawyers like Andra Dumais. ..... I toppled a Third World dictator and German Radio called me Robin Hood On The Internet. I am not going to get intimidated by some small-town racist. Andrea Dumais is a small-town racist. ....... You are treating me worse than the people 2,000 years ago.

Thursday, December 01, 2022

पहिलो दुई वर्ष प्रचंड, अंतिम तीन वर्ष गगन पनि गर्न सकिन्छ

ओली ले केमिस्ट्री यति सारहो बिगारेका छन कि प्रचंड र माधव को मेरे अँगने में तुम्हारा क्या काम है अझै कायम छ। मधेसी थारू को पनि त्यस्तै हो। एक भए निर्णायक तेस्रो शक्ति बन्ने हो। प्रधान मंत्री नै पड्काउने। तर क्षत विक्षत छन। कोंग्रेसी हरु बढ़ी मिलनसार होइन। तर लोकतान्त्रिक संस्कार को फाइदा भएको छ। गाली गलौज गर्छन अनि वाक स्वतंत्रता भनेर उड़ाइदिन्छन। पार्टी चाहिं एक ढिक्का राख्छन। 

गठबन्धन कायम रहला जस्तो छ। त्यसमा सीके राउत थपिने। पाँच सांसद सीके को। 

प्रधान मंत्री। राष्ट्रपति। उप राष्ट्रपति। सभामुख। उप सभामुख। सात प्रदेश का मुख्य मंत्री। ६ भनौं। एमाले राप्रपा ले एक नंबर प्रदेश पाए जस्तो छ। 

आलोपालो को पहिलो प्रधान मंत्री प्रचंड? दाबी त्यस्तै देखिन्छ। राष्ट्रपति कुनै दलित महिला खोजेर ल्याउनु पर्छ। बाहुन प्रधान मंत्री बाहुन राष्ट्रपति चल्दैन। सभामुख महंथ ठाकुर। उप सभामुख भइसकेको मान्छे। जनमत पार्टी लाई मधेस प्रदेश को मुख्य मंत्री दिनुपर्छ। अरु पाँच मा माधव को पनि एउटा त क्लेम रहला। 

पहिलो दुई वर्ष प्रचंड, अंतिम तीन वर्ष गगन पनि गर्न सकिन्छ। 

अझै पनि ढिलो भएको छैन। सीके राउत ले चार पार्टी को एकीकरण गर्न पहल लिनु पर्छ। भयो भने संसदीय दलको नेता सीके नै हो। जनमत, उन्मुक्ति, जसपा, लोसपा। भोट त जनमत र जसपा को हाराहारी नै छ। एक वर्ष भित्र एकीकरण महाधिवेशन। त्यति बेला सम्म दुई अध्यक्ष। महंथ त सभामुख। होइन भने कमसेकम जनमत र उन्मुक्ति। 

कर्णाली र सुदुर पश्चिम माओवादी लाई दिन सकिन्छ। मुख्य मंत्री। मधेस जनमत लाई। लुम्बिनी नागरिक उन्मुक्ति लाई किन नदिने? रेशम लाई रिहा गर्ने शर्त मा। 

माधव को पार्टी लाई उप राष्ट्रपति। तर जनजाति हुनुपर्ने शर्त मा। 

पहिलो काम नागरिकता विधेयक। विद्या ले अन्याय गरी। 





प्रदेशमा फेरि पनि मिलीजुली सरकार, कस्तो हुन्छ समीकरण ? चारवटा प्रदेशमा गठबन्धनलाई बहुमत, प्रदेश १ मा एमालेसहितको गठबन्धनलाई बहुमत, मधेस र लुम्बिनीमा नयाँ पार्टीको भर .
कांग्रेससँग सहकार्य गर्दै सरकारमा सामेल हुन सिके राउत सहमत प्रत्यक्षतर्फ एक सिट जितेको जनमत पार्टीले समानुपातिकतर्फ थ्रेसहोल्ड कटाएर चार सिट सुरक्षित गरेको छ।



मत परिणामलाई कसरी हेर्ने ?
रेशमको अडान : मुद्दा फिर्ता नभए पार्टीले सपथ ग्रहण नै गर्दैन ‘हामीले टीकापुर घटनाको मुद्दा फिर्ता लिनुपर्छ भनेको छौँ । सरकारले तत्काल मुद्दा फिर्ता लिए प्रदेश र संघ दुवै सरकारमा तुरुन्त सहभागी हुन्छौँ’, पण्डितले भने, ‘यदि सरकारले मुद्दा फिर्ता नलिए प्रदेश र संघको शपथ पनि लिन्नौँ । हामी सडकबाटै दबाब दिन्छौं ।’ ....... सोही घटनामा रेशमसहित प्रदीप चौधरी, हरिनारायण चौधरी, गंगाराम डगौरा, वीरबहादुर चौधरी, सीताराम चौधरी संलग्न भएको भन्दै जन्मकैदको सजाय तोकिएको छ । उनीहरु अहिलेपनि जेलमै जीवन काटिरहेका छन् । अरु ५८ जनाले राजद्रोहको मुद्दा बोकिरहेका छन् । यस्तै टीकापुर घटनामा छानबिन गर्न सरकारले सर्वोच्च अदालतका पूर्वन्यायाधीश गिरीशचन्द्र लालको नेतृत्वमा छानबिन समिति समेत बनाएको थियो । लाल आयोगको प्रतिवेदन भने सरकारले अहिलेसम्म सार्वजनिक गरेको छैन ।



शक्ति बाँडफाँट : दलका नजरमा ३४ पद नयाँ सरकार बन्ने प्रक्रियामा गठबन्धन बनाउने र टिकाउने प्रयास गरिरहेका दलहरूको ध्यान भने अहिलेका प्रमुख राजकीय पदहरू प्रधानमन्त्री, राष्ट्रपति र सभामुखमा छ । प्रमुख यी तीनसहित ३४ पद छन्, जसमा सरकार बनाउनुअघि दलहरूबीच बार्गेनिङ सुरु भएको छ । ....... ‘अहिले मुख्य दलका शीर्ष नेताहरूको ध्यान सत्तामा छ, राजकीय पावर सेयरिङमा छ । तर, सुशासन र विकासमा छैन । जनतालाई कसरी डेलिभरी हुन सक्छ भन्नेमा छैन,’ उनी भन्छन्, ‘दलहरूबीच पावर सेयरिङको गृहकार्य सुरू भइसकेको छ ।’ ....... एमालेले चुनावअघि नै अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीलाई प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवारको रुपमा अघि सारेको थियो भने माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष दाहाल पनि प्रधानमन्त्रीका आकांक्षी छन् । नेपाली कांग्रेसले संसदीय दलको नेता चयन नगरेको अवस्थासम्म आकांक्षीको लर्को छ ।...... हाल राष्ट्रिय सभाको उपाध्यक्ष पद रिक्त छ भने एक वर्षपछि अध्यक्ष पद नै रिक्त बन्दै छ । ....... पूर्वी तराईमा सीके राउत नेतृत्वको जनमत पार्टी र पश्चिम तराईमा नागरिक उन्मुक्ति पार्टीसम्मको उदयले दलहरूलाई प्रदेशमा बहुमत पुर्‍याउनकै लागि भए पनि गठबन्धनमा धेरै दललाई समेट्नुपर्ने चुनौती छ । .

रवि, तपाईंको राजनीति के हो ? नयाँ दल र तिनका नेताहरूका विचार– व्यवहार पनि लामो समयदेखि कुशासन चलाउने पुराना यथास्थितिवादी दलपतिका आचरणभन्दा कति भिन्न होलान् ? समता, समावेशिता, संघीयता, धर्मनिरपेक्षताका मामिला झन् पश्चगामी त छैनन् ? ..... राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका उम्मेदवार र विजेताहरू एकआपसमा दोहोरो परिचय समेत नभएको अवस्थामा उनीहरूलाई एउटै विचार, सिद्धान्त र राजनीतिको गाँठोले बाँधिएका नेता–कार्यकर्ता भन्न कसरी सकिएला ? प्रश्न ज्युँदोजाग्दो छ ।....... जनताको मतदानबाट घण्टी बजाएको नवीनतम दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका संस्थापक अध्यक्ष रवि लामिछानेको सत्ता आरोहणमा उनको जन्म, जन्मसँग जोडिएको जात–थरको विरासत, जात–थरसँग टाँसिएको उनको खस–आर्य समुदायको पहिचान, त्यस समुदायका शासकहरूको भाषामाथि पकडले बलियो भर्‍याङ र खुड्किलाका रूपमा काम गरे कि गरेनन् ? ....... रवि लामिछाने वा अन्य नेतालाई अब सवाल गर्नुपर्ने हुन्छ- तिम्रा हेराइ, बुझाइ र गराइलाई निर्देशित गर्ने वर्ग र वर्ण के हो दलपति ? ती वर्ग र वर्णबाट मुक्त भएर राज्य र समाजको लोकतन्त्रीकरण गर्न सक्छौ ? ....... गोर्खा साम्राज्य र त्यसपछिको नेपाली राज्यमा खस–आर्य समुदायका छ–थर (थरघर) राजनीतिक कुलीन पुरुषमा एकाधिकार रहेको महेशचन्द्र रेग्मीको भनाइ छ । लोकराज बराल, कृष्ण हाछेथु र हरि शर्माका अनुसार नेपाली कांग्रेस र एमालेजस्ता ठूला राजनीतिक दलसँगै अधिकांश राजनीतिक दलको नेतृत्वमा ब्राह्मण–क्षत्रीजस्ता सवर्ण जात–समूहसँगै ‘थजात’ (उपल्लो जात) का नेवाःको प्रभुत्व छ । यसले मुलुकका सामाजिक, आर्थिक, प्रशासनिक मात्रै होइन, राजनीतिक संरचनामा पनि ‘उच्च जात–समूह’ को उच्च उपस्थिति र माथिल्लो हैसियतलाई देखाउँछ । राजनीतिमा पहाडी जात–समूहको प्रभुत्वको जरो कारण हो- समाजलाई हिन्दु वर्णव्यवस्था अन्तर्गत तहगत संरचनामा बाँड्ने जात–व्यवस्था र त्यसलाई लागू गर्ने हिन्दु राज्य । .......... प्रजापरिषद्का सदस्यहरू उच्च वर्गका सन्तान थिए । यस पार्टीमा मूलतः ब्राह्मण, क्षत्री र नेवाःको सहभागिता थियो भने शूद्रहरू शून्य थिए । यसका सदस्यहरू राणा सरकारका भारदारका छोरानाति थिए, जो आफ्ना बाबुको मृत्युपछि स्वतः उक्त पदमा जागिरे हुन्थे । सरकार र व्यवस्थाबाट दुःख, गरिबी र शोषणको अनुभूति गर्न नपाएका उनीहरू राणाका सन्तानबाट पाएको अपमान र हीनताबोधका कारण असन्तुष्ट तप्का थिए । ........ राणाकै वरिपरि हुर्किएका, राणाद्वारा नै सेवित र पोषित, तर राणाको राजदरबारमा भूमिका खोसिएर बिदेसिनुपरेका खलकका सन्तान नै कांग्रेसको नेतृत्व–पंक्तिमा थिए । नेकपाका संस्थापक पुष्पलालका अनुसार प्रजापरिषद् र कांग्रेसमा विशेष गरी सहर–बजारका, त्यसमा पनि खास गरी उपत्यकाका तीन सहरका ठूला–साना मध्यमवर्गीय व्यक्ति थिए । यी पार्टीहरू संगठनको परिपाटीमा संगठित नभई नेताहरूकै व्यक्तित्वको आधारमा भुले । राणाशासनको अन्त्यपछि उनीहरूले पुँजीवादी जनतान्त्रिक अधिकार हनन गर्दै राजाको शक्ति मजबुत पार्ने तथा जनवादी शक्तिलाई कमजोर पार्ने कार्यमा अग्रिम भूमिका खेले । अतः ‘नेता प्रधान होइन, नीति प्रधान’ गरी सोच्ने बेला आएको छ ।’ ....... राज्य र समाजकै आमूल परिवर्तनको उद्घोषका साथ क्रियाशील कम्युनिस्ट पार्टीमा पनि त्यस्तो वर्णीय, लिंगीय र धार्मिक समूहको एकाधिकार कायमै रहनु तथा त्यसलाई संरचना, प्रक्रिया र पद्धतिमा हेरफेर–सुधारबाट तोड्न नखोज्नु विडम्बना नै हो । ....... नेकपा स्थापना गर्ने पुष्पलाल, नरबहादुर कर्माचार्य, निरञ्जनगोविन्द वैद्य र नारायणविलास जोशी सबै नै नेवाः समुदायभित्रका हिन्दु ‘उच्च जात’ का सदस्य थिए, पछि गएर ब्राह्मण पुरुष–सत्ता स्थापित भयो । ........ राजनीतिक दलहरू सम्भ्रान्त वर्गबाट सञ्चालित हुनाले पिछडिएका समूहका समस्याप्रति प्रतिबद्ध छैनन् ...... भ्रातृ संगठनमा संलग्न उपेक्षित अगुवाहरूले अर्काको हली पो भइएछ कि भनी विचार पुर्‍याउनुपर्‍यो ।’ ........ करिब दुई दशकअघि र पछिको राजनीतिक नेतृत्वको जातीय संरचना र प्रभुत्वमा कुनै परिवर्तन आएको छैन, राजतन्त्रसँगै कमजोर भएको क्षत्रीहरूको प्रभुत्वलाई कांग्रेसले थाम्न खोजिरहे पनि एमाले, माओवादी र अन्य दलमा ब्राह्मण एकाधिकार प्रबल छ । मधेशवादी दलमा पनि उच्च र मध्यम जातको प्रभुत्व रहेको अवस्थामा जनमत पार्टी पनि मध्यम जातको एकाधिकारबाट अलग होला भन्न सकिन्न । स्वतन्त्र वा अन्य नयाँ राजनीतिक दलमा पनि ब्राह्मण कुलीन पुरुषहरूकै एकाधिकार रहने स्थितिमा समता र समावेशिताका राजनीतिक–सामाजिक मुद्दा आकाशको फल हुन सक्छ ।

Sunday, October 16, 2022

16: Prachanda

Tuesday, May 24, 2022

पुष्पकमल जमीन्दार

जमीन्दार भनेको एउटा सोंच हो। त्यो पुष्पकमल दहाल मा छ। 

पुष्पकमल दहाल लाई लागिरहेको हुन्छ उ माओ हो, देउबा चाउ एन लाइ। उ चेयरमैन हो। देउबा फगत प्रधान मंत्री। अन्तिम निर्णय यदि प्रचंड ले गरिरहेको हुन्छ भने कुर्सी मा को बस्यो त्यसले के फरक पार्यो? देउबा को चुनावी प्रचारप्रसार भरतपुर मा सीमित रह्यो। पुच्छर ले कुकुर हल्लायो। 

यो तथाकथित गठबन्धन प्रचंड को एक दलीय सोंच हो। त्योभन्दा बढ़ी केही पनि होइन। बहुदल मा एकदलीय व्यवहार। 

राजनीतिक तानाशाही गर्न नपाएको। इच्छा भएको तर इच्छा पुरा नभएको। 

डेंग बुझ्दैन प्रचंड। माओ मात्र बुझ्छ। तानाशाही बुझ्छ। आर्थिक प्रगति बुझ्दैन। 

जमीन्दार भनेको भारत बाट आएको शब्द हो। जंग बहादुर राणा नमुना जमीन्दार। आफ्नो जनता लाई अत्यन्त हेप्ने तर ब्रिटिश को अत्यंत गुलामी गर्ने। त्यो हो जमीन्दार। मानसिक दासता को पराकाष्टा। माओ को मानसिक गुलामी गर कि ब्रिटिश को, के फरक पर्छ? 



Saturday, February 12, 2022

Prachanda



यथास्थितिमै एमसीसी टेबल भए सरकारमा बस्दैनौँ : प्रचण्ड (भिडियोसहित) ‘गठबन्धन टुट्दैन भन्न सक्दिनँ, जरुरी परे बालकोट जान सक्छु’ . एमसीसीका सम्बन्धमा नेकपा एमालेले खेलेको भूमिकाको पनि प्रचण्डले कडा शब्दमा आलोचना गरे । एमसीसीको समस्या योरुपमा गिजोलिनुमा एमाले नेतृत्व जिम्मेवार रहेको प्रचण्डले आरोप लगाए । आपसी सम्वादका क्रममा केपी ओलीको विचार बुझ्दा एमालेले एमसीसीको पक्षमा मतदान नगर्ने आफूलाई लागेको प्रचण्डले सुनाए । ...... आगामी चुनावमा एमाले माओवादी मिल्ने सम्भावना छ कि छैन भन्ने अर्को प्रश्नमा प्रचण्डले भने, ‘म केपी ओलीजस्तो ढोकाबन्दवादी होइन ! मैले केपी ओलीजस्तो सोच्दिनँ । कमरेडै होइन भनेर उहाँले भन्दिनुभो । कमरेडै होइनन् भनेपछि उहाँले सप्पै ढोका बन्द गरेजस्तो देख्छु ।’ ........ एमसीसीका नाममा दबाव दिएर नेपालीहरूको मन नदुखाउन प्रचण्डले अमेरिकी अधिकारीहरूलाई सुझावसमेत दिएका छन् । प्रचण्डले भने, ‘अमेरिकी अधिकारीहरूले भन्न थालिसक्नुभयो कि तपाईंहरूले यदि यसलाई गर्नुभएन भने चीनको प्रभावमा परेर नगरेको ठान्छौँ र हामी यसलाई गम्भीर रुपले लिन्छौँ भनिदिएपछि त हामी नेपाली पनि गम्भीर हुनुपर्ने स्थिति त बन्यो नि त ।’ .



Friday, February 11, 2022

MCC Controversy: The Anthropology Angle



MCC Controversy: The Anthropology Angle

Too many of us, me included, have been tackling the geopolitical angle of the MCC debate too hard. Maybe we should go a little easy. I myself have suggested to the self-styled China friendly politicians in Nepal who China might or might not be aware of, the way for China to beat America would be to donate $600 million, or a billion, go get it, we shall readily accept!

I have also looked at the corruption angle. Maybe the MCC Dons (nodding to you, Fatima) should count as to how many bungalows got built in Kathmandu when the Melamchi project was stretched over three decades. It should have been completed in one tenth the time. The accountability part of the MCC package has been a problem. Just drop the money and go.

By now I feel the overwhelming angle has been not geopolitical (China Vs. America, better held in the South China Sea), or ideological (Communist Vs. Capitalist ..... every single party in Nepal is officially Socialist, go figure), or bookkeeping (read: theft, aka corruption), but rather how politicians in Nepal do business. They wait until the last minute even if they might have had, in this case, years to get it done, but they will not move until right before the deadline, and then they will move in a hurry. No debate, barely a voice vote. But at the very last minute.

Why? Watch the movie Interstellar. Our lead characters jump, hop, jump time.

Maybe not physical time the way Einstein explained it but cultural time perhaps moves in Nepal at a different speed than everywhere else.

Wednesday, January 12, 2022

४६ साल वालों का सफाया

क्रान्ति का मतलब होता है पत्ता साफ। नयी शुरुवात। सन २००६ में क्रान्ति हुवा लेकिन उसके बाद एक से एक बकलोल सब प्रधान मंत्री बने। यानि कि सन २००६ में क्रांति शुरू हुवा। क्रान्ति अभी ख़त्म नहीं हुवी। लेकिन क्रान्ति अब अंतिम चरण पर है। एक से एक ढेलफोरबा सब। जेकरा कोनो ठुवाठेकान ना। न देश चलाबे के लुइर। न इमान न धर्म। एक प्रचंड के पास तो वास्तव में ही धर्म नहीं है। नास्तिक आदमी अपने ही किस्म का निरक्षर होता है। तो प्रचंड वो काला अक्षर भैंस बराबर हैं आध्यात्मिक बातों पर। वैसे नास्तिक लोग ही "मांसाहारी आन्दोलन" की बात कर सकते हैं। लेकिन जो धर्म की दुहाइ देते भी हैं वो धर्म नहीं मानते। कौन धर्म है जिस में नहीं लिखा है कि चोरी पाप है? भ्रष्टाचार चोरी नहीं तो क्या है? चोरी करते हैं सब सेन काट काट के। सीधे सरकारी तिजोरी से चोरी। 

३० साल पंचायत चला तो ३० साल लुतंत्र भी तो चला। लेकिन अब बस। बहुत हुवा। पंचायत ख़त्म हुवी लेकिन राप्रपा रही, अभी भी है। एक सीट तो जिती है। उसी तरह कांग्रेस कम्युनिस्ट भी रहेंगे। लेकिन राप्रपा के साइज में रहेंगे। छोटी मोटी पार्टी बन के रहेंगे। 

किसान आन्दोलन के १० माँगे इस देउबा सरकार से पुरा हो ही नहीं सकता। न इमान है। दिल साफ नहीं है। जनता का सेवा करने पद पर जाते हैं वो सोंच है ही नहीं। न लुइर। कनपट्टी पे सिनुर वाली बात। जिस तरह ४७ साल वाला संविधान किसी को दफनाने का भी मौका नहीं मिला उसी तरह ये संविधान भी टांय टांय फिस। 

लोकतंत्र, गणतंत्र, संघीयता, समावेशिता पर कोनो कोम्प्रोमाईज़ नहीं। लेकिन सच्चा संघीयता। सर्बभौमसत्ता जनता में है। जनता वो ताकत संविधान सभा को देती है जो संसद का भी काम करती है। पहला काम तो करना होगा न्यायपालिका का पुनर्गठन। संसद चाहे तो देश के प्रत्येक न्यायधीश को पद से हटा सकती है। रवाण्डा में हुवा।  एक ही दिन ५०० न्यायधीश का पद ख़तम। उस स्तर पर कुछ करना होगा। बल्कि उसमें से २०० को फिर से पद पर लाना पड़े, फिर से शपथ ग्रहण करवाना पड़े वो मंजुर। 

नेपाल सेना नेपाली जनता से उपर नहीं है। नेपाली जनता चाहे तो नेपाल सेना को विसर्जन कर सकती है। कोस्टा रिका में कोइ सेना नहीं। मैं उसके पक्ष में नहीं हुँ। लेकिन ये स्पष्ट बात है कि जनता सेना से उपर है। गृह युद्ध तो कबका खत्म हुवा। अब तो सेना को फिर से ३०,००० पर ले जाओ। संविधान सभा वो आदेश दे सकती है। और फिर रक्षा मंत्री को वो कार्यान्वयन करनी होती है। 

दो तिहाई सेना, दो तिहाई प्रहरी, और दो तिहाई कर्मचारी की घर वापसी को ही संघीयता कहते हैं। क्यों कि संघीयता में कम पैसे में ही काम हो जाता है। एक साल तलबी विदा दे दिया जाए कि उस एक साल के भितर निजी क्षेत्र में जाओ कोइ काम ढुंढो। 

जितने निकलेंगे सब के लिए निजी क्षेत्र में पहले से दोबर तलब वाला काम मिलेगा। ख़ुशी ख़ुशी निकलेंगे। 

किसान आन्दोलन तो एक चुनौती है ,कर सकते हो तो कर के दिखाओ। दिवाकालीन लोकमार्ग जाम। बस्ती बस्ती में जुलुस, सभा, बैठक। राणा शासन ख़त्म करने पहले मधेस ही तो जागी थी। पहाड़ में भी पहुँचेगी किसान आन्दोलन। 

४६ साल के थके चेहरे। 

(ये हिन्दी नहीं मधेसी भाषा है।)